InfoHub Logo

Dúnıetaný 4 - synyp
Saramandyq jumys
Taqyryby: «Topyraq qabattary»
Maqsaty: 1. «Topyraq qabattarynyń» qasıetteri men erekshelikteri jóninde bilý jáne topyraq qabattarynyń sýótkizgishtik qasıetterin anyqtaý.
2. Oqýshylarda izdenýshilik, ózindik jumys jasaý, shyǵarmashylyq qabiletin damytý
3. Aınala tabıǵatty qorǵaý jáne eńbeksúıgishtikke tárbıeleý
Kórnekiligi: «Topyraq qabattaryna» arnalǵan slaıd, úlestirmeler, sýretter
Qajetti qural - jabdyqtar: Turǵy, stakan, quıǵy, sý, topyraq túrleri
Ádis – tásil: «Túster syry», «Dınamıkalyq sheńber», «Erkin talqylaý», poster, saramandyq jumys.

Jumys barysy:
İ Uıymdastyrý kezeńi: 1. Qajetti qural - jabdyqtardy daıarlaý
2. Psıhologıalyq daıarlyq. «Túster syry»
Topqa stıker tústerine saı bólinedi. Qumaıt, saz, sazdaý topyraq túrlerine saı ataý alady.
Oı qozǵaý. «Topyraq qabattary» taqyrybynda oqýshylardyń bilimderin eske túsirý úshin «Dınamıkalyq sheńberler» ádisin qoldanyp, qysqasha baıandaımyz. İshki jáne syrtqy sheńberler arasyndaǵy jumys suraq - jaýapqa negizdeledi

1. Saramandyq jumys.
Maqsaty: Topyraq quramyn anyqtaý
Jumys barysy: Qumaıt topyraq, saz jáne sazdaý topyraq qoldanylady Ár top óz ataýlaryna saı
topyraq túrlerin alady. Topyraqtyń ár qabattarynan bir ýystan alamyz. Oǵan azdap
sý seýip, alaqanǵa salyp, esip kóremiz.
Jumys nátıjesi: Ár toptan bir oqýshy jumys qorytyndysyn aıtady, dáleldeıdi.
1. Sazdy topyraq qamyrsha ılenip, esýge keledi.
2. Sazdaq topyraqtan esilgen shıratpa úzilip qala beredi.
3. Qumaıt topyraq esýge kelmeıdi. Qumdy topyraqtyń basy birikpeı, qobyraıdy.
Toptar ózara qalyptastyrýshy baǵalaý júrgizedi. ( Barmaqpen baǵalaý)

2. Tájirıbe:
Maqsaty: Topyraq qabattarynyń sý ótkizgishtik qasıetterin anyqtaý.
Tájirıbe barysy: Oqýshylarmen birige otyryp jumys jasaımyz. Ár top óz ataýlaryna saı
jumys jasap, jumystaryn qorǵaıdy.
1. Úsh quıǵyny úsh tutqyshqa bekitemiz. Astyna úsh stakandy qoıamyz.
2. Quıǵylardyń túbin bir shókim maqtamen nemese dákemen biteımiz.
3. Bireýiniń ishine azdap qumaıt topyraq, ekinshisiniń ishine sol mólsherde untaqtalǵan qurǵaq saz,
úshinshisine sazdaý topyraq salamyz. Olardy jaılap nyǵyzdaımyz.
4. Endi úsh quıǵyny da toltyryp sý quıamyz.
Baqylaý: Topyraq túrleriniń qaısy túri sýdy tez ótkizip jibergenin, qaısysy az ótkizip, boıyna
sińirip qalǵanyn jáne qaısysy múlde ótkizbeıtinin baıqap, qorytyndy jasaý.
Jumys nátıjesi: 1. Belgili bir ýaqyttan soń qumaıt topyraq salǵan quıǵydaǵy sý túgel aǵyp ketti.
2. Sazdaý topyraqqa salǵan quıǵydaǵy sý azdap ortaıǵan
3. Saz topyraqtan sý múldem ótpegen.
«Eki juldyz, bir usynys» ádisimen baǵalaý júrgizedi.
Suraq: Topyraq qabattarynyń sý ótkizgishtik qasıeti jaıynda qandaı qorytyndy jasaýǵa bolady?
Oqýshylar óz pikirlerin bildiredi. Bir – birleriniń jumysymen tanysyp, oı bólisedi.

Qorytyndy.
Ósimdiktiń ósýi úshin topyraqtyń sýdy sińirýi jáne boıynda ustap turý qasıetiniń mańyzy zor. Tájirıbeden baıqaǵandaı sazdy topyraqta sý sińbeı, kilkip turyp aldy. Bul sý jylýdyń áserinen býlanyp ketedi. Qurǵaǵanda sazdy topyraqtyń beti qatyp qalady. Sondyqtan oǵan ósimdikke qajetti mólsherde aýa kirmeıdi. Qumaıt topyraq sýdy jaqsy sińirgenmen, boıynda ustap tura almaıdy. Tez keýip qalady. Ósimdiktiń ósýine sazdaq topyraq qolaıly. Óıtkeni sazdaq topyraq sýdy jaqsy sińirip, ony boıynda jaqsy ustap turady.
Topyraq qabattary jaıly slaıd kórsetilip, oqýshylar óz oılaryn qorytyndylap, ózderi pikirlesedi

Úıge tapsyrma berý. 1. Ózderi turatyn jerdiń topyraq qabattaryn anyqtaý
2. Úı jaǵdaıynda tájirıbe jasap kórý.
Oqýshylardy baǵalaý