Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 2 kún buryn)
Týǵan jer – altyn besik
Maqsaty: Oqýshylardyń týǵan jerge, týǵan aýylǵa degen súıispenshiligin, patrıottyq sezimin tárbıeleý. Týǵan aýyldyń ótken tarıhyn bile otyryp, qazirgi aýyl ómirin zertteý jáne aýyldyń bolashaǵyn oqýshylar kózimen boljaý.

İ. Kirispe
Kindik qanyń tamyp, týyp - ósken mekenińdi, tabanyń tıip turǵan topyraqty bárinen artyq kórýge haqylysyń. Týǵan jerdiń bir túıir tasy jattyń at basyndaı altynynan qymbat emes pe? Dýlyǵaly ata - babalarymyz keń dalasyn, asqar taýyn, sarqyrap aqqan kók ózenin qorǵap, maqtan etken, bizge muraǵa qaldyrǵan. Qazirgi tarıhı shaqta, táýelsizdik keńistiginde kúndeı jarqyrap otanshyldyq rýh pen týǵan jerge degen mahabbat sáýle shashyp turýy kerek. Ár qazaqstandyq óz eliniń kartasyna kóz salyp, baıtaq ólkesin, týǵan jerin maqtan tutýǵa tıisti.

Týǵan jer jaıly jyr da, qara sózben jazylǵan shyǵarmalar da árbir halyqtyń ádebıetinde molynan kezdesedi. Budan biz ár halyqtyń týǵan jerin ardaq tutyp, anasyndaı qasterleıtinin baıqaǵandaımyz. Bizdiń qazaq halqy da týǵan jer qadirin jas urpaq boıyna, sanasyna bala kezinen - aq sińirýge umtylatyndyǵyn týǵan jer jaıly maqal - mátelderden, ańyz áńgimelerden, batyrlar jyrynan kóremiz. «It toıǵan jerine, er – týǵan jerine» nemese «Týǵan jerdeı jer bolmas, týǵan eldeı el bolmas» dep erekshelep kórsetedi. Bulardyń bárinen shyǵatyn qorytyndy árkimge týǵan jeri, týǵan eli qymbat ekendigi dep oılaımyn.
Egeýli naıza qolǵa alyp, eńký - eńký jer shalyp, el qorǵaǵan batyr babalarymyz ben analarymyzdyń bizge qaldyrǵan amanatyndaı týǵan elimizdi qorǵaý, nyǵaıtý – bárimizge paryz.
- Aıpyraı! Týǵan jer - aı!
Teńdeser kim
Bul jerge sen bolmasań kelmes edim.
Kindigimdi baılaǵan qazyǵym – aı
Sen bolmasań bul mańdy kórmes edim, - dep aqıyq aqyn M. Maqataev jyrlaǵandaı, oqýshylar ózderiniń kindik kesken, týyp - ósken mekenin qasterleı, onyń tynys - tirshiligin, tarıhyn, mádenıetin, ekonomıkalyq hal – ahýalyn, zıaly qaýymyn, eńbek erlerin, asqar taýdaı aqsaqaldaryn, abzal analaryn maqtan ete otyryp, týǵan jerdiń bolashaǵy jóninde naqty derektermen oı tolǵamaqshy.
Sulý dala! Meniń súıgen erkemsiń
Janym senen jaratylǵan ólkemsiń
Qandaı jaqsy, qazaq bolyp týǵanym
O, týǵan jer! Tamashasyń, kórkemsiń, - deı kele tárbıe saǵatymyzdy ashý úshin ortaǵa synybymyzdyń, mektebimizdiń maqtanyshy, birneshe márte jas aqyndaı saıysynyń jeńimpazy Armandy ortaǵa shaqyrǵym keledi. Arman óziniń aýylyna arnap óziniń júrek jardy lebizin óleń arqyly bildirgen eken, bárimiz birge tamashalaıyq.
Kórkemsóz «Týǵan jer» oqıtyn Abat Arman
- Rahmet Arman! Talabyńa nur jaýsyn! Seni áli talaı bıikterden kóretin bolaıyq.
İİ. Aýyl, týǵan jer týraly óz oılaryn ortaǵa salady

İİİ. Tarıh syr shertkende...
1. 1968 j sáýir, mamyr aılarynda buırat - buırat qum shaǵylǵa vagonetkalar ákelinip, aǵash úıler turǵyzyla bastady. «Atyraý - Astrahan» arasyn jalǵastyratyn temirjol osy jermen ótedi, bul jerde poıyz toqtaıtyn stansa bolady degen habar shyqqanymen kópshilik sene qoıǵan joq. Bir qabat shaǵyl ishinde Hısym Mahatov, Mahmet Mýsaev degen kisilerdiń úıleri bar edi. Basqadaı eldi mekenniń aty da joq bolatyn. Segizjyldyq mektep, ferma ortalyǵy, ınternat, kitaphana, klýb bári de osy aradan on shaqyrym jerdegi Zabýryn selosynda ornalasqan edi.
2. Kóp uzamaı eldi mekenge temirjol tartylyp, oǵan qajetti materıaldar, shpal, relster tasylyp, saıyn dala eńbek dúbirine bólendi. Temirjol men áleýmettik nysandardy salýǵa «ÝS - 99» qurylys basqarmasyna qarasty №6 jol tóseý poıyzy qatysty. Oǵan ózge ókildermen birge, jergilikti turǵyndar da tartyldy. Sóıtip stansa da vokzal ǵımaratymen birge medpýnkt, baılanys úıi, balabaqsha, bastaýysh mektep qurylysy, 8 úılik korpýstar bári de qyzyl kirpishten salynyp, aq shaǵyldyń ortasynda erekshe sán bere tústi.

3. 1970 jyldardyń basynda «Oktábrsk» degen jerde jańa ken orny tabyldy, sony zerttep ıgerý úshin barlaý, burǵylaý ekspedısıasy keldi. Jumysshylar jumys isteý úshin jataqhana, ashana, naýbaıhana, elektr stansasy, jylý qazandyqtary, selonyń ońtústik betkeıinen aq shańqan úıler salyna bastady. Jumysshylardy turaqtandyrý maqsatynda úı - jaılarymen túgel kóship kelý úshin 1972 jyly munaıshy balalaryna arnalyp segiz jyldyq mektep ashylyp, oǵan ken ornynyń «Oktábrsk» ataýy berildi.

4. Mektepte alǵashqy kezde 10 muǵalim eńbek etti, bári de jan - jaqtan kelgen mamandar bolatyn, solardyń biri - Gagarın segiz jyldyq mektebinen kelgen «Qurmet belgisi» ordeniniń ıegeri, QSSR halyq aǵartý isiniń úzdigi, Qurmanǵazynyń shákirti, Erǵalı Eshanovtyń urpaǵy Haırýshev Ǵılyman bolsa, 1972 jyly alǵashqy mektep dırektory Zaıdýllın Ánýarbek boldy. Mektepte alǵashqyda 212 oqýshy bilim aldy.

5. 1976 - 81 jyldar aralyǵynda mektepti tájirıbeli ustaz Dókenov Baqtyǵalı basqarsa, Erǵazıev Ótesh, Izbasov Darhan, Haırýshev Ǵılyman, Qanatov Maqsot, Bólekbaev Kósher, Hısımov Habıbolla, Shaıhyǵalıev Aýhat, Qumashev Janatolla, Fazylova Alıa, Jumaev Orazbek, Jumabaev Maıysh, Qarabalın Jeńis, Sarıeva Damıra sıaqty aǵa býyn ókilderi ujymnyń yntymaǵy úshin jumystanyp, jas mamandardy muǵalimdiktiń qyr - syryna úıretýmen boldy.
6. 1991 jyly qyrkúıekte Isataı batyr babamyzdyń 200 jyldyq mereıtoıy ótkeni belgili. Soǵan baılanysty mekteptiń aty da 1992 jyly qarasha aıynda Isataı orta mektebi bolyp ataldy. Iý358 28 jeltoqsan 1993 jyly Qazaqstan Respýblıkasy Atyraý oblysy ákiminiń sheshimimen Isataı selolyq okrýgi bolyp quryldy. Isataı selolyq keńesiniń tóraǵasy, okrýg ákimi bolyp tómendegi joldastar qyzmet atqardy.

1977 - 1980 jyldar aralyǵynda Quspanov Qabıbolla
1980 - 1981 j aralyǵynda Alsýltanova Sholpan
1981 - 1991 j aralyǵynda Dókenov Baqtyǵalı
1991 - 1998 j aralyǵynda Qapızov Saǵynǵalı
1998 - 1999 j aralyǵynda Haıdarov Álibı
1999 jyldan bastap Ǵubashuly Jarylǵas aǵaı basqaryp keledi.
Án aıta alsam, týǵan jer dep jyrlaıyn,
Kúı tarta alsam týǵan elge arnaıyn.
Ata - anam, atameken, týǵan jer
Alys ketsem tek senderdi qımaımyn.
Kórkemsóz « Týǵan jer» oqıtyn Dınara Nurlybekqyzy

IV. Qazirgi aýyl týraly
Aýyldaǵy úı sany – 300
Halyq sany – 1530
Qazir aýylda 1 ákimshilik, 1 mektep, 1 dárigerlik bólimshe, 1 kitaphana, 1 pochta, 1 balabaqsha, 1 mádenıet úıi, 1 temir jol vokzaly, 1 sý qubyry júıesi jumys isteıdi.
Aýyl ákimi – Jarylǵas Ǵubashuly
Mektep dırektory - Haırýllına Ulbosyn apaı
Dárigerlik bólimsheniń bas dárigeri – Hıdýllın Isabaı
Kitaphana meńgerýshisi – Haırova Záýre
Pochta bólimshesiniń meńgerýshisi – Janǵalıeva Jumaǵyz
Mádenıet úıiniń meńgerýshisi – Meńdiǵazıev Salaýat
Balabaqsha meńgerýshisi – Haıyrova Sáýle

V. Aýyl týraly zertteý jumystary
Bizdiń aýylymyzdyń kólemi – 101 - 903 ga.
Aýyl kartasymen tanystyrý
Aýyl topyraǵyn, bizdiń jerde ósetin ósimdikter, bizdiń aýyl topyraǵynda ósetin kókónister, aýyldyń mal sharýashylyǵy men aýyl sharýashylyǵyn zerttep tanystyrý.
Bı: «Qarajorǵa»

VI. Oqýshylar shyǵarmashylyǵy:
Aýyl maketin tanystyrý
Hor: Atameken

VII. Aq tilek
(Aýylǵa, týǵan jerge degen tilekterin aıtý)
Tilekterińiz qabyl bolsyn!
El taǵdyry ekonomıkaǵa táýeldi ekenin qazir úlken de, kishi de biledi. Endeshe HHİ ǵasyrda memleketimizdiń bıligin óz qoldaryna ustar, qazirgi ekonomıkanyń qaz basýyn qaryshtaı basýǵa aınaldyratyn, AQSH, Ulybrıtanıa, Germanıa, Japonıamen ıyq teńestirer el qojalary mektep partasynda otyr emes pe?
Sh. Ýálıhanov: «El gúldenip – kókteýi úshin áýeli azattyq, sosyn bilim kerek» dep danalyqpen arman etip ketken eken.
«Týǵan jerdiń basy bolmasam da, saıynyń tasy bolaıyn» degen halyq maqaly bar emes pe? Qandaı mamandyqtyń ıesi bolsańdar da, qaı jerde júrseńder de qasıetti týǵan jerdi qadirlep ótińder.
Az ǵana ýaqyt biz sizdermen kóptegen jumystar atqara aldyq dep oılaımyn. Bolashaqtaryńyzǵa jarqyn bilim tileımin, rahmet!

You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama