InfoHub Logo

Taqyryby: Satylaı keshendi taldaý.
Maqsaty: Bilimdilik: QR Prezıdentiniń Joldaýyn oqýshylarǵa tanystyrý.

2. Oqýshylardy UBT – ge sapaly daıyndaý úshin ótilgen taqyryptardy túrli taldaý jasaý arqyly pysyqtaý, naqtylaý, alǵan bilimderin qoldana bilýge úıretý.
A. Fonetıkalyq taldaýdy satylaı kompleksti túrde júrgizý. Dybystarǵa matematıkalyq tásilmen dybystyq minezdeme berý;
Á. Sóz quramyna, leksıka – gramatıkalyq maǵynasyna satylaı keshendi taldaý.
B. Bir sóılemge sıntaksıstik taldaý jasaý.
Damytýshylyq: Túrli tapsyrmalardy jyldam jáne tez, shyǵarmashylyqpen oryndaý daǵdylaryn damytý.
Tárbıelik: Otanyn súıýge, naǵyz azamatqa tán qasıetterin qalyptastyrý, qazaqstandyq patrıotızmge tárbıeleý.
Túri: Praktıkalyq taldaý sabaǵy
Ádisi: praktıkalyq taldaý túrleri, matematıkalyq dıktant, kesteli – keshendi taldaý.
Kórnekiligi: Túrli slaıdtar, ınteraktıvti taqta.

♦ Sabaqtyń barysy
1. Uıymdastyrý. Kirispe áńgime
Búgingi sabaǵymyzdy búgin biz prezıdentimizdiń Joldaýynan bastasaq dep otyrmyn. Bul Joldaýdyń
♦ 7 tarmaǵy tikeleı myna bizge, mektep oqýshylaryna, naqtylaı aıtsaq, búgingi mektep bitirýshilerine, arnalǵan dep oılaımyn. Prezıdent adamı kapıtal taraýynda oqýshylardyń sapaly bilim alýyna, kóp nazar aýdarady. Sondyqtan bizdiń búgingi sabaǵymyzdyń basty maqsatymyz aldymyzda turǵan mańyzdy beles UBT – ge ózimizdiń daıyndyq deńgeıimizdi anyqtaý, túrli tapsyrmalardy oryndaý arqyly bilimimizdi pysyqtaý.
Sabaǵymyzdyń birinshi kezeńin men tómendegi maqalmen bastamasam deımin
“Uly jol úıdiń tabaldyryǵynan bastalady” – delinse bul maqaldy men qazaq tildiń tabaldyryǵy “Fonetıka” salasy dep oılaımyn.
Sondyqtan İ – kezeńde biz “Fonetıkadan”.
♦ Dybystar: (daýysty, daýyssyz)
♦ Býyn
♦ Tasymal
♦ Ekpin
taqyrybyn qaıtalaýdan bastasaq.

İ – tapsyrma. “Matematıkalyq dıktant” jazý
42, 40, 15 (12), 25, 7, 8, 11, 5, 6, 4, 7, 8.
Tekserý:
42 – qazaq tilindegi árip sany
40 – dybystalatyn áripter
12 – 15 daýysty dybystar (3 qosarly dybystar (ıa, ıý, ó)
25 – daýyssyz dybys
7 – ezýlik daýystylar a, á, e, e, y, i, ı.
8 – jińishke daýystylar á, e, ó, e, ú, ý, i, ı.
11 – qatań daýyssyz dybystar k, q, h, s, t, ch, sh, sh, p, f, s.
5 – erindik daýystylar o, ó, u, ú, ý,
6 – qysań daýystylar u, ú, ý, y, i, ı.
4 - jýan daýystylar a, o, u, y.
7 - úndi daýyssyz dybys – r, ı, ý, l, m, n, ń.
8 – uıań daýyssyz dybystar – b, v, g, ǵ, d, j, z, h.
 Fonetıkalyq satylaı keshendi taldaý (matematıkalyq tásilmen)
 UBT – ge sapaly daıyndalý úshin enjarlyqqa, jalqaýlyqqa jol berýge bolmaıdy.
 Taldaý: enjarlyqqa, jalqaýlyqqa.
Joldaýdyń negizgi talaby keleshekte ómir súretin jastardyń bilimdi bolýyn talap etý. Sondyqtan kelesi kezendi men tómengi maqalmen qorytyndylasam deımin.
“Bilimsiz adamnyń sózi – bilekteı,
bilimdi adamnyń sózi – jibekteı.”
Kelesi tapsyrmamyz: “Morfologıa” qazaq tiliniń İİ satysyna baılanysty. Alǵan bilimderińizdi paıdalana otyryp, tómendegi tapsyrmany oryndańdar.
Qateni tap. Morfologıalyq sóz tabyna taldaý.
Bilimdi – dara, syn esimdi, sapalyq anyqtaýysh, sebebi anyqtaýysh basqa sóz tobynyń qatysy arqyly jasalyp tur.
Bilimsiz – dara, syn esimdi, sapalyq, zat esim týdyrýshy jurnaqty anyqtaýysh.
Bilekteı – dara, syn esimdi – anyqtaýysh.
Jibekteı – dara, syn esimdi – anyqtaýysh.
Sózi – dara: zat esimdi İİ jaqtaǵy táýeldik tulǵaly – bastaýysh.
Adamnyń – kúrdeli: zat esimdi, barys tulǵaly – anyqtaýysh.
Tekserý.
Sóz taptaryna taldaý.
Bilimdi – dara: syn esimdi: qatystyq anyqtaýysh, sebebi anyqtaýysh basqa sóz tabynyń qatysy arqyly jasalyp tur.
Bilimsiz – dara, syn esimdi; qatystyq syn esim týdyrýshy jurnaqty anyqtaýysh
Bilekteı – dara syn esimdi – baıandaýysh.
Jibekteı – dara syn esimdi – baıandaýysh.
Sózi – dara: zat esimdi İİİ – jaqtaǵy (i) táýeldik tulǵaly – bastaýysh.
Adamnyń – dara: zat esimdi; ilik tulǵaly – anyqtaýysh.

İİİ kezeń
Adam bolatyn bala alysqa qaraıdy.
Iá, erteń men mektepti bitiremin. UBT – dy tapsyramyn, mamandyq tańdaımyn, JOO ornyna túsýge tyrysamyn.
Keleshekte men bir maman ıesi bolamyn. Eń bastysy, men Otanymnyń azamaty bolamyn. Meniń Qazaqstan azamaty retinde basty ustanymym Joldaýda kórsetilgendeı tómendegideı bolady.

Sóz quramyna taldaý.
1. Kópulttylyq, toleranttylyq, kóptildilik, eljandylyq, moraldyq, adamı qundylyqtardy joǵarylatý.

V kezeń
Jańylmas” jaq bolmaıdy, súrinbes tuıaq bolmaıdy. – deıdi bul maqal. Múmkin erteń men oqýǵa túse almaı qalamyn. Sonda men bolashaǵyma jol izdeımin, basqa mamandyqty ıgeremin, sodan soń keleshekte ózimniń armandaǵan mamandyǵyma qol jetkizemin. Sebebi, qazir ýaqyt basqa, eńbek rynogy únemi ózgeriste bolady. Soǵan oraı men daıyn bolýym kerek, bir ǵana mamandyqpen ómir súrý óte qıyn bolady. Mysaly; Japon, AQSH. sıaqty damyǵan elderde árbir adam, árbir bes jyl saıyn mamandyǵyn, kásibin ózgertip otyrady. Olar, soǵan daıyn, jańa mamandyqtar alý úshin olar ómir boıy oqıdy jáne qaıta daıarlaýdan ótedi.
Bizdiń prezıdent te Joldaýynda osyǵan kóp kóńil bólip otyr. “Jastardyń bilimge qol jetkizý úshin olarǵa áleýmettik kómek kórsetý, oqý oryndarynyń bazasyn nyǵaıtý, óndiristen qol úzbeı bilim alýyn nazardan tys qaldyrmaýy” - týraly aıtylǵan. Sondyqtan ókimet maǵan qamqorlyq jasap jatqan soń, men de ómirimniń kelesi satysyna eshbir alańsyz attaımyn. Bul meniń jeke basymnyń, ómirimniń, baǵyty bolmaq.
Sońdyqtan sabaǵymyzdyń sońǵy satysy da qazaq tildiń sońǵy taraýlary “Leksıka”, “Sıntaksıs” taqyryptaryna baılanysty bolmaq.
Tómendegi sóılemge satylaı keshendi sıntaksıstik taldaý jasaý.
Prezıdentimizdiń Joldaýyn jolbaǵdar qujat retinde negizge alyp, sapaly bilimimmen sanaly tárbıemmen basqalarǵa úlgi kórsetemin.

Sabaqty qorytyndylaý, baǵalaý, úı tapsyrmasyn berý.