Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 1 kún buryn)
Úlester
Aqtóbe oblysy, Temir aýdany,
№4 Shubarqudyq orta mektebiniń
matematıka páni muǵalimi
Tampılova Jaınagúl

Taqyryby: Úlester. Jaı bólshekter.
Maqsaty:
*Bilimdilik: Úles, jaı bólshek uǵymdarymen tanystyrý, úlester men jaı bólshekterdi esepter shyǵarýda qoldanýǵa úıretý.
*Damytýshylyq: Oqýshylardyń logıkalyq oılaý qabiletterin. Jańa materıaldy túsindire otyryp damytý.
*Tárbıelik: oqýshylardy shydamdylyq pen tózimdilikke baýlý.
Kórnekiligi: oqýlyq, ınteraktıvti taqta, kompúter slaıdtary, úlestirmeli kartochkalar.
Sabaq túri: jańa sabaq, kiriktirmeli, oıyn sabaǵy.
Oqytý ádisi: suraq - jaýap, túsindirý.

Sabaq barysy:
1. Uıymdastyrý.
2. Úı tapsyrmasyn tekserý.
3. Ótilgendi qaıtalaý. «Fýtbol» oıyny.
4. Jańa materıalmen tanystyrý.
5. Pysyqtaý esepterin shyǵartý.
6. Sabaqty bekitý. Kesteni toltyrý.
7. Sergitý sáti. «Adasqan áripter»
8. Test jumysy.
9. Qorytyndylaý.
10. Úıge tapsyrma berý.

I. Oqýshylarmen sálemdesip, túgendep, sabaqtyń taqyryby men maqsatyna toqtalamyn.
II. Úı tapsyrmasyn tekseremin.
III. Ótilgen sabaqtardy jańa sabaq aldynda qaıtalap alý barysynda qaıtalaý suraqtaryn qoıa otyryp, «Fýtbol» oıynyn oınatamyn.
Munda oqýshylar eki topqa 11 oqýshydan bólinip otyrady. Eki topqa birdeı suraq qoıylady. Suraqqa jaýap bergen top kelesi komandaǵa gol soqqan bop esepteledi.
Suraqtary:
1. Natýral san dep qandaı sandardy aıtamyz?
2. Sheńber degenimiz ne?
3. Sheńberdiń radıýsy degenimiz ne?
4. Dóńgelek degenimiz ne?
5. Buryshtyń anyqtamasy
6. Buryshtyń túrleri
7. Eń kishi jaı san?
8. Qandaı sandar 5 - ke bólinedi?
9. Jup sandar degenimiz ne?
10. 12 sanynyń bólgishteri
11. 7 sanynyń alǵashqy bes eseligin ata
12. Sheńberde ol tek bireý ǵana, ol ne?
13. Shamasy 130⁰ burysh - ol qandaı burysh?
14. Tik burysh anyqtamasy
15. 10404 sany 3 - ke bóline me?
16. Eń úlken bir tańbaly jup san?
17. Doǵal burysh anyqtamasy
18. Shamasy 180⁰ bolatyn burysh qalaı atalady?

IV. Jańa sabaqty baıandaý.
Anyqtama: Teń bólikterdi úlester dep ataıdy.
Endi tarıhı málimetterge súıensek, erte kezde adamdarǵa saýda - sattyq jáne túrli esepteý jumystarda bólshekter men úlesterdi esepteý qajet bolǵan. Jaı bólshekter týraly ilimdi damytýǵa úndi matematıkteri kóp úles qosqan. Qazirgi jaı bólshekterdi belgileý VIII ǵasyrda Úndistanda qabyldanǵan.
Bólshektiń alymy men bólimin bólip turatyn syzyqty, grek matematıkteri Geron jáne Dıofant paıdalandy. Bólshekti qazirgi kezdegideı syzyqsha arqyly jazýdy 1922 jyly Italıa ǵalymy A. Fıbonachchıdiń «Abak kitaby» sıaqty shyǵarmalarynda ǵana engizdi. Uzaq ýaqyt boıy bólshekterdi sandar dep atamaǵan, olardy keıde «synyq sandar» dep ataǵan. Chek XVIII ǵasyrda ǵana olardy sandar retinde qabyldaı bastaǵan. Aǵylshyn ǵalymy I. Nútonnyń «Jalpyǵa birdeı arıfmetıka» degen kitabynda bólshek uǵymyn bir órnekti ekinshi órnekke bólýden shyǵatyn bólindi retinde qarap keńeıtti.
Úlesterge mysal keltireıik:

Tolyq nusqasyn júkteý

You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama