InfoHub Logo

Dúnıe júzi tarıhy
7 synyp
Sabaqtyń taqyryby: Uly geografıalyq ashýlardyń nátıjesi
Sabaqtyń maqsaty
Bilimdilik: 1. Bilim alýshylardyń Uly geografıalyq ashýlardyń nátıjesimen tanystyrý.
2. Uly geografıalyq ashýlardyń sebepteri men zardaby týraly bilimderin bekitý.
Tárbıelik: 1. Oqýshylardyń Uly geografıalyq ashýlar dáýiri jáne teńizge júzýshiler týraly ǵylymı kózqarastaryn jetildirý.
2. Ózge halyqtardyń tarıhyna qurmetpen qaraýǵa tárbıeleý.
3. Ujymdasa jumys jasaýǵa tárbıeleý.
Damytýshylyq: Oqýshylardyń kartamen jáne qosymsha málimet kózderimen jumys jasaý daǵdylaryn damytý.

Sabaqtyń tıpi: jańa taqyrypty meńgertý
Sabaqtyń túri: dástúrli
Ádisi: suraq - jaýap, kartamen jumys, test, baıandaý
Kórnekiligi: karta, sýretter, syzbalar, slaıd
Pán aralyq baılanys: geografıa
Sabaqtyń barysy:
İ Uıymdastyrý.
• Amandasý;
• Kezekshimen dıalog.

İİ Úı tapsyrmasyn suraý.
Problemalyq suraq: Uly geografıalyq ashýlardyń XV ǵasyrda oryn alýy jaıdan - jaı boldy ma?
Test
Taqtaǵa: XV – XVII ǵǵ. ortasy – uly geografıalyq ashýlar dáýiri - dep jazamyn. (kadr № 2)
1. Ne sebepti XV ǵ. teńiz saıahattaryna degen qyzyǵýshylyq týyndady? (kadr № 3)
a / Batys Eýropada halyqtyń kóbeıýi;
b / qalalardyń ósýi;
v / saýdanyń damýy (ásirese Shyǵyspen);
g / asyl zattar men túrli dámdeýishterdi satyp alýǵa degen qyzyǵýshylyqtyń paıda bolýy;
d / Eýropada aqshanyń jetispeýi;
e / Osman ımperıasynyń jerorta teńizin jaýlap alýy, Úndistanǵa baratyn teńiz jolynan aıyrylý.
2. XV uzaq teńiz saparlaryna attanýǵa ne múmkindik týǵyzdy?
a/ teńizde qashyqty pen endi ólsheýge kompasty, astrolábıany qoldaný, jelkenderdiń jańa túrleri – qısyq jáne sharshy túrindegi jelkender qarama - qarsy jel bolǵanda baǵytty ózgertýge múmkindik berdi (kadr № 4)
b /kemelerdiń jańa túrleri – karavellalar – uzyndyǵy 30 m, eni 8m, onda ondaǵan adam jáne sý men azyqtyń kóp mólsheri syıǵan, galıon – kólemi as úlken keme (kadr № 5)
v / Azıa, Eýropa, Soltústik Afrıka barynsha anyq kórsetilgen, endikter men boılyqtar aıqyn kartalarpaıda boldy. Paolo Toskanellı – Lıssabonnyń teńizderi arqyly Úndistanǵa jol syzylǵan kartany jasady.(kadr № 6)

İİİ Jańa sabaq
Sabaq jospary
1. XIV ǵ álem týraly kózqarastar.
2. Saıahattarmen esimderi baılanysty tarıhı keıipkerler.
3. Eýropalyqtardyń otarlyq ıelikteri.
4. Uly geografıalyq ashýlardyń nátıjesi.
Negizgi uǵymdar: Velıkıe geografıcheskıe otkryUly geografıalyq ashýlar, konkıstadorlar, otar. Bartolomeý Dıash, Hrıstofor Kolýmb, Fernan Magellan, Vasko da Gama. 1488j., 1492j., 1497j., 1519.
1. XV - XVI ǵǵ kartalardy qarastyramyz.
Olardyń qandaı erekshelikteri boldy? Olardyń qazirgi kartalardan ereksheligi nede?
2. Esimderi Uly geografıalyq ashýlarmen baılanysy tulǵalar men olardyń saıahattarynyń baǵyttaryn qarastyraıyq.
“Prezentasıadaǵy” slaıdtardy qaraımyz (kadr № 7 – 16)
3. Taqtaǵa saıahatshylardyń sýretteri ilinedi. Oqýshylar olar saıahattary bastalǵan jyldardy durys taýyp, sýretterdiń astyna jazýlary kerek.
Portretter: Vasko da Gamma – 1497j.
Hrıstofor Kolýmb - 1492.
Fernando Magellan – 1519 j.
Bartolomeo Dıash 1488 j.
Suraqqa jaýap berińder: 1. Otar degen ne? 2. Bul jerlerdi jaýlap alý kezeńi qalaı atalady? (Kon kısta) (kadr № 17 – 18)
Dápterlerińe ** portýgaldyqtardyń *** – ıspandyqtardyń ıelikterin jazyp qoıyńdar.
Vypıshıte v tetrad osobennostı kolonızasıı etıh terrıtorıı. Chto novogo vy ýznalı ız rasskaza?

IV Bekitý. Biz Uly geografıalyq ashýlardyń sońyna jettik. Geografıalyq ashýlardyń oń nátıjesin atańdar.
a/ álem týraly eski kózqarastardy túpkilikti ózgertti;
bJer týraly jańa málimet alyndy – onyń pishini shar tárizdes;
v/ jerler, qurlyqtar, ol terıtorıalardyń turǵyndary týraly jańa málimetter alyndy;
g/ geografıa, astronomıa, tarıh ǵylymdary damydy;
e/ ortaq álemdik rynok qalyptasady;
j/ basty teńiz joldary teńizden muhıttarǵa aýysty;
z/ Lıssabon, London, Amsterdam tárizdi porttar paıda boldy;
ı/ Eýropada jańa azyq túrleri paıda boldy (kadr № 19).
Teris nátıjesin atańdar.
a/ jańa otarlar quryldy;
b/ Jańa Álemniń ejelgi mádenıetiniń joıylýy;
v/ baǵadaǵy tóńkeris;
g/ kóptegen shyǵyndar, saıahatshylardyń, beıbit halyqtyń ólýi (kadr № 20).
1. B3z endi qanda negizge suraqqa jaýap bere alamyz?
2. Problemalyq suraq: Uly geografıalyq ashýlardyń XV ǵasyrda oryn alýy jaıdan - jaı boldy ma?

V Úıge tapsyrma.
1. Taqyryptyń sońyndaǵy suraqtarǵa jaýap ázirleý
2. Saıahattardyń birine qatysqan teńizshiniń atynan esse jazý.
3. «Uly saıahatshylar» taqyrybynda býklet ázirleý.
VI Qorytyndylaý.
VII Baǵalaý. Oqýshylardy sabaqqa qatysymyna baılanysty baǵalaý jáne baǵalaryna túsinik berý.