InfoHub Logo

Taqyryby: Ulttyq qundylyqtar (Alty qalpaq ádisi)

Maqsaty: Ulttyq qundylyqtar týraly ártúrli oılaýdy qajet etetin suraqtar, problemalar tóńireginde oı qorytý, ózderiniń “oılaryn bildirý”.
Kórnekilikter: Interaktıvti taqta, plakattar, slaıdtar, markerler, stıkerler.

Barysy: İ. Kirispe
- Sálemetsizder me qurmetti áriptester! Búgingi «Alty qalpaq» atty semınarǵa qosh keldińizder!

(Muǵalimderdi túrli - tústi shlápalar arqyly topqa bólý. Sheshim qabyldaý úderisinde muǵalim úshin eń mańyzdysy ýaqyt shektelip qalmaýǵa múmkindik beretin jańa daıyndyq túri qajet bolady)

Edvard de Bononyń «Oılaýdyń 6 qalpaǵy» ádisi – aqparattyń, qandaı salaǵa qatysty ekendigine qaramastan (ǵylymı tanym, bilim berý, tulǵaaralyq ózara áreket) barynsha obektıvti qabyldaýǵa arnalǵan praktıkalyq daǵdylardy ıgerýdiń qarapaıym da tıimdi tásili.

Edvard de Bono kim?
Edvard de Bono 1933 jyly Maltada dúnıege kelgen. Malta ýnıversıtetin bitirgennen keıin, Oksfordta psıhologıa, fızıologıa jáne medısınany zertteıdi, sonan keıin álemniń ozyq - Oksford, Kembrıdj, London jáne Garvard ýnıversıtetterinde qyzmet atqardy.
Edvard de Bono – álemde kreatıvtilik jáne oılaý daǵdylaryna oqytý salasyndaǵy tanymal sarapshy, búıirlik oılaý tujyrymdamasynyń jáne soǵan negizdelgen bıznes - tájirıbede, shyǵarmashylyq jumysta jáne oqytýda qoldanylatyn «Oılaýdyń alty qalpaǵy», CoRT, Direct Attention Tools, t. b. áıgili ádistemelerdiń avtory, brıtandyq psıholog, jazýshy.

İİ. Negizgi bólim
Teorıa kezeńi: «Oılaýdyń alty qalpaqtary» ádisi mynadaı -
Aq (aq bulttar) - faktiler, sıfrlar jáne málimetterdi taza kúıinde berý
Qyzyl (ot) – ishki sezim, emosıa, sezinýler jáne ıntýısıany bildirý
Qara (tuman) – negatıvti oılaý, mysaly: “bul oryndalmaıdy, sebebi....”
Sary (kún) - optımızmdi, ashyqtyqty, pozıtıvti jáne konstrýktıvti oılar, usynystar, mysaly: «nege, bul mindetti túrde oryndalady!»

Jasyl (dala) – jańa ıdeıalar aǵymyn týdyratyn shyǵarmashylyq oılar
Kók (aspan) – joǵary deńgeıdegi jalpy kózqarastardy, bildiredi, qorytyndylaıdy.

1 - tapsyrma: taqyryptyń ulttyq dástúrimiz tóńireginde bolýyna oraı, ár topqa ulttyq naqyshtaǵy tapsyrmalar beriledi.

«Aq qalpaq» – kıiz úıdiń qańqasy, qural – jabdyqtary (shańyraq, kerege, ýyq, basqur, syrmaq, tekemet t. b) Aq qalpaqtylar kıiz úıdiń qaı ýaqytta paıda bolǵanyn, qaı jyldary qalaı paıdalanǵany, sonymen qatar, qazirgi tańda qoldanysta baryn aıtyp ótedi.
«Qyzyl qalpaq» – Ulttyq oıyndar (kókpar, toǵyzqumalaq, altybaqan, hantalapaı, qyz qýý, kúres, arqan tartys t. b) Ár oıynnyń astarynda ár túrli oı – maǵyna jatyr. Mysalyǵa: qyz qýý dástúrli oıyny – mahabbatyń, páktiktiń sımvolyn bildiredi.
«Qara qalpaq» - Ulttyq kıimder (shapan, kımeshek, kamzol, qulaqshyn, más, beshpet, kájekeı t. b) Qara qalpaqtylar ulttyq naqyshtaǵy kıimderimizdiń jaǵymsyz jaqtaryn aıtyp ótedi.
«Sary qalpaq» - Ulttyq ydys – aıaqtar (zeren, torsyq, ojaý, saba, mosy, t. b) Ulttyq naqyshta bezendirilgen ydystarymyzdy ári qaraı damytyp, qazirgi tańda ótkeli jatqan «EKSPO» 2017 baıqaýyna shyǵarýǵa usyndy.
«Jasyl qalpaq» - At ábzelderi (úzeńgi, er toqym, qamshy, saýyt, t. b) jasyl qalpaqtylar at ábzelderimizdi jańa ıdeıalarymen, qazir kezge laıyqtap púltpen basqarylý ádisterin aıtyp ótti.
«Kók qalpaq» - Ulttyq taǵamdar (qazy – qarta, qurt – irimshik, qymyz, t. b) Kók qalpaqtylardyń oıy boıynsha, ulttyq taǵamdarymyz ben sýsyndarymyz ekologıamyzǵa baılanysty, adam densaýlyǵynyń paıdasy týraly toqtalyp ótti.
Osy tapsyrmalar aıasynda jumystaryn plakat betterine túsirip, poster qorǵaldy.
Ulttyq qundylyqtar (Alty qalpaq ádisi). júkteý