InfoHub Logo

Qazaq tili
Sabaqtyń taqyryby: Úndestik zańy. Býyn úndestigi
Jalpy maqsaty: Jas erekshelikterine sáıkes bilim berý men oqýda negizgi ıdeıany jadyna saqtaýyna baǵyt berý.
Inter taqtadan elektrondyq oqýlyqty, slaıdty paıdalaný arqyly jańa taqyrypty meńgertý;
Synı turǵydan oılaý arqyly óz betinshe izdenýge, óz oıyn
erkin jetkizýge baýlý, jyldam jaýap berýge daǵdylandyrý, shyǵarmashylyq qabiletterin damytýǵa jol ashý.
Tapsyrma barysynda daryndylyq qabiletterin baıqaý;
Oqytý úshin baǵalaý men oqytýdy baǵalaý arqyly bilim
deńgeıin anyqtaý jáne birin - biri baǵalaı bilýge úıretý.
Silteme 1. Muǵalimge arnalǵan nusqaýlyq (úshinshi negizgi deńgeı) QRPKBAKB
2. 5 - synyp qazaq tili oqýlyǵy /Qosymova G, Dáýletbekova J/
3. Elektrondyq oqýlyq 5 - synyp - 2013 jyl
4. Shyǵarmashylyq tapsyrmalar
5. Baǵalaý betsheleri, smaılıkter, bilim aǵashy.

Oqytý nátıjeleri:
• Oıyn júıeli jınaqtaýǵa úırenedi.
• Tosyn suraqtarǵa naqty jaýap berýge daǵdylanady.
• Ózara pikirlesip, ortaq sheshimge keledi.
• Synı oılaý strategıasy: mıǵa shabýyl arqyly
shyǵarmashylyqqa tárbıelenedi.
• Birin - biri baǵalaýǵa daǵdylanady.

Negizgi ıdeıalar Jaqsy sóz jan súısindiredi, Boıǵa qýat bitiredi.
Tapsyrma kózderi İ. «Sadaq atý» Bilim ǵalamsharyna saıahat
1 - tapsyrma «Ujymdyq jumys»
Suraqtarǵa jaýap berý
1. Fonetıka neni zertteıdi?
2. Dybystar neshege bólinedi?
3. Daýysty dybystar degenimiz ne?
4. Býyn degenimiz ne?
5. Býyn neshege bólinedi?
6. Daýyssyz dybys degenimiz ne?
7. Tasymal degenimiz ne? Tasymaldanbaıtyn sózder.
8. Daýyssyz dybystardyń túrlerin ata

İİ. «Tas qaqpa» beketi.
Inter taqtadan 5 - synyp elektrondyq oqýlyq kórsetiledi.
Úndestik zańy – túbir men qosymshanyń jáne sóz aralyǵyndaǵy dybystardyń bir – birine yqpal etip, ózara úılesip, aıtylýyn úndesti zańy deımiz. Úndestik zańy ekige bólinedi:

1) býyn úndestigi 2) dybys úndestigi.
Býyn úndestigi
Sóz ben qosymshalardaǵy daýystylardyń ne birińǵaı jýan, ne birińǵaı jińishke bolyp úndesýin býyn úndestigi (sıngarmonızm) dep ataımyz.
Sıngarmonızm – grektiń Sun «birge» hanmoni «baılanysý,
úndesý» degen maǵynany bildiretin sózderi boıynsha jasalǵan termın.
Úndestik zańyna saı qazaq tiliniń baıyrǵy sózderi ne birińǵaı jýan, ne birińǵaı jińishke bolady. Mysaly, ata, ana, baqyt, kerege, kilem, óris.
Jýan jáne jińishke daýysty dybystar mynadaı sózderge aralasyp keledi:
1. Basqa tilden engen sózderde:
Mysaly: kıno, matematıka, kitap
2. Birikken sózder men qos sózderde:
Mysaly: Ekibastuz, asyǵys-úsigis
/Mundaı sózder aralas sózder dep atalady./

İİİ. «Kúmis qaqpa» beketi
314 – jattyǵý «Artyq bilim kitapta»
İ top Jýan sózderdi terip jaz
İİ top Jińishke sózderdi terip jaz
İİİ top Aralas sózderdi terip jaz
İV top Tasymaldanbaıtyn sózderdi terip jaz
316 – jattyǵý
İ top
Kúndiz kórinetin juldyz qalaı atalady? Bul – aspan... ǵy eń jaryq juldyz, jaryqty.... sondaı, azanda – barlyq juldyz óshken kez.... tań shapaǵy.... birge jarqyrap turady. Al aqsham.... kók júzinde bar juldyz.... ozyp, teń aldymen kórine.... Biraq bul juldyz emes.
İİ top
Bul – Sholpan (Ǵylym tilinde Venera dep atalady), biz.... kún júıesindegi ekinshi planeta. Basqa planetalar sıaqty, Sholpan da ózdigi.... jaryq shyǵarmaı...., tek kún jaryǵ.... shaǵyldyrady. Sondyqtan da ol kúmis.... jarqyraǵan sham sıaqty bol.... kórinedi.
İİİ top
Aq sáýleli ásemdigi... oraı Sholpan... tań juldyzy dep te ataı... Sholpan men bizdiń Jer... uqsas sıpattar... kóp. ekeýi de kórik...: biri – kógiljim, ekinshisi – aq kúmis.
İV top
Kólemder.... de shamalas, ekeý.... de aýa jelekteri.... oranǵan. Biraq jermen salystyrǵanda qozǵalys.... baıaý ári oralymsyz. Jer óz osinen 118 ret aınal... dy, Sholpan bir - aq ret aınalyp úlgere... eken