InfoHub Logo

Materıkter men muhıttar geografıasy 7 synyp
Sabaqtyń taqyryby: Úndi muhıty, Tynyq muhıty
Sabaqtyń maqsaty:
1. Úndi jáne Tynyq muhıttarynyń geografıalyq orny, jer bederi, paıdaly qazbalary, ósimdikteri men janýarlary jaıly bilim berý.
2. Oqýshylardyń pánge degen qyzyǵýshylyǵy men izdenimpazdylyǵyn, oılaý qabiletterin damytý negizinde shyǵarmashylyq qabiletteri men topta jumys isteý daǵdylaryn damytý arqyly synı kózqarastaryn damytý.
3. Oqýshylardy tez oılaýǵa, shapshańdyqqa, uıymshyldyqqa, toppen jumys jasaýǵa baýlý
Sabaq nátıjesi: Úndi jáne Tynyq muhıttar jaıly málimetter bere alady.
Sabaqtyń túri: Saıahat sabaǵy
Sabaqtyń tıpi: Aralas sabaq
Sabaqtyń ádisteri: «Toptastyrý», «Qyzyǵýshylyqty oıatý», «Mıǵa shabýyl», «Mentaldi karta», «Venn dıagramsy», «As kartasy», «Bir aınalym suhbat», «Baǵdarsham», «Eki juldyz, bir tilek», t. b.
Sabaqtyń tásilderi: Toppen jumys
Sabaqtyń kórnekiligi: Taqyryptyq prezentasıa jáne beıne rolık, ınteraktıvti taqta, karta, dıdaktıkalyq materıaldar, «Tulǵalar» býkleti.
Pánaralyq baılanys: Informatıka, Sýret

Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi.
Sálemdesý
Oqýshylardyń sabaqqa qatysýyn tekserý.
Oqýshylardyń nazaryn sabaqqa aýdarý.
Toptastyrý (Geometrıalyq fıgýralar arqyly oqýshylardy 3 topqa toptastyramyn. Ár geometrıalyq fıgýrada geografıalyq sýretter beınelengen).
Tórtburysh -«Karta» toby
Dóńgelek -«Globýs» toby
Úshburysh – «Bilim» toby

İİ. Úıge berilgen tapsyrmany anyqtaý.
Muǵalim:
Balalar búgingi sabaǵymyz jaı sabaq emes, «Qazaqstan - Úndi muhıty - Tynyq muhıty» baǵytyndaǵy saıahat sabaǵy. Barlyǵymyz birge saıahatqa shyǵaıyq.
«Qazaqstan - Úndi muhıty - Tynyq muhıty» baǵytyndaǵy poıyzǵa bılet alý erejesi:
Oqýshylar (jolaýshylar) berilgen tapsyrmalardy oryndap, jeton alady. Jetondy kasaǵa baryp poıyz bıletine aýystyrady.
1 tapsyrmany oryndasa 2 jeton
2 tapsyrmany oryndasa 4 jeton beriledi.
Poıyzǵa otyrǵyzý erejesi:
Qolynda 3 - 4 jetony bar top «Kýpege» bılet alady.
Eki jetony bar top «Plaskartqa» bılet alady.
Berilgen tapsyrmany oryndaý kezinde qıyndyqqa tap bolsań, «Anyqtama búrosynan» kómek suraýyńa bolady.

«Anyqtama búrosynyń» erejesi:
1. «Anyqtama búrosy» kómekti aqyly túrde júrgizedi.
2. 1 tapsyrmaǵa kómek berse, 1 jetondy tastaısyń.
3. 2 tapsyrmaǵa kómek berse, 2 jetondy tastaısyń.
Poıyzǵa miný úshin biz tapsyrmalardy tıanaqty oryndaýymyz qajet. Úıge qandaı tapsyrma berildi?

İİİ. Úı tapsyrmasyn tekserý.
«Qazaqstan - Úndi muhıty - Tynyq muhıty» baǵytyndaǵy poıyzǵa otyrǵyzý júrgizilýde. Qurmetti jolaýshy toptar qandaı sezimdesizder.
(Aq paraqqa jabystyrý)
Tapsyrmalar:
№1 Atlant muhıty jáne Soltústik Muzdy muhıttardyń qujattaryn toltyrǵandaryn tekserý.
№2 «Mıǵa shabýyl»
1. Jer sharyndaǵy aýmaǵy jóninen Tynyq muhıttan keıingi ekinshi muhıt (Atlant muhıty)
2. Atlant muhıty ataýyn Afrıkanyń soltústik - batysyndaǵy Atlas (Atlant) taýyna baılanysty ataǵan kimder? (Ejelgi grekter)
3. Eń tereń shuńǵymasy 8742m (Pýerto - Rıko shuńǵymasy)
4. Atlant muhıtynda negizinen qandaı baldyrlar ósedi? (jasyl, qyzyl qońyr baldyrlar)
5. Jer sharyndaǵy aýmaǵy jóninen eń kishi muhıtty ata (Soltústik Muzdy muhıt)
6. Soltústik Muzdy muhıty qaı polúske jaqyn ornalasqan? (Soltústik polúske)
Toptaǵy oqýshylardyń jetondaryn sanap, kasaǵa baryp bıletke aýystyryp, poıyzǵa otyrǵyzý

İÚ. Sabaqtyń maqsatyn qoıý.
Oqýshylardyń nazaryn búgingi sabaqtyń negizgi tanymdyq maqsatyna aýdarý.
Qyzyǵýshylyqty oıatý
Soltústiginde Eýrazıamen shektesedi. Muhıttyń jaǵasy az tilimdengen. Soltústiginde Bengal jáne Parsy shyǵanaqtary bar. Arabıa teńizi qurlyqqa boılaı enip jatady. Araldary birshama az. Bul qandaı muhıt? (Úndi muhıty)
Eń tereń jeri Marıan shuńǵymasy dep atalatyn muhıt qalaı atalady? (Tynyq)
Jaraısyzdar, balalar, búgingi bizdiń taqyrybymyz: «Úndi muhıty jáne tynyq muhıty»
Biz endi saıahatymyzdy poıyzdan túsip ary qaraı kememen jalǵastyramyz.
Kemege miný úshin tómendegi tapsyrmany oryndaýymyz qajet.
«Mentaldi karta» ádisi boıynsha toptarǵa plakat taratylady. Oǵan jańa taqyryp boıynsha ne biletindikterin jazady.
Toptardyń plakattarynan qorytyndy shyǵarý.

Ú. Jańa sabaqty túsindirý.
Úlken kememen biz qaı muhıtta júzip kelemiz? (Úndi)
Úndi muhıty — Jer sharyndaǵy aýmaǵy jóninen Tynyq jáne Atlant muhıttarynan keıingi úshinshi muhıt. Kópshilik bóligi ońtústik jarty sharda, Azıa, Afrıka, Avstralıa jáne Antarktıda qurlyqtarynyń aralyǵynda. Úndi muhıty planetada erekshe oryn alady: onyń kóp bóligi ońtústik jarty sharda ornalasqan. Jerdiń sý bóliginiń 20% alyp jatyr. Muhıt soltústiginde Eýrazıamen shektesedi. Muhıttyń jaǵasy az tilimdengen. Soltústiginde Bengal jáne Parsy shyǵanaqtary, Arabıa teńizi qurlyqqa boılaı enip jatady. Araldary birshama az. Muhıttyń shekarasynda ǵana iri araldar bar. Eýropalyqtar Úndi muhıty arqyly XV ǵasyrda ǵana turaqty júze bastady. Muhıtta júzý marshrýttarynyń sıpattamasyn tuńǵysh ret arabtar jasaǵan. Geografıa ǵylymy úshin Úndi muhıty jónindegi málimetter Vasko da Gamanyń júzgen ýaqytynan (1497 - 1499 jj) beri jınala bastady. XVIII ǵasyrdyń sońynda aǵylshynnyń teńizinde júzýshisi Djeıms Kýk bul muhıttyń tereńdigin alǵash ret ólshegen.