Úsh aıý
Bilimdilik salasy: Qatynas
Bólimi: Kórkem ádebıet
Taqyryby: «Úsh aıý»
Maqsaty: Balalarǵa erteginiń mazmunyn túsindire otyryp, ertegige degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý, ertegini tyńdaı otyryp sózdik qoryn molaıtý. Balalardy adamgershilikke, adaldyqqa, birin - biri syılaýǵa úıretý. ózine berilgen róldi durys daýys yrǵaǵymen oınaýǵa tárbıeleý.
Ádis - tásilder: Kórsetý, túsindirý, úıretý, suraq - jaýap.
Kórnekilik quraldar: Úıshik, orman, taldar, oryndyq, maskalar, tósek orny, botqa, ydystar, sebet, úntaspa.
Rólde oınaıtyndar:
Ata - Raıymbek
Áje – Altynzer
Masha qyz – Baıansulý
Úsh aıý
Papasy – Abdýllah
Mamasy – Qaraqat
Qyzy Mıshýtka – Nurdana
Júrgizýshi: Sálem balǵyn balalar!
Barlyǵyń bermen qarańdar!
Aıýlar jaıly ertegi
Senderge syr shertedi
Ertegini eń qyzyq
Sahnaǵa engizdik
Baıandaıyn kórińder,
Óz baǵasyn berińder.
Ertekshi: Baıaǵy bir zamanda Masha degen qyz bolypty. Bir kúni Masha ormannan búrler terip qaıtaıyn dep ájesinen suranady.
Ájesi: Jaqsy bara ǵoı, biraq maǵan taqpaq aıtyp bershi sosyn jiberemin
Masha: Áje degen kóp shyǵar
Meniń ájemdeı joq shyǵar,
Meıirimdi ol kisi
Qandaı ǵajap kúlkisi.
Ertegi qandaı kóp edi
Kúnde aıtyp beredi.
Qýanatyn balasha
Ájem meniń tamasha.
Ájem meniń áli de
Uqsamaıdy kárige
Shaı qaınatyp beredi
Bizdiń úıdiń bárine.
Ata úlken kárimiz
Qýat berer dárimiz
Áýlıedeı aıalap
Ardaqtaımyz bárimiz
Ájesi: Jaqsy bara ǵoı. Qyzym alysqa uzama, tez qaıtyp kel.
Qyzy Baıansulý: Jaraıdy.
Baıansulý ormanda búr terip óleń aıtyp júrip, adasyp ketedi.
Qaıtar joldy taba almaı, jylaıdy. Qarny ashady, shóldeıdi, sharshaıdy, uıqysy keledi.
A - ý - ý - ý ata, A - ý - ý - ý ata
A - ý - ý – ý áje, A - ý - ý - ý áje qaıdasyńdar, maǵan kómektesińder!
Ertekshi: Joldy izdep taba almaı, ormanda turǵan bir úıge kezigedi. Úıshik - úıshik úıshikte kim turady?- dep aıqaılaıdy, esh dybys estilmedi. Úıge kirse eshkim joq. Bul úıde aıýlar mekendeıtin. Aıýdyń ákesi, sheshesi, balasyn erkeletip Mıshýtka dep ataıtyn.
Baıansulý: Ashyq turǵan esikke kirgen Baıansulý dastarqanda turǵan úsh tabaq botqany kóredi. Úlken tabaq – ákesiniki, ortanshy tabaq sheshesiniki, al kishkentaı tabaq – Mıshýtkanyki edi. Baıansulý úlken tabaqtaǵy odan keıin ortanshy tabaqtaǵy bókpendi jep edi dámi unamady. Al kishkentaı tabaqtaǵyny jep kórip edi unap qaldy. Bókpendi Baıansulý túgel jep qoıady. Sharshaǵan Baıansulý otyrǵysy kelip eń úlken oryndyqqa otyryp edi, qulap qaldy, ortanshysy unamady. Eń kishkentaı oryndyq ózine tup – týra eken. Baıansulý terbelip edi, oryndyq synyp qaldy. Baıansulý arǵy bólmege kirip edi onda tósekter bar eken. Baıansulý úlken tósekke jatyp edi, tym bıik boldy. Ortanshy tósek keń boldy. Al kishkentaı tósek Baıansulýǵa dáp dál keldi. Sol tósekke jatqan Baıansulý uıyqtap qalady. Bir mezgilde aıýlar úılerine oralady. Sharshap kelgen aıýlar asyn ishpek bolady.
Aıýlar: Bizdiń úıge bireý kirgen sıaqty, adamnyń ısi shyǵady.
Osylaısha aıýlar baıqap qalady. Óz tamaǵyn kórgen aıýdyń ákesi
Abdýllah: «Meniń tamaǵyma kim tıisken?» dedi gúr etip.
Qaraqat: «Meniń bókpenimdi de tatyp kóripti»,- dep aıǵaı saldy.
Nurdana: «Meniń bókpenimdi túgeldeı jep qoıypty», dep sháńk - sháńk etti.
Uıyqtaıtyn bólmege kirse:
Abdýllah: «Meniń tósegime kim jatpaq boldy?» dedi gúr etip.
Qaraqat: «Meniń tósegimdi de ýmajdap tastapty»,- dep aıǵaı saldy.
Nurdana: «Meniń tósegimde jatqan Baıansulýdy kórip mine jatyr ustańdar», dep sháńk - sháńk etti.
Aıýlardyń daýsynan shoshyp oıanǵan Baıansulý qorqyp ketti.
Baıansulý: Meni jemeńdershi men senderge taqpaq aıtyp beremin.
Aıýlar: Jaraıdy.
Baıansulý: Aıý otyr partada
Eki qoly qaltada
Apaı sabaq surasa
Dym bilmeıdi masqara
Men senderge jumbaq jasyraıyn sheshesińder me?
Aıýlar: Iá sheshemiz.
Baıansulý: Táti kórse bas salar
Aınymaıdy baladan
Úp - úlken bop jasqanar
Kip-kishkentaı aradan (aıý)
Menimen oınaısyńdar ma?
Aıýlar: Iá oınaımyz.
Baıansulý: Aıý, aıý turshy
Beti qolyn jýshy
Aınaǵa qarashy
Shashyńdy tarashy
Áı - áı kóılek kıshi
Qane meni qýshy - dep Baıansulý qasha jóneledi.
Aıýlar qorbańdap Baıansulýǵa jete almaı qalady. Osylaısha Baıansulý aıýlardan qutylyp, aman esen atasy men ájesine keledi.
Qortyndy: Senderge ertegi unady ma? Kimniń úıi eken? Baıansulý kimniń tamaǵyn jep qoıdy? Baıansulý aıýlardan qalaı qutyldy?
Ertegi ne jaıynda?
Balalar: Ertegi bizderge unady. Ertegi úsh aıý týraly.
Osylaısha ertegimiz aıaqtaldy.
Tyńdaǵandaryńyzǵa rahmet!
Saý bolyńyzdar!
Bólimi: Kórkem ádebıet
Taqyryby: «Úsh aıý»
Maqsaty: Balalarǵa erteginiń mazmunyn túsindire otyryp, ertegige degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý, ertegini tyńdaı otyryp sózdik qoryn molaıtý. Balalardy adamgershilikke, adaldyqqa, birin - biri syılaýǵa úıretý. ózine berilgen róldi durys daýys yrǵaǵymen oınaýǵa tárbıeleý.
Ádis - tásilder: Kórsetý, túsindirý, úıretý, suraq - jaýap.
Kórnekilik quraldar: Úıshik, orman, taldar, oryndyq, maskalar, tósek orny, botqa, ydystar, sebet, úntaspa.
Rólde oınaıtyndar:
Ata - Raıymbek
Áje – Altynzer
Masha qyz – Baıansulý
Úsh aıý
Papasy – Abdýllah
Mamasy – Qaraqat
Qyzy Mıshýtka – Nurdana
Júrgizýshi: Sálem balǵyn balalar!
Barlyǵyń bermen qarańdar!
Aıýlar jaıly ertegi
Senderge syr shertedi
Ertegini eń qyzyq
Sahnaǵa engizdik
Baıandaıyn kórińder,
Óz baǵasyn berińder.
Ertekshi: Baıaǵy bir zamanda Masha degen qyz bolypty. Bir kúni Masha ormannan búrler terip qaıtaıyn dep ájesinen suranady.
Ájesi: Jaqsy bara ǵoı, biraq maǵan taqpaq aıtyp bershi sosyn jiberemin
Masha: Áje degen kóp shyǵar
Meniń ájemdeı joq shyǵar,
Meıirimdi ol kisi
Qandaı ǵajap kúlkisi.
Ertegi qandaı kóp edi
Kúnde aıtyp beredi.
Qýanatyn balasha
Ájem meniń tamasha.
Ájem meniń áli de
Uqsamaıdy kárige
Shaı qaınatyp beredi
Bizdiń úıdiń bárine.
Ata úlken kárimiz
Qýat berer dárimiz
Áýlıedeı aıalap
Ardaqtaımyz bárimiz
Ájesi: Jaqsy bara ǵoı. Qyzym alysqa uzama, tez qaıtyp kel.
Qyzy Baıansulý: Jaraıdy.
Baıansulý ormanda búr terip óleń aıtyp júrip, adasyp ketedi.
Qaıtar joldy taba almaı, jylaıdy. Qarny ashady, shóldeıdi, sharshaıdy, uıqysy keledi.
A - ý - ý - ý ata, A - ý - ý - ý ata
A - ý - ý – ý áje, A - ý - ý - ý áje qaıdasyńdar, maǵan kómektesińder!
Ertekshi: Joldy izdep taba almaı, ormanda turǵan bir úıge kezigedi. Úıshik - úıshik úıshikte kim turady?- dep aıqaılaıdy, esh dybys estilmedi. Úıge kirse eshkim joq. Bul úıde aıýlar mekendeıtin. Aıýdyń ákesi, sheshesi, balasyn erkeletip Mıshýtka dep ataıtyn.
Baıansulý: Ashyq turǵan esikke kirgen Baıansulý dastarqanda turǵan úsh tabaq botqany kóredi. Úlken tabaq – ákesiniki, ortanshy tabaq sheshesiniki, al kishkentaı tabaq – Mıshýtkanyki edi. Baıansulý úlken tabaqtaǵy odan keıin ortanshy tabaqtaǵy bókpendi jep edi dámi unamady. Al kishkentaı tabaqtaǵyny jep kórip edi unap qaldy. Bókpendi Baıansulý túgel jep qoıady. Sharshaǵan Baıansulý otyrǵysy kelip eń úlken oryndyqqa otyryp edi, qulap qaldy, ortanshysy unamady. Eń kishkentaı oryndyq ózine tup – týra eken. Baıansulý terbelip edi, oryndyq synyp qaldy. Baıansulý arǵy bólmege kirip edi onda tósekter bar eken. Baıansulý úlken tósekke jatyp edi, tym bıik boldy. Ortanshy tósek keń boldy. Al kishkentaı tósek Baıansulýǵa dáp dál keldi. Sol tósekke jatqan Baıansulý uıyqtap qalady. Bir mezgilde aıýlar úılerine oralady. Sharshap kelgen aıýlar asyn ishpek bolady.
Aıýlar: Bizdiń úıge bireý kirgen sıaqty, adamnyń ısi shyǵady.
Osylaısha aıýlar baıqap qalady. Óz tamaǵyn kórgen aıýdyń ákesi
Abdýllah: «Meniń tamaǵyma kim tıisken?» dedi gúr etip.
Qaraqat: «Meniń bókpenimdi de tatyp kóripti»,- dep aıǵaı saldy.
Nurdana: «Meniń bókpenimdi túgeldeı jep qoıypty», dep sháńk - sháńk etti.
Uıyqtaıtyn bólmege kirse:
Abdýllah: «Meniń tósegime kim jatpaq boldy?» dedi gúr etip.
Qaraqat: «Meniń tósegimdi de ýmajdap tastapty»,- dep aıǵaı saldy.
Nurdana: «Meniń tósegimde jatqan Baıansulýdy kórip mine jatyr ustańdar», dep sháńk - sháńk etti.
Aıýlardyń daýsynan shoshyp oıanǵan Baıansulý qorqyp ketti.
Baıansulý: Meni jemeńdershi men senderge taqpaq aıtyp beremin.
Aıýlar: Jaraıdy.
Baıansulý: Aıý otyr partada
Eki qoly qaltada
Apaı sabaq surasa
Dym bilmeıdi masqara
Men senderge jumbaq jasyraıyn sheshesińder me?
Aıýlar: Iá sheshemiz.
Baıansulý: Táti kórse bas salar
Aınymaıdy baladan
Úp - úlken bop jasqanar
Kip-kishkentaı aradan (aıý)
Menimen oınaısyńdar ma?
Aıýlar: Iá oınaımyz.
Baıansulý: Aıý, aıý turshy
Beti qolyn jýshy
Aınaǵa qarashy
Shashyńdy tarashy
Áı - áı kóılek kıshi
Qane meni qýshy - dep Baıansulý qasha jóneledi.
Aıýlar qorbańdap Baıansulýǵa jete almaı qalady. Osylaısha Baıansulý aıýlardan qutylyp, aman esen atasy men ájesine keledi.
Qortyndy: Senderge ertegi unady ma? Kimniń úıi eken? Baıansulý kimniń tamaǵyn jep qoıdy? Baıansulý aıýlardan qalaı qutyldy?
Ertegi ne jaıynda?
Balalar: Ertegi bizderge unady. Ertegi úsh aıý týraly.
Osylaısha ertegimiz aıaqtaldy.
Tyńdaǵandaryńyzǵa rahmet!
Saý bolyńyzdar!
You Might Also Like
