InfoHub Logo

Úsh toraı ertegisi
Baıaǵyda aǵaıyndy úsh toraı bolypty. Úsheýiniń boılary da, túrleri de, dop - domalaq, quıryqtaryna sheıin birdeı eken. Attarynyń ózi uqsas: Nıf - Nıf, Nýf - Nýf, Naf - Naf. Jaz boıy jasyl shópte aýnap, kúnge qyzdyrynyp, shalshyqta rahattanypty.
Jaz ótip kúz keledi. Kúnniń kózi burynǵydaı qyzdyrmaıdy, sary ormannnyń ústine sur bulttar jıi úıirile bastady.
- Qystyń jaıyn oılaný kerek,— dedi birde erte oıanǵan Naf - Naf aǵalaryna.
- Men sýyqtan qaltyrap turmyn. Biz aýyryp qalýymyz múmkin. Birlesip úı salyp birge qystaıyq
Biraq aǵalary jumysty bastaǵylary kelmedi, jer qazyp, tas tasyǵansha, odan da kúzdiń sońǵy jyly kúnderi aýnap - qýnap, asyr salyp qalǵylary keldi.
- Úlgiremiz! Qysqa sheıin áli ýaqyt bar, oınaı turaıyq odan da — dep Nıf - Nıf sekire jóneldi.
- Kerek kezinde men ózime úı salyp alam, — dedi de Nýf - Nýf jerge jata ketti.
- Men de, — dep qostady Nıf - Nıf.
- Ózderiń bilińder, men senderdi kútpeı ózime úı sala beremin — dedi Naf - Naf. Kún sýyta bastady. Nıf - Nıf pen Nýf - Nýf asyǵatyn emes.
Olar jumys jaıly oılaǵylary da kelmedi. Olar tańerteńnen keshke sheıin eshteme istemeı, sekirdi, aýnady. Kúnde erteńmen ýaqyt ótkizdi. Jol jıegindegi shalshyqtyń betine muz qata bastaǵanda ǵana olar jumysqa kiristi. Nıf - Nıf eshkimmen aqyldaspastan, bir keshte ózine sabannan úı turǵyzyp aldy. Nıf - Nıfke óziniń úıi unaǵany sonsha ol ándete jóneldi:
Jarty álemdi sharlasań da
Mundaı úıdi tappassyń – dep jaqyn mańda butaqtardan, jińishke shybyqtardan úı turǵyzyp jatqan Nýf - Nýfke keldi. Onyń da úıi tez arada daıyn boldy, qýanǵan Nýf - Nýf bylaı dep ándetti:
Meniń úıim jap - jaqsy, jap - jaqsy
Qorqynyshty emes naızaǵaı men tamshy
- Mine seniń de úıiń daıar boldy, endi ekeýmizdiń qolymyz bos júr, Naf - Nafqa baraıyq, ony kópten kórgen joqpyz – dedi Nıf - Nıf Nýf - Nýfke.
Naf - Naf bolsa tastardy tasydy, balshyq ezdi, sóıtip ol ózine jańbyrdan, jelden qorǵanatyn jyly, myqty úı salyp aldy. Úıdiń esigin emennen jasady, esikke tıek jasady, qasqyr kire almasyn dep. Nıf - Nıf pen Nýf - Nýf aǵalaryn kórip aıǵaı salysty:
- Sen ne istep jatyrsyń, úı me, álde bekinis pe?
- Toraıdyń úıi ózine bekinis bolýy kerek – dedi Naf - Naf.
- Sen kimmen shaıqaspaqshysyń? - dep kelemejdedi olar ony.
Al Naf - Naf bolsa jumysyn ári jalǵastyra berdi.
Men bárińnen aqyldymyn
Úıdi tastan qaladym
Eshbir ań, eshbir ań
Úıge kire almaıdy
- Bul qandaı ańdy aıtyp tur? Nıf - Nıf Nýf - Nýftan surady..
- Men qasqyrdy aıtamyn – dedi Naf - Naf.
- Bul qasqyrdan qorqady, al biz eshkimnen de qoryqpaımyz - dep kete bardy. Olardyń shýynan aǵash túbinde uıqtap jatqan ash qasqyr oıandy.
- Bul ne shý?- dep qasqyr toraılar júrgen jaqqa qaraı jorta jóneldi.
- Qaıdaǵy qasqyr, biz ony tumsyǵynan ustap alamyz - dep batyrsyndy toraılar, olar qasqyrdy tek sýretten ǵana kórgen bolatyn. Olar aǵashtyń tasasynda turǵan tiri qasqyrdy kórip qorqyp ketti. Qasqyr endi umtyla bergende bular shyńǵyryp qasha jóneldi. Árqaısysy óz úılerine qaraı júgirdi. Nıf - Nıf úıine jetip esigin jaýyp aldy.
- Esigińdi ash, áıtpese syndyramyn – dedi qasqyr.
- Joq - dedi Nıf - Nıf, - ashpaımyn!
Qasqyr: -"F - f - f - y - y - y"- dep úsh ret úrlegende onyń úıinen dym qalmady. Nıf - Nıf janushyra qasha jóneldi.
Tez arada Nýf - Nýftyń úıiniń aldynda boldy. Eki aǵaıyndy esikti jaýyp úlgirgenderi sol edi, qasqyrdyń:
- Men senderdi jeımin – degen daýysy estildi.
- Men sharshadym, úıge kettim – degen qasqyr toraılardy aldap tyǵylyp qaldy.
Sen estidiń be, ol úıine ketti – dep olar qaıtadan asyr salyp oınaı bastady. Al qasqyr bolsa qoıdyń terisin jamylyp, esikti qaqty.
- Men kishkentaı toqtymyn, tabynnan adasyp qaldym, meni úıge kirgizińdershi - dep jalyndy.
- Qoıdy kirgizsek kirgizeıik – dep, esikti asha bergende, tisi aqsıǵan qasqyrdy kórip, esikti kúshtep jaýyp aldy. Ashýlanǵan qasqyr bar kúshin salyp bes ret úrlegende bul úı diń de byt - shyty shyqty. Toraılar Naf - Naftyń úıine qaraı qasha jóneldi. Aǵasy esik ashyp kirgizdi. Ekeýi eshteme aıtýǵa shamalary kelmesten tósektiń astyna tyǵyldy. Naf - Naf bárin aıtpastan túsindi. Esikti bekitip, ándetip oryndyqqa jaıǵasty.
Esik qaǵyldy.
- Bul kim?
- Kóp sóılemeı, ash esikti - dedi qasqyr.
- Ashpaımyz!
- Ah, solaı ma? Onda úsheýińdi de jeımin.
- Jep kór! - dedi Naf - Naf.
Qasqyr aýzyn aýaǵa toltyryp qansha úrlese de úı ornynan qozǵalmady. Ashýǵa býlyqqan qasqyr esikti julqylaı bastady, esik te ashylmady. Yzaǵa býlyqqan qasqyr tasty tisterimen qyrshydy, qabyrǵany tyrnady, túk shyqpady, tek tisin aýyrtyp, tyrnaǵyn maıystyrdy.
Basyn kóterip joǵary qarap edi, peshtiń murjasyn kórdi.
- Murja arqyly úıge kiretin boldym - dep qýandy qasqyr. Ol aqyryn murjanyń boıymen ishke túse bastady. Aqyldy Naf - Naf peshte qaınap turǵan qazannyń qaqpaǵyn asha qoıdy.
- Hosh keldiń! - dedi Naf - Naf. Kúıege yp qarap turdy. Qasqyr qaınap turǵan sýǵa kúmp etti. Qasqyrdyń júni úrpıip, kózi baqyraıyp, baqyrǵan kúıi kelgen izimen keıin ormanǵa qasha jóneldi. Úsh aǵaıyndy onyń artynan máz bolyp qarap turdy. Sodan beri aǵaıyndy úsheýi Naf - Naf, Nıf - Nıf, Nýf - Nýf tatý - tátti bir shatyrdyń astynda ómir súripti.
Ertegiler eline saıahat, ertegiler jınaǵy