Úshburyshtyń aýdany
Atyraý oblysy, Jylyoı aýdany
Qulsary qalasy, №1 mektep
joǵary sanatty matematıka pániniń muǵalimi
Torehanova Farıda
Taqyrybyy: Úshburyshtyń aýdany
Sabaq maqsaty: Oqýshylardyń “Úshburyshtyń aýdany” týraly alǵan bilimderin tereńdetip, shyǵarmashylyqpen zertteý jáne oı túıindeý arqyly jumys jasaý qabiletin qalyptastyrý.
Bilimdilik: Oqýshylardyń esepter shyǵarý barysynda bilimderin naqtylaý, oı qorytyndylaý men pánge qyzyǵýshylyǵyn arttyrý;
Tárbıelik: Oqýshylardy ózin – ózi basqarýǵa, uıymshyldyqqa, uqyptylyq - qa, dáldikke, óz múmkindigine senýge, úlken jetistikke umtylýǵa tárbıeleý.
Damytýshylyq: Oqýshylardyń esep shyǵarý barysynda erejelerdi durys paıdalana otyryp este saqtaý, logıkalyq oılaý jáne matematıkalyq tilde sóıleý qabiletin damytý.
Túri: Jańa materıaldy meńgertý sabaǵy
Ádisi: «Syn turǵysynan oılaý» tehnologıasyn paıdalaný
Kórnekiligi: fıgýralar, sýretter, rebýs, tirek - syzbalar
Pánaralyq baılanys: algebra, syzý
Sabaqtyń barysy: Uıymdastyrý kezeńi
I. Qyzyǵýshylyqty oıatý: Oı qozǵaý. Suraq - jaýap. Semantıkalyq karta
İİ. Maǵynany ajyratý. Jańa materıaldy meńgertý. Sergitý oıyny
İİİ. Oı tolǵanys. Praktıkalyq jumys. OJSB – ǵa daıyndyq
Sabaqty bekitý. Baǵalaý. Úıge tapsyrmalar berý
Oı qozǵaý. Tizilgen tyrnalardyń bireýi eń aldynda jol kórsetip, sosyn úshburysh jasap ushyp bara jatady. Nege olaı?
Úshburyshty biledi eresek te, bala da,
Al aýdanyn esepteý kúrdelirek sharýa:
Taban menen oǵan túsken bıiktiktiń kóbeıtindisiniń jartysy dep baǵala!
1. ASBD tiktórtburyshynyń AV dıagonalyn júrgizsek, ózara teń 2 tikburyshty úshburyshqa bólinedi, tiktórtburyshtyń aýdany S=ab bolǵandyqtan, ASB úshburyshynyń aýdany.
2. Súıir buryshty, doǵal buryshty ár qabyrǵaly úshburyshtar aýdandary
Oqýdyqtaǵy 25 – teorema boıynsha:
Úshburyshtyń orta syzyǵy boıynsha dáleldenedi.
Úshburysh aýdanyn úsh qabyrǵasy boıynsha esepteý formýlasyn Arhımed (III ǵ. b z. b.) ashqan. Biraq onyń bul eńbegi bizge jetken joq. Bul formýla Geron Aleksandrııskııdiń «Metrıkasynda» bolǵan (I ǵ. b. z.) jáne sonyń atymen atalyp ketken. Geron qabyrǵalary bútin san, sonymen qatar aýdandary da bútin úshburyshtardy zerttegen. Bul úshburyshtar geron úshburyshtary dep atalady. Gerondyqtyń eń qarapaıymy - mysyrlyq úshburysh.
Irasıonal sandar úshin Geron formýlasyn shyǵarýdyń ońaı joly:
S ó z j u m b a q sh e sh ý:
1. Qarama - qarsy qabyrǵalary paralel bolatyn tórtburysh...
2. Qarsy eki qabyrǵasy (tabandary) paralel, al basqa eki qabyrǵasy (búıir qabyrǵalary) paralel emes tórtburysh...
3. Egıpette qalanǵan, Pıfagordan nár alǵan...
4. Barlyq qabyrǵalary teń bolatyn paralelogram...
5. Basqa kıseń bórik, sándi sulý kórik...
Oqýlyqpen jumys: №234
Úshburyshtyń aýdany 36 m2. 1) Qabyrǵasy 12 m bolsa, oǵan túsirilgen bıiktikti; 2) bıiktigi 4 m bolsa, oǵan sáıkes qabyrǵany tabyńyz.
Praktıkalyq jumys:
1) Ózderińizge berilgen úshburyshtyń 2 bıiktigi túsirilgen, olardy paıdalanyp jáne olarǵa sáıkes qabyrǵalaryn ólsheý arqyly úshburysh aýdanyn tabý formýlasynyń durystyǵyna kóz jetkizińizder.
2) Daıyn syzba arqyly úshburysh
aýdanyn tabý formýlasynyń
durystyǵyna kóz jetkizińizder.
OJSB – ǵa daıyndyq.
Sabaqty bekitý. Baǵalaý.
a jáne b sýret boıynsha úshburysh aýdanyn tabyńyzdar.
Úıge tapsyrmalar berý:
Tolyq nusqasyn júkteý
Qulsary qalasy, №1 mektep
joǵary sanatty matematıka pániniń muǵalimi
Torehanova Farıda
Taqyrybyy: Úshburyshtyń aýdany
Sabaq maqsaty: Oqýshylardyń “Úshburyshtyń aýdany” týraly alǵan bilimderin tereńdetip, shyǵarmashylyqpen zertteý jáne oı túıindeý arqyly jumys jasaý qabiletin qalyptastyrý.
Bilimdilik: Oqýshylardyń esepter shyǵarý barysynda bilimderin naqtylaý, oı qorytyndylaý men pánge qyzyǵýshylyǵyn arttyrý;
Tárbıelik: Oqýshylardy ózin – ózi basqarýǵa, uıymshyldyqqa, uqyptylyq - qa, dáldikke, óz múmkindigine senýge, úlken jetistikke umtylýǵa tárbıeleý.
Damytýshylyq: Oqýshylardyń esep shyǵarý barysynda erejelerdi durys paıdalana otyryp este saqtaý, logıkalyq oılaý jáne matematıkalyq tilde sóıleý qabiletin damytý.
Túri: Jańa materıaldy meńgertý sabaǵy
Ádisi: «Syn turǵysynan oılaý» tehnologıasyn paıdalaný
Kórnekiligi: fıgýralar, sýretter, rebýs, tirek - syzbalar
Pánaralyq baılanys: algebra, syzý
Sabaqtyń barysy: Uıymdastyrý kezeńi
I. Qyzyǵýshylyqty oıatý: Oı qozǵaý. Suraq - jaýap. Semantıkalyq karta
İİ. Maǵynany ajyratý. Jańa materıaldy meńgertý. Sergitý oıyny
İİİ. Oı tolǵanys. Praktıkalyq jumys. OJSB – ǵa daıyndyq
Sabaqty bekitý. Baǵalaý. Úıge tapsyrmalar berý
Oı qozǵaý. Tizilgen tyrnalardyń bireýi eń aldynda jol kórsetip, sosyn úshburysh jasap ushyp bara jatady. Nege olaı?
Úshburyshty biledi eresek te, bala da,
Al aýdanyn esepteý kúrdelirek sharýa:
Taban menen oǵan túsken bıiktiktiń kóbeıtindisiniń jartysy dep baǵala!
1. ASBD tiktórtburyshynyń AV dıagonalyn júrgizsek, ózara teń 2 tikburyshty úshburyshqa bólinedi, tiktórtburyshtyń aýdany S=ab bolǵandyqtan, ASB úshburyshynyń aýdany.
2. Súıir buryshty, doǵal buryshty ár qabyrǵaly úshburyshtar aýdandary
Oqýdyqtaǵy 25 – teorema boıynsha:
Úshburyshtyń orta syzyǵy boıynsha dáleldenedi.
Úshburysh aýdanyn úsh qabyrǵasy boıynsha esepteý formýlasyn Arhımed (III ǵ. b z. b.) ashqan. Biraq onyń bul eńbegi bizge jetken joq. Bul formýla Geron Aleksandrııskııdiń «Metrıkasynda» bolǵan (I ǵ. b. z.) jáne sonyń atymen atalyp ketken. Geron qabyrǵalary bútin san, sonymen qatar aýdandary da bútin úshburyshtardy zerttegen. Bul úshburyshtar geron úshburyshtary dep atalady. Gerondyqtyń eń qarapaıymy - mysyrlyq úshburysh.
Irasıonal sandar úshin Geron formýlasyn shyǵarýdyń ońaı joly:
S ó z j u m b a q sh e sh ý:
1. Qarama - qarsy qabyrǵalary paralel bolatyn tórtburysh...
2. Qarsy eki qabyrǵasy (tabandary) paralel, al basqa eki qabyrǵasy (búıir qabyrǵalary) paralel emes tórtburysh...
3. Egıpette qalanǵan, Pıfagordan nár alǵan...
4. Barlyq qabyrǵalary teń bolatyn paralelogram...
5. Basqa kıseń bórik, sándi sulý kórik...
Oqýlyqpen jumys: №234
Úshburyshtyń aýdany 36 m2. 1) Qabyrǵasy 12 m bolsa, oǵan túsirilgen bıiktikti; 2) bıiktigi 4 m bolsa, oǵan sáıkes qabyrǵany tabyńyz.
Praktıkalyq jumys:
1) Ózderińizge berilgen úshburyshtyń 2 bıiktigi túsirilgen, olardy paıdalanyp jáne olarǵa sáıkes qabyrǵalaryn ólsheý arqyly úshburysh aýdanyn tabý formýlasynyń durystyǵyna kóz jetkizińizder.
2) Daıyn syzba arqyly úshburysh
aýdanyn tabý formýlasynyń
durystyǵyna kóz jetkizińizder.
OJSB – ǵa daıyndyq.
Sabaqty bekitý. Baǵalaý.
a jáne b sýret boıynsha úshburysh aýdanyn tabyńyzdar.
Úıge tapsyrmalar berý:
Tolyq nusqasyn júkteý
You Might Also Like
