Ustaz - ulaǵatty uǵym
Ustaz - ulaǵatty uǵym
Ustaz... Qandaı qasıetti sóz! Ár adamnyń júregine erekshe jylýlyq nuryn sebetin aıaýly tulǵa beınesimen ózektes uǵym. Adam balasynyń júreginde qadir tutyp, qurmetteıtin eki uǵym bolsa, sonyń biri Ustaz. «Ustaz» degen qazaq balasy úshin qashanda qasıetti, qadirli bolǵan. «Ustazdan tárbıe alǵan» nemese «ustaz aldyn kórgen» degen sózder qulaqqa «ana tárbıesin alǵan» degen sózdermen ushtasyp jatady. Alǵash árip tanytyp, ómirdiń qyr syryn bilýge, san qıly qubylystaryn tereń túsinýge muryndyq bolyp, jan dúnıeńe nurly shýaq túsirip, adamgershilikke baýlyǵan muǵalimniń beınesi kóńil tórinen oryn alary anyq. Ustaz ár adamnyń janyna bilim dánin seýip, ár shákirtin aıalap, ómir atty sheksiz ǵalamǵa topshysyn qataıtyp ushyrady. Dálirek aıtsaq, adamdy ómir súre bilýge tárbıeleıdi. Sol úshin boıyndaǵy asyl qasıetterin shákirtterine sińirip, ter tógedi.
Meniń oıymsha, kez kelgen muǵalim ustaz bola almaıdy. Sebebi, ustazdyq óner - taǵylymy tereń óner. Al ónerli bolý kez kelgen adamǵa qona bermeıdi. Olaı bolsa, shyn ustaz bolý úshin tabıǵı daryn, izgilikti izdenis pen eren eńbekke ushtastyrylýy shart. «Shákirtsiz ustaz tul» degen tegin aıtylmasa kerek. Dúnıedegi syıly adam da ustaz. Sebebi, shákirt óner, bilim, ádep tárbıe, kásip úıretken adamynyń aldynda ózin ómir boıy qaryzdarmyn dep sanap, ustazynyń kózi tirisinde ózin, ólgennen keıin arýaǵyn syılap, ardaqtap ótedi.
Shyn ustaz - ustaz bolýdy balalyq shaǵynan armandaıdy. Qıyndyǵymen qyzyǵy birge júretin osynaý mamandyqtyń shynaıy ıesi bolý úshin kóp qıyndyqtardan ótedi. Qıyn deıtinim: ár sabaǵyńa jete daıyndalyp, balalarǵa bilim berip qana qoımaı, tálim - tárbıe berý, ómirge ıkemdeý, adaldyqqa baýlý, adamgershilik qasıetterdi boıyna darytý ońaı sharýa emes. Al olarmen syrlasý, merekelik sharalar uıymdastyrý, tabıǵat aıasyna saıahatqa shyǵý, kóńildi kezeńderin birge bólisý, bul bir sátke ózińdi bala sezinetin erekshe bir qyzyq shaqtar. Balalarǵa urysyp, jekip, keıimeı aq, olarmen syrlasa otyryp jan dúnıesin uǵynýǵa bolady. «Ustaz bolý óz ýaqytyńdy aıamaı, ózgeniń baqytyn aıalaý» dep Muhtar Áýezov aıtqandaı, ýaqytpen sanaspaı balalardyń bolashaǵy úshin aıanbaı jumys jasasań, eńbegiń esh ketpeıdi dep túsinemin. Qansha jyl ter tógip eńbek etseń de, «boldym, toldym, men bárin de bilemin» dep aıtýǵa bolmaıdy. Ustaz únemi izdenis ústinde bolýy kerek. Ómir bir ornynda turmaıdy, únemi alǵa jyljyp otyrady, osyǵan oraı jańa zamannyń jańa adamyn tárbıeleý, oqytý úshin únemi izdenip, bilimin, biliktiligin arttyryp otyrý kerek.
Bilgen saıyn keledi bile bergim,
Bile berý emes pe tilegi eldiń?!
Belden assań, aldyńda bel kórinse,
Qyzyqqannan kelmeı me, júre bergiń?!
Sondyqtan da keledi bile bergim...
Ustaz bala aldynda óziniń júris turysymen, kıim kıisimen, sóıleý sheberligimen, daýys yrǵaǵymen ıaǵnı barlyq jaǵynan úlgi bolýy qajet. Qazirgi jas jetkinshekter muǵalim bolýdan qashady, ıaǵnı úlken jaýapkershilikten, qıyndyqtan qashady. Al qıyndyqsyz is bolmaıdy. Sonymen qatar qazirgi zamanda júreginiń qalaýynsyz joǵarǵy oqý ornyn bitirip kep, mektepte jumys jasap jatqan jas mamandar da barshylyq. Olardan qandaı maman shyqpaq jáne balalarǵa qandaı bilim bermek? Mamandyǵyn jetik bilmegen emes, jetik bilýge umtylmaǵan, talpynbaǵan muǵalim naǵyz beıshara deýge bolady. Árıne, barlyq ustazdardy aıtpaımyn, ustaz bolýdy armandap, «Dıplommen aýylǵa» baǵdarlamasymen qıyndyqtan qashpaı, aýylǵa baryp ustazdyq jolyn aýyldan bastaǵan jas mamandar da barshylyq, olarǵa eńbekteriń jansyn, beınetterińniń zeınetin kórińizder, eshqashan ýaqytpen sanaspaı eńbek etińizder, túbinde sizderden jaqsy maman shyǵady. Sebebi sizderdiń aldaryńyzda ómirimizdiń asa baǵaly ıeleri, bolashaǵymyz, elimizdiń erteńi, jas órkenderimiz otyr degim keledi. Jańa zamanǵa saı jigerli de namysty uldarymyzdy, ınabatty da ıbaly qyzdarymyzdy bilim nárimen sýsyndatyp qana qoımaı, qazaqy bolmysymyzben tárbıeleýge atsalysaıyq.
Aktóbe oblysy, Baıǵanın aýdany,
Jańatań orta mektebiniń
orys tili men ádebıeti páni muǵalimi
Aınýr Týleýova Jýmabaevna
Ustaz... Qandaı qasıetti sóz! Ár adamnyń júregine erekshe jylýlyq nuryn sebetin aıaýly tulǵa beınesimen ózektes uǵym. Adam balasynyń júreginde qadir tutyp, qurmetteıtin eki uǵym bolsa, sonyń biri Ustaz. «Ustaz» degen qazaq balasy úshin qashanda qasıetti, qadirli bolǵan. «Ustazdan tárbıe alǵan» nemese «ustaz aldyn kórgen» degen sózder qulaqqa «ana tárbıesin alǵan» degen sózdermen ushtasyp jatady. Alǵash árip tanytyp, ómirdiń qyr syryn bilýge, san qıly qubylystaryn tereń túsinýge muryndyq bolyp, jan dúnıeńe nurly shýaq túsirip, adamgershilikke baýlyǵan muǵalimniń beınesi kóńil tórinen oryn alary anyq. Ustaz ár adamnyń janyna bilim dánin seýip, ár shákirtin aıalap, ómir atty sheksiz ǵalamǵa topshysyn qataıtyp ushyrady. Dálirek aıtsaq, adamdy ómir súre bilýge tárbıeleıdi. Sol úshin boıyndaǵy asyl qasıetterin shákirtterine sińirip, ter tógedi.
Meniń oıymsha, kez kelgen muǵalim ustaz bola almaıdy. Sebebi, ustazdyq óner - taǵylymy tereń óner. Al ónerli bolý kez kelgen adamǵa qona bermeıdi. Olaı bolsa, shyn ustaz bolý úshin tabıǵı daryn, izgilikti izdenis pen eren eńbekke ushtastyrylýy shart. «Shákirtsiz ustaz tul» degen tegin aıtylmasa kerek. Dúnıedegi syıly adam da ustaz. Sebebi, shákirt óner, bilim, ádep tárbıe, kásip úıretken adamynyń aldynda ózin ómir boıy qaryzdarmyn dep sanap, ustazynyń kózi tirisinde ózin, ólgennen keıin arýaǵyn syılap, ardaqtap ótedi.
Shyn ustaz - ustaz bolýdy balalyq shaǵynan armandaıdy. Qıyndyǵymen qyzyǵy birge júretin osynaý mamandyqtyń shynaıy ıesi bolý úshin kóp qıyndyqtardan ótedi. Qıyn deıtinim: ár sabaǵyńa jete daıyndalyp, balalarǵa bilim berip qana qoımaı, tálim - tárbıe berý, ómirge ıkemdeý, adaldyqqa baýlý, adamgershilik qasıetterdi boıyna darytý ońaı sharýa emes. Al olarmen syrlasý, merekelik sharalar uıymdastyrý, tabıǵat aıasyna saıahatqa shyǵý, kóńildi kezeńderin birge bólisý, bul bir sátke ózińdi bala sezinetin erekshe bir qyzyq shaqtar. Balalarǵa urysyp, jekip, keıimeı aq, olarmen syrlasa otyryp jan dúnıesin uǵynýǵa bolady. «Ustaz bolý óz ýaqytyńdy aıamaı, ózgeniń baqytyn aıalaý» dep Muhtar Áýezov aıtqandaı, ýaqytpen sanaspaı balalardyń bolashaǵy úshin aıanbaı jumys jasasań, eńbegiń esh ketpeıdi dep túsinemin. Qansha jyl ter tógip eńbek etseń de, «boldym, toldym, men bárin de bilemin» dep aıtýǵa bolmaıdy. Ustaz únemi izdenis ústinde bolýy kerek. Ómir bir ornynda turmaıdy, únemi alǵa jyljyp otyrady, osyǵan oraı jańa zamannyń jańa adamyn tárbıeleý, oqytý úshin únemi izdenip, bilimin, biliktiligin arttyryp otyrý kerek.
Bilgen saıyn keledi bile bergim,
Bile berý emes pe tilegi eldiń?!
Belden assań, aldyńda bel kórinse,
Qyzyqqannan kelmeı me, júre bergiń?!
Sondyqtan da keledi bile bergim...
Ustaz bala aldynda óziniń júris turysymen, kıim kıisimen, sóıleý sheberligimen, daýys yrǵaǵymen ıaǵnı barlyq jaǵynan úlgi bolýy qajet. Qazirgi jas jetkinshekter muǵalim bolýdan qashady, ıaǵnı úlken jaýapkershilikten, qıyndyqtan qashady. Al qıyndyqsyz is bolmaıdy. Sonymen qatar qazirgi zamanda júreginiń qalaýynsyz joǵarǵy oqý ornyn bitirip kep, mektepte jumys jasap jatqan jas mamandar da barshylyq. Olardan qandaı maman shyqpaq jáne balalarǵa qandaı bilim bermek? Mamandyǵyn jetik bilmegen emes, jetik bilýge umtylmaǵan, talpynbaǵan muǵalim naǵyz beıshara deýge bolady. Árıne, barlyq ustazdardy aıtpaımyn, ustaz bolýdy armandap, «Dıplommen aýylǵa» baǵdarlamasymen qıyndyqtan qashpaı, aýylǵa baryp ustazdyq jolyn aýyldan bastaǵan jas mamandar da barshylyq, olarǵa eńbekteriń jansyn, beınetterińniń zeınetin kórińizder, eshqashan ýaqytpen sanaspaı eńbek etińizder, túbinde sizderden jaqsy maman shyǵady. Sebebi sizderdiń aldaryńyzda ómirimizdiń asa baǵaly ıeleri, bolashaǵymyz, elimizdiń erteńi, jas órkenderimiz otyr degim keledi. Jańa zamanǵa saı jigerli de namysty uldarymyzdy, ınabatty da ıbaly qyzdarymyzdy bilim nárimen sýsyndatyp qana qoımaı, qazaqy bolmysymyzben tárbıeleýge atsalysaıyq.
Aktóbe oblysy, Baıǵanın aýdany,
Jańatań orta mektebiniń
orys tili men ádebıeti páni muǵalimi
Aınýr Týleýova Jýmabaevna
You Might Also Like
-
Qaı maman da tapsa ómirden turaǵyn,
