Úı mádenıeti. Gúl ósirý
Sabaqtyń Taqyryby: Úı mádenıeti. Gúl ósirý
Sabaqtyń maqsaty:
1. Ósimdik týraly bilimderin keńeıtý. Ósimdik toptaryn, múshelerin ajyrata bilýge úıretý.
2. Oqýshylardyń óz oılaryn júıeli túrde baıandaý, túsinip oqý, oılaý, este saqtaý qabletterin damytý
3. Ósimdikterdiń paıdasyn bilip, olardy ósirýge, kútip baptaýǵa, qorǵaýǵa tárbıeleý
Úı mádenıeti
Árbir otbasy óziniń altyn shańyraǵy – páterin, jeke úıin sándegendi, kóriktendirgendi qalaıdy. Sodan bireýler úı ishine qylqalam sheberleriniń týyndylaryn, qolóner buıymdaryn ilse, ózgeler bólmelerdi qymbat jıhazdarǵa toltyrady. Basqa otbasylar bólmelerinde temir tor ishinde totyqustardy ustaýdy nemese akvarıýmdarda altyn tústes, ózge de túr, tulǵadaǵy balyqtardy ósirip, kóbeıtkendi unatady. Tek, solardyń qaı - qaısy da úı ósimdikterin ósirýge, onymen bólmelerdi kórkeıtýge qarsy emes. Bul qaı halyqta da qazir úı ósimdikterin ósirýdiń turmystyq salt - dástúrge aınalǵanynyń jarqyn kórinisi bolsa kerek.
Ósimdikter tarıhynan
Adamzat damýynyń alǵashqy dáýirinde olardyń negizgi qoregi ósimdikter bolǵany málim. Taǵam úshin iship - jeıtin ósimdik túrleriniń kóbeıýine baılanysty adamdar olardyń árqaısynyń erekshe dámi, ıisi, qasıeti baryn da baıqaǵan.
Ertedegi egıpettikter de aloe, qaraǵan, anıs, medýnısa, zyǵyr, lotos, kóknar, jalbyz, tal, arshanyń shıpalyq qasıetterin bilip úı bólmesinde, úı aýlasynda ósire bastaǵan. Munan 4 myń jyl buryn úndistandyqtar 760 dárilik ósimdiktikti paıdalana bilip, gúlder otyrǵyzýmen de áýestengen. Keıin ósimdikterdiń dalada, úı aýlasynda, úı bólmesinde ósetin túrleri paıda bolyp, olar sándik qyzmet atqardy. Adamdar úıinde, aýlasynda ósetin gúlderdi bir - birine syılap, onyń jupar ıisinen, ásem túrinen lázzat alady.
QYZYL KİTAPQA ENGEN ÓSİMDİKTER (sýretteri kórsetiledi)
● DÁRİLİK ÓSİMDİKTERDİŃ TÚRLERİ
● DALA ÓSİMDİKTERİ
● BÓLME ÓSİMDİKTERİ
Bólme ósimdikterin kútý:
Sýarý;
Topyraǵyn qopsytý;
Japyraǵy men sabaǵynyń shańyn súrtý;
Topyraq qospalaryn suryptaý;
Qorektendirý.
Ósimdikterdi bólme temperatýrasyndaǵy sýmen sýarý kerek. Jazda kún saıyn, qysta sıregirek sýarady. Qumyradaǵy topyraqtyń qurǵap ketpeýin qadaǵalap turý kerek.
Ósimdikterdi tunǵan sýmen sýarady. Tamyryna aýa jetip turý úshin topyraqty taıaqshamen qopsytady. Qopsytqanda taıaqsha ósimdiktiń tamyryn zaqymdamaıtyn bolsyn.
Ósimdikterdiń shańyn dymqyl shúberekpen tómennen bastap tazalaıdy. Olardyń japyraǵyn shańnan tazartqanda asa uqypty bolý kerek.
İri ósimdikterdi azdaǵan sabyn aralastyrǵan jyly sýmen jýady.
Usaq ósimdikterdi qol jýǵyshqa ne shylapshynǵa qoıyp, ústinen sý quıǵyshpen shashyratyp jýady.
Ósimdikter turǵan bólmeni únemi jeldetip otyrý kerek. Qysta ósimdikterdi neǵurlym jylyraq orynǵa kóshirgen jón.
Sýaratyn mezgildi qalaı bilýge bolady?
Bul op - ońaı. Gúl salynǵan qysh qumyrany syrtynan shertken kezde, syńǵyrlaǵan ashyq ún shyqsa, onda topyraq qurǵaq, sýarý kerek degen sóz. Eger kómeskileý dybys shyqsa, onda topyraq dymqyl, sýarýdyń keregi joq.
Sergitý sáti.
Oqýlyqpen jumys: Taqyrypty túsinip oqý.
Interaktıvti taqtadan ósimdikterdiń múshelerin kórsetý, kórip kóz jetkizý.
Suraqtar men tapsyrmalar
I - qatar: Ósimdikterdi nege tiri aǵza deımiz?
II - qatar: Aǵash, buta, shóptesin ósimdikterin, bir - birimen salystyrý.
III - qatar: Mátin mazmuny boıynsha ósimdiktiń tuqymynan ósýin baıandaý.
Dáptermen jumys.
Oılan, esińe túsir.
I - qatar: Ósimdik tirshiligine qajetti zattardy toptastyrý.
II - qatar: Semantıkalyq karta.
III - qatar: Ósimdik toptaryn toptastyrý.
Ósimdikterge qajetti zattar.
Syzba arqyly úı tapsyrmasyn bekitý
Sabaqty qorytyndylaý:
Test jumysy.
1. Ósimdikter neshe topqa bólinedi?
A) 2 V) 3 S) 4 D) birneshe
2. Aǵashtar tobyna jatatyn ósimdikti belgile.
A) Emen V) Túımedaǵy. S) Qaraqat. D) Seleý.
3. Shóptesin ósimdikteriniń boıy qandaı bolady?
A) Uzyn V) Qysqa S) Alasa D) Bıik
4. Buta tobyna jatatyn ósimdikti belgile.
A) Tańqýraı V) Qaıyń S) Baqbaq D) Bıdaı
5. Butalardyń aǵashqa qaraǵanda qandaı múshesi joq?
A) Gúli V) Japyraǵy S) Tamyry D) Dińi.
Ne bildik? Ne úırendik?
Oqýshylardy baǵalaý: «Kúlshe nan»
Óte jaqsy -«5» degen baǵa
Jaqsy — «4» degen baǵa
Álide oqý kerek - «3» degen baǵa
Sabaqtyń maqsaty:
1. Ósimdik týraly bilimderin keńeıtý. Ósimdik toptaryn, múshelerin ajyrata bilýge úıretý.
2. Oqýshylardyń óz oılaryn júıeli túrde baıandaý, túsinip oqý, oılaý, este saqtaý qabletterin damytý
3. Ósimdikterdiń paıdasyn bilip, olardy ósirýge, kútip baptaýǵa, qorǵaýǵa tárbıeleý
Úı mádenıeti
Árbir otbasy óziniń altyn shańyraǵy – páterin, jeke úıin sándegendi, kóriktendirgendi qalaıdy. Sodan bireýler úı ishine qylqalam sheberleriniń týyndylaryn, qolóner buıymdaryn ilse, ózgeler bólmelerdi qymbat jıhazdarǵa toltyrady. Basqa otbasylar bólmelerinde temir tor ishinde totyqustardy ustaýdy nemese akvarıýmdarda altyn tústes, ózge de túr, tulǵadaǵy balyqtardy ósirip, kóbeıtkendi unatady. Tek, solardyń qaı - qaısy da úı ósimdikterin ósirýge, onymen bólmelerdi kórkeıtýge qarsy emes. Bul qaı halyqta da qazir úı ósimdikterin ósirýdiń turmystyq salt - dástúrge aınalǵanynyń jarqyn kórinisi bolsa kerek.
Ósimdikter tarıhynan
Adamzat damýynyń alǵashqy dáýirinde olardyń negizgi qoregi ósimdikter bolǵany málim. Taǵam úshin iship - jeıtin ósimdik túrleriniń kóbeıýine baılanysty adamdar olardyń árqaısynyń erekshe dámi, ıisi, qasıeti baryn da baıqaǵan.
Ertedegi egıpettikter de aloe, qaraǵan, anıs, medýnısa, zyǵyr, lotos, kóknar, jalbyz, tal, arshanyń shıpalyq qasıetterin bilip úı bólmesinde, úı aýlasynda ósire bastaǵan. Munan 4 myń jyl buryn úndistandyqtar 760 dárilik ósimdiktikti paıdalana bilip, gúlder otyrǵyzýmen de áýestengen. Keıin ósimdikterdiń dalada, úı aýlasynda, úı bólmesinde ósetin túrleri paıda bolyp, olar sándik qyzmet atqardy. Adamdar úıinde, aýlasynda ósetin gúlderdi bir - birine syılap, onyń jupar ıisinen, ásem túrinen lázzat alady.
QYZYL KİTAPQA ENGEN ÓSİMDİKTER (sýretteri kórsetiledi)
● DÁRİLİK ÓSİMDİKTERDİŃ TÚRLERİ
● DALA ÓSİMDİKTERİ
● BÓLME ÓSİMDİKTERİ
Bólme ósimdikterin kútý:
Sýarý;
Topyraǵyn qopsytý;
Japyraǵy men sabaǵynyń shańyn súrtý;
Topyraq qospalaryn suryptaý;
Qorektendirý.
Ósimdikterdi bólme temperatýrasyndaǵy sýmen sýarý kerek. Jazda kún saıyn, qysta sıregirek sýarady. Qumyradaǵy topyraqtyń qurǵap ketpeýin qadaǵalap turý kerek.
Ósimdikterdi tunǵan sýmen sýarady. Tamyryna aýa jetip turý úshin topyraqty taıaqshamen qopsytady. Qopsytqanda taıaqsha ósimdiktiń tamyryn zaqymdamaıtyn bolsyn.
Ósimdikterdiń shańyn dymqyl shúberekpen tómennen bastap tazalaıdy. Olardyń japyraǵyn shańnan tazartqanda asa uqypty bolý kerek.
İri ósimdikterdi azdaǵan sabyn aralastyrǵan jyly sýmen jýady.
Usaq ósimdikterdi qol jýǵyshqa ne shylapshynǵa qoıyp, ústinen sý quıǵyshpen shashyratyp jýady.
Ósimdikter turǵan bólmeni únemi jeldetip otyrý kerek. Qysta ósimdikterdi neǵurlym jylyraq orynǵa kóshirgen jón.
Sýaratyn mezgildi qalaı bilýge bolady?
Bul op - ońaı. Gúl salynǵan qysh qumyrany syrtynan shertken kezde, syńǵyrlaǵan ashyq ún shyqsa, onda topyraq qurǵaq, sýarý kerek degen sóz. Eger kómeskileý dybys shyqsa, onda topyraq dymqyl, sýarýdyń keregi joq.
Sergitý sáti.
Oqýlyqpen jumys: Taqyrypty túsinip oqý.
Interaktıvti taqtadan ósimdikterdiń múshelerin kórsetý, kórip kóz jetkizý.
Suraqtar men tapsyrmalar
I - qatar: Ósimdikterdi nege tiri aǵza deımiz?
II - qatar: Aǵash, buta, shóptesin ósimdikterin, bir - birimen salystyrý.
III - qatar: Mátin mazmuny boıynsha ósimdiktiń tuqymynan ósýin baıandaý.
Dáptermen jumys.
Oılan, esińe túsir.
I - qatar: Ósimdik tirshiligine qajetti zattardy toptastyrý.
II - qatar: Semantıkalyq karta.
III - qatar: Ósimdik toptaryn toptastyrý.
Ósimdikterge qajetti zattar.
Syzba arqyly úı tapsyrmasyn bekitý
Sabaqty qorytyndylaý:
Test jumysy.
1. Ósimdikter neshe topqa bólinedi?
A) 2 V) 3 S) 4 D) birneshe
2. Aǵashtar tobyna jatatyn ósimdikti belgile.
A) Emen V) Túımedaǵy. S) Qaraqat. D) Seleý.
3. Shóptesin ósimdikteriniń boıy qandaı bolady?
A) Uzyn V) Qysqa S) Alasa D) Bıik
4. Buta tobyna jatatyn ósimdikti belgile.
A) Tańqýraı V) Qaıyń S) Baqbaq D) Bıdaı
5. Butalardyń aǵashqa qaraǵanda qandaı múshesi joq?
A) Gúli V) Japyraǵy S) Tamyry D) Dińi.
Ne bildik? Ne úırendik?
Oqýshylardy baǵalaý: «Kúlshe nan»
Óte jaqsy -«5» degen baǵa
Jaqsy — «4» degen baǵa
Álide oqý kerek - «3» degen baǵa
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
-
Sabaqtyń taqyryby: «R» dybysyn durys aıtýǵa mashyqtandyrý.
-
Sabaqtyń taqyryby: Birinen - biri qarama - qarsy baǵyttaǵy qozǵalys.
