InfoHub Logo

Búginde kóptegen adamdar salaýatty ómir saltyn ustanbaǵandyqtan túrli deńgeıdegi aýyrýlarǵa ushyrap jatyr. Atap aıtsaq, artyq salmaq, otyryp jumys jasaıtyn jumystar nátıjesindegi túrli aýrýlar. Uzaq qımylsyz otyryp jumys istep tapqan aýyrýmen qalaı kúresýge bolady? Dene jattyǵýlary, buqaralyq sport túrlerimen turaqty aınalysý onyń sheshimi ekendigin kópshilik adam biledi. Alaıda jattyǵýdy qaı ýaqytta jasaý kerek? Kez kelgen ýaqytta, ásiresi jumys ýaqytynyń sońynda dene jattyǵýlaryn jasaý qanshalyqty paıdaly?

Uıyqtar aldynda taza aýada qydyryńyz. Keshke deıin jattyǵý zaldarynda bolyńyz. Morfeıdiń ýytyna mas bolardyń aldynda qan aınalymyn jaqsartý úshin qajettilerdiń barlyǵyn jasańyz...

Jattyǵý zaldarynda osyndaı maqsattarda bolý ol negizinen uıqynyń buzylýyna jáne uıqysyzdyqqa alyp keletin jaǵdaılarǵa alyp keledi. Tym keshke sportpen shuǵyldanýǵa bolady  ma?

Tártipke sáıkes, fıtnes jónindegi nusqaýshy jáne uıqynyń buzylý jónindegi mamandardyń pikiri boıynsha, uıyqtar aldynda birneshe saǵat buryn belsendi fızıkalyq jattyǵýlardy jasamaý kerek. Óıtkeni jattyǵý kezinde kóterilgen adrenalın men basqa da gormondar qalypqa túsýi úshin tynyǵar aldynda keminde úsh saǵat ýaqyt ótýi tıis. Uıqysyzdyqtyń basty problemasy da osydan týyndaýy múmkin. Óıtkeni qarqyndy jattyǵý kezinde kóterilgen dene qyzýy uıyqtaǵanǵa deıin qalpyna túspeý, basqa aǵzalardyń qalypty jumystaryna áser etedi.

Búginde keshki jattyǵý adam aǵzasyna, zıanyn tıgizetinin, ásirese uıyqynyń buzylýyna alyp keledi degen teorıany dáleldeý múmkin bolmaı otyr. Alaıda «Psıhologıa jáne is-áreket» (Psychology and Behavior) jýrnalynyń 1998 jyly jarıalanǵan zertteýde stýdent toptardy eki kún qatarynan keshke jattyqtyrý nátıjesi jarıalandy. Kún saıyn keshke, uıyqtar aldynda olar birinshi ret toqsan mınýt, al ekinshi ret jarty saǵat belsendi dene jattyǵýlaryn jasaǵan. Osy eksperımenttik zertteýdi júrgizgen ǵalymdar kesh jasalǵan dene jattyǵýlarynyń zıandy tustaryn baıqamaǵan. Sondaı-aq, zertteý uıyqtar aldynda dene qyzyǵýyn jattyǵý arqyly kóterý uıqynyń sapasyna da aıtarlyqtaı oń áser etken. Bir aıta keterligi, bul dene qyzýyn tómendetetin mı qyzmetiniń jumysyn jaqsartqan.

Kóptegen ǵalymdardyń basyn qosatyn uıym sportpen kez kelgen ýaqytta shuǵyldaný adam aǵzasyna paıdaly degen tujyrym jasady. Alaıda adam aǵzalarynyń san alýandyǵyn da eskergen durys. Keıbireýler uıqy aldyndaǵy jattyǵýdy jaqsy qabyldap, aǵza jumysy kúsheıe túsedi, al keıbireýlerinde kersinshe bolyp, olardyń uıqysy buzylýy ábden múmkin. Sondyqtan da jattyǵý jasaýdyń eń tıimdi ýaqytyn tańdaý mańyzdy.

---