Úzdik matematık
«Úzdik matematık - 2012»
Maqsaty: Oqýshylardyń aýyzsha esepteı bilýin, logıkalyq esepterdi,
suraqtarǵa tez jaýap berýine daǵdylandyrý. Alǵan bilimderin paıdalana bilýge jattyqtyrý. Matematıka pánine qyzyǵýshylyǵyn arttyrý. Oılaý qabletterin damyta otyryp, shapshańdyqqa, bilimdi, daryndy, ozyq bolýǵa tárbıeleý.
Sabaqtyń kórnekiligi: Interaktıvti taqta
Sabaqtyń túri: saıys sabaq
Saıystyń barysy:
1. Logıkalyq esepter
2. Maqal - mátelder saıysy
3. Esepke kim júırik?
4. Kim kóp biledi?
5. Qorytyndy
Matematıka – barlyq ǵylymdardyń tuńǵyshy jáne olarǵa paıdaly da, qajet te. (R. Bekon)
Oıynda ınteraktıvti taqta, úlestirme qaǵazdar qoldanylady.
Qatysýshylar: 5 - 6 synyp oqýshylary.
Saıysqa qatysýshylar:
5a - synyptan
5b - synyptan
6a - synyptan
6b - synyptan
Saıysqa qatysý úshin ózderine sáıkes nómirlerin tańdap alady.
Búgingi kún saıysta
Eshkimnen sen qalyspa,
Bilimi kimniń kóp bolsa,
Sol ozady saıysta - dep
«Úzdik matematık - 2012» atty saıysymyzdy bastaımyz
Saıystaǵy oqýshylardyń jumysyn baǵalaý úshin ádil qazylar alqasyn saılap alý.
Shyn júırik shabysynan tanylady
Naqty bilim, tereń oı synalady.
Baǵa berer ádilqazy ortamyzda
Sizderge qurmetpenen qol soǵylady.
Ótý jospary:
1. Logıkalyq esepter
2. Maqal - mátelder saıysy
3. Esepke kim júırik?
4. Kim kóp biledi?
5. Qorytyndy
1 - Saıys. Logıkalyq esepter sheshý
1. Arıfmetıka matematıkanyń, al matematıka ǵylymdardyń patshasy.
(K. Gaýss)
2. Aqyl - oıdy tártipke keltiretin matematıka, sondyqtan da ony oqý kerek.
(M. V. Lomonosov)
3. Matematıka – barlyq ǵylymdardyń tuńǵyshy jáne olarǵa paıdaly da, qajet te.
(R. Bekon)
Qıyndyqtan eshqashan biz qashpaımyz.
Alǵyrlyqpen tapqyrlyqty ushtaımyz
Qıaldarǵa samǵap ushqan qustaımyz,
Sheginbeımiz jeńisterge bastaımyz - dep, logıkalyq esepter shyǵarý
Interaktıvti taqtadaǵy esepterden ár oqýshy óz nómirlerine sáıkes esepterdi shyǵarady.
1. 7 jumyrtqanyń baǵasy 7 teńge bolsa, 100 jumyrtqanyń baǵasy neshe teńge? (100)
2. 1t temir aýyr ma, álde 1000 kg maqta aýyr ma? (Birdeı )
3. 4 827 105 sanyndaǵy úsh sıfrdy eń kishi san shyǵatyndaı etip
syz. Sonda qandaı san shyqty? (2 105 )
4. Sandar qataryndaǵy kelesi sandy tap? 20, 21, 23, 24, 26, 27, … (29)
5. Kvadrat ústeldi aınala tórt adam otyra alady (ár jaǵyna bir - birden).
Mektepte dál osyndaı 7 ústeldi jalǵap bir qatarǵa qoıyp, uzyn ústel
qurdy. Osy ústeldi aınala qansha adam otyra alady?(16)
6. Túıe, bota mań basqan
Tórt aıaǵyn teń basqan.
Shunaq qulaq bes eshki
Qos laqpen qos eshki.
Tórt qozyly eki qoı
Bárin birge sanap qoı.(17)
7. Kól toǵandy qyrǵa bar
Kelip qondy tyrnalar.
Juptan qonyp sol jerde
Otyr eken on jerde
Sanap bershi tyrnalar
Qansha boldy ol jerde?(20)
2 - saıys: Maqal - mátelder saıysy.
Al, balalar, balalar
Maqal – mátel aıtaıyq.
Qıyndyqqa qaıyspaı
Asýlardan óteıik – dep, berilgen maqaldaǵy núkteniń ornyna san qoıyp, maqaldy oqý.
1. Er 1 ret óledi,
Qorqaq 1000 ret óledi.
2. 7 ret ólshep,
1 ret kes.
3. 2 quzǵyn talassa,
1 qarǵaǵa jem bolar.
4. 1 kisi qazǵan qudyqtan,
1000 kisi sý ishedi.
5. Jaqsyny 7 jyl jeteleseń adam bolar,
Jamandy 7 jyl jeteleseń nadan bolar.
6. 30 tisten shyqqan sóz,
30 rýly elge taraıdy.
7. Bilgeniń bir 9, bilmegeniń 99.
3 - saıys. Esepke kim júırik? saıysy
Ómirde oılap tursań, bári de - esep.
Aýyrsań, ishetuǵyn dári de - esep.
Esepsiz súrgen ómir mazmunsyz aý,
Dúnıeniń bar tulǵasy esep desek - dep, berilgen esepterdi barlyǵy shyǵarady.
1. Berilgen eseptegi juldyzshalardyń ornyna sıfrlardy qoıa otyryp, kóbeıtýdi orynda:
* 2 *
2 7
3 6 * 8
* * * *
* * * * * (524 • 27 = 14 148 )
2. 0, 1, 2, 3 sıfrlarynan birdeı sıfr qaıtalanbaıtyn barlyq múmkin tórt tańbaly sandardy jazyńdar. Mysaly 3 201 sanyn jáne t. b. qurastyrýǵa bolady. Alynǵan eń úlken jáne eń kishi sandardyń aıyrmasyn nege teń?
(3 210 – 1023= 2 187 )
3. Qalalyq baı turǵyn úsh ulyna muraǵa eki úı qaldyrdy. Uldary murany teń bólýdi sheshti. Úlken eki uldyń árqaısysynyń enshisine úı tıdi, al kenjesine aqsha bólindi: oǵan aǵalarynyń árqaısysy 500 dınar berdi. Sonda bir úıdiń quny qansha dınar turady? (1500 )
4 - saıys.“Kim kóp biledi?” saıys.
Bilimniń ushqyrlyǵyn tanytyp sen,
Asyp - tasyp, asyqpa, qalyspa sen.
Ýaqyt degen zymyrap, zýlap jatyr,
Shapshańdyq bul saıysta kerek eken – dep ár oqýshyǵa 7suraqtan qoıylady. Oǵan kim tez jáne qansha ýaqytta jaýap beretini eskeriledi
5 - synypqa
1. Sanaýda qoldanylatyn sandar? (natýral)
2. Sannyń eń úlken bólgishi nege teń? (sannyń ózine)
3. 2 - ge bólinbeıtin sandar ne dep atalady? (Taq sandar)
4. Qandaı sandar 5 - ke bólinedi? ( 0 men 5 - ke aıaqtalatyn sandar)
5. Jaı sandardyń kestesin jasaǵan grek ǵalymy kim? (Eratosfen)
6. 1/2 - ge keri san? (2)
7. Ǵasyrdyń jartysy neshe jyl? ( 50jyl)
5 - synypqa
1. Neshe sıfr bar? (on)
2. Kez kelgen natýral sannyń bólgishi? (1)
3. 2 - ge bólinetin sandar ne dep atlady? (Jup sandar)
4. Qandaı sandar 10 - ǵa bólinedi? ( 0 - ge aıaqtalatyn sandar)
5. Eń kishi natýral san, (1)
6. Sandy qandaı sanǵa bólýge bolmaıdy? (0 - ge)
7. 3 ke keri san? ( 1/3)
6 - synyp
1. Sheńberdiń eki núktesin sentr arqyly qosatyn kesindi?
(dıametr)
2. Ózara keri sandardyń kóbeıtindisi nege teń? (1)
3. Oń sanǵa da teris sanǵa da jatpaıtyn san (nól)
4. 9 - ǵa qarama qarsy san (- 9)
5. - 99, 9 ben 1 qaısysy úlken? ( 1)
6. 0 - den úlken sandar ( oń sandar )
7. Tańbalary ár túrli sandardyń kóbeıtindisi (teris san)
6 - synyp
1. Qandaı san barlyq sandarǵa qaldyqsyz bólinedi? (nól)
2. Qarama qarsy sandardyń qosyndysy nege teń? (o)
3. Sheńberdiń núktesin sentrimen qosatyn kesindi? (radıýs)
4. | - 10 | men 1 qaısysy úlken? ( | - 10| )
5. Eki sannyń qatynasy ne dep atalady (proporsıa)
6. 0 - den kishi sandar (teris sandar)
7. Eń úlken ýaqyt ólshemi? (ǵasyr)
Maqsaty: Oqýshylardyń aýyzsha esepteı bilýin, logıkalyq esepterdi,
suraqtarǵa tez jaýap berýine daǵdylandyrý. Alǵan bilimderin paıdalana bilýge jattyqtyrý. Matematıka pánine qyzyǵýshylyǵyn arttyrý. Oılaý qabletterin damyta otyryp, shapshańdyqqa, bilimdi, daryndy, ozyq bolýǵa tárbıeleý.
Sabaqtyń kórnekiligi: Interaktıvti taqta
Sabaqtyń túri: saıys sabaq
Saıystyń barysy:
1. Logıkalyq esepter
2. Maqal - mátelder saıysy
3. Esepke kim júırik?
4. Kim kóp biledi?
5. Qorytyndy
Matematıka – barlyq ǵylymdardyń tuńǵyshy jáne olarǵa paıdaly da, qajet te. (R. Bekon)
Oıynda ınteraktıvti taqta, úlestirme qaǵazdar qoldanylady.
Qatysýshylar: 5 - 6 synyp oqýshylary.
Saıysqa qatysýshylar:
5a - synyptan
5b - synyptan
6a - synyptan
6b - synyptan
Saıysqa qatysý úshin ózderine sáıkes nómirlerin tańdap alady.
Búgingi kún saıysta
Eshkimnen sen qalyspa,
Bilimi kimniń kóp bolsa,
Sol ozady saıysta - dep
«Úzdik matematık - 2012» atty saıysymyzdy bastaımyz
Saıystaǵy oqýshylardyń jumysyn baǵalaý úshin ádil qazylar alqasyn saılap alý.
Shyn júırik shabysynan tanylady
Naqty bilim, tereń oı synalady.
Baǵa berer ádilqazy ortamyzda
Sizderge qurmetpenen qol soǵylady.
Ótý jospary:
1. Logıkalyq esepter
2. Maqal - mátelder saıysy
3. Esepke kim júırik?
4. Kim kóp biledi?
5. Qorytyndy
1 - Saıys. Logıkalyq esepter sheshý
1. Arıfmetıka matematıkanyń, al matematıka ǵylymdardyń patshasy.
(K. Gaýss)
2. Aqyl - oıdy tártipke keltiretin matematıka, sondyqtan da ony oqý kerek.
(M. V. Lomonosov)
3. Matematıka – barlyq ǵylymdardyń tuńǵyshy jáne olarǵa paıdaly da, qajet te.
(R. Bekon)
Qıyndyqtan eshqashan biz qashpaımyz.
Alǵyrlyqpen tapqyrlyqty ushtaımyz
Qıaldarǵa samǵap ushqan qustaımyz,
Sheginbeımiz jeńisterge bastaımyz - dep, logıkalyq esepter shyǵarý
Interaktıvti taqtadaǵy esepterden ár oqýshy óz nómirlerine sáıkes esepterdi shyǵarady.
1. 7 jumyrtqanyń baǵasy 7 teńge bolsa, 100 jumyrtqanyń baǵasy neshe teńge? (100)
2. 1t temir aýyr ma, álde 1000 kg maqta aýyr ma? (Birdeı )
3. 4 827 105 sanyndaǵy úsh sıfrdy eń kishi san shyǵatyndaı etip
syz. Sonda qandaı san shyqty? (2 105 )
4. Sandar qataryndaǵy kelesi sandy tap? 20, 21, 23, 24, 26, 27, … (29)
5. Kvadrat ústeldi aınala tórt adam otyra alady (ár jaǵyna bir - birden).
Mektepte dál osyndaı 7 ústeldi jalǵap bir qatarǵa qoıyp, uzyn ústel
qurdy. Osy ústeldi aınala qansha adam otyra alady?(16)
6. Túıe, bota mań basqan
Tórt aıaǵyn teń basqan.
Shunaq qulaq bes eshki
Qos laqpen qos eshki.
Tórt qozyly eki qoı
Bárin birge sanap qoı.(17)
7. Kól toǵandy qyrǵa bar
Kelip qondy tyrnalar.
Juptan qonyp sol jerde
Otyr eken on jerde
Sanap bershi tyrnalar
Qansha boldy ol jerde?(20)
2 - saıys: Maqal - mátelder saıysy.
Al, balalar, balalar
Maqal – mátel aıtaıyq.
Qıyndyqqa qaıyspaı
Asýlardan óteıik – dep, berilgen maqaldaǵy núkteniń ornyna san qoıyp, maqaldy oqý.
1. Er 1 ret óledi,
Qorqaq 1000 ret óledi.
2. 7 ret ólshep,
1 ret kes.
3. 2 quzǵyn talassa,
1 qarǵaǵa jem bolar.
4. 1 kisi qazǵan qudyqtan,
1000 kisi sý ishedi.
5. Jaqsyny 7 jyl jeteleseń adam bolar,
Jamandy 7 jyl jeteleseń nadan bolar.
6. 30 tisten shyqqan sóz,
30 rýly elge taraıdy.
7. Bilgeniń bir 9, bilmegeniń 99.
3 - saıys. Esepke kim júırik? saıysy
Ómirde oılap tursań, bári de - esep.
Aýyrsań, ishetuǵyn dári de - esep.
Esepsiz súrgen ómir mazmunsyz aý,
Dúnıeniń bar tulǵasy esep desek - dep, berilgen esepterdi barlyǵy shyǵarady.
1. Berilgen eseptegi juldyzshalardyń ornyna sıfrlardy qoıa otyryp, kóbeıtýdi orynda:
* 2 *
2 7
3 6 * 8
* * * *
* * * * * (524 • 27 = 14 148 )
2. 0, 1, 2, 3 sıfrlarynan birdeı sıfr qaıtalanbaıtyn barlyq múmkin tórt tańbaly sandardy jazyńdar. Mysaly 3 201 sanyn jáne t. b. qurastyrýǵa bolady. Alynǵan eń úlken jáne eń kishi sandardyń aıyrmasyn nege teń?
(3 210 – 1023= 2 187 )
3. Qalalyq baı turǵyn úsh ulyna muraǵa eki úı qaldyrdy. Uldary murany teń bólýdi sheshti. Úlken eki uldyń árqaısysynyń enshisine úı tıdi, al kenjesine aqsha bólindi: oǵan aǵalarynyń árqaısysy 500 dınar berdi. Sonda bir úıdiń quny qansha dınar turady? (1500 )
4 - saıys.“Kim kóp biledi?” saıys.
Bilimniń ushqyrlyǵyn tanytyp sen,
Asyp - tasyp, asyqpa, qalyspa sen.
Ýaqyt degen zymyrap, zýlap jatyr,
Shapshańdyq bul saıysta kerek eken – dep ár oqýshyǵa 7suraqtan qoıylady. Oǵan kim tez jáne qansha ýaqytta jaýap beretini eskeriledi
5 - synypqa
1. Sanaýda qoldanylatyn sandar? (natýral)
2. Sannyń eń úlken bólgishi nege teń? (sannyń ózine)
3. 2 - ge bólinbeıtin sandar ne dep atalady? (Taq sandar)
4. Qandaı sandar 5 - ke bólinedi? ( 0 men 5 - ke aıaqtalatyn sandar)
5. Jaı sandardyń kestesin jasaǵan grek ǵalymy kim? (Eratosfen)
6. 1/2 - ge keri san? (2)
7. Ǵasyrdyń jartysy neshe jyl? ( 50jyl)
5 - synypqa
1. Neshe sıfr bar? (on)
2. Kez kelgen natýral sannyń bólgishi? (1)
3. 2 - ge bólinetin sandar ne dep atlady? (Jup sandar)
4. Qandaı sandar 10 - ǵa bólinedi? ( 0 - ge aıaqtalatyn sandar)
5. Eń kishi natýral san, (1)
6. Sandy qandaı sanǵa bólýge bolmaıdy? (0 - ge)
7. 3 ke keri san? ( 1/3)
6 - synyp
1. Sheńberdiń eki núktesin sentr arqyly qosatyn kesindi?
(dıametr)
2. Ózara keri sandardyń kóbeıtindisi nege teń? (1)
3. Oń sanǵa da teris sanǵa da jatpaıtyn san (nól)
4. 9 - ǵa qarama qarsy san (- 9)
5. - 99, 9 ben 1 qaısysy úlken? ( 1)
6. 0 - den úlken sandar ( oń sandar )
7. Tańbalary ár túrli sandardyń kóbeıtindisi (teris san)
6 - synyp
1. Qandaı san barlyq sandarǵa qaldyqsyz bólinedi? (nól)
2. Qarama qarsy sandardyń qosyndysy nege teń? (o)
3. Sheńberdiń núktesin sentrimen qosatyn kesindi? (radıýs)
4. | - 10 | men 1 qaısysy úlken? ( | - 10| )
5. Eki sannyń qatynasy ne dep atalady (proporsıa)
6. 0 - den kishi sandar (teris sandar)
7. Eń úlken ýaqyt ólshemi? (ǵasyr)
You Might Also Like
