HVİ- XVIİ ǵ. Bilim men Ǵylym. Ádebıet pen óner
Klasy: 9 klass
Páni: Qazaqstan tarıhy
Sabaqtyń taqyryby: 16 -17. Bilim men Ǵylym /Ádebıet pen óner
Sabaqtyń maqsaty: Soǵysqa deıingi kezeń men soǵys ýaqytyndaǵy qazaq mádenıetindegi jańalyqtar men jetistiktermen oqýshylardy tanystyrý.
Sabaqtyń barysy:
1. Jańa sabaq: Qarastyrylatyn máseleler:
• Halyq arasynda saýatsyzdyqty joıý
• Halyqqa bilim berý
• Ǵylymnyń damýy
• Joǵary jáne orta arnaýly oqý oryndary
• Ádebıettiń damýy
• Óner: teatr, kıno, sýret, mýzyka, t.b.
Halyq arasynda saýatsyzdyqty joıý:
Bul proses óte baıaý júrdi. Sebebi – elde oqyǵan azamat sany az boldy, materıaldyq – tehnıkalyq baza nashar boldy. 1924 jyly «Saýatsyzdyqty joıý» qoǵamy uıymdastyryldy. Bul qoǵam erikti túrde jumys júrgizdi. Uly Otan soǵysy bastalar aldynda eńbekke jaramdy turǵyndardyń arasynda saýatsyz, hat tanymaıtyn adam bolǵan joq. Iaǵnı saýatsyzdyqty joıý jumysy aıaqtaldy.
Ótken materıaldarmen qaıtalaý jumysy:
* XIX ǵasyr basynda Qazaqstanda aǵartý isi negizinen ıslam dininiń qaǵıdalaryn úıretýmen shekteldi → Qazaqstannyń Reseıge qosylý prosesiniń aıaqtalýyna baılanysty oqý júıesi ózgerdi: oryssha bilim bere bastaıdy → 1867 – 1868 jj reformalar boıynsha orys úkimetiniń aǵartý salasyndaǵy maqsattary da aıqyn kórsetildi.
* Meshit, meshit janynan ashylǵan medreseler → MEKTEPTER ashyldy
meshit janynda dinı mektep
• Qarjy halyqtan jınaldy.
• Oqý jyly – mamyr aıy – tamyz aıynda aıaqtaldy.
• Sabaq kestesi 7.00 – 11.00 deıin jáne 13.00 – 16. 00 deıin
• Oqytylǵan pánder – quran, tarıh, fılosofıa, arab tiliniń gramatıkasy, orys tili, matematıka, logıka, t.b.
•Oqý jyly – úsh, tórt, bes, on jyl
• Oqýshylardyń jasy – 8 jastan – 20, 30, 40 jasqa deıingi
• Nátıjesi: XIX ǵasyrǵa deıin Qazaq halqynyń saýattylyǵy – 2 %; XIX ǵasyrdyń aıaǵynda 10 % dep esepteldi.
1897 jylǵy sanaq boıynsha qazaqtardyń sany 4 mln – 5 mln – ǵa deıin dep kórsetildi, onyń 49 000 qazaǵy oqýǵa tartylǵan.
Halyqqa bilim berý:
1924 jyl – Saýatsyzdyqty joıý qoǵamy quryldy.
1926 jyl – HKK «Qazaq AKSR biryńǵaı eńbek mektepteriniń JARǴYSYN» qabyldady. Jarǵy boıynsha, mektep qurylysynda:
*1 jyldyq, 2 jyldyq mektepter → 3 jyldyq, 4 jyldyq mekteptermen almastyryldy.
* qyz balalardy oqytý: Shymkent, Almaty, Túrkistan, Ordada arnaýly mektepter ashyldy.
1920 j ortasynda respýblıkada tatar, ózbek, uıǵyr, nemis, eston bastaýysh mektepteri óz ana tilinde jumys istedi.
1930 – 1931 oqý jyly – otyryqshy aýdandarda;
1931 j kóktemnen bastap – kóshpeli aýdandarda jalpyǵa birdeı bilim berý engizildi.
1931 j jeltoqsan respýblıkanyń 15 – 50 jas aralyǵyndaǵy saýatsyz halyqqa jalpyǵa birdeı mindetti saýat ashý engizildi.
ESKERTÝ: Bul salaǵa qarjy úkimetten bólindi jáne qoǵamdyq qorlardan tústi, Qazaqstan komsomoly kómektesti.
1947 jyly KSRO Mınıstrler Keńesi «Qazaq KSR –de ....bilim berýdi damytý týraly» QAÝLY shyǵardy.
1949 jyly jalpyǵa birdeı mindetti 7 jyldyq bilim berý qolǵa alyndy.
1959 jyly Qazaq KSR Joǵarǵy Keńesi «.... halyqqa bilim berý isin odan ári damytý týraly» ZAŃ qabyldady. Jańa zań boıynsha,
1962 – 1963 oqý jylynan bastap jalpyǵa birdeı mindetti 8 jyldyq bilim berýge kóshý jáne t.b. sharalar iske asyryldy.
1984 jyly kezekti mektep reformasy júrdi. Reformada: balany 6 jastan bastap oqytý, 10 jyldyqty engizý, t.b. sharalar qarastyryldy.
1999 jyl «Bilim týraly ZAŃ» qabyldandy. Jańa zań boıynsha, negizgi mektep – 9 synyp,
baǵdarly mektep – 10 – 11 synyppen aıaqtaldy.
2004 jyly «QR 2015 jylǵa deıingi bilim berýdi damytý TUJYRYMDAMASY» qabyldandy. Bul qujat boıynsha orta bilim berý 12 jyldyq bolyp ózgertildi.
Úı tapsyrmasy: §16 – 17 oqý, oqýlyqpen jazbasha jumys, ádebıet bóliminen shyǵarma oqyp kelý. Testke daıyndyq (16 – 17 taqyryptar, 30 suraqtyq).
Páni: Qazaqstan tarıhy
Sabaqtyń taqyryby: 16 -17. Bilim men Ǵylym /Ádebıet pen óner
Sabaqtyń maqsaty: Soǵysqa deıingi kezeń men soǵys ýaqytyndaǵy qazaq mádenıetindegi jańalyqtar men jetistiktermen oqýshylardy tanystyrý.
Sabaqtyń barysy:
1. Jańa sabaq: Qarastyrylatyn máseleler:
• Halyq arasynda saýatsyzdyqty joıý
• Halyqqa bilim berý
• Ǵylymnyń damýy
• Joǵary jáne orta arnaýly oqý oryndary
• Ádebıettiń damýy
• Óner: teatr, kıno, sýret, mýzyka, t.b.
Halyq arasynda saýatsyzdyqty joıý:
Bul proses óte baıaý júrdi. Sebebi – elde oqyǵan azamat sany az boldy, materıaldyq – tehnıkalyq baza nashar boldy. 1924 jyly «Saýatsyzdyqty joıý» qoǵamy uıymdastyryldy. Bul qoǵam erikti túrde jumys júrgizdi. Uly Otan soǵysy bastalar aldynda eńbekke jaramdy turǵyndardyń arasynda saýatsyz, hat tanymaıtyn adam bolǵan joq. Iaǵnı saýatsyzdyqty joıý jumysy aıaqtaldy.
Ótken materıaldarmen qaıtalaý jumysy:
* XIX ǵasyr basynda Qazaqstanda aǵartý isi negizinen ıslam dininiń qaǵıdalaryn úıretýmen shekteldi → Qazaqstannyń Reseıge qosylý prosesiniń aıaqtalýyna baılanysty oqý júıesi ózgerdi: oryssha bilim bere bastaıdy → 1867 – 1868 jj reformalar boıynsha orys úkimetiniń aǵartý salasyndaǵy maqsattary da aıqyn kórsetildi.
* Meshit, meshit janynan ashylǵan medreseler → MEKTEPTER ashyldy
meshit janynda dinı mektep
• Qarjy halyqtan jınaldy.
• Oqý jyly – mamyr aıy – tamyz aıynda aıaqtaldy.
• Sabaq kestesi 7.00 – 11.00 deıin jáne 13.00 – 16. 00 deıin
• Oqytylǵan pánder – quran, tarıh, fılosofıa, arab tiliniń gramatıkasy, orys tili, matematıka, logıka, t.b.
•Oqý jyly – úsh, tórt, bes, on jyl
• Oqýshylardyń jasy – 8 jastan – 20, 30, 40 jasqa deıingi
• Nátıjesi: XIX ǵasyrǵa deıin Qazaq halqynyń saýattylyǵy – 2 %; XIX ǵasyrdyń aıaǵynda 10 % dep esepteldi.
1897 jylǵy sanaq boıynsha qazaqtardyń sany 4 mln – 5 mln – ǵa deıin dep kórsetildi, onyń 49 000 qazaǵy oqýǵa tartylǵan.
Halyqqa bilim berý:
1924 jyl – Saýatsyzdyqty joıý qoǵamy quryldy.
1926 jyl – HKK «Qazaq AKSR biryńǵaı eńbek mektepteriniń JARǴYSYN» qabyldady. Jarǵy boıynsha, mektep qurylysynda:
*1 jyldyq, 2 jyldyq mektepter → 3 jyldyq, 4 jyldyq mekteptermen almastyryldy.
* qyz balalardy oqytý: Shymkent, Almaty, Túrkistan, Ordada arnaýly mektepter ashyldy.
1920 j ortasynda respýblıkada tatar, ózbek, uıǵyr, nemis, eston bastaýysh mektepteri óz ana tilinde jumys istedi.
1930 – 1931 oqý jyly – otyryqshy aýdandarda;
1931 j kóktemnen bastap – kóshpeli aýdandarda jalpyǵa birdeı bilim berý engizildi.
1931 j jeltoqsan respýblıkanyń 15 – 50 jas aralyǵyndaǵy saýatsyz halyqqa jalpyǵa birdeı mindetti saýat ashý engizildi.
ESKERTÝ: Bul salaǵa qarjy úkimetten bólindi jáne qoǵamdyq qorlardan tústi, Qazaqstan komsomoly kómektesti.
1947 jyly KSRO Mınıstrler Keńesi «Qazaq KSR –de ....bilim berýdi damytý týraly» QAÝLY shyǵardy.
1949 jyly jalpyǵa birdeı mindetti 7 jyldyq bilim berý qolǵa alyndy.
1959 jyly Qazaq KSR Joǵarǵy Keńesi «.... halyqqa bilim berý isin odan ári damytý týraly» ZAŃ qabyldady. Jańa zań boıynsha,
1962 – 1963 oqý jylynan bastap jalpyǵa birdeı mindetti 8 jyldyq bilim berýge kóshý jáne t.b. sharalar iske asyryldy.
1984 jyly kezekti mektep reformasy júrdi. Reformada: balany 6 jastan bastap oqytý, 10 jyldyqty engizý, t.b. sharalar qarastyryldy.
1999 jyl «Bilim týraly ZAŃ» qabyldandy. Jańa zań boıynsha, negizgi mektep – 9 synyp,
baǵdarly mektep – 10 – 11 synyppen aıaqtaldy.
2004 jyly «QR 2015 jylǵa deıingi bilim berýdi damytý TUJYRYMDAMASY» qabyldandy. Bul qujat boıynsha orta bilim berý 12 jyldyq bolyp ózgertildi.
Úı tapsyrmasy: §16 – 17 oqý, oqýlyqpen jazbasha jumys, ádebıet bóliminen shyǵarma oqyp kelý. Testke daıyndyq (16 – 17 taqyryptar, 30 suraqtyq).
You Might Also Like
-
Páni: Qazaqstan tarıhy
