XVII ǵasyrdaǵy batys Eýropa óneri
Dáristiń maqsaty.
1. Bilimdilik: XVII ǵasyrdaǵy batys Eýropa óneri týraly túsinik berý.
2. Tárbıelik: óz otanyn, halqyn shyn súıetin patrıot etip tárbıeleý.
3. Damytýshylyq: ár túrli strategıalar arqyly oılaý qabiletin, aýyzsha sóıleý mádenıetin damytý.
Dáriste qoldanylatyn kórneki quraldar: plakattar, sýretter.
Dáristiń qurylymy men mazmuny.
İ. Uıymdastyrý kezeńi:
1. Sálemdesý.
2. Stýdentterdi sabaqqa qatysýyn tizim boıynsha tekserý.
3. Stýdentterdi sabaqqa daıyndyǵyn, qural jabdyqtaryn tekserý.
İİ. Oqýshylardyń ótken taqyryp boıynsha bilimin tekserý:
Tekserý ádisi: Suraq jaýap.
Suraqtar:
Túsindirý ádisi: túsindirme
Flamand ónerin kórnekti sýretshi Rýbenspen baılanystyrady. Al qalǵan sýretshiler Rýbens mektebiniń túlekteri dep atalǵan. Pıter Paýl Rýbens nemistiń shaǵyn kólemdi qalashyǵy Zıgende dúnıege keldi. Rýbenstiń belgili shyǵarmalary: «Brandtpen birge beınelengen avtoportret», «Dıananyń ańshylyqtan qaıta oralýy», «Amazonkalarmen soǵys», «Persıı men Andromeda», «Jer men sý Odaǵy» t. b.
Anglıa – ónerin áıgili etken ekinshi sýretshi, peızajıs Larren (1600 - 1682). Ol Pýssenmen qatar ómir súrdi. Negizgi peızaj boldy, tabıǵat kerinisin beıneleýdiń keremet sheberi. Óz elinen jastaıynan ketip, Rımde ómiriniń sońyna deıin turdy. Rımniń tabıǵatyna ǵashyq bolǵandyǵy sonshalyq kúni boıy kórinisin salýdan jalyqpady. Al adam beınesi onyń shyǵarma tek kómekshi ról atqardy. Osyndaı peızajdyq jumysyn "Tańertengili jaǵalaýda" dep ataldy.
Shyǵarmalarynyń negizgi taqyryby — tabıǵat ásemdigi edi, 1670 jyldar Lorren shyǵarmashylyǵynyń sharyqtaý shegi. Osy jyldary jazǵan, jaryq kórgen shyǵarmalary: «Tań» (1666), Taltús (1651), "Kesh" (1661), (1672). Osylardyń poetıkalyk shyǵarmasy "Tańerteń". K. Lorren — klasık onyń ıdeıasy tabıǵatpen baılanysty. Bul sýretshi tabıǵı tynyshtyq áýendi óte áserli etip jetkize biledi. K. Lorren mashylyǵy fransýz keskindemesinde ańyzdy oryn alady.
Anglıa ónerinde XVII ǵasyrda klasısızmmen birge baǵyt ómirge keldi. Osy baǵyttyń naǵyz sheberi Lýı Lenen 1648) boldy. Ol barlyq jumystarynda, eshqandaı qospasy joq, bilikti tirshilikti qarapaıym tilmen beıneleı bildi. Sondaı masynyń biri — "Ájege qonaqqa kelý". Sonymen katar fransýz barokosyn damytýǵa ózinshe ul tómendegi áıgili sýretshilerdi atap ótken jón: Jak Kallo, Latýr jáne Per Toshe. X - VİII ǵasyrlarda Fransıanyń mádenıet ortalyǵy patshamen tyǵyz baılanysta boldy. Osydan soń ónerdi patsha atymen almastyrý dástúri paıda boldy. Sodan XVII ǵasyrdyń ekinshi "XIV Lúdovık stıli" dep atady jáne ol saltanatty, "úlken ıaǵnı, baroko stıliniń klasısızmmen sıntezi túrindegi stıl bolady. XVIII ǵasyrdyń alǵashqy onjyldyǵy" bastapqy rokoko", "XV Lúdovık" nemese "orta rokoko", sodan keıin bul stıline" ózgeredi. Anglıadaǵy XVII ǵasyrdyń ekinshi shıregindegi sýretshi Jorj de Latýr kóbine dinı sújetti karapaıym turmystyk janr retinde jazdy. Bul sýretshiniń ózine tán jeke jazý máneri boldy, ıaǵnı Jorj de Latýr eń unamdy máneri — janyp turǵan maı sham. Shyǵarmalary: «Rojdestvo» (1640), «Qasıetti usta — Iosıf». Anglıa ónerinde osy ýaqyt ishinde úsh aǵaıyndy Lenender jumys isteıdi. Olardyń ishinde eń belgilisi - Lýı Lenen. Ol óziniń qarapaıym sharýa ómirimen baılanysty shyǵarmalarymen belgili. Bul sýretshi taqyryby XVII ǵasyr úshin ózgeshe edi. Lýı Lenen sharýa beınelerinde adamgershilik qasıeti bar ekendigin naqty kórsetti. Onyń shyǵarmasy — "Sút satýshy áıel otbasy" ("Semeıstvomolochnısy») shyǵarmada negizgi kompozısıa qurylymy natúrmortpen baılanysta alynǵan. Keń baıtaq tabıǵat áleminiń tek qana bir buryshyn panalap turǵan egde tartqan, sharshaǵan ata - anasy men balalary beınelengen. Sýretshi munda Fransıa aýylynyń tabıǵatyn jym - jyrt tynyshtyqta kórsetip otyr. Shyǵarmada, negizinen, tynysh ómir beınelengenimen, onyń surapyl kezeńderi ata - anasyn óz ýaqytynan erte tozdyrǵan, sharshatqan, sol sıaqty balalary da bul ómirdi óz jasynan erte túsine bastaǵan syńaıly.
Ispan sýretshisi Fransısko Goııanyń óner tarıhta bolǵan eleýli oqıǵalar kezinde (Fransýz revolúsıası, Napoleonnyń ult - azattyq Soǵysy, halyq kóterilisi) damı bastady. Goııa óz shaǵaramalarynda shyndyqty, halyqtyń qıyn jaǵdaıyn kórsetkisi keldi. Onyń alǵashqy portretteri men eskızderi arqyly keskindemelik ónerdi joǵary darejede ekenin kórýge bolady. «Kaprıchos» (1797 - 1828) sýretshiniń óner áleminde baılyǵyn ashty. XVII jáne XIX ǵ. ǵ Ispanıa sýretshilerinyń shyǵarmalarynan keıdeılyk pen baılyqty, halyqtyń sol enzdeli qıyn jaǵdaıyn, qaıǵysyn kórýge bolady. Goııa týǵan jaqsy kórdi jáe halyqtyń qanaýshylarǵa qarsy boldy «İV Karl Koroldińotbasy» (1800, Prado, Madrıd) atyn shyǵarmasyny Goııa shyndyqty kórsetýden qoryqpaı, olardy ýsqynsyz, qatygez adamdar ekenin kórsetti. «Soǵys beıneti» (1810 - 1820) atty grafıkalyq shyǵarmasynda Goı halyqtyń fransýz ıntervenntterimen kúresyn kórsetti. «soǵys beıneti atty toptamany taqyryptary halyq taǵdyry, halyqtyń kúresi edi. Goııanyń kórnekti shyǵarmalaryn - «1808 jyldyń 2 mamyryndaǵy kóterilis» jáne «1808 jylǵy 2 mamyrdaǵy kóterilisshilerdi atý». Goııanyń shyǵarmalary: «Maha jáne beıtanys adamdar», «Jazýshy Fransısko Baıeý portreti», «Teresa Sýredanyń portreti», «Torrehonnan kelgen Alkadonyń ajaly», «Sananyń qalǵyp ketýi qubyjyqtardy týdyrady» t. b. Van - Gog Vınsent (shyn aty Vınsent Vılleam) – goland keskindemeshisi. 1869 - 1876 jyl Goaga, Borússel, London, Parıj kerkemsýret týyndylary satý fırmasynda deldaldyq etti. 18880 jyl ónerge yqpaly aýyp, Brússel jáne Iantverpen kórkemsýret akademıasymen baılanysty boldy. 30 jylda sýret salýmen shuǵyldanyp, negizinen qarapaıym joldardyń ómirinen kórinister jáne serıaly kartınalar jasady. «Kartappen júrek jalǵaýshylary 1885j». 1886 - 1888 jyl Parıjde salǵan «Sena ústindegi kópir», «Tanǵa ákem portreti» atty kartınalaryny alǵashqy tvorchestvolyq keshindegi aýyr áli bulyńǵyr boıaýdan arylyp jalqyn túspen erkin oryndaý. «San – Marı balyqshylarynyń qaıyǵy», «Arldiń alqyzyp júzimi», «Túngi kafe» atty shyǵarmalary sýretshiniń kemeldengen shaǵyn da jazylǵan týyndylary. Pol Sezann – fransýz keskindemeshisi, postımpressıonızmniń negizin salýshylardyń biri. «Malarna jaǵadaýy» (1888), «Jol burylysy» (1879 - 82) atty neızajdarynda Pol Sezann keńistik pen ýaqyt birligin, bolmysynyń qupıa syrlaryn tereń uǵytyp shyńaıylyqpen beıneledi. «Karta»,(1890 - 92), «temekishi» (1896 - 1900), «Dáý qaraǵaı» (1892 - 96) atty kartınalar Pol Sezannnyń tvorchestvo kemeldengen shaǵynda jasaǵan týyndylarynyń sanatyna jatady. Aınýly bul shyǵarmalardan býyrqanǵan kúsh – qýat pen ómirdiń jaıqyn tynysy aıqyn seziledi. «Shabdaly men almurttar» (1888 - 90), «Qazoty jáne jemister» atty eńbekteri arqyly 197 da endi oryn tepken natúrmort janryna tereń fılısofıa mán - maǵyna, dúnıetanymdylyq, zerdeli tolǵanys alyp keldi. Pol Sezann óneri 20 ǵasyr beıneleý ónerine úlken yqpal jasaýymen qatar, zamanaýı sýretshiler tvorchestvosyna da ıgi áser etýde.
Pol Gogen – fransýz keskindemeshisi 1870 jyl Pont – Avenda jazǵan shyǵarmalarynan sımvolızmge boı ura bastaýshylyq baıqaldy. Sol kezdegi týyndylary zamandastaryna yqpal jasap, Pont – Aven mektebiniń negizin qalady. Keıin Martıtık, Arle toptamalarynan ózindik beti bar sýretshi ekenin tanytty. Gogen 1870 - 90j. Fransıa beıneleý ónerinde ústemdik eken ımperıalısik qaǵıdaǵa qarsy shyǵady. Gogen – tabıǵat tylsymyn ózinshe túsinip, ózinshe qabyldap, ózinshe sezingen sýretker. 1808 - 1901 j. Taltı aralynda jazǵan kartılary – Túzemdikterdiń ómirin, turmys - kúıin beınelegen «koróldyq zaıystan»(1896), «Ónim jınaý»(1899), «Sen qyzǵanasyń ba?»(1892) t. b. shyǵarmalary boıaý úılesimdigin dál tapty.
İV. Jańa materıaldy bekitý: (qoıylǵan suraqtar men tapsyrmalar) Jańa ótilgen taqyryp boıynsha stýdent men suraq jaýap júrgizý.
Vİ. Qorytyndylaý (bilim baǵalaý).
Stýdentterdiń teorıalyq bilimderin, óorǵalǵan SÓJ jumystaryn baǵalaý.
Vİİ. Úı tapsyrmasy:
Biletin aqparattaryn jańa málimettermen tolyqtyrý. Berilgen taqyryptar boıynsha SÓJ jumystaryn qorǵaýǵa daıyndalý.
Ádebıetter tizimi:
1. Q. Boltabaev, E. Qosbarmaqov, A. Erkebaı., Óner 2007
2. Akıshev A. K. Iskýsstvo ı mıfologıa sakov. Alma - Ata, Naýka, 1985.
3. Akıshev K. A., Baıpakov K. M. Vosrosy arheologıcheskogo Kazahstana. Alma – Ata, 1979.
4. Ibraev B. A. Kosmogonıcheskıe predstavlenıa nashıh predkov // Dekoratıvnoe ıskýsstvo SSSR, 1980.
5. Drevnee zoloto Kazahstana. Sost. K. Akıshev. Alma - Ata, Oner, 1983.
1. Bilimdilik: XVII ǵasyrdaǵy batys Eýropa óneri týraly túsinik berý.
2. Tárbıelik: óz otanyn, halqyn shyn súıetin patrıot etip tárbıeleý.
3. Damytýshylyq: ár túrli strategıalar arqyly oılaý qabiletin, aýyzsha sóıleý mádenıetin damytý.
Dáriste qoldanylatyn kórneki quraldar: plakattar, sýretter.
Dáristiń qurylymy men mazmuny.
İ. Uıymdastyrý kezeńi:
1. Sálemdesý.
2. Stýdentterdi sabaqqa qatysýyn tizim boıynsha tekserý.
3. Stýdentterdi sabaqqa daıyndyǵyn, qural jabdyqtaryn tekserý.
İİ. Oqýshylardyń ótken taqyryp boıynsha bilimin tekserý:
Tekserý ádisi: Suraq jaýap.
Suraqtar:
- Qaıta órleý tarıhynyń paıda bolýyn jazǵan ǵalymdar?
- Adamnyń qoǵamdyq uıymy kúrdeli de uzaq damý jolynan ótti?
Túsindirý ádisi: túsindirme
Flamand ónerin kórnekti sýretshi Rýbenspen baılanystyrady. Al qalǵan sýretshiler Rýbens mektebiniń túlekteri dep atalǵan. Pıter Paýl Rýbens nemistiń shaǵyn kólemdi qalashyǵy Zıgende dúnıege keldi. Rýbenstiń belgili shyǵarmalary: «Brandtpen birge beınelengen avtoportret», «Dıananyń ańshylyqtan qaıta oralýy», «Amazonkalarmen soǵys», «Persıı men Andromeda», «Jer men sý Odaǵy» t. b.
Anglıa – ónerin áıgili etken ekinshi sýretshi, peızajıs Larren (1600 - 1682). Ol Pýssenmen qatar ómir súrdi. Negizgi peızaj boldy, tabıǵat kerinisin beıneleýdiń keremet sheberi. Óz elinen jastaıynan ketip, Rımde ómiriniń sońyna deıin turdy. Rımniń tabıǵatyna ǵashyq bolǵandyǵy sonshalyq kúni boıy kórinisin salýdan jalyqpady. Al adam beınesi onyń shyǵarma tek kómekshi ról atqardy. Osyndaı peızajdyq jumysyn "Tańertengili jaǵalaýda" dep ataldy.
Shyǵarmalarynyń negizgi taqyryby — tabıǵat ásemdigi edi, 1670 jyldar Lorren shyǵarmashylyǵynyń sharyqtaý shegi. Osy jyldary jazǵan, jaryq kórgen shyǵarmalary: «Tań» (1666), Taltús (1651), "Kesh" (1661), (1672). Osylardyń poetıkalyk shyǵarmasy "Tańerteń". K. Lorren — klasık onyń ıdeıasy tabıǵatpen baılanysty. Bul sýretshi tabıǵı tynyshtyq áýendi óte áserli etip jetkize biledi. K. Lorren mashylyǵy fransýz keskindemesinde ańyzdy oryn alady.
Anglıa ónerinde XVII ǵasyrda klasısızmmen birge baǵyt ómirge keldi. Osy baǵyttyń naǵyz sheberi Lýı Lenen 1648) boldy. Ol barlyq jumystarynda, eshqandaı qospasy joq, bilikti tirshilikti qarapaıym tilmen beıneleı bildi. Sondaı masynyń biri — "Ájege qonaqqa kelý". Sonymen katar fransýz barokosyn damytýǵa ózinshe ul tómendegi áıgili sýretshilerdi atap ótken jón: Jak Kallo, Latýr jáne Per Toshe. X - VİII ǵasyrlarda Fransıanyń mádenıet ortalyǵy patshamen tyǵyz baılanysta boldy. Osydan soń ónerdi patsha atymen almastyrý dástúri paıda boldy. Sodan XVII ǵasyrdyń ekinshi "XIV Lúdovık stıli" dep atady jáne ol saltanatty, "úlken ıaǵnı, baroko stıliniń klasısızmmen sıntezi túrindegi stıl bolady. XVIII ǵasyrdyń alǵashqy onjyldyǵy" bastapqy rokoko", "XV Lúdovık" nemese "orta rokoko", sodan keıin bul stıline" ózgeredi. Anglıadaǵy XVII ǵasyrdyń ekinshi shıregindegi sýretshi Jorj de Latýr kóbine dinı sújetti karapaıym turmystyk janr retinde jazdy. Bul sýretshiniń ózine tán jeke jazý máneri boldy, ıaǵnı Jorj de Latýr eń unamdy máneri — janyp turǵan maı sham. Shyǵarmalary: «Rojdestvo» (1640), «Qasıetti usta — Iosıf». Anglıa ónerinde osy ýaqyt ishinde úsh aǵaıyndy Lenender jumys isteıdi. Olardyń ishinde eń belgilisi - Lýı Lenen. Ol óziniń qarapaıym sharýa ómirimen baılanysty shyǵarmalarymen belgili. Bul sýretshi taqyryby XVII ǵasyr úshin ózgeshe edi. Lýı Lenen sharýa beınelerinde adamgershilik qasıeti bar ekendigin naqty kórsetti. Onyń shyǵarmasy — "Sút satýshy áıel otbasy" ("Semeıstvomolochnısy») shyǵarmada negizgi kompozısıa qurylymy natúrmortpen baılanysta alynǵan. Keń baıtaq tabıǵat áleminiń tek qana bir buryshyn panalap turǵan egde tartqan, sharshaǵan ata - anasy men balalary beınelengen. Sýretshi munda Fransıa aýylynyń tabıǵatyn jym - jyrt tynyshtyqta kórsetip otyr. Shyǵarmada, negizinen, tynysh ómir beınelengenimen, onyń surapyl kezeńderi ata - anasyn óz ýaqytynan erte tozdyrǵan, sharshatqan, sol sıaqty balalary da bul ómirdi óz jasynan erte túsine bastaǵan syńaıly.
Ispan sýretshisi Fransısko Goııanyń óner tarıhta bolǵan eleýli oqıǵalar kezinde (Fransýz revolúsıası, Napoleonnyń ult - azattyq Soǵysy, halyq kóterilisi) damı bastady. Goııa óz shaǵaramalarynda shyndyqty, halyqtyń qıyn jaǵdaıyn kórsetkisi keldi. Onyń alǵashqy portretteri men eskızderi arqyly keskindemelik ónerdi joǵary darejede ekenin kórýge bolady. «Kaprıchos» (1797 - 1828) sýretshiniń óner áleminde baılyǵyn ashty. XVII jáne XIX ǵ. ǵ Ispanıa sýretshilerinyń shyǵarmalarynan keıdeılyk pen baılyqty, halyqtyń sol enzdeli qıyn jaǵdaıyn, qaıǵysyn kórýge bolady. Goııa týǵan jaqsy kórdi jáe halyqtyń qanaýshylarǵa qarsy boldy «İV Karl Koroldińotbasy» (1800, Prado, Madrıd) atyn shyǵarmasyny Goııa shyndyqty kórsetýden qoryqpaı, olardy ýsqynsyz, qatygez adamdar ekenin kórsetti. «Soǵys beıneti» (1810 - 1820) atty grafıkalyq shyǵarmasynda Goı halyqtyń fransýz ıntervenntterimen kúresyn kórsetti. «soǵys beıneti atty toptamany taqyryptary halyq taǵdyry, halyqtyń kúresi edi. Goııanyń kórnekti shyǵarmalaryn - «1808 jyldyń 2 mamyryndaǵy kóterilis» jáne «1808 jylǵy 2 mamyrdaǵy kóterilisshilerdi atý». Goııanyń shyǵarmalary: «Maha jáne beıtanys adamdar», «Jazýshy Fransısko Baıeý portreti», «Teresa Sýredanyń portreti», «Torrehonnan kelgen Alkadonyń ajaly», «Sananyń qalǵyp ketýi qubyjyqtardy týdyrady» t. b. Van - Gog Vınsent (shyn aty Vınsent Vılleam) – goland keskindemeshisi. 1869 - 1876 jyl Goaga, Borússel, London, Parıj kerkemsýret týyndylary satý fırmasynda deldaldyq etti. 18880 jyl ónerge yqpaly aýyp, Brússel jáne Iantverpen kórkemsýret akademıasymen baılanysty boldy. 30 jylda sýret salýmen shuǵyldanyp, negizinen qarapaıym joldardyń ómirinen kórinister jáne serıaly kartınalar jasady. «Kartappen júrek jalǵaýshylary 1885j». 1886 - 1888 jyl Parıjde salǵan «Sena ústindegi kópir», «Tanǵa ákem portreti» atty kartınalaryny alǵashqy tvorchestvolyq keshindegi aýyr áli bulyńǵyr boıaýdan arylyp jalqyn túspen erkin oryndaý. «San – Marı balyqshylarynyń qaıyǵy», «Arldiń alqyzyp júzimi», «Túngi kafe» atty shyǵarmalary sýretshiniń kemeldengen shaǵyn da jazylǵan týyndylary. Pol Sezann – fransýz keskindemeshisi, postımpressıonızmniń negizin salýshylardyń biri. «Malarna jaǵadaýy» (1888), «Jol burylysy» (1879 - 82) atty neızajdarynda Pol Sezann keńistik pen ýaqyt birligin, bolmysynyń qupıa syrlaryn tereń uǵytyp shyńaıylyqpen beıneledi. «Karta»,(1890 - 92), «temekishi» (1896 - 1900), «Dáý qaraǵaı» (1892 - 96) atty kartınalar Pol Sezannnyń tvorchestvo kemeldengen shaǵynda jasaǵan týyndylarynyń sanatyna jatady. Aınýly bul shyǵarmalardan býyrqanǵan kúsh – qýat pen ómirdiń jaıqyn tynysy aıqyn seziledi. «Shabdaly men almurttar» (1888 - 90), «Qazoty jáne jemister» atty eńbekteri arqyly 197 da endi oryn tepken natúrmort janryna tereń fılısofıa mán - maǵyna, dúnıetanymdylyq, zerdeli tolǵanys alyp keldi. Pol Sezann óneri 20 ǵasyr beıneleý ónerine úlken yqpal jasaýymen qatar, zamanaýı sýretshiler tvorchestvosyna da ıgi áser etýde.
Pol Gogen – fransýz keskindemeshisi 1870 jyl Pont – Avenda jazǵan shyǵarmalarynan sımvolızmge boı ura bastaýshylyq baıqaldy. Sol kezdegi týyndylary zamandastaryna yqpal jasap, Pont – Aven mektebiniń negizin qalady. Keıin Martıtık, Arle toptamalarynan ózindik beti bar sýretshi ekenin tanytty. Gogen 1870 - 90j. Fransıa beıneleý ónerinde ústemdik eken ımperıalısik qaǵıdaǵa qarsy shyǵady. Gogen – tabıǵat tylsymyn ózinshe túsinip, ózinshe qabyldap, ózinshe sezingen sýretker. 1808 - 1901 j. Taltı aralynda jazǵan kartılary – Túzemdikterdiń ómirin, turmys - kúıin beınelegen «koróldyq zaıystan»(1896), «Ónim jınaý»(1899), «Sen qyzǵanasyń ba?»(1892) t. b. shyǵarmalary boıaý úılesimdigin dál tapty.
İV. Jańa materıaldy bekitý: (qoıylǵan suraqtar men tapsyrmalar) Jańa ótilgen taqyryp boıynsha stýdent men suraq jaýap júrgizý.
Vİ. Qorytyndylaý (bilim baǵalaý).
Stýdentterdiń teorıalyq bilimderin, óorǵalǵan SÓJ jumystaryn baǵalaý.
Vİİ. Úı tapsyrmasy:
Biletin aqparattaryn jańa málimettermen tolyqtyrý. Berilgen taqyryptar boıynsha SÓJ jumystaryn qorǵaýǵa daıyndalý.
Ádebıetter tizimi:
1. Q. Boltabaev, E. Qosbarmaqov, A. Erkebaı., Óner 2007
2. Akıshev A. K. Iskýsstvo ı mıfologıa sakov. Alma - Ata, Naýka, 1985.
3. Akıshev K. A., Baıpakov K. M. Vosrosy arheologıcheskogo Kazahstana. Alma – Ata, 1979.
4. Ibraev B. A. Kosmogonıcheskıe predstavlenıa nashıh predkov // Dekoratıvnoe ıskýsstvo SSSR, 1980.
5. Drevnee zoloto Kazahstana. Sost. K. Akıshev. Alma - Ata, Oner, 1983.
You Might Also Like
-
Ejelgi grekterdiń baǵa jetpes ónerdegi úlesi
