InfoHub Logo

Mýharram aıy — ıslamdyq qamarı jyldyń birinshi aıy jáne Quran kárimde qurmettelgen tórt aıdyń biri. Mýharram aıynyń birinshi túni musylmandardyń qamarı jań jyl túni bolyp esepteledi. Hıjrı qamarı kúntizbe Muhammed paıǵambardyń (sallallahý aleıhı ýásállám) Mekkeden Mádınaǵa hıjret etken (kóshken) jylynan bastalady. Mýharram aıynyń birinshi kúni bolǵan alǵashqy qamarı jańa jyl grıgorıan kúntizbesi boıynsha 622 jyldyń tamyz aıynyń 16 juldyzyna saı keletin juma kúni bolatyn. Qamarı kúntizbede bir jylda 354,367 kún bar. Bul kezeń aıdyń jerdi 12 ret aınalǵan kezeńi. Kún jylynan 10,875 kún qysqa. Sol sebepten 32,5 jylda bir jyl artyq bolady.

Hrıstıandar óz jańa jyldary sanalatyn qańtar aıynyń 1-shi túninde Rojdestvony toılaıdy. Hrıstıan dini buıyrǵan (!) kúnálardy, kúpirshilikterdi isteıdi. Musylmandar da óz jańa jyl túninde bir-birimen qol alysyp, telefon nemese hat arqyly bir-birin quttyqtaıdy. Bir-birleriniń úılerine baryp, syılyqtar beredi. Gazetter men jýrnaldar arqyly da quttyqtaýlar beredi. Jańa jyldyń búkil musylmandarǵa berekeli jáne qaıyrly jyl bolýy úshin tilek tileıdi. Úlkenderdiń, týystardyń, ǵalymdardyń úılerine baryp, olardyń batalaryn alady. Mereke sekildi taza kıinip, kedeılerge sadaqa beredi. Mýharramnyń alǵashqy 10 kúni men túni qasıetti kúnder men túnder bolyp sanalady.

Hadıs shárıfte bylaı delingen:

«Kimde-kim mýharram aıynyń alǵashqy kúninde tómendegi duǵany 3 ret oqysa, Allahý ta’ala ol adamdy kelesi mýharram aıyna deıin barlyq bále-jaladan saqtaıdy:

«Álhamdýlıllahı Rabbıl-alámın. Ýassalatý ýássálamý ala sáııdına Mýhammadın ýá ala álıhı ýá sahbıhı ájmaın. Allahýmma ántál-ábadıýl-qadım, ál-haııýl kárım, ál-hannan, ál-mánnan. Hazıhı sánátýn jádıdátýn. Ásálýka fıhál-ısmátá mınáshshaıtanırrajım, ýál aýná ala hazıhınnáfsıl-ámmaratı bıssýı ýál-ıshtıǵalá bımá ıýqarrıbýnı ıláıká, ıa zál-jálalı ýál-ıkram, bırahmatıká ıa árhamarrahımın. Ýá sallallahý ýá sállámá ala sáııdına ýá nábıııná Mýhammadın ýá ala álıhı ýá sahbıhı ýá áhlı báıtıhı ájmaın».

---