InfoHub Logo

Jambyl oblysy Qarataý qalasy
Qarataý tehnologıa, bilim jáne bıznes koleji
Informatıka pániniń oqytýshysy
Tunǵat Gaýhar Muratqyzy

Informatıkalyq - ıntellektýaldy oıyn
Taqyryby: «Informatıka álemine saıahat»
Pán: Informatıka
Top: 1 kýrs bilimalýshylary

JOSPARY:

1. Ózim týraly (15 mın)
2. Báıge (25 mın)
3. Polıglot (15 mın)
4. Qupıa alań (25 mın)
5. Tapqyrlyq (10 mın)
6. Beıne suraq (10 mın)
7. Jeńimpazdardy marapattaý.
«Informatıka álemine saıahat»
(Informatıkalyq - ıntellektýaldy oıyn)

Qurmetti ustazdar, kommıssıa músheleri jáne Bilimalýshylar! Sizdermen birlese otyryp, 1 kýrs bilimalýshylary arasynda «Informatıka álemine saıahat» atty Informatıkalyq - ıntellektýaldy oıyndy bastaýǵa ruqsat etińizder.
Kommıssıa músheleri: Jylbaeva B.A.; Myńbaev M.S.; Tursynbav E.S.; Torsyqbaeva Ǵ.T.

Oıyn-tolqyn , aınalǵan qatty aǵysqa,
Tabylǵandaı tanym da, jat daýys ta.
Bireý ozyp keledi qatarynan,
Bireý minip jatqanda aptyǵysta.

Oıyn-tolqyn, jatqandaı asyp, tasyp,
Bireý myǵym, bireýler shalys basyp.
Bul oıynnan ótedi ǵulama oılar,
Jeńseń de, jeńilseń de qalma jasyp.

Endigi kezek óziniń bilimin synaýǵa, alǵyrlyǵymen, tapqyrlyǵymen shyńdaýǵa kelgen bilimalýshylardy ózin-ózi tanystyrý úshin İ bólim «Ózim týraly».
(7 oqýshy qatysady)

Baq pen bap synalar bul jarysqa qatysyp otyrǵan bilimalýshylarǵa sát sapar tileı otyryp, shyńdarǵa bıik qonǵaısyń demekpin. Al, jas qyrandar İİ-bólimizdi bastaımyz.

Qarap turmaı báıgege kep enińiz,
Shákirtterge ádil sheshim berińiz,
Júzden júırik, myńnan tulpar shyǵarar,
Báıge, báıge, báıgeni bir kórińiz.

İ İ– bólim. «BÁIGE»

Bul bólimniń shartyn túsindirip óteıin «Informatıka álemine saıahat» sóılemine ınformatıkalyq termındermen sóz jumbaq qurastyrylǵan. Suraqtyń jaýapbyna shapshań jaýap bergen bilimalýshy árbir durys jaýaby úshin 10 upaıǵa ıe bolady.

1. Málimetterdiń beınesin shyǵarýǵa arnalǵan qurylǵy? (monıtor).
2. Derbes kompúterdi basqaratyn pernelik qurylǵy? (pernetaqta).
3. Málimetterdi saqtaýdyń birligi retinde qandaı obekt qabyldanǵan? (Faıl).
4. Bul termın latynnyń túsindirilý, baıandaý, bilý degen uǵymynan týyndaǵan aǵylshynnyń information sózinen shyqqan. (ınformasıa).
5. Sońǵy kezge deıin eń keń taralǵan, arzan, ári paıdalanýǵa qolaıly prınter (matrısalyq).
6. Aqparattyń quramdas bóligi – (málimet).
7. Tyshqanyń aǵylshynsha atalýy – (maýs).
8. Tekstiń qazaqsha atalýy – (mátin).
9. Málimetti basyp shyǵarý qurylǵysy – (prınter).
10. Málimetterdi tasmaldaý quraldarynyń biri – (dısk).
11. Jadtyń kólemi nemen ólshenedi – (baıt).

1. Faıldyń aty kez-kelgen shektelgen nelerden turady. (Áripter)
2. Kompúterdiń eń negizgi qurylǵysy – ( júıelik blok)
3. Kóptegen jartylaı ótkizgishti elementterden turatyn jáne kompúterde barlyq esepteýler men aqparat óńdeý jumystaryn oryndaıtyn elektrondyq shema - (prosesor).
4. Alys qashyqtyqtaǵy kompúterler arasynda baılanys arnalary boıynsha málimetter almasý úshin qoldanylatyn qurylǵy – (modem).
5. Qandaı málimetterdi engizý úshin skanerler, grafıktik planshetter jáne sıfrly fotokameralar qoldanylady. (grafıktik)
6. Grafıktik meńzermen basqarylatyn qurylǵy – (tyshqan).
7. Keskindi quraıtyn kishkene núkteler – (pıksel).

1. Analyq taqshada ornalysatyn qurylǵylardyń biri – (slottar).
2. Prosesor kompúterdiń basqa qurylǵylarymen, sonyń ishinde eń aldymen jedel jadpen _____________ dep atalatyn ótkizgishter toby arqyly baılanysqan. Sol ótkizgishter qalaı atalady. (shına).
3. Tańbashany orysshasy. Ol obektige nusqaǵysh qyzmetin atqarady.(ıarlyk)
4. Aqparatty qaǵazǵa jazyp ózge jerge jiberýdi ne dep ataıdy? (hat)
5. Monıtormen birigip derbes kompúterdi ishki beınejúıesin ne quraıdy? (beınekarta)
6. Kompúterlik oıyndarda qodanylatyn qolmen basqarylatyn tetik - (djoıstık).

Osy bólimniń sońynda upaı tómen 1(eki) bilimalýshy oıynnan shyǵarylady. Sonymen İİİ –bólimge 6 bilimalýshy qalady.

İİİ – bólim. «POLIGLOT».

Keldi kezek polıglotty sheshýge,
Jaýaptardy aýdarýǵa úsh tilde.
Qazaq, orys, aǵylshyndy bilseńiz,
30 upaı, shákirt saǵan nesibe.

Bul bólimniń sharty boıynsha İİ bólimniń qorytyndysy boıynsha eń tómengi upaı sanyn alǵan bilimalýshydan bastaımyz. Bilimalýshy slaıdta kórsetilgen uıashyqtardyń kez-kelgenin tańdap, slaıdta kórsetilgen qurylǵyny úsh tilde atap aıtý kerek. Úsh tildegi jaýbyn durys aıtsa 30 upaı al, bir durys emes jaýapqa 10 upaı alynyp otyrady. Onyń durys emes jaýabyna basqa qarsylastary jaýap berýine bolady, jáne de qalǵan upaı sany sol bilimalýshyǵa esepteledi.
1. Júıeli blok; Sıstemnyı blok; System unit.
2. Monıtor; Monıtor; Screen.
3. Qulaqshyn: Naýshnık; Headphones.
4. Býma; Papka; Icon.
5. Ulǵaıtqysh; Lýpa; Magnifying glass.
6. Mátinalǵy; Skaner; Scanner.
7. Tintýir; Myshka; Mouse
8.Pernetaqta; Klavıatýra; Keybord
9. Qatqyl dısk; Vınchester; Hald disk
10.Basyp shyǵarǵysh; prınter; printer.

Osy bólimniń sońynda upaı tómen 1 (eki) bilimalýshy oıynnan shyǵarylady. Sonymen İV – bólimge 5 bilimalýshy shyǵady.

İV – bólim. «QUPIA ALAŃ».

Bul bólimniń sharty boıynsha İİİ bólimniń qorytyndysy boıynsha eń tómengi upaı sanyn alǵan bilimalýshydan bastaımyz. Oıynnyń sharty bilimalýshy ózine kez-kelgen uıashyqty tańdaıdy, uıashyq astynda suraq pen upaı sany nemese tek upaı, kelesige júris, suraq pen syılyq jazylǵan. Eger raqqa durys jaýap berse ary qaraı uıashyqtardy tańdaýdy jalǵastyrady. Eger durys jaýap bere almasa biletin bilimalýshy jaýap berip, oıyndy sol jalǵastyrady.

1) 0 men 1 neni quraıdy ? 5 upaı : Bıtti quraıdy
2) Grafıkalyq aqparatqa neler jatady ? 10 upaı: Sýrettik aqparattar jatady.
3) Prınterdiń túrlerin ata? 20 upaı Matrısalyq , lazerlik, sıa búrikkish jáne termografıktik (plotter)
4) Operasıalyq júıe degenimiz ne ? syılyq: Bul qoldanbaly programmalarǵa baqylaý jasap túrli programmalardaǵy málimetterdiń shatasyp ketpeýin qadaǵalap otyrýy qajet .
5) Djoıstık degenimiz ne ? 5upaı: Djoıstık – kompúterlik oıyndarda qoldanylatyn qolmen basqarylatyn tetik.
6) Bizdiń kompúterler qandaı operasıalyq júıede jumys isteıdi ? 10 upaı : Microsoft Windows
7) Kelesige júris
8) Prosesor degenimiz ne ? 20 upaı: Prosesor – kóptegen jartylaı ótkizgishti elementterden turatyn jáne kompúterde barlyq esepteýler men aqparat óńdeý jumystaryn oryndaıtyn elektrondyq shema .
9) Kompúterdiń qosymsha qurylǵylaryn ata? 25 upaı : Dısk, dısket,fleshka, prınter, kalonkalar t.b.
10) Qapshyq papka degenimiz ne ? 20 upaı : Aty atalǵan faıldar toby
11) Baýyrjan degen sózde neshe baıt bar ? 15 upaı: 1baıt
12) Kelesige júris
13) Faıl degenimiz ne ? (syılyq): Belgili bir atpen atalǵan dıskidegi birtekti málimetter jıyny
14) Kompúterlik dıskilerdi ata ? 15 upaı: (CD-ROM, DVD-ROM, BD-ROM)
15) Fleshka degenimiz ne ? 5 upaı: Aqparatty tasymaldaýshy qural
16) Qatqyl dısk qaıda ornalasqan ? 10 upaı: Júıeli blokta
17) +5 upaı:
18) Kompakt dıskini oqıtyn qurylǵy? 15 upaı: Júıeli blok
19) «Dısk» sózinde qansha bıt bar ? 25 upaı: 4 bıt
20) +5 upaı:

Osy bólimniń sońynda upaıy tómen 2 (eki) bilimalýshy oıynnan shyǵarylady. Sonymen V – bólimge 3 bilimalýshy shyǵady.

V – bólim. «Tapqyrlyq».

Bul bólimniń sharty boıynsha İV bólimniń qorytyndysy boıynsha eń joǵarǵy upaı sanyn alǵan bilimalýshydan bastaımyz. Bul oıynyń sharty boıynsha uıashyq bettterinde upaı sany jazylǵan, onyń astynda jumbaq jasyrylǵan. Bilimalýshy durys jaýap berse de, jaýap bere almasa da kelesi oıynshy oıyndy jalǵastyrady.

Qaǵaz betinen alady,
Birden kompúterge salady.
(Mátinalǵy)

Kompútermen enedi,
Qaǵazǵa basyp beredi.
(Basyp shyǵarǵysh)

Tórt buryshty áınek,
Tunyp turǵan álek.
(Monıtor)

Bes atanyń balalary
Qydyrmashy bireýi.
Bir kún bar da, bir kún joq.
Sony esepke alsaq,
Uzyn sany júz jeti.
(Pernetaqta, tintýir)

Ózi temir, jany joq.
Aqparatty saqtap taratqan,
Jurtty ózine qaratqan.
(Júıelik blok)

Komandalar jıynynan turady,
Maqsatyńdy oryndaıdy.
(Mázir joly)
Osy bólimniń sońynda upaıy tómen 1(eki) bilimalýshy oıynnan shyǵarylady. Sonymen Vİ – bólimge 2 bilimalýshy shyǵady.
VI – Bólim «BEINE SURAQ»