Islam iliminiń taralýy. Islamnyń ǵylym men mádenıettiń damýyna áseri
Pavlodar oblysy, Lebáji aýdany,
Potanın jalpy orta bilim beretin mektebiniń
tarıh jáne geografıa pániniń muǵalimi
Eleýsızova Nýrkamal Mýhtarhanovna
Dintaný negizderi 9 - synyp
Sabaqtyń taqyryby. Islam iliminiń taralýy. Islamnyń ǵylym men mádenıettiń damýyna áseri
Sabaqtyń bilimdilik maqsaty. Islam iliminiń shyǵý tarıhy, ǵylym men mádenıettiń damýyna áserin derekkózderge súıene otyryp, damý tarıhyn túsindirý.
Damytýshylyq maqsaty. Oqýshylardyń oılaý, sóıleý daǵdylaryn damytý, ıslam dininiń ereksheligin, mısıonerlikpen aınalyspaý sebebin taldaý.
Tárbıelik maqsaty. Oqýshylardy ıslam jáne basqa dinderdi qurmetteýge, mádenıettilikke tárbıeleý.
Sabaqtyń tıpi. Jańa bilimdi meńgerý.
Sabaqtyń aqparattandyrylýy. Internet, ınteraktıvti taqta.
Kórnekilikter. qosymsha gazet – jýrnaldar, «Egemendi Qazaqstan» gazeti.
Sabaqtyń barysy.
1. Uıymdastyrý kezeńi.
2Asosıasıa. Qyzyǵýshylyǵyn arttyrý.
Suraq. Islam dini týraly ne bilemiz?
Oqýshylar óz oılaryn aıtady.
Islam
↓
Din
Musylman
Mekke
Muhammed (s. ǵ. s.)
Jańa bilimdi berý.
Islam dini týraly jalpy túsinik berý.
Orta Azıa jáne Qazaqstan terıtorıasynda Islam 7 ǵ. ekinshi jartysynda Omeıadtyq halıfa Maýavı Ibn - Sýfıannyń tusynda endi. Islam bizdiń terıtorıamyzda Altyn ordanyń musylmandyqty qabyldaýymen nyǵaıa tústi. Aldymen Islam elimizdiń ońtústik óńirinde ornalasqan otyryqshy halyqtyń arasynda etek aldy. Óıtkeni bul eldi mekender sol kezdegi Orta Azıadaǵy Islam mádenı ortalyqtary atalǵan birqatar qalalarmen kórshiles ornalasqandyqtan, únemi tyǵyz ekonomıkalyq baılanysta boldy. Bizdiń elimizge, negizinen, din taratýshylardyń ákelgen baǵyty Islam dininiń ımam Aǵzam bastaǵan Hanıfıt mazhabyndaǵy sýnnıttik baǵyty. Al qazaq ulty ózinshe el bolyp handyq qurǵan kezdiń ózinde 15ǵ. kópshilik handardyń musylman bolǵandyqtan, belgili shyǵystanýshy Álkeı Marǵulan «Tańbaly tas jazýy» eńbeginen alynǵan myna bir úzindiler naqtylaı túsedi. Onda bylaı delingen: «Osyǵan oraı burynnan kórip júrgen ǵajaıyp tasty jańadan taýyp, onda qazaq tilimen 14 - 15ǵ. tasqa jazyǵan uran sózin Kýznesovpen birlesip kóshirip alady. Tasta arab harpymen jazylǵan mynadaı sóz: qypshaq, naıman, alshyn, arǵyn, qarakesek, úısin, tabyn. Iláhı kár rá - sıge hamısha haıa rahmet qyl sen altaýyn». «O, ıem! Úmitińe jetý úshin osy altaýyna rahmetińdi bere gór».
Qazaq handarynyń Reseıge qosylýyna baılanysty patsha úkimeti jergilikti turǵyndar arasynda hrıstıandandyrý sharalaryn júrgizip, iske aspaıtyndyǵyna kózderi jetken soń 18 -/- 19ǵ bas kezinde ózderi eriksiz Islamdy qoldaıtyn boldy. Jer - jerlerde meshitter ashylyp, Ýfa qalasynda mýfıat uıymdastyryldy. Orta ǵasyrlarda orta jáne taıaý shyǵysta qalyptasqan musylman álemi» degen mádenı - saıası qaýymdastyqtan, qazaq tektes taıpalar geografıalyq ornalasýy jaǵynan shalǵaı bolǵandyqtan, edáýir shetkeri boldy.
Islam mádenıeti sonymen qatar túrki mádenıetiniń negizgi baǵyttarynyń biri ádebı poezıaǵa da eleýli áserin tıgizdi. Osy janrdyń eń áýelgileriniń biri - eń negizgi 9ǵ. jazylǵan J. Balasaǵunnyń «Qutty bilik» eńbegi. Al mıstıkalyq - sopylyq poezıanyń kórnekti shyǵarmalaryna túrki taıpalarynyń arasynda Islam dinin dáripteýshi mıstık aqyn ári oıshyl Ahmet Iassaýı shyǵarmalaryn jatqyzýǵa bolady. Onyń «Dıýanı Hıkmet» eńbegi. Qazaq halqynyń poezıalyq jáne qara sózdik dástúrinde Islam dininiń ózindik áseri bar. Qazaqtyń ulttyq salt - dástúrlerlik poezıasy da, onyń ishinde bata janry Quran aıattarymen keńeıtilip, ıslamdandyrylǵan. Boıynda arab, ıran mádenıetteriniń nyshandary bar ıslam mádenıeti orta ǵasyrdaǵy qazaq mádenıetiniń qolónerlik, zergerlik salalaryna áserin tıgizbeı qoımady. Muny biz Ońtústik Qazaqstanda, Jetisý óńirinde kóre alamyz.
Interaktıvti taqtadan slaıdpen kórsetý.
Sol sıaqty naǵyz qulshylyq oryndary meshit, medreseler. Eń alǵashqy salynǵan meshit ǵımarattary Ońtústik Qazaqstan oblysyndaǵy Quıryq - Tóbe (Hǵ.) eldi mekeninde tabylǵan. Sonyń nátıjesinde áıgili ǵulamalar múrdeleriniń basyna keseneler turǵyzyp, olarǵa sıyný, jalbaryný dástúri qalyptasty. Ondaı keseneler atap aıtar bolsaq, Qoja Ahmet Iassaýı (HİV). Arystan bab, Babajy - Hatýn (H), Qarahan(H) keseneleri.
Qazaqstandaǵy Islam mádenıeti jaıly aıtqanda onyń Islamǵa deıingi mádenıetpen kirgizip ózinshe bir túrki dúnıesine tán mádenı orta qalyptastyrǵanyn kóremiz. Bul qalyptasqan mádenıet Qazaqstan halqynyń barlyq sharýashylyq, turmystyq jaǵdaılaryna laıyq yńǵaılastyrylǵan - boldy.
Kestemen jumys
Mádenıet
Ádebıet
Eskertkishter
Sabaqty bekitý maqsatynda
Oqýshylarǵa suraqtar qoıylady.
Ne bildik? -----------------------------------------------------------------------------
Úıge tapsyrma:
Potanın jalpy orta bilim beretin mektebiniń
tarıh jáne geografıa pániniń muǵalimi
Eleýsızova Nýrkamal Mýhtarhanovna
Dintaný negizderi 9 - synyp
Sabaqtyń taqyryby. Islam iliminiń taralýy. Islamnyń ǵylym men mádenıettiń damýyna áseri
Sabaqtyń bilimdilik maqsaty. Islam iliminiń shyǵý tarıhy, ǵylym men mádenıettiń damýyna áserin derekkózderge súıene otyryp, damý tarıhyn túsindirý.
Damytýshylyq maqsaty. Oqýshylardyń oılaý, sóıleý daǵdylaryn damytý, ıslam dininiń ereksheligin, mısıonerlikpen aınalyspaý sebebin taldaý.
Tárbıelik maqsaty. Oqýshylardy ıslam jáne basqa dinderdi qurmetteýge, mádenıettilikke tárbıeleý.
Sabaqtyń tıpi. Jańa bilimdi meńgerý.
Sabaqtyń aqparattandyrylýy. Internet, ınteraktıvti taqta.
Kórnekilikter. qosymsha gazet – jýrnaldar, «Egemendi Qazaqstan» gazeti.
Sabaqtyń barysy.
1. Uıymdastyrý kezeńi.
2Asosıasıa. Qyzyǵýshylyǵyn arttyrý.
Suraq. Islam dini týraly ne bilemiz?
Oqýshylar óz oılaryn aıtady.
Islam
↓
Din
Musylman
Mekke
Muhammed (s. ǵ. s.)
Jańa bilimdi berý.
Islam dini týraly jalpy túsinik berý.
Orta Azıa jáne Qazaqstan terıtorıasynda Islam 7 ǵ. ekinshi jartysynda Omeıadtyq halıfa Maýavı Ibn - Sýfıannyń tusynda endi. Islam bizdiń terıtorıamyzda Altyn ordanyń musylmandyqty qabyldaýymen nyǵaıa tústi. Aldymen Islam elimizdiń ońtústik óńirinde ornalasqan otyryqshy halyqtyń arasynda etek aldy. Óıtkeni bul eldi mekender sol kezdegi Orta Azıadaǵy Islam mádenı ortalyqtary atalǵan birqatar qalalarmen kórshiles ornalasqandyqtan, únemi tyǵyz ekonomıkalyq baılanysta boldy. Bizdiń elimizge, negizinen, din taratýshylardyń ákelgen baǵyty Islam dininiń ımam Aǵzam bastaǵan Hanıfıt mazhabyndaǵy sýnnıttik baǵyty. Al qazaq ulty ózinshe el bolyp handyq qurǵan kezdiń ózinde 15ǵ. kópshilik handardyń musylman bolǵandyqtan, belgili shyǵystanýshy Álkeı Marǵulan «Tańbaly tas jazýy» eńbeginen alynǵan myna bir úzindiler naqtylaı túsedi. Onda bylaı delingen: «Osyǵan oraı burynnan kórip júrgen ǵajaıyp tasty jańadan taýyp, onda qazaq tilimen 14 - 15ǵ. tasqa jazyǵan uran sózin Kýznesovpen birlesip kóshirip alady. Tasta arab harpymen jazylǵan mynadaı sóz: qypshaq, naıman, alshyn, arǵyn, qarakesek, úısin, tabyn. Iláhı kár rá - sıge hamısha haıa rahmet qyl sen altaýyn». «O, ıem! Úmitińe jetý úshin osy altaýyna rahmetińdi bere gór».
Qazaq handarynyń Reseıge qosylýyna baılanysty patsha úkimeti jergilikti turǵyndar arasynda hrıstıandandyrý sharalaryn júrgizip, iske aspaıtyndyǵyna kózderi jetken soń 18 -/- 19ǵ bas kezinde ózderi eriksiz Islamdy qoldaıtyn boldy. Jer - jerlerde meshitter ashylyp, Ýfa qalasynda mýfıat uıymdastyryldy. Orta ǵasyrlarda orta jáne taıaý shyǵysta qalyptasqan musylman álemi» degen mádenı - saıası qaýymdastyqtan, qazaq tektes taıpalar geografıalyq ornalasýy jaǵynan shalǵaı bolǵandyqtan, edáýir shetkeri boldy.
Islam mádenıeti sonymen qatar túrki mádenıetiniń negizgi baǵyttarynyń biri ádebı poezıaǵa da eleýli áserin tıgizdi. Osy janrdyń eń áýelgileriniń biri - eń negizgi 9ǵ. jazylǵan J. Balasaǵunnyń «Qutty bilik» eńbegi. Al mıstıkalyq - sopylyq poezıanyń kórnekti shyǵarmalaryna túrki taıpalarynyń arasynda Islam dinin dáripteýshi mıstık aqyn ári oıshyl Ahmet Iassaýı shyǵarmalaryn jatqyzýǵa bolady. Onyń «Dıýanı Hıkmet» eńbegi. Qazaq halqynyń poezıalyq jáne qara sózdik dástúrinde Islam dininiń ózindik áseri bar. Qazaqtyń ulttyq salt - dástúrlerlik poezıasy da, onyń ishinde bata janry Quran aıattarymen keńeıtilip, ıslamdandyrylǵan. Boıynda arab, ıran mádenıetteriniń nyshandary bar ıslam mádenıeti orta ǵasyrdaǵy qazaq mádenıetiniń qolónerlik, zergerlik salalaryna áserin tıgizbeı qoımady. Muny biz Ońtústik Qazaqstanda, Jetisý óńirinde kóre alamyz.
Interaktıvti taqtadan slaıdpen kórsetý.
Sol sıaqty naǵyz qulshylyq oryndary meshit, medreseler. Eń alǵashqy salynǵan meshit ǵımarattary Ońtústik Qazaqstan oblysyndaǵy Quıryq - Tóbe (Hǵ.) eldi mekeninde tabylǵan. Sonyń nátıjesinde áıgili ǵulamalar múrdeleriniń basyna keseneler turǵyzyp, olarǵa sıyný, jalbaryný dástúri qalyptasty. Ondaı keseneler atap aıtar bolsaq, Qoja Ahmet Iassaýı (HİV). Arystan bab, Babajy - Hatýn (H), Qarahan(H) keseneleri.
Qazaqstandaǵy Islam mádenıeti jaıly aıtqanda onyń Islamǵa deıingi mádenıetpen kirgizip ózinshe bir túrki dúnıesine tán mádenı orta qalyptastyrǵanyn kóremiz. Bul qalyptasqan mádenıet Qazaqstan halqynyń barlyq sharýashylyq, turmystyq jaǵdaılaryna laıyq yńǵaılastyrylǵan - boldy.
Kestemen jumys
Mádenıet
Ádebıet
Eskertkishter
Sabaqty bekitý maqsatynda
Oqýshylarǵa suraqtar qoıylady.
Ne bildik? -----------------------------------------------------------------------------
Úıge tapsyrma:
You Might Also Like
