InfoHub Logo

Qazaqstandyqtardy biriktiretin, el bolashaǵynyń irgetasyn qalaǵan basty qundylyqtardyń úshinshisi – zaıyrly qoǵam men joǵary rýhanıat.
N. Á. Nazarbaev

Memleket-qoǵamnyń saıasatyn júzege asyratyn saıası uıym. Memlekettiń basty qazynasy-adam jáne adamnyń ómiri, onyń quqyqtary men bostandyqtary. Zaıyrly memleket bolsa osy qaǵıdalardy tereńirek qarastyrady. Zaıyrlylyq-gýmanıstik qundylyqtar,sonyń ishinde adamnyń ar-ujdan jáne nanym-senim bostandyǵyn erkin paıdalaný. Ár memleket adamzatynyń dúnıetanym erkindigin syılap,qoǵamnyń rýhanı salasynda kóp túrlilikti moıyndaý. Osy oraıda zaıyrlylyq pen rýhanılyqty qarastyrsaq, zaıyrlylyq-memleket basqarýdyń formasy dep alsaq, al rýhanılyq-dinniń quramdas bóligi. Din-qoǵamnyń ajyramas, qoǵam ómiriniń erekshe rýhanı salasy.

Zaıyrly memleket kórip otyrǵanymyzdaı senim tıymyn salmaıdy. Ózimiz biletindeı Qazaqstan Rýspýblıkasy da zaıyrly memleketter qatarynan. Qazaqstan-kóp ultty,kóp konfesıaly,dindi ustanýshy memleket, 140 etnos pen 17 konfesıa ókilderi bar. Toqsanynshy jyldary 670 birlestik bolsa, qazirgi tańdaǵy dinı birlestikter 4551-ge jetip otyr. Elimizde 2021 jylǵy statısıka boıynsha (http://Ranking. kz ) 67,4 % adamdar dindi ustanýshylar. Osy adamdar ishindegi jiktelýshiler bolsa, 61. 3% súnnet mazhabyndaǵy musylmandar, 17,2% pravoslav hrıstıandar, 23,5% katolıkter, 15,8% qudaıǵa senýshiler alaıda eshqandaı dindi ustanbaıdy, 23,5% eshqandaıdinge senbeıdi alaıda basqa jandardyń senimin syılaıdy, al 9,1% ateıser (qudaıǵa, dinge senbeýshiler). Statısıkaǵa mán bersek ártúrli senimder bas qosqan bildeı bir memleketpiz, onyń sebebi zaıyrly memleket bolǵanymyz, alaıda biz zaıyrly memleket bolyp qana qoımaı bul júıeni ár daıym qadaǵalap otyrýymyz qajet sol úshinde Qazaqstan Respýblıkasy din salasyna arnaıy túrde zań júıesin ornatty.   "Dinı qyzmet pen dinı birlestikter týraly" Qazaqstan Respýblıkasy Zań jobasy týraly, Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2011 jylǵy 1 qyrkúıektegi № 992 Qaýlysynan tolyqqandy bile alamyz. Osy Zań Qazaqstan Respýblıkasynyń ózin demokratıalyq, zaıyrly memleket retinde ornyqtyratynyn, ár adamnyń ar-ujdan bostandyǵy quqyǵyn rastaıtynyn, Qazaqstan Respýblıkasy azamattarynyń dinı nanymyna qaramastan, teń quqyly bolýyna kepildik beretinin, halyqtyń mádenıeti men rýhanı ómirin damytýda hanafı mazhabyndaǵy ıslam jáne pravoslavtyq hrıstıan dinderiniń tarıhı rólin tanıtynyn, Qazaqstan halqynyń rýhanı murasymen úılesetin basqa da dinderdi qurmetteıtinin, konfesıaaralyq kelisimniń, dinı tózimdiliktiń jáne azamattardyń dinı nanymdaryn qurmetteýdiń mańyzdylyǵyn tanıtynyn negizge alady.

Qazirgi zamanda dinı birlestikter men jańa dinı aǵymdar kóbeıýde, zaıyrly memleket bolǵasyn biz adamdar senimine shekteý qoıa almaımyz,alaıda dinı birlestikter senimderiniń qandaı júıede ekein qadaǵalap, qarap otyrý osy zańnamalarmen rettelip otyrady. Ózimiz kórip júrgendeı dinı bilimdilik az bolǵannan keıin,kóp jastarymyz ben qoǵam músheleri eriksiz jat aǵym, dástúrli emes dinı uıymdardyń arbaýyna túsip, adasyp jatyr. Sondaı isterge jol bermeý úshin zań turǵysynan tolyqqandy jumys jasalyp jatyr. Zań organdary men dinı saýaty joǵary bilikti mamandar arqasy. Zaıyrlylyq degenge qadaǵalaýsyz jiberý ol memlketettik iske jatpaıdy. Memlekettiń atqaratyn jumys aldymen el,qoǵam tynyshtyǵy sosyn zań aıasynda jumys atqara bilý.

Qortyndylaıtyn bolsaq, memleket qandaı basqarý júıesin ustansa da, memleketti quraýshy ár jannyń senimi,mádenıeti men bolmystyq qundylyqtaryn áleýmettik qoǵamda júıeliligin negizde ustap otyrý qajet,  sol kezde elimiz aman,jurtymyz tynysh bolatynyna senim mol.

Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq Ulttyq Ýnıversıteti
Dintaný mamandyǵynyń 3-shi kýrs  
stýdenti Muratbek Danıar
Jetekshi: aǵa oqytýsh, PhD Muqan Nurzat

---