InfoHub Logo

«قارتتارىم اسىل قازىنام»
تاربيە ساعاتى 4 سىنىپ
1 - قازان قارتتار كۇنىنە ارنالعان تاربيە ساعاتى
قوش كەلدىڭىز اق جاۋلىقتى انالار،
اقىل كەنىن ارقالاعان اتالار.
الدارىڭدا جاۋقازىنداي قۇلپىرعان،
ءبىز الاڭسىز بالعىن شاقتى بالالار.
اپپاق شاشىڭ كۇن سايىن قىلاڭداعان،
زەينەت ەمەس بەينەتتەن ارىلماعان.
تاڭىرىمدەي تابىنىپ وتەم ماڭگى،
قاريالار ءوزىڭدى ەل سىيلاعان.
ەل مۇددەسىن بارىنەن بيىك قوياتىن، وزىنەن كەيىنگى ىزىنە ەرگەن ىنىلەرىنە ىزەتتىگىن ايامايتىن، ىزىنەن ەرگەن ۇرپاعىنا ۇلىلىعىن ۇيالاتىپ، ءبىر قاۋىمعا باس - كوز بولا بىلگەن قارتتارىمىزدىڭ ورنى ەرەكشە. ولاي بولسا، ءار حالىقتىڭ بويىندا ىقىلىم زاماننان بەرى قالىپتاسىپ ونى وزگەلەردەن دارالاپ تۇراتىن، تەك وزىنە عانا ءتان قاسيەتتەرى بولادى. ءبىزدىڭ حالقىمىزدىڭ سونداي ەرەكشەلىكتەرىنىڭ ءبىرى – ۇلكەندى سىيلاۋ، ونىڭ سوزىنە قۇلاق اسۋ. قازاق قارتى جاسىنا لايىق اۋىزى دۋالى، ءسوزى بەرەكەلى، ءىسى تىڭعىلىقتى، ويى تەرەڭ، اقىلى تىلەگەي تەڭىز بولىپ كەلەدى. مىنە، وسىنداي تەڭەۋگە لايىق قاريالاردى جىلىنا ءبىر رەت كەلەتىن 1 - قازان قارتتار كۇنىمەن قۇتتىقتاي وتىرىپ «قارتتارىم اسىل قازىنام» اتتى كەشىمىزگە قوش كەلدىڭىزدەر دەگىم كەلەدى. (پاۋزا). كەشىمىزدى باستاماس بۇرىن ءسوز كەزەگىن ------- بەرەمىز.

توي دەپ بۇگىن شاشۋ شاشادى
توي دەپ بۇگىن الەم سىرىن اشادى
قارتتار كۇنى مەيرامىنا ارنالعان
بيشىلەر ونەرلەرىن شاشادى.
سىنىبىمىزدىڭ ءبيشى قىزدارىن سىزدەردىڭ قوشەمەتتەرىڭىزبەن ورتامىزعا شاقىرايىق!
(«قازاق ءبيى»)

ءقادىرلى اتا - اجەلەر بۇگىنگى مەرەكەلەرىڭىزبەن شىن جۇرەكتەن قۇتتىقتايمىز. سىزدەر جاس ۇرپاققا ءارقاشان توزىمدىلىكتىڭ، دانالىقتىڭ ۇلگىسى بولىپ كەلەسىزدەر. سىزدەرگە زور دەنساۋلىق، ۇزاق عۇمىر تىلەيمىز.
حالقىمىزدا «بالا دەگەن بال ەكەن،» دەگەن ءسوز بار.
بالا، نەمەرە تۋرالى اقىن مۇزافار الىمبايەۆ بىلاي دەيدى.

بالا دەگەن بال ەكەن،
بال دەگەنىڭ بالا ەكەن.
نەمەرەنىڭ بويىندا،
بار جاقسىلىق بار ەكەن.
تۋعان بالاڭ جاي عانا،
دەمەسەڭ دە جات بوتەن،
ناعىز بالا ويلاساڭ.
«نەمەرە» ەكەن ءتاتتى ەكەن.

«نەمەرە» ەكەن ءتاتتى ەكەن. دەگەندەي، كەلەسى كەزەكتى
وقۋشىلاردىڭ اتا - اجەلەرىنە دەگەن جىر شۋماقتارىنا بەرەلىك.

سىزدەرسىزدەر بۇگىنگى ۇلىقپاندار،
مىڭ جاساعان ۇرپاقپەن ۇلىق جاندار.
قارتتار تاريح، قازىنا، ەل قازىعى،
ەي، ادامزات، وسىنى ۇمىتپاڭدار!
«اسىل اجەم» ءانى

قارتتاردى قۇرمەتتەيتىن، ولاردىڭ الدىنداعى پەرزەنتتىك پارىزىن ۇلكەن ىنتامەن ورىندايتىن، ادەپتىلىك، كىشىپەيىلدىلىك، سەرگەك سەزىمتالدىق كورسەتۋ سىندى قاسيەتتەر قانىنا ءسىڭىپ، جۇرەگىنە ۇيالاماعان ۇرپاقتان نە وپا، نە قايىر؟! ادامنىڭ ءومىرىنىڭ ءمانى مەن سۇلۋلىعى، ادامنىڭ كەلەشەگىنە سەنىمدىلىگى – ول بالانىڭ اتا - اناسىن ارداق تۇتىپ، ءوزىنىڭ پەرزەنتتىك قارىزىن ءبىر ساتكە دە ەسىنەن شىعارماۋىندا. قارت كىسىنى قۇت - بەرەكە دەپ تانىساق – ول ۇرپاق كورەگەندىگى. ۇرپاعى قۇرمەتتەگەن اتا - انا ءار كەزدە دە باقىتتى.

(ۆيديو جازبا)
اتا - اجەم ماقتانىشىم مەنىڭ دە،
قوناق بولىپ وتىر مەنىڭ تورىمدە.
وزىڭە ارناپ بىلاي ءتاتتى ۇنىممەن،
ءان سالاتىن كەزىم كەلدى مەنىڭ دە.
«تۋعان جەر» ءانى
اتا، اپايلارىمىزعا سۇراقتار
سىزدەر قانداي وقۋشى بولدىڭىزدار؟
بالالىق شاعىڭىزدا كىم بولامىن دەپ ارماندادىڭىزدار؟
سىزدەرگە العاش الىپپەنى ۇستاتىپ، ءبىلىم نارىمەن سۋسىنداتقان العاشقى ۇستازدارىڭىز كىم بولىپ ەدى، جانە دە ول كىسى نەسىمەن ەرەكشە ەستەرىڭىزدە قالدى؟
ءسىز ادام بويىنداعى قانداي قاسيەتتى باعالايسىز؟

وقۋشىلاردىڭ اتا - اجە تۋرالى ەسسەلەرىنە كەزەك بەرەلىك
اتا - باباڭ ارداقتى،
جاماندىققا بارماپتى.
ارداق تۇتىپ ۇلكەندى،
اتا جولىن جالعاپتى.
سىزدەردەن باتا بەرۋلەرىڭىزدى سۇرايمىز! (باتا).

قورىتىندىلاۋ
كوپ جاساعان قاريا،
اقىلى تەڭىز - داريا.
كوپ ونەگە ءسوزى بار،
ءسوزى سوقپاق، ءسوزى ءنار.
اتا سالتى ارداقتى،
ءاربىر ءسوزى سالماقتى.
سول سوزدەردى ۇقپاساڭ،
تىستەرسىڭ ءبىر كۇن بارماقتى.

مىنە، بالالار، ءبىز ءوزىمىزدىڭ اتا - اجەلەرىمىز الدىندا قارىزدارمىز. ول قارىزىمىزدى تەك جاقسى تاربيە ارقىلى، ادامگەرشىلىگى مول، مەيىرىمدى بولۋ ارقىلى عانا، ولاردى كورگەن جەردە قۇرمەتتەپ سىيلاۋ ارقىلى عانا قايتارا الامىز.
قارتتارىمىزدى ارداقتاپ وتەيىك! ولاردى سىيلاڭدار، قادىرلەڭدەر! قاريالاردى تەك قاريالار كۇنى ەسكە المايىق، ءارقاشان جادىمىزدا ءجۇرسىڭ.
وزگەرگەن نە؟
ادام با؟ الدە زامان با؟
اتا – اناعا دەگەن پارىز قالماعان با، ادامدا،
ەي، ادامدار!
قۇرمەتتەڭدەر ۇلكەندى
ودان ەشكىم كەم بولعان جوق عالامدا!- دەپ بۇگىنگى تاربيە ساعاتىمىز اياقتالادى.
كەلىپ قاتىسقاندارىڭىزعا كوپ راحمەت، كەلەسى جۇزدەسكەنشە ساۋ - سالامات بولايىق!

ج. تاشەنوۆ اتىنداعى №20 ورتا مەكتەبى
سىنىپ جەتەكشىسى: شايمەردەنوۆا ا. ە.