7 سانى جانە سيفرى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: 7سانى جانە سيفرى
ساباقتىڭ ماقساتى: 1. 7سانى جانە سيفرىمەن تانىستىرۋ. 7سانىنىڭ شىعۋ تاريحىن ۇعىنۋ. كيەلى سان ەكەنىن مەڭگەرتۋ.
سانالى ءتۇسىنۋ ماشىعىن جەتىلدىرۋ
2. ءا) العان بىلىمدەرىن سارالاۋ. ساندى سانعا قوسۋعا ساننان ساندى ازايتۋعا ۇيرەتۋ. بەلگىسىز ساندى
تابۋعا توسەلدىرۋ. ويلاۋ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن اۋىزشا ەسەپتەۋ داعدىلارىن ويىن ارقىلى
تانىمدىق قابىلەتتەرىن لوگيكالىق وي - ءورىسىن دامىتۋ.
3) ەڭبەكقورلىققا، دوستىققا، مەيىرىمدىلىككە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: پاراقشالار، ينتەراكتيۆتى تاقتا، سۋرەتتەر ت. ب
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى، كىرىكتىرىلگەن ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ەرتەگى جەلىسىمەن
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
1. ساباققا نازارىن اۋدارۋ.
بۇگىن بالالار بىزدە ەرەكشە ساباق بولادى. سەندەردىڭ بىلىمدەرىڭدى كورۋگە قوناقتار كەلىپ وتىر. ءبىر ساباقتا بىرنەشە پاننەن بىلىمدەرىمىزدى قايتالاپ ەرتەگىلەر ەلىنە ساياحاتقا شىعامىز. ساباعىمىزدىڭ ماقساتى: وتكەن تاقىرىپ بويىنشا بىلىمدەرىن جۇيەلەۋ، تياناقتاۋ ساباقتا الاڭداماي، ەركىن ەڭبەك ەتىڭدەر. ءوز ويلارىڭدى قىسىلماي، اشىق ايتىڭدار. مەن سەندەرگە ساتتىلىك تىلەيمىن.
2. پسيحولوگيالىق دايىندىق.
ءمۇعالىم: - ەكى كوز نە ءۇشىن كەرەك؟
بالالار: - جاقسىلىقتى كورۋ ءۇشىن.
ءمۇعالىم: - ەكى قۇلاق نە ءۇشىن كەرەك؟
بالالار: - اقىل - كەڭەس تىڭداۋ ءۇشىن.
ءمۇعالىم: - ەكى قول نە ءۇشىن كەرەك؟
بالالار: - ەلگە كومەك بەرۋ ءۇشىن.
ءمۇعالىم: - ەكى اياق نە ءۇشىن كەرەك؟
بالالار: - شەتتە جۇرسەڭ،
تۋعان جەرگە جەتۋ ءۇشىن.
II. جاڭا ساباق
تەوريالىق ءبىلىم بەرۋ
6+1=7
7سم > 6سم
باسپا جانە جازبا ءتۇرى
«جەتى لاق»ەرتەگىسىنە ساياحات جاسايمىز. ەرتەگى تىڭداۋعا دايىنبىز با؟
ەرتەدە ءبىر ەشكى جەتى لاعىمەن ورماندا تىرشىلىك ەتىپتى. بىردە ەشكى لاقتارىنا ازىق اكەلۋگە ورمان ارالاۋعا كەتەردە ەسىكتى ەشكىمگە اشپاڭدار! مەن قايتىپ ورالعاندا ەسىكتى قاعىپ: «لاقتارىم، شۇناقتارىم! ەسىكتى اشىڭدار! انالارىڭ سەندەرگە ءسۇت اكەلدى!- دەپ ءان سالامىن»،- دەيدى.
وسى كەزدە ەشكى ءۇيىنىڭ ماڭىندا قاسقىر جەمتىك ىزدەپ جورتىپ جۇرگەن. ول لاقتاردى الداماق بولدى. قاسقىر ەشكىنىڭ كەتكەنىن كۇتىپ، لاقتاردىڭ ەشكىمنىڭ قاراۋىنسىز قالعان ءساتىن اڭدىدى. قاسقىر ۇيگە جاقىنداپ كەلىپ، ءوزىنىڭ قارلىققان، قىرىلداعان داۋسىمەن:
- لاقتارىم، شۇناقتارىم! ەسىكتى اشىڭدار! انالارىڭ سەندەرگە ءسۇت اكەلدى!،- دەدى.
لاقتار:
- ەستىدىك! تىڭدادىق! بۇل - انامىزدىڭ داۋىسى ەمەس. ءبىزدىڭ انامىز جىڭىشكە، نازىك داۋىسىمەن اندەتەدى. كەت، قاسقىر، ءبىز ساعان ەسىكتى اشپايمىز،- دەپ جاۋاپ قاتتى.
قاسقىر ىسمەر ادامعا كەلىپ، جىڭىشكە داۋىسپەن ءان سالۋ ءۇشىن تاماعىن قاعىپ بەرۋىن سۇرادى. ىسمەر تاڭ - تاماشا بولدى، ءبىراق تاماعىن قاعىپ، ونىڭ داۋىسىن جىڭىشكەرتتى.
قاسقىر ەشكى ۇيىنە جاقىنداپ كەلىپ، ەسىگىن قاقتى. سونان سوڭ جىڭىشكە، نازىك داۋىسىمەن:
- لاقتارىم، شۇناقتارىم! ەسىكتى اشىڭدار! انالارىڭ سەندەرگە ءسۇت اكەلدى!- دەپ اندەتتى.
لاقتار ەسىكتى اشتى. جاۋىز قاسقىرعا كەرەگى سول ەدى. ول ۇيگە باسا كوكتەي، كيمەلەي كىردى دە، لاقتاردى بىرىنەن سوڭ ءبىرىن قىلعىتىپ الدى. تەك ءبىر لاق قانا تىعىلىپ ۇلگەرگەن ەدى. سۇرقيا قاسقىر جەتىنشى لاقتى ۇزاق ىزدەدى، ءبىراق تابا المادى. ەشكىنىڭ كەلەتىن ۋاقىتى بولىپ قالعان بولاتىن. سوندىقتان ول زىتا جونەلدى. ەشكى ۇيىنە كەلسە، ەسىك ايقارا اشىق جاتىر. ءۇي ىشىندە ەشكى كورىنبەيدى. پەش ىشىنەن لاعىن تاۋىپ الدى. ەشكى باسىنا تۇسكەن قايعىدان كوز جاسىن كول قىلىپ، زارلى ۇنمەن جىلادى.
-«لاقتارىم، شۇناقتارىم، كولگە بىتكەن قۇراقتارىم! ەسىكتى اشىپ قاسقىرعا جەم بولدىڭدار!
ەندى نە ىستەيمىن دەپ تۇرعاندا ءبىر قاعاز تاۋىپ الادى. ەشكى سەن وقۋشىلاردان كومەك سۇرا. اشىق حاتتىڭ ىشىندەگى تاپسىرمالاردى دۇرىس ورىنداسا لاقتارىڭدى قايتارامىن. ءار تاپسىرماعا 1 لاقتان جىبەرەمىن دەگەن ەكەن. ال دۇرىس ورىنداماسا قايتارمايمىن دەپ جازىپتى. بالالار كومەكتەسىڭدەرشى،- دەيدى ەشكى
- ءيا بالالار ەشكىگە كومەكتەسەمىز بە؟
- ءيا.
ولاي بولسا قاسقىردىڭ 1 تاپسىرماسىن ورىنداۋعا دايىنبىز عوي. زەيىن قويىپ تولىق ورىنداۋىمىز كەرەك ويتكەنى قاسقىر ءبىزدىڭ ەسىكتەن سىعالاپ تۇر.
1 تاپسىرما
سۋرەت بويىنشا مىسال قۇراستىر
...+ = 7
7 -...=
2-تاپسىرما
قوسىلعىش قوسىلعىش
داپتەرگە ورىنداۋ
2+2=4
3+1=4
5+0=5
4+1=4
Cەرگىتۋ ءساتى
قاي جول ۇزىن؟ قاي جول قىسقا؟
.......
جاۋاپ: باقانىن جولى ۇزىن
ۇلۋدىڭ جولى قىسقا
سۇراق: باقانىكى نەشە سم ارتىق؟. ۇلۋدىكى نەشە سم قىسقا؟
جاۋاپ: باقانىن جولى2سم ارتىق
ۇلۋدىڭ جولى 2سم قىسقا
مەنىڭ ورنىم قايدا؟ ويىنى الما باعى جايناعان
ماتەماتيكالىق جۇمباق. ------- قىزىل الما اينالىپ
جاڭا عانا شالعىندا ------------- الدىم ءۇزىپ 5 - ەۋىن
7 بۇزاۋ ءجۇر ەدى ---------------------- تاعى دا الدىم 2 - ەۋىن
الدە شارشاپ قالدى ما؟ --------- الدىم سوندا نەشەۋىن
جاتىپ قاپتى بىرەۋى --------------------------------------(7)
نەشەۋى ەندى جايىلىپ
جۇرگەنىن ايت ايىرىپ
7 - 1=6
لوگيكالىق تاپسىرما
4 بۇرىشتا قويان وتىر. ءبىر قويانعا نەشە قويان قاراپ وتىر؟ ال بولمەدە نەشە قويان بولدى.
№3 ەسەپ
6*7 -------- 5*7 ---------- 6سم*7سم
6*5 ------- 7*4 ---------- 7سم*7سم
سەرگىتۋ ءساتى
مۋزىكالىق جاتتىعۋ
ءبىلىمدى بەكىتۋ
سايكەستىك تەست
3+2 6
7 - 1 5
4+3 2
7 - 5 7
6 - 3 4
6 - 2 3
ۇيگە تاپسىرما
№5ەسەپ
بەكىتۋ
«عاجايىپ جەتى سانىنا» ساياحات
7 عالام
وڭتۇستىك، سولتۇستىك، باتىس، شىعىس، جەر، اسپان، جەر استى
7 كۇن
بۇگىن، ەرتەڭ، بۇرسىگۇنى، ارعى كۇن، اۋىر كۇن، سوڭعى كۇن، ازىنا
7 اتا
بالا، اكە، اتا، ارعى اتا، بابا، ءتۇپ اتا، تەك اتا
7 قازىنا
ەر جىگىت، سۇلۋ ايەل، قىران بۇركىت، بەرەن مىلتىق، اقىل - ءبىلىم، جۇيرىك ات، جۇيرىك تازى
7 جوق
جەردە ولشەۋىش جوق،
اسپاندا تىرەۋىش جوق،
اللادا باۋىر جوق،
جىلقى دا ءوت جوق،
تاستا تامىر جوق،
اققۋدا ءسۇت جوق،
تاسباقادا تالاق جوق
7 جۇت
قۇرعاقشىلىق، جۇت، وبا، ءورت، سوعىس، توپان سۋ، ءزىل-زالا
قورىتىندى.
«ساققۇلاق ءبيدىڭ» سوزىمەن قورىتىندىلاۋ
ادامنىڭ باسشىسى - اقىل
جەتەكشىسى - تالاپ
جولاۋشىسى – وي
جولداسى - كاسىپ
قورعانى - سابىر
قورعاۋشىسى – مىنەز
سىناۋشىسى - حالىق
باعالاۋ
ساباقتىڭ ماقساتى: 1. 7سانى جانە سيفرىمەن تانىستىرۋ. 7سانىنىڭ شىعۋ تاريحىن ۇعىنۋ. كيەلى سان ەكەنىن مەڭگەرتۋ.
سانالى ءتۇسىنۋ ماشىعىن جەتىلدىرۋ
2. ءا) العان بىلىمدەرىن سارالاۋ. ساندى سانعا قوسۋعا ساننان ساندى ازايتۋعا ۇيرەتۋ. بەلگىسىز ساندى
تابۋعا توسەلدىرۋ. ويلاۋ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن اۋىزشا ەسەپتەۋ داعدىلارىن ويىن ارقىلى
تانىمدىق قابىلەتتەرىن لوگيكالىق وي - ءورىسىن دامىتۋ.
3) ەڭبەكقورلىققا، دوستىققا، مەيىرىمدىلىككە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: پاراقشالار، ينتەراكتيۆتى تاقتا، سۋرەتتەر ت. ب
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى، كىرىكتىرىلگەن ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ەرتەگى جەلىسىمەن
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
1. ساباققا نازارىن اۋدارۋ.
بۇگىن بالالار بىزدە ەرەكشە ساباق بولادى. سەندەردىڭ بىلىمدەرىڭدى كورۋگە قوناقتار كەلىپ وتىر. ءبىر ساباقتا بىرنەشە پاننەن بىلىمدەرىمىزدى قايتالاپ ەرتەگىلەر ەلىنە ساياحاتقا شىعامىز. ساباعىمىزدىڭ ماقساتى: وتكەن تاقىرىپ بويىنشا بىلىمدەرىن جۇيەلەۋ، تياناقتاۋ ساباقتا الاڭداماي، ەركىن ەڭبەك ەتىڭدەر. ءوز ويلارىڭدى قىسىلماي، اشىق ايتىڭدار. مەن سەندەرگە ساتتىلىك تىلەيمىن.
2. پسيحولوگيالىق دايىندىق.
ءمۇعالىم: - ەكى كوز نە ءۇشىن كەرەك؟
بالالار: - جاقسىلىقتى كورۋ ءۇشىن.
ءمۇعالىم: - ەكى قۇلاق نە ءۇشىن كەرەك؟
بالالار: - اقىل - كەڭەس تىڭداۋ ءۇشىن.
ءمۇعالىم: - ەكى قول نە ءۇشىن كەرەك؟
بالالار: - ەلگە كومەك بەرۋ ءۇشىن.
ءمۇعالىم: - ەكى اياق نە ءۇشىن كەرەك؟
بالالار: - شەتتە جۇرسەڭ،
تۋعان جەرگە جەتۋ ءۇشىن.
II. جاڭا ساباق
تەوريالىق ءبىلىم بەرۋ
6+1=7
7سم > 6سم
باسپا جانە جازبا ءتۇرى
«جەتى لاق»ەرتەگىسىنە ساياحات جاسايمىز. ەرتەگى تىڭداۋعا دايىنبىز با؟
ەرتەدە ءبىر ەشكى جەتى لاعىمەن ورماندا تىرشىلىك ەتىپتى. بىردە ەشكى لاقتارىنا ازىق اكەلۋگە ورمان ارالاۋعا كەتەردە ەسىكتى ەشكىمگە اشپاڭدار! مەن قايتىپ ورالعاندا ەسىكتى قاعىپ: «لاقتارىم، شۇناقتارىم! ەسىكتى اشىڭدار! انالارىڭ سەندەرگە ءسۇت اكەلدى!- دەپ ءان سالامىن»،- دەيدى.
وسى كەزدە ەشكى ءۇيىنىڭ ماڭىندا قاسقىر جەمتىك ىزدەپ جورتىپ جۇرگەن. ول لاقتاردى الداماق بولدى. قاسقىر ەشكىنىڭ كەتكەنىن كۇتىپ، لاقتاردىڭ ەشكىمنىڭ قاراۋىنسىز قالعان ءساتىن اڭدىدى. قاسقىر ۇيگە جاقىنداپ كەلىپ، ءوزىنىڭ قارلىققان، قىرىلداعان داۋسىمەن:
- لاقتارىم، شۇناقتارىم! ەسىكتى اشىڭدار! انالارىڭ سەندەرگە ءسۇت اكەلدى!،- دەدى.
لاقتار:
- ەستىدىك! تىڭدادىق! بۇل - انامىزدىڭ داۋىسى ەمەس. ءبىزدىڭ انامىز جىڭىشكە، نازىك داۋىسىمەن اندەتەدى. كەت، قاسقىر، ءبىز ساعان ەسىكتى اشپايمىز،- دەپ جاۋاپ قاتتى.
قاسقىر ىسمەر ادامعا كەلىپ، جىڭىشكە داۋىسپەن ءان سالۋ ءۇشىن تاماعىن قاعىپ بەرۋىن سۇرادى. ىسمەر تاڭ - تاماشا بولدى، ءبىراق تاماعىن قاعىپ، ونىڭ داۋىسىن جىڭىشكەرتتى.
قاسقىر ەشكى ۇيىنە جاقىنداپ كەلىپ، ەسىگىن قاقتى. سونان سوڭ جىڭىشكە، نازىك داۋىسىمەن:
- لاقتارىم، شۇناقتارىم! ەسىكتى اشىڭدار! انالارىڭ سەندەرگە ءسۇت اكەلدى!- دەپ اندەتتى.
لاقتار ەسىكتى اشتى. جاۋىز قاسقىرعا كەرەگى سول ەدى. ول ۇيگە باسا كوكتەي، كيمەلەي كىردى دە، لاقتاردى بىرىنەن سوڭ ءبىرىن قىلعىتىپ الدى. تەك ءبىر لاق قانا تىعىلىپ ۇلگەرگەن ەدى. سۇرقيا قاسقىر جەتىنشى لاقتى ۇزاق ىزدەدى، ءبىراق تابا المادى. ەشكىنىڭ كەلەتىن ۋاقىتى بولىپ قالعان بولاتىن. سوندىقتان ول زىتا جونەلدى. ەشكى ۇيىنە كەلسە، ەسىك ايقارا اشىق جاتىر. ءۇي ىشىندە ەشكى كورىنبەيدى. پەش ىشىنەن لاعىن تاۋىپ الدى. ەشكى باسىنا تۇسكەن قايعىدان كوز جاسىن كول قىلىپ، زارلى ۇنمەن جىلادى.
-«لاقتارىم، شۇناقتارىم، كولگە بىتكەن قۇراقتارىم! ەسىكتى اشىپ قاسقىرعا جەم بولدىڭدار!
ەندى نە ىستەيمىن دەپ تۇرعاندا ءبىر قاعاز تاۋىپ الادى. ەشكى سەن وقۋشىلاردان كومەك سۇرا. اشىق حاتتىڭ ىشىندەگى تاپسىرمالاردى دۇرىس ورىنداسا لاقتارىڭدى قايتارامىن. ءار تاپسىرماعا 1 لاقتان جىبەرەمىن دەگەن ەكەن. ال دۇرىس ورىنداماسا قايتارمايمىن دەپ جازىپتى. بالالار كومەكتەسىڭدەرشى،- دەيدى ەشكى
- ءيا بالالار ەشكىگە كومەكتەسەمىز بە؟
- ءيا.
ولاي بولسا قاسقىردىڭ 1 تاپسىرماسىن ورىنداۋعا دايىنبىز عوي. زەيىن قويىپ تولىق ورىنداۋىمىز كەرەك ويتكەنى قاسقىر ءبىزدىڭ ەسىكتەن سىعالاپ تۇر.
1 تاپسىرما
سۋرەت بويىنشا مىسال قۇراستىر
...+ = 7
7 -...=
2-تاپسىرما
قوسىلعىش قوسىلعىش
داپتەرگە ورىنداۋ
2+2=4
3+1=4
5+0=5
4+1=4
Cەرگىتۋ ءساتى
قاي جول ۇزىن؟ قاي جول قىسقا؟
.......
جاۋاپ: باقانىن جولى ۇزىن
ۇلۋدىڭ جولى قىسقا
سۇراق: باقانىكى نەشە سم ارتىق؟. ۇلۋدىكى نەشە سم قىسقا؟
جاۋاپ: باقانىن جولى2سم ارتىق
ۇلۋدىڭ جولى 2سم قىسقا
مەنىڭ ورنىم قايدا؟ ويىنى الما باعى جايناعان
ماتەماتيكالىق جۇمباق. ------- قىزىل الما اينالىپ
جاڭا عانا شالعىندا ------------- الدىم ءۇزىپ 5 - ەۋىن
7 بۇزاۋ ءجۇر ەدى ---------------------- تاعى دا الدىم 2 - ەۋىن
الدە شارشاپ قالدى ما؟ --------- الدىم سوندا نەشەۋىن
جاتىپ قاپتى بىرەۋى --------------------------------------(7)
نەشەۋى ەندى جايىلىپ
جۇرگەنىن ايت ايىرىپ
7 - 1=6
لوگيكالىق تاپسىرما
4 بۇرىشتا قويان وتىر. ءبىر قويانعا نەشە قويان قاراپ وتىر؟ ال بولمەدە نەشە قويان بولدى.
№3 ەسەپ
6*7 -------- 5*7 ---------- 6سم*7سم
6*5 ------- 7*4 ---------- 7سم*7سم
سەرگىتۋ ءساتى
مۋزىكالىق جاتتىعۋ
ءبىلىمدى بەكىتۋ
سايكەستىك تەست
3+2 6
7 - 1 5
4+3 2
7 - 5 7
6 - 3 4
6 - 2 3
ۇيگە تاپسىرما
№5ەسەپ
بەكىتۋ
«عاجايىپ جەتى سانىنا» ساياحات
7 عالام
وڭتۇستىك، سولتۇستىك، باتىس، شىعىس، جەر، اسپان، جەر استى
7 كۇن
بۇگىن، ەرتەڭ، بۇرسىگۇنى، ارعى كۇن، اۋىر كۇن، سوڭعى كۇن، ازىنا
7 اتا
بالا، اكە، اتا، ارعى اتا، بابا، ءتۇپ اتا، تەك اتا
7 قازىنا
ەر جىگىت، سۇلۋ ايەل، قىران بۇركىت، بەرەن مىلتىق، اقىل - ءبىلىم، جۇيرىك ات، جۇيرىك تازى
7 جوق
جەردە ولشەۋىش جوق،
اسپاندا تىرەۋىش جوق،
اللادا باۋىر جوق،
جىلقى دا ءوت جوق،
تاستا تامىر جوق،
اققۋدا ءسۇت جوق،
تاسباقادا تالاق جوق
7 جۇت
قۇرعاقشىلىق، جۇت، وبا، ءورت، سوعىس، توپان سۋ، ءزىل-زالا
قورىتىندى.
«ساققۇلاق ءبيدىڭ» سوزىمەن قورىتىندىلاۋ
ادامنىڭ باسشىسى - اقىل
جەتەكشىسى - تالاپ
جولاۋشىسى – وي
جولداسى - كاسىپ
قورعانى - سابىر
قورعاۋشىسى – مىنەز
سىناۋشىسى - حالىق
باعالاۋ
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
تاربيەلىك شارانىڭ تاقىرىبى: دىنگە ارتىلسا سەنىمىڭ، يماندىلىق بولار سەرىگىڭ
-
عارىشقا ساياحات (پرەزەنتاسيا ساباق)
