InfoHub Logo

ماقساتى: ادامگەرشىلىك قاسيەت تۇرعىسىنان قاناعات، راقىم ۇعىمدارىنىڭ ءمانىن شەشۋ.
مىندەتتەرى: قاناعات جانە قاناعاتسىزدىق ۇعىمدارىن سالىستىرا وتىرىپ ۇعىندىرۋ؛ ەلىكتىرەتىن، قىزىقتىراتىن دۇنيەگە ءوز سەزىمدەرىن تەجەپ، ويىنا، ءىس – ارەكەتىنە سىني كوزبەن قاراۋىن دامىتۋ. وقۋشىلاردىڭ ءوز قاناعات سەزىمدەرىن باسقارا الۋعا تاربيەلەۋ.

ابايدىڭ ولەڭى «عىلىم تاپپاي ماقتانبا»
عىلىم تاپپاي ماقتانبا،
ورىن تاپپاي باپتانبا،
قۇمارلانىپ شاتتانبا،
ويناپ بوسقا كۇلۋگە.
بەس نارسەدەن قاشىق بول،
بەس نارسەگە اسىق بول،
ادام بولام دەسەڭىز.
تىلەۋىڭ، ءومىرىڭ الدىڭدا،
وعان قايعى جەسەڭىز.
وسەك، وتىرىك، ماقتانشاق،
ەرىنشەك، بەكەر مال شاشپاق –
بەس دۇشپانىڭ، بىلسەڭىز،
تالاپ، ەڭبەك، تەرەڭ وي،
قاناعات، راقىم، ويلاپ قوي –
بەس اسىل ءىس، كونسەڭىز.
ابايدىڭ 17 - ءشى قارا سوزىنە ساحنالىق كورىنىس
(قايرات، اقىل، جۇرەك ۇشەۋى ونەرلەرىن ايتىسىپ تالاسىپ كەلىپ، عىلىمعا جۇگىنەدى - بۇل كورىنىسكە 5 وقۋشى قاتىسادى)

قۇدايبەردى ۇلىنىڭ «تالاپ پەن اقىل» ولەڭى
تالاپ دەگەن ءبىر جۇيرىك تۇلپار سىندى،
بابىن تاپپاي مىنگەندى قىلار جىندى.
تاۋعا ۇرا ما باسىڭدى، تاسقا ۇرا ما،
ال ەندى وعان كىسى ءقايتىپ ءمىندى.
تالاپ شاپسا، اقىلعا ءمىنىپ الىپ
جاقسى، جامان بارىنە بىردەي سالىپ،
انىق اقىل ادىمىن اشىلمايدى،
ەش نارسە ودان قۇتىلماس جەتپەي قالىپ.
تالاپ دەگەن ىندىنمەن ەنتەلەمەك،
ويعا الىپ قىزىققانىن قىلسام دەمەك.
ول ءىسى ورايلى ما، ورايسىز با،
ويلانىپ ونى اقىلعا سالسا كەرەك.
تاپقىش وي عوي اقىلدىڭ ماعىناسى،
تونى جۇرەك بولادى، ميدان باسى.
ورىنسىزعا ۇمتىلتپاي، توقتاتۋعا
تالاپتىڭ التى ءتۇرلى بار نوقتاسى.
ىنساپ، راحىم، ار، ۇيات، سابىر، ساقتىق –
تالاپقا التى ءتۇرلى نوقتا تاقتىق..
التاۋىنىڭ ىشىندە ىنساپ ءادىل،
وزگەسىنىڭ تىزگىنىن سوعان ۇستاتتىق..
ىنساپ دەگەن اسپايدى، كەم قالمايدى،
ورنىن تاپپاي ول، ءسىرا، قوزعالمايدى.
راقىم جاقسى كورەدى اياعاندى،
ادامعا قاتتىلىقتى ويعا المايدى.
ار، دەمەك – ادامشىلىق نامىس دەگەن،
ارىڭ كەتپەس جاعىڭا قارىس دەگەن.
تەرىس ۇعىپ جۇرمەسىن مۇنى بىرەۋ،
ءسوز ەمەس كۇنشىل بولىپ، الىس دەگەن.
نامىس سول – ءوزىڭ قورلان كەمدىگىڭە،
قۇربىڭمەن ۇمتىلىپ ب ا ق تەڭدىگىڭە،
الماي ءوز الدىڭعىنىڭ اياعىنان،
سوقتىقپاي ءوزىڭ ىزدەن ەڭبەگىنە.
ۇيات سول – اۋلاقتا ۇيال كورگەندەي - اق
ۇرلاعان مالىڭ شىعىپ بەرگەندەي - اق،
ورىنسىزدى ىستەۋگە ولگەنشە ۇيال،
«ۇيات كۇشتى ولىمنەن» - دەگەندەي - اق.
سابىر دەگەن – ءار ىسكە شىدامدىلىق،
قاتتى كەرەك ادامعا بۇل ءبىر قىلىق..
قولى جەتپەي تالاي جان ىزدانادى،
وسىدان كەپ شىعادى ادامشىلىق.
ساقتىق دەگەن – ءارقاشان بايقاپ جۇرمەك،
پايدا ما، نە زالال ما، - ەسكەرىلمەك.
كورگەنىن، ەستىگەنىن ەسەپكە السا،
سوندا وڭاي ءاربىر ءىستى ويلاپ بىلمەك.
ويمەنەن، تالاپپەنەن بولدى سەگىز،
ايتىلماي ويدا قالدى نەمەنەمىز.
وزگە جاقسى مىنەزدىڭ ءبارى - داعى
شىعادى وسىلاردان تۇگەل دەڭىز.
سابىر، ساقتىق، وي، تالاپ بولماعان جان
انىق تومەن بولماي ما حايۋاننان؟
ىنساپ، راحىم، ار، ۇيات تابىلماسا،
ولگەن ارتىق دۇنيەنى بىلعاعاننان.

پىكىرلەسۋ
قاناعات دەگەنىمىز نە؟
قاناعاتشىلدىق سەزىمى ادامدى ۇنەمى جاقسىلىققا جەتەلەي مە؟
قاناعاتسىزدىق ادامدى قانداي جاعدايلارعا يتەرمەلەيدى؟

ماتىنمەن جۇمىس
س. اقاتايدىڭ اڭگىمەسى ۇسىنىلادى.
وقۋشىلارعا سۇراقتار قويۋ
ءۇش انانى ءبىر وشاقتىڭ باسىنا بىرىكتىرگەن قانداي قاسيەت دەپ ويلايسىز؟
ادامدار قانداي جاعدايدا جايدارى، جارقىن ءومىر سۇرەدى؟

جاڭا اقپارات
ادامنىڭ بارعا ريزا بولىپ، مىسە تۇتۋىنان، نىساپتان شىقپاي، ناپسىگە ەرمەۋىنەن قاناعاتشىلدىق قاسيەتى كورىنەدى. بويىنا قاناعاتشىل قاسيەت دارىعان ادام ومىردە كىشىپەيىل، قاراپايىم بولادى ءارى قولداعى بارىنا، قول جەتكىزگەن تابىستارىنا رازى بولىپ، شۇكىرشىلىك ەتەدى. قاناعاتشىلدىق اشكوزدىلىككە جول بەرمەي، بىرەۋدىڭ بايلىعىنا، دۇنيەسىنە سۇعاناقتىق جاساتتىرمايدى. سوندىقتان حالىق: «ادامدى قاناعات ازدىرمايدى»، - دەيدى.
قاناعات ەتۋ – جەتىسپەۋشىلىككە، تارشىلىققا ءتوزىپ شىداۋ ەمەس، اقىلعا سۇيەنىپ، ءوزىن – ءوزى تەجەپ، قۇنىعۋدان باس تارتۋ.
بايلىقتىڭ ءبىر كوزى ەڭبەك پەن قاناعات.
ماقال – ماتەلدەر
ادام بولار بالانىڭ
كىسىمەنەن ءىسى بار.
ادام بولماس بالانىڭ
كىسىمەنەن نەسى بار.
ءتانى سۇلۋ – سۇلۋ ەمەس،
جانى سۇلۋ – سۇلۋ.
اقىل ازبايدى،
ءبىلىم توزبايدى.
وي ويلاساڭ، كەڭ ويلا،
الدى – ارتىڭدى تەڭ ويلا.
وقى دا ءبىل،
وينا دا كۇل.
بىلىمدىدەن شىققان ءسوز،
تالاپتىعا بولسىن كەز.

ماتىنمەن جۇمىس
م. قۇلكەنوۆتىڭ اڭگىمەسىن ۇسىنۋ

وقۋشىلارعا سۇراقتار قويۋ
الماستىڭ شىندىعىن ايتۋىنىڭ سەبەبى نە دەپ ويلايسىڭدار؟
الماستىڭ ارەكەتىن قالاي باعالار ەدىڭىز؟
اڭگىمەدەن قانداي وي ءتۇيدىڭىز؟

نازار اۋدارايىق
ىزگىلىك پەن راقىمشىلىققا، قاناعاتشىلدىققا ۇمتىلۋ – بارلىق ادامزاتقا ءتان قاسيەت، ءبىراق ول قاسيەتتەر ادام بويىندا ۇنەمى تۋا بىتكەننەن بولا بەرمەيدى. ىزگىلىككە، ادامگەرشىلىككە، قاناعاتشىلدىققا ءوز بولمىسىن شەكتەي الاتىن ادامدار عانا قول جەتكىزەدى. ءوزىن - ءوزى ۇنەمى رۋحاني جاعىنان جەتىلدىرىپ، الەۋەتىن كوتەرىپ وتىراتىن ادام رۋحى بيىك ادام دەڭگەيىنە جەتەدى.
يماننان باستاۋ الاتىن مەيىرىم، راقىم، قاناعاتشىلدىق، ىزگىلىك، سابىرلىق، ءتوزىم، كەشىرىم، زيالىلىق، ت. ب. ادامگەرشىلىك قاسيەتتەردىڭ توعىساتىن جەرى ول – پاراساتتىلىق. ادامدى باسقاعا تانىتاتىن دا، وزگەمەن تابىستىراتىن دا وسى – پاراساتى.

ۇيگە تاپسىرما
«ىنساپ سايىن بەرەكە» دەگەن تاقىرىبىنا ەسسە.(جازىپ كەلۋ)
جۇرەكتەن جۇرەككە
ق. مىرزا ءالي
بالام، وزىق ورەن بول،
قىز كوزىندەي تەرەڭ بول.
مىنەدى مە؟ قۇلاق سال.
ماقتادى ما؟ كەرەڭ بول!
ادىلدىككە جۋىق بول،
ءالجۋازداۋ تۋىپتى ول.
كۇنشۋاقتاي جىلى بول،
كوك سۇڭگىدەي سۋىق بول!
قاپتاپ تۇرسا تىستا قول،
باسقارۋعا ۇستا بول.
كەنەن ويعا ۇزىن بول،
قيارىڭدى قيىپ بول،
تىيارىڭدى تىيىپ بول.
ءوز ۇلىڭنان تومەن بول،
ءوز اكەڭنەن تومەن بول!
قارالى ەلدىڭ تاڭى بول،
جارالى ەلدىڭ جانى بول،
ءسونىپ ولمە، ولسەڭ دە
ءوز وتىڭا جانىپ ءول!