InfoHub Logo

ساباقتىڭ ماقساتى:
1) ابايدىڭ ۇلى كەمەڭگەر اقىن ەكەنىن ءتۇسىندىرۋ، XIX عاسىردىڭ ەكىنشى جارتىسىندا قازاق دالاسىنداعى اتاقتى ''دارا'' اقىن بولعانىن ءبىلۋ، ابايدىڭ ولەڭ جولدارىنان وزىندىك وي تۇيىندەۋگە باۋلۋ.
2) جامان قاسيەتتەر: وسەك، وتىرىك، ماقتانشاق، ەرىنشەك، بەكەر مالشاشپاق ەكەنىن ۇعىندىرۋ. بىرلەسىپ جۇمىس جاساي وتىرىپ، وقۋشىنىڭ ءوز پىكىرىن
بىلدىرۋگە، وزگەنىڭ ويىن تىڭداۋعا، ويىن دالەلدەۋگە باۋلۋ.
3) ادام بويىنداعى جاقسى قاسيەتتەرگە تاربيەلەپ، جامان
قاسيەتتەردەن اۋلاق بولۋعا ۇيرەتۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: مودۋلدىك (قايتالاۋ) ساباعى
ساباقتىڭ ادىستەرى: ‘‘سەمينارلىق ساباق’’ وقىتا ۇيرەتۋ ويىنى، سۇراق - جاۋاپ، توپتاستىرۋ.
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، كىتاپتار، شىعارمالار كورمەسى، سۋرەتتەر، پرەزەنتاسيا.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
پسيحولوگيالىق دايىندىق.
ۇلى ابايداي كەڭ جۇرەك
اقىن بولعىم كەلەدى.
جەتپىس ونەر مەڭگەرگەن
دارىن بولعىم كەلەدى.
بۇگىنگى كەلگەن قوناقتارعا
ءيىلىپ سالەم بەرگىم كەلەدى.
2. توپتاستىرۋ ءادىسى (ينتەراكتيۆتى تاقتادا جۇمىس جۇرگىزۋ)

3. كىرىسپە ءسوز. سلايدتار كورسەتۋ.
«اباي - دانا، اباي - دارا قازاقتا»، «دانا» دەيتىن سەبەبىمىز، ول ەل - جۇرتتىڭ بولاشاعىن ويلاپ، حالىقتى اۋىر تۇرمىستان، ازاپتان قۇتىلۋدىڭ جولىن مەڭزەپ، وقۋ - بىلىمگە شاقىرعان. ادامنىڭ سول كەزدەگى جامان قاسيەتتەرىنىڭ ءبارىن ساناپ، اتاپ كورسەتىپ، سودان ارىلۋعا، جاقسىلىقتى ءون بويىنا جيناۋعا كوپ كوڭىل بولگەن. وسەك، وتىرىك، ماقتانشاق، ەرىنشەك، بەكەر مالشاشپاق سياقتى، رۋلىق تارتىس، بىتپەيتىن داۋ - جانجال ەلدىڭ سيقىن بۇزاتىنىن، ەش ماقساتسىز بوس جۇرگەن حالىقتى كورىپ قاتتى قىنجىلعان. ەل ىشىنە ىرىتكى سالاتىن، وتىرىكپەن مال جيىپ، بايىعان مولداسىماقتاردى، بي - بولىستاردى ولەڭىمەن قاتتى شەنەگەن.
ال «دارا» دەگەن سەبەبىمىز سول زاماندا كوزى اشىق، كوكىرەگى وياۋ، ءتۇرلى ءتىلدى مەڭگەرگەن قالىڭ قازاق اراسىندا جالعىز ابايدىڭ بولۋى. سوندىقتان كىتاپتى تەرىس وقىعان مولدالاردى سىناعان. ءبىلىمى تاياز قاجى - مولدالار ابايمەن كەزدەسۋگە دە قايمىققان، قورىققان. اقىلدى اباي جاستاردى وقۋ - بىلىمگە شاقىرعان. ەندى اقىننىڭ ءومىرى تۋرالى سەمينارلىق ساباققا حابارلامانى دايىنداعان وقۋشىلارعا ءسوز كەزەگىن بەرەمىن.

4. مودۋلدىك تەحنولوگيادان «سەمينارلىق ساباق» وقىتا ۇيرەتۋ ويىنى
سۇراقتار: 1) ابايدىڭ ومىرىنە شولۋ،
2) ابايدىڭ اتاسى،
3) ابايدىڭ اكەسى،
4) ابايدىڭ شەشەسى،
5) حات تانۋى،
6) قاي كەزدە ءومىر سۇرسە اتاقتى بي اتانار ەدى؟،
7) قانداي تىلدەردى ءبىلدى؟،
8) ابايدىڭ بىلىكتىلىگى،
9) سىقاق ولەڭدەرى
10) ونەرگە بەت بۇرۋىنا سەبەپكەرلەر كىم؟،
11) اباي - اۋدارماشى،
12) وقۋعا شىعارعان قارجىسى،
13) ابايدىڭ قايعىسى، سوڭعى كۇندەرى،
14) ابايدىڭ ەلى
15) ەلىنىڭ اسەرى،
16) ابايدى تانۋ،
17) ابايدىڭ ۇگىتتەرى،
18) اباي - ءوز زامانىنىڭ ايناسى،
19) اباي - وشپەيتىن جارىق جۇلدىز
ابايدىڭ تۇڭعىش ولەڭدەر جيناعى 1909 جىلى جارىق كورگەن.
بيىل 102 جىل - 1 عاسىر 2 جىل
5. قورىتىندى جاساۋ، العىس ءبىلدىرۋ. ۇپايلارىن ساناۋ.
6. «ءبىر ولەڭىن جاتقا وقىساڭ ابايدىڭ» - جاتقا وقۋ.
7. ماعجان جۇمابايەۆ «قاراعىم»- جاتقا وقۋ. ەكى اقىندا وقۋعا، ءبىلىم الۋعا شاقىرعان.
سوندىقتان دا دانا ابايعا ءوز جەرلەسىمىز، بابامىز ماعجان جۇمابايەۆتىڭ «اتاقتى اقىن ءسوزى التىن حاكىم ابايعا» ولەڭىنەن ءۇزىندى وقىپ بەرەيىن.
جۇرگەن جاننىڭ ارتىندا ءىزى قالار،
ەتىكشى ولسە، بالعا مەن ءبىزى قالار.
ءبىر باي ولسە، ءتورت تۇلىك مالى قالار،
شەشەن ولسە، ارتىندا ءسوزى قالار!- دەمەكشى مۇحتار اۋەزوۆتىڭ «اباي جولى» رومانى بويىنشا ۇزىندىدەن – ساحنالىق كورىنىس.(ابايدىڭ بىلىمگە قۇشتارلىعى) 8.
9. سەرگىتۋ ءساتى.
10. ءىىى ورتالىققا ءبولۋ
ءى ورتالىق «وقۋ ورتالىعى»
ءىى ورتالىق « جازۋ ورتالىعى»
ءىىى ورتالىق «شىعارماشىلىق ورتالىق»
ت ا پ س ى ر م ا ل ا ر
ءى ورتالىق (ولەڭدى مانەرلەپ وقۋ - ابايدىڭ قارا سوزىنەن - 198 بەت، تالداۋ)
ءىى ورتالىق (بەس اسىل ءىس، بەس دۇشپاندى سانامالاپ جازۋ، ءتۇسىندىرۋ - ماقال – ماتەل جازۋ جانە قورعاۋ)
راقىم - ادامنىڭ وزگە كىسىگە جاسايتىن جاقسىلىعى. قاناعات - بارعا ريزا بولۋ.
بەكەر مال شاشۋ - قولدا بار دۇنيەسىن، اقشاسىن، مال - مۇلكىن دۇرىس پايدالانا الماۋ. عالىم - وقىمىستى، عۇلاما
ءى ءى ءى ورتالىق «مەن قالاي جاقسى ادام بولامىن» دەگەن تاقىرىپقا
شىعارما جازۋ جانە تاپسىرمانى ءبىرىنشى ورىنداعاندار اۆتورلىق ورىندىققا يە بولىپ، ءوز ويىن ءبارىنىڭ الدىندا وقىپ بەرەدى.
اباي اتامىز ايتقان ەكەن:
ءۇش - اق نارسە ادامنىڭ قاسيەتى.
ىستىق قايرات، نۇرلى اقىل، جىلى جۇرەك.
ىستىق قايرات - بۇل ەڭبەك، ەگەر كىم كوپ ەڭبەك ەتسە، سونىڭ قايراتى مول.
نۇرلى اقىل - سەنىڭ اقىلىڭنىڭ نۇرىنان باسقالار شۋاق الۋ كەرەك.
جىلى جۇرەك - بۇل قايىرىمدىلىق
ءبىز وسى قاسيەتتەردى بويىمىزعا سىڭىرە بىلسەك، جاقسى ادام بولامىز.

11. سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ. قارا سوزدەر ايتۋ.
1. بالا تاربيەسىن قاداعالايتىن مەيىرىمدى جان - انا
2. اتانىڭ بالاسى بولما...- ادامنىڭ بالاسى بول
3. ءۇش قۋانىش نە؟ (العىس الۋ، ءوزىڭدى كوپتىڭ ىزدەۋى، ءىسىنىڭ وشپەۋى)
4. ادەپتى بالا - ارلى بالا..- ادەپسىز بالا سورلى بالا
5. جەتى قازىنا نە؟ (ەر جىگىت، سۇلۋ ايەل، بەرەن مىلتىق، اقىل - ءبىلىم، جۇيرىك ات، قىران بۇركىت، جۇيرىك تازى)
6. بالاپان ۇيادا نە كورسە...- ۇشقاندا سونى ىلەدى
7. بەس انىق نە؟ (ءتىل، ءدىن، ءداستۇر، تاريح، اتامەكەن)
8. ءۇش پارىز نە؟ (اتا - انا الدىنداعى، ۇستاز الدىنداعى، كورشى الدىنداعى)
12. ينتەراكتيۆتى تاقتادا جازۋ

(مەن قانداي ادام بولۋىم كەرەك؟)- دەنى ساۋ، كىشىپەيىل، سالت - ءداستۇردى بىلەتىن، ەڭبەكقور، وزگەلەرگە سىيلى، سانالى، مادەنيەتتى، مەيىرىمدى، ءبىلىمدى، ۇنەمشىل، شىنشىل، ادەپتى، ەلجاندى، ادەمى، نامىستى، ادامگەرشىلىگى مول.
13. قورىتىندىلاۋ
اباي قۇنانبايەۆ ءوزىنىڭ ولەڭدەرىندە، قارا سوزدەرىندە بالالاردى جاماندىقتان جيرەندىرىپ، جاقسىلىققا ۇيرەتىپ وتىرعان. اباي شىعارمالارىنىڭ تاربيەلىك پوتەنسيالى بۇگىنگى كۇنگە دەيىن ءوز كۇشىن جويعان جوق. بالالاردىڭ اسەمدىككە، سۇلۋلىققا دەگەن كوزقاراسىن قالىپتاستىرۋدا اباي ولەڭدەرىنىڭ ءرولى ەرەكشە. «قۋاتتى ويدان باس قۇراپ، ەركەلەنىپ اسىعار ءسوز»- دەپ ۇلى اقىننىڭ ءوزى ايتقانداي ونىڭ ولەڭدەرى تۋعان جەردىڭ سۇلۋ تابيعاتى، قازاق اۋىلىنىڭ كورىنىستەرى، ادامداردىڭ كوڭىل - كۇيى سان الۋان سەزىمدەرىمەن ۇلاسىپ، مۋزىكا ۇنىندەي ەستىلەدى. اقىن شىعارمالارىنىڭ نەگىزى - ادامگەرشىلىك پەن يماندىلىققا تاربيەلەۋ. ۇلى اباي «بىرەۋگە كومەكتەسۋ - ىشكى زور قۋات پەن تەرەڭ اقىل جانە ىستىق سەزىمىنىڭ ءىسى» دەپ بىلەدى. مىنە، وسىنداي قاسيەتتەر تۇگەلدەي ادام بويىندا بولعاندا عانا، ول ساليقالىقپەن بىرەۋگە جاناشىر بولا الادى دەيدى. سول سياقتى اباي بالانى ادىلدىككە تاربيەلەۋدىڭ ءمانىنىڭ زور ەكەنىن «دۇشپانىڭا دا ءادىل بول»،- دەپ بىلدىرسە «ءوزىڭ ءۇشىن ۇيرەنسەڭ، جاماندىقتان جيرەنسەڭ، اشىلارسىڭ جىلما جىل» دەگەن سوزدەرىمەن اشا تۇسەدى.
جۇرەكتەن - جۇرەككە. جۇرەكشەنى ءبىر - بىرىنە بەرە وتىرىپ، ءوز سىنىپتاستارى قانداي ادام بولۋ كەرەكتىگىن ءبىلدىرىپ، تىلەك ايتۋ.
14. وقۋشىلاردى باعالاۋ. ينتەراكتيۆتى تاقتادا قورىتىندى باعالاۋىن شىعارۋ.
15. ۇيگە: ۇناعان ولەڭ شۋماقتارىن جاتتاۋ، ماقال - ماتەل جازۋ، ابايدىڭ قارا سوزدەرىن وقۋ.
16. قۇلاقتان كىرىپ بويدى الار،
اسەم ءان مەن ءتاتتى كۇي
كوڭىلگە ءتۇرلى وي سالار
ءاندى سۇيسەڭ، مەنشە ءسۇي، – دەپ اباي اتامىز ايتقانداي بارلىق وقۋشىلار ورتاعا شىعىپ، «جەلسىز تۇندە جارىق - اي» ءانىن ايتىپ، ساباقتى اياقتايمىن.
نازارلارىڭىزعا راحمەت!