• بۇگىن (بەيسەنبى 19 قىركۇيەك 2024)
  • USD 453.7
  • EUR 494.5
  • RUB 4.99
 

سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 1 كۇن بۇرىن)
ابايدىڭ قارا سوزدەرى - اۋدارماداعى كورىنىسى
  • 12 قاز. 2023 00:00
  • 202

ابايدىڭ قارا سوزدەرى - اۋدارماداعى كورىنىسى

ءلايلا مۇسالى، داۋتوۆا بيبىگۇل
ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ، اباي اتىنداعى عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتى

اباي قۇنانباي ۇلى فيلوسوف، اقىن، اعارتۋشى، جاڭا ۇلتتىق ادەبيەتتىڭ نەگىزىن قالاۋشى، اۋدارماشى، كومپوزيتور رەتىندە تاريحىمىزدا جارقىن ءىز قالدىردى. ونىڭ ولەڭدەرىندە، اندەرى مەن قارا سوزدەرىندە ۇلتتىق ناقىش ايقىن سەزىلەدى. ءومىر سالتى مەن تۇرمىسى، سەنىمى مەن ءتىلى كورىنىس تابادى. ۇلت رۋحى نازىك سەزىلەدى. سوندىقتان ونىڭ شىعارماشىلىعى ۋاقىت وتە كەلە ەرەكشە قۇبىلىس رەتىندە باعالانىپ، "اباي الەمى" دەگەن ۇعىم پايدا بولدى.

ونىڭ مۇراسىن الەممەن ءبولىسۋدىڭ جالعىز جولى اۋدارما بولىپ كەلەدi. اۋدارما ارقىلى ونىڭ بولمىس تۋرالى ەرەكشە كوزقاراسىن، ومىرگە دەگەن ويىن جانە بولاشاق ۇرپاققا قالدىرعان نۇسقاۋىن بەرە الامىز. مۇنىڭ بارلىعى ابايدىڭ 45 قارا سوزدەرىنەن كورىنىس تاپتى. فيلولوگيا فاكۋلتەتىنىڭ "اۋدارما ءىسى (باتىس تىلدەرى)" ماماندىعىنىڭ دوكتورانتتارى ابايدىڭ قارا سوزدەرىنە تالداۋ جاساپ، سالىستىرمالى جاسادى. ناتيجەسىندە ديەۆيد ايتكىن اعىلشىن تىلىندەگى مەن ورىس ءتىلدe ر.سەيسەنبايەۆ پەن ق.سەرىكبايەۆانىڭ نۇسقاسىلاردىڭ اۋدارماسى ابايدىن ءار ءسوزiنiڭ كوننوتاسياسىن جەتكىزە وتىرىپ، ءتۇپنۇسقاعا تولىق سايكەس كەلەتىنى انىقتالدى.

اباي اتىنداعى عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتىتىنىن نەگiزiندە وتكەن اۋدارما پراكتيكاسىنىڭ ناتيجەسىندە دوكتورانتتار ءوز بiلiمدەرiن ارتتىرىپ، كوركەم اۋدارما سالاسىنداعى اۋدارما ءبىلىمىن، سونداي-اق مادەني كومپونەنت مازمۇنى بار ماتىندەردى تەرەڭدەتۋ جانە بايىتۋ؛ كاسىبي كوممۋنيكاسيا سالاسىنداعى اۋدارماشى جۇمىسىنىڭ نەگىزگى تاسىلدەرىن، نىساندارى مەن ادىستەرىن پىسىقتاۋ؛ اۋدارماشىنىڭ كاسىبي مىندەتتەرىن ورىنداۋعا شىعارماشىلىق كوزقاراستى دامىتۋ، سونداي-اق اۋدارماشى ەتيكاسىن ساقتاۋ نەگىزدەرى؛ سوزدىكتەردى، انىقتامالىقتاردى جانە باسقا دا اقپارات كوزدەرىن كاسىبي پايدالانۋ؛ اۋدارمانىڭ كەشەندى تەحنولوگياسىن پىسىقتاۋ، اقپاراتتىق رەسۋرستارمەن جۇمىس ىستەۋ داعدىلارىن دامىتۋ؛ اۋدارما قىزمەتىنە شىعارماشىلىق زەرتتەۋ ءتاسىلىن ازىرلەۋ؛ اۋدارما تاقىرىبى بويىنشا تەرمينولوگيالىق گلوسساريي جاساۋ بولىپ تابىلادى.

قورىتىندىلاي كەلە، اباي جەر بەتىندەگى بارلىق نارسەنىڭ، ونىڭ ىشىندە عىلىمنىڭ نەگىزى ادامگەرشىلىك دەپ ۇيرەتەدى. ول ماحاببات، شىنايىلىق، ادىلەتتىلىك سياقتى ادامنىڭ ءمانىن قۇرايدى. ۇلى اعارتۋشى جانە ۇستاز اقىل-وي تاربيەسىنىڭ جاس تۇلعانىڭ ەستەتيكالىق دامۋى مەن ادامگەرشىلىك قالىپتاسۋىمەن بايلانىسىن اشادى. "رۋحاني قاسيەتتەر، — اباي جازaدى - ادام ومىرىندەگى ەڭ باستىسى". اقىن ءوز وتانىنا، حالقىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتى، ادامعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتى، دوستىقتاعى تۇراقتىلىقتى، سۇيىسپەنشىلىكتى، مەيىرىمدىلىكتى، شىنشىلدىقتى، ادىلەتتىلىكتى، ەڭبەككە دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتى، بىلىمگە دەگەن قۇشتارلىقتى ەڭ جاقسى ادامي قاسيەتتەر دەپ سانادى. ق.كەنجەعالييەۆتىڭ پىكىرىنشە، اباي قۇنانبايەۆتىڭ "قارا سوزدەرى" ءوزىنىڭ ماڭىزدىلىعى جاعىنان ج.ج. رۋسسونىڭ "ەميل نەمەسە تاربيە تۋرالى"، يا.ا. كومەنسكييدىڭ "ديداكتيكا"، ا.س. ماكارەنكونىڭ "پەداگوگيكالىق پوەماسى"، ك.د. ۋشينسكييدىڭ "ەڭبەكتiڭ پسيحيكالىق جانە تاربيەلىك ءمانى" تۋىندىلارىنا تەڭ.

وسىلايشا، اباي شىعارماشىلىعى تەرەڭ ادامگەرشىلىك مانگە تولى. ءبىر عاسىردان استام ۋاقىت بۇرىن ول اعارتۋشىلىق، ەڭبەك، حالىقتىڭ رۋحاني بىرلىگى سياقتى جالپىادامزاتتىق مۇراتتار تۋرالى ويلادى. سوندىقتان ونىڭ شىعارمالارىنىڭ تاربيەلىك ءمانى ەرەكشە.

ابايدىڭ قارا سوزدەرى:

ابايدىڭ ولەڭدەرى:

ولەڭدەرى

You Might Also Like

/
QAR Solutions

جاڭالىقتار

جارناما