InfoHub Logo

وتباسىنداعى زورلىق-زومبىلىق – بۇل بارلىق وتباسى مۇشەلەرىنە، سونىڭ ىشىندە ەر ادامدارعا دا اۋىر زارداپتار اكەلۋى مۇمكىن كۇردەلى ماسەلە. دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ مالىمەتتەرى بويىنشا، الەمدە جىل سايىن 300 ميلليونعا جۋىق ايەلدەر مەن بالالار تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىقتان زارداپ شەگەدى. سونىمەن قاتار، ساراپشىلاردىڭ باعالاۋى بويىنشا، ەرلەردىڭ شامامەن 10%-ى سەرىكتەستەرىنىڭ قاتىگەزدىگىنە ۇشىرايدى. 

ب. لۋكالدىڭ سىندارلى تۇجىرىمداماسىنىڭ تەورياسى وتباسىنداعى زورلىق-زومبىلىقتىڭ سەبەپتەرىن تالداۋعا جۇيەلى ءتاسىلدى ۇسىنادى. بۇل تەورياعا سايكەس، زورلىق-زومبىلىق ءارتۇرلى فاكتورلاردىڭ، سونىڭ ىشىندە جەكە، وتباسىلىق جانە الەۋمەتتىك فاكتورلاردىڭ ءوزارا ارەكەتتەسۋىنىڭ ناتيجەسى بولىپ تابىلادى.

وتباسىنداعى زورلىق-زومبىلىققا ىقپال ەتۋى مۇمكىن جەكە فاكتورلارعا مىنالار جاتادى:

• اگرەسسياعا بەيىمدىلىك، يمپۋلسيۆتىلىك، ءوزىن-وزى باعالاۋدىڭ تومەندىگى، كىنا مەن ۇيات سەزىمى سياقتى جەكە تۇلعالىق ەرەكشەلىكتەر.
• جيتس، بيپوليارلىق بۇزىلىس، شيزوفرەنيا سياقتى پسيحيكالىق بۇزىلۋلار.
• الكوگولگە نەمەسە ەسىرتكىگە تاۋەلدىلىك.

وتباسىنداعى زورلىق-زومبىلىققا ىقپال ەتۋى مۇمكىن وتباسىلىق فاكتورلارعا مىنالار جاتادى:

• اتا-اناسىنىڭ وتباسىنداعى زورلىق-زومبىلىق.
• جانجال، شيەلەنىس، سەنىمسىزدىك سياقتى قولايسىز وتباسىلىق قاتىناستار.
• وتباسىنداعى رولدەر مەن جاۋاپكەرشىلىكتى تەڭگەرىمسىز ءبولۋ.

وتباسىنداعى زورلىق-زومبىلىققا ىقپال ەتۋى مۇمكىن الەۋمەتتىك فاكتورلارعا مىنالار جاتادى:

• ەرلەر تاراپىنان كورسەتىلەتىن زورلىق-زومبىلىقتى اقتايتىن گەندەرلىك رولدەر تۋرالى ستەرەوتيپتەر.
• مەملەكەت پەن قوعام تاراپىنان وتباسىلارعا جەتكىلىكسىز قولداۋ كورسەتۋ.

وتباسىنداعى ەر ادامعا (كۇيەۋىنە) قاتىستى زورلىق-زومبىلىقتىڭ سەبەپتەرى ايەلدەرگە قاتىستى زورلىق-زومبىلىققا ۇقساس بولۋى مۇمكىن. دەگەنمەن، ەرلەرگە قاتىستى زورلىق-زومبىلىققا ىقپال ەتەتىن كەيبىر ناقتى فاكتورلار بار. بۇل فاكتورلارعا مىنالار جاتادى:

• ەر ادامدار زورلىق-زومبىلىققا ۇشىراماۋى كەرەك دەگەن ستەرەوتيپتەر.
• ەر ادامدار زورلىق-زومبىلىقتىڭ قۇربانى بولۋى مۇمكىن دەگەن سەنىمسىزدىك.
• زورلىق-زومبىلىققا ۇشىراعان ەر ادامدارعا كومەك الۋدىڭ قيىندىعى.

ب. لۋكالدىڭ سىندارلى تۇجىرىمداماسىنىڭ تەورياسىن وتباسىنداعى ەر ادامعا (كۇيەۋىنە) قاتىگەزدىكتىڭ سەبەپتەرىن تالداۋ ءۇشىن قولدانۋعا بولادى.

اگرەسسياعا بەيىمدىلىك، يمپۋلسيۆتىلىك، ءوزىن-وزى باعالاۋدىڭ تومەندىگى، كىنا مەن ۇيات سەزىمى سياقتى جەكە فاكتورلار ايەلدەرگە قاتىستى سياقتى ەرلەرگە قاتىستى زورلىق-زومبىلىققا ىقپال ەتۋى مۇمكىن. وتباسىلىق فاكتورلار، مىسالى، اتا-انالىق زورلىق-زومبىلىق، وتباسىلىق قارىم-قاتىناستىڭ بۇزىلۋى، وتباسىنداعى رولدەر مەن جاۋاپكەرشىلىكتىڭ تەڭگەرىمسىز ءبولىنۋى، ايەلدەر سياقتى ەرلەرگە قاتىستى زورلىق-زومبىلىققا ىقپال ەتۋى مۇمكىن.

وتباسىنداعى ەر ادامعا (كۇيەۋىنە) قيانات جاساۋ – بۇل بارلىق وتباسى مۇشەلەرى ءۇشىن اۋىر زارداپتارعا اكەلۋى مۇمكىن كۇردەلى ماسەلە. بۇل قۇبىلىسپەن كۇرەسۋ ءۇشىن ەرلەرگە قاتىستى زورلىق-زومبىلىققا ىقپال ەتەتىن ءارتۇرلى فاكتورلاردى ەسكەرۋ قاجەت.

ەرلەرگە قاتىستى زورلىق-زومبىلىقپەن كۇرەسۋگە بايلانىستى ۇسىنىستار:

• ەرلەرگە قاتىستى زورلىق-زومبىلىق ماسەلەسى تۋرالى حاباردارلىقتى ارتتىرۋ بويىنشا جۇمىس جۇرگىزۋ.
• زورلىق-زومبىلىققا ۇشىراعان ەرلەردى قولداۋ جۇيەسىن دامىتۋ.
• گەندەرلىك رولدەر تۋرالى الەۋمەتتىك ستەرەوتيپتەردى وزگەرتۋ.

بۇل شارالار ەرلەرگە قاتىستى زورلىق-زومبىلىق ماسەلەسى تۋرالى حاباردارلىقتى ارتتىرۋعا جانە زورلىق-زومبىلىق قۇرباندارىنىڭ كومەگىنە جاعداي جاساۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

«الەۋمەتتىك جۇمىس» ماماندىعىنىڭ 2 كۋرس ماگيسترانتى
مارات مادينا
جەتەكشى اعا وقىتۋشى اۆسىدىكوۆا ق. ءا.

---