InfoHub Logo

قۇرمەتتى وقىرمان، تەكەلى قالاسىنا ۆيرتۋالدى ساياحات جاساۋعا شاقىرامىن. باسقالارعا مۇلدەم ۇقسامايتىن، ەرەكشە قالا. جوڭعار الاتاۋىنىڭ جوتالارىنىڭ اراسىندا اداسقان جەكە شاعىن ەل سياقتى. ابىر-سابىر مەن كەپتەلىستىڭ جوقتىعىنان بۇل جەردە ۋاقىت جاي عانا توقتاپ، اسىعىس ەمەس سياقتى كۇيدە. ال تىنىشتىق قۇددى ۇلكەن قالاعا قايتا بارعىڭ كەلمەيتىندەي سەزىمگە باۋرايدى. تەكەلى – وبلىستىق باعىنىستاعى قالا. ول جەتىسۋ وبلىسى، وڭتۇستىك استانادان ءۇش ءجۇز ون شاقىرىم جانە تالدىقورعاننان قىرىق شاقىرىم جەردە ورنالاسقان. تەكەلى  1952 جىلى قالا مارتەبەسىن العان. كوسموپوليتتىك قالانىڭ حالقى وتىز مىڭ ادامدى قۇرايدى. وڭىردە ورىستار، قازاقتار، تاتارلار، كارىستەر، نەمىستەر، ەۆرەيلەر، ۇيعىرلار تۇرادى. قالا اتاۋى جەرگىلىكتى جانۋارلار تۇرلەرىنىڭ اتاۋلارىنان شىققان. بۇل ايماقتا ءبىر كەزدەرى تەكە (تەك، تاۋ ەشكى) مەن ەلىك كوپ مەكەن ەتكەن. سول سەبەپتى قالا اتاۋىنىڭ ماعىناسى تىكەلەي وسىعان بايلانىستى.

تەكەلى شارتتى ايماقتارعا بولىنەدى. كىرە بەرىستە ستانسيا نەمەسە ستانسيوننىي ايماعىنا  تاپ بولاسىز - بۇل قالانىڭ باسى. تەمىرجول ۆوكزالى، اۆتوۆوكزال، جىلۋ ەلەكتر ورتالىعى دا  بار. ودان ءارى قاراتالدىڭ وڭ جاعالاۋىنداعى اسۋ ارقىلى قالانىڭ ءوزى نەمەسە ونىڭ اكىمشىلىك عيماراتتارى، دۇكەندەرى، اۋرۋحاناسى مەن بازارى بار ورتالىق بولىگى وتەدى. ءبىرىنشى كوردون ورتالىقتان بىرنەشە شاقىرىم جەردە ورنالاسقان. جوعارىدا ەكىنشى كوردون بار، وندا ەشكىم دەرلىك تۇرمايدى.

تەكەلى قالاسى ءبىر كەزدەرى قازاقستانداعى جالعىز ەلەكترلەندىرىلگەن تار تاباندى تەمىرجولدىڭ وسىندا بولعانىمەن ايگىلى. ال ول شاحتادان زاۋىتقا قاراي بەت بۇراتىن. 2004 جىلى بارلىق ءوندىرىس سياقتى تار تاباندى تەمىرجول دا اياقتالدى. تەمىر كەسەك بولشەكتەلىپ، سىنىقتارعا ساتىلدى. ال ودان ۇزاق جىلدار بويى قالعان قالدىقتارى  اشىق اسپان استىنداعى تار تاباندى تەمىرجول كولىگى مۇراجايىن ەسكە تۇسىرۋدە.

ءار قالانىڭ وزىنە ءتان تارتىمدىلىعى بار. سوعان وراي ماقتانۋعا تۇرارلىق، تەكەلىدە الەمدەگى ەڭ ۇزىن كوشەلەر رەيتينگىندە التىنشى ورىندا تۇرعان كوشە – دىنمۇحامەد قونايەۆ كوشەسى. ونىڭ ۇزىندىعى وتىز سەگىز شاقىرىم.

جاسىل قالا تازالىعىمەن جانە ال-اۋقاتىمەن تاڭ قالدىرادى. الاڭدار، اللەيالار، گۇلزارلار، بۇتالار، جاقسى جابدىقتالعان وزەن جاعالاۋى – وسىنىڭ بارلىعى قالاعا ەرەكشە كورىك بەرەدى. ارينە، ءار قالانىڭ ورتاق ماسەلەلەرى بار – جولداردى، جىلۋ ماگيسترالدارىن جانە سۋ قۇبىرلارىن جوندەۋ. ءبىراق تەكەلىدە بۇل ماسەلەلەر ءساتتى شەشىلۋدە. قالادا بىرتە-بىرتە شاقىرىم سايىن اسفالت جابىنى قالپىنا كەلتىرىلىپ، توزىعى جەتكەن كوممۋنيكاسيالار اۋىستىرىلۋدا.  باسقا شەت مەملەكەتتەن بولسىن، ءتىپتى ەلىمىزدەگى وسى قالادا بۇرىن-سوڭدى بولىپ كورمەگەندەر قاتارى كەلگەن سايىن تاڭقالادى جانە دە كىشىگىرىم شۆەيساريا دەپ اتاۋدا. نە سەبەپتى؟ ارينە، جاسىل رەڭكتى تۇسىمەن، تازا، وكپەگە جايلى اۋاسىمەن، قولايلى كليماتىمەن، تىنىشتىعىمەن ەرەكشەلەنگەنى ءۇشىن. مىنە، وسىنداي – شاعىن، جايلى، شۋاقتى تەكەلى. كەنشىلەر قالاسى، تاتۋ-مەيىرىمدى ادامدار قالاسى.

اۆتور: كاميلا تاستانبەك

---