InfoHub Logo

جوڭعارلاردان تۋعان جەرىن ازات ەتى ءۇشىن ءۇش ءجۇزدىڭ باسىن بىرىكتىرىپ، بارىنە باسشىلىق جاساعان ابىلاي حان قولباسشىلاردى ءوزى تاڭدايتىن كورىنەدى.

بىردە قولباسى بولامىن دەگەن ونداعان باتىردى ابىلاي الدىنا شاقىرىپتى. بۇلاردىڭ ىشىندە رايىمبەك تە بار كورىنەدى.

قاتار-قاتار ساپقا تۇزىلگەن وڭشەڭ الپاۋىت ەرلەردىڭ ءوزىن، كولىگىن، قارۋ-جاراعىن، كوبە-ساۋىتىن سىن كوزدەن وتكى ءزىپ كەلە جاتقان ابىلاي رايىمبەكتىڭ قاسىنا كەلگەندە ەرەكشە توقتاسا كەرەك. استىنداعى قۇناننىڭ ەر-تۇرمانى وتە اشەكەيلى ەكەن. الدىنان قاراسا، جىلقىنىڭ ارقاسى، ار تىنان قاراسا، شوقتىعى، جالى كورىنەتىن قۇراندى ەردىڭ ۇستىندەگى جىگىت وتە جاس كورىنەدى. ابىلاي سىناي قاراپ تۇرىپ:

— مىنا بالانىڭ استىنداعى ەر-تۇرمان مەنىكى، — دەيدى. سول ءسات رايىمبەك:

— حاننىڭ ەكى ايتقانى — ولگەنى! — دەپ شاڭق ەتە قالادى. حان ءارى قاراي باسقا باتىرلاردى ارالاپ كەتە بارادى. رايىمبەك تاپجىلماي تۇرا بەرەدى. ءبىر سيىر ساۋىم ۋاقىتتان كەيىن ابىلاي قايتا ورالادى. ورالادى دا ماناعى ءسوزىن تاعى ايتادى. سوندا رايىمبەك تىزگىنىن تارتىپ، تاقىمىن قىسىپ قالعاندا استىنداعى قۇنانى كوككە قارعىپ، كىسىنەپ جىبەرەدى. ابىلايدىڭ الدىنا قۇنانىن ويناقتاتىپ بەرگەن رايىمبەك:

— ۋا، حانىم، تورەسىڭ،
ەر-توقىمعا تونەسىڭ،
دۇنيە كورىپ تۇرمىسىڭ،
التىنداعان شەگەسىن!
جالا جاۋىپ تۇرسىڭ-اۋ،
جالادان ءتۇبى ولەسىڭ.
ايتقانىما سەنەسىڭ،
ايتقانىما سەنبەسەڭ،
ابىرويىڭدى توگەسىڭ!
«بالاڭ» دەپ مەنى باسىنبا،
باتىرلىعىمدى كورەسىڭ.
ارعى اتامدى سۇراساڭ:
وتىرىك ايتپاس ءور البان،
ءور الباننان — ەر الجان،
الجاننىڭ اتى — ءدۇر مامبەت.
مامبەتتەن تۋعان سىرىمبەت،
سىرىمبەتتەن — حانگەلدى.
حانگەلدى بابام تۋعاندا
ۋىسىندا قان كەلدى.
اينالايىن قازاعىم،
قالماق شاۋىپ، ب ا ق اۋىپ،
سۋدان اققان قان كوردى.
اققان قاندى تىيماققا،
الاشتىڭ باسىن جيماققا
ابىلايداي حان بەردى.
اتام مەنىڭ حانگەلدى
قازاق ءۇشىن قان بەردى،
جاراتقانىم جار بەردى.
جەتى بىردەي ۇل بەردى،
ۇلكەنى — باتىر تىلەۋكە،
ەكىنشىسى — ەر تۇكە،
ءۇشىنشىسى — موڭكە ەكەن،
ءتورتىنشىسى — دوڭكە ەكەن،
بەسىنشىسى — تۇرسىن ەر،
تۇرسىنداي بولىپ تۇرسىن ەر.
تۇرسىننان كەيىن ايباس-تى،
ايباستان كەيىن قويباس-تى.
جەتى ۇلى بىرىكسە،
جەر قۋىرماي قويماس-تى.
ەر تۇكەدەن مەن تۋدىم
ەر بولۋعا بەل بۋدىم.
ۋا، الديار، تورەسىڭ،
ەر-توقىمعا تونەسىڭ.
دۇنيە كورىپ تۇرمىسىڭ
التىنداعان شەگەسىن!
جالعان ايتتى دەمەسىن،
وڭشەڭ جاسىق بۇل توبىر
حان ايتقان سوڭ نە دەسىن.
اينالايىن حان بابام
نەمەرەسىنە ارناعان
استىمداعى قۇنان كەر.
قۇنان كەردە قۇراندى ەر
اۋباكىر ۇستا جاساعان.
مەنىڭ عانا باسىرەم،
شىنىمەنەن حان بولساڭ،
باسىرەمدى سۇراپ كور، —

دەپ توقتايدى. ابىلاي حان جاس جىگىتكە سۇيسىنە قاراپ تۇرىپ:

— قاراعىم، التىنمەن اپتاعان، كۇمىسپەن كۇپتەگەن ەرتوقىمعا، ويناقشىعان كەر قۇنانعا ماستانىپ كەلگەن قۋىس كەۋدە، داڭعوي ماقتانشاق بىرەۋ مە دەپ سىناي ايتىپ ەدىم. ءسوزىمدى قايتىپ الدىم. قولباسى سەن بولاسىڭ، — دەگەن ەكەن.

وقۋعا كەڭەس بەرەمىز:

ابىلاي حانمەن سوڭعى كەزدەسۋ

ابىلايدىڭ «قاندى قاراعاي قان بولدى، جول بولدى» دەپ ات بەرۋى

ابىلايدىڭ قىرعىز، وزبەككە جورىعى (ءىى نۇسقا)

---