ءابراحانىڭ قاعباعا جورىعى
(اڭىز)
ءشول دالادا شولىركەپ ءومىر كەشكەن،
ارابتاردى ءجاھيليا ايىردى ەستەن.
ادام دەگەن اتاۋى قالسا داعى،
قاراڭعىلىق تۇنەكتە ونىپ-وسكەن.
ادا بولعان يماننان، رۋحتان دا،
اداسقاندار اق جولدان مۇنى ۇققان با؟
كۇپىرلىك پەن ازعىندىق قۇنىققانعا.
ادام ادام بولۋدان قالعان زامان،
شىرىكتىڭ، ناداندىقتىڭ اۋلىنان.
مالشا ورگەن ويانا ساپ تۇرىپ تاڭدا،
ات باسىن بۇرعىزاتىن كۇپىرلىكتەن
تۇبىنە جەتەتۇعىن ساۋلەلى ادام.
تۋسا دەپ تىلەسە دە ءتىلىن تىستەپ،
زورلىق پەنەن قورلىققا ءوزىن كۇشتەپ.
كوندىرگەن قۇل دا بولعان، كۇڭ دە بولعان،
كۇرسىنىپ كۇڭىرەنگەن تىنىپ ىشتەن.
سول تۇستا سەنىم-نانىم دەگەندەرىڭ،
سەكىلدى ەدى كوپ قۇدايعا كوگەندەۋلى.
تاس، تاقتاي، حالۋادان پۇت جاساپ جۇرت،
سولاردان تىلەك تىلەپ، ەلەڭدەدى.
ەشتەڭەگە سەنبەيتىن ءبىرازدارى،
اياتتا بۇلار جايلى بىلاي دەگەن.
-سەندەرگە ءومىر بەرگەن قۇداي دەگەن.
ولتىرەتىن، قيامەتتە تىرىلتەتىن قۇداي دەگەن.
سەنىڭدەر وعان بۇدان بىلاي دەگەن.
كەي اراب اللاعا دا سەنەتىن-دى،
جاراتقانعا كوڭىلىن بولەتىن-دى.
«پايعامبار ادامداردان شىعاد» دەسەڭ،
قولىڭدا كەي قىزبالار ولەتىن-دى.
ونىڭ دا سەبەبى جوق دەمەس ەدىك،
ءجونى بار كۇيىپ-جانىپ ەگەسەرلىك.
ءبىر ايەلدىڭ كۇيەۋى بىرنەشە ەركەك،
وگەي شەشە ۇلىنىڭ امەڭگەرى.
قوعامدى مۇنداي جايلار جايلاپ دەرلىك،
جايلاعان كەزەڭ ەدى تۇگەل دەرلىك،
كۇش جوق ەد قارسى تۇرىپ جۇگەندەرلىك.
بولاشاق يسلامنىڭ التىن ءتورى،
ءبىر سوزبەن، لاستانعان اراب جەرى.
بولاشاق يسلامنىڭ التىن ءتورى،
سۇيىكتى پايعامباردىڭ تۋعان جەرى.
اعىلعان قاعباعا جۇرتتى كورىپ،
ءابراحا ءۇي الدىندا تۇر تۇنەرىپ.
-مالعۇندار! –دەپ زيراتشىلارعا تىستەنەدى.
-كەتپەسەم ءدال وسى ءسات بۇگىن ءولىپ،
كورسەتەم سەندەردى ءالى!
قاعباعا بارعان-دى اتتاي جەلىپ،
وسىلاي وز-وزىنەن كۇپىندى كەپ.
بۇيىرىنەن جانن* ءتۇرتىپ، ارمانى ۇدەپ،
سانادان كۋللەيس اتتى شىركەۋ سالىپ.
حاباشتىڭ بيلەۋشىسىن ەتپەك تىرەك،
حات جازدى: «مارتەبەلىم، بيلەۋشى!»- دەپ.
-قۇرمەتىڭە ءبىر شىركەۋ تۇرعىزدىم،- دەپ
اراب، اجار بۇرىن-سوڭدى كورگەن ەمەس،
ولارعا كوكتەن تۇسكەن بۇل ءبىر ەلەس.
ساناداعى كۋللەيس شىركەۋىنىڭ
سىنشىل كوز تاپپاس ەدى تىپتەن ءمىنىڭ.
ساۋلەتتىڭ ءسانى كەلگەن ەسكەرتكىشى،
زاماندا پايدا بولار ءبىر ىقىلىم.
كورگەن جاننىڭ وزىنە كوزىن تارتقان،
التىن، كۇمىس، اسىلتاس جارقىراتقان.
شىركەۋگە اتتىڭ باسىن بۇرعاندار كوپ،
اعىلعان الىس-جاقىن شارتاراپتان.
تەك قانا باسىن سۇعىپ ىلە شىعىپ،
جاڭبىردان مەزى بولعان قويداي ىعىپ.
قاعباعا ىلە شالا بەت الاتىن،
شىركەۋدەن جارقىراعان ءتۇسى سۋىق.
ارابتار بۇل شىركەۋگە كىرىپ شىققان،
ءابراحانىڭ ارام ويىن بىردەن ۇققان.
-قاعباننىڭ بەدەلىن تۇسىرمەك قوي،
تۇك شىقپايد،-
دەپ گۇلەستى،- دۇشپاندىقتان.
وسىلاي دەگەندەردىڭ ءبىرى- ءناۋفپال،
مەيلىڭ سوك ارەكەتىن، مەيلىڭ تاڭ قال.
شىركەۋدىڭ ىشىنە دە، تىسىنا دا،
دارەتىن سىندىرىپتى سول اقساقال.
شىركەۋدى وسىلايشا مازاق ەتكەن،
ءابراحا ەستىگەندە كۇيىپ كەتكەن.
-ارابتارعا قارسىلاسقانىم، قارسىلاسقان،
قاعبانى كۇل قىلامىن، –دەدى وكتەم.
باردى جوق،
جوقتى ماڭگى بار قىلامىن،
قاعبانى جەر بەتىنەن ماڭگى جويام.
تاپپايسىڭدار كەلسە دە بارعىلارىڭ،
سەڭ سوققانداي سەندەردى سەندەلتەمىن.
دەمەيمىن قان توگەمىن، ەلدى ورتەيمىن،
جازىقسىزعا استە قول كوتەرمەيمىن.
ويلانار ەستى جاندار ەل ەرتەڭىن،
تەك قانا قاعبانى تالقاندايمىن.
شاگىم بار قۇدىرەتىنە ءبىر قۇدايدىڭ،
ونان مەن قۇدىرەتتىمىن، مەيىرىمدىمىن،
تىڭ قۋات ءون بويىمنان تاپقاندايمىن.
سەنىڭدەر ايتقانىمنان تانباسىما،
كۇتەمىن قاعبانى كۇيرەتەر تاڭدى اسىعا.
ءار كۇنىم ونى كۇتكەن ماعان ازاپ،
جەر باتاد قۇس توسەكتەن جامباسىما.
سەنسەڭدەر ىشكەن بالىم ۋمەنەن تەڭ،
كۇيرەتپەي قاعبانى ەڭكىش ەڭسەم.
ايرىلدىم كۇندىز كۇلكى، تۇندە ۇيقىدان،
دەرتتىمىن، ءىش قۇسامىن جۇرتىم سەنسەڭ.
قارا تاستى كۇيرەتسەم قىبىم قانباق،
يەمەننىڭ اتىنا تۇسكەن سالماق.
بۇل دا ءبىر سوندىقتان دا جان اياماي،
اللانىڭ ءۇيى اتاعان ەل-جۇرتتى الداپ.
قۇرايشىقتاردىڭ وتىرىگىن شىعارمىن،
كىم ەكەنىن تانىتام ءبىر اللانىڭ،
بۇل تەك مەنىڭ ارمانىم دەي المايمىن.
-يەمەننىڭ جايلاعان گۇلزار باعىن،
سىزدەردىڭ دە مۇددەڭىز دەپ بىلەمىن.
وزدەرىڭمەن سۇلتاننىڭ ءبىر تىلەگى،
قولدايدى دەپ سەنەمىن مەنى ءبارى،-
دەپ ءابراحا كۇندەي ءبىر كۇركىرەدى،
تەڭىزدەيىن تولقىنى جاردى تەپكەن،
ءابراحا وز-وزىنەن ىسىپ-كەپكەن.
قانعا باستاپ تۇرعانىن سەزبەگەن ەد،
قاراڭعى جۇرت سۇلتانعا ءسوزى وكتەم.
باس شۇلعىسىپ «باستا» دەپ شۋىلداسقان،
قيراتپاق بوپ قاعبانى دۋىلداسقان.
ءدال سول ءبىر ءسات اللانىڭ قۇدىرەتىمەن،
قاپ-قارا تۇنەك بولىپ ءتۇيىلدى اسپان.
ەلەڭ قىلعان جوق مۇنى جۇرتتىڭ ءبىرى،
كەۋدەسىندە جان باردا اركىم ءىرى.
اللانىڭ اسىقپايتىنى امبەگە ايان،
ىزىڭداعان كورسىنبە شىبىن قۇرلى.
ءابراحا كۇيىنىپ تەپسىنگەنىن،
مەيىربان اللا قورعاعان پەندەلەرىن.
ۇمىتقاندى ءتۇسىرىپ ءتاۋباسىنا،
قاھار اتتى جۇمساعان اق سەمسەرىن.
...جورىققا دايىندالىپ الاسۇرعان،
قاعبانى قالاي عانا كۇل ەتەم دەپ.
باقسى مەن قۇشىناشقا بال اشتىرعان،
بال اشىپ، جىنى قوزىپ تالىقسىعان.
بالىقتاي بۇلقىنىپ ءبىر شىققان سۋدان،
سونان سوڭ تىنىس الىپ ەسىن جيىپ:
-ەكەنسىڭ ادام ەمەس، سەن ابجىلان
قۇرايىش تۇگىل قورقادى اللا سەنەن،
اتالسا سەنىڭ اتىڭ ەتەدى ەلەڭ.
سۇلتانىم، بۇل شايقاستا اساد داڭقىڭ،
تولىپ جاتقان قۇدايلار سەنەن تومەن.
قاعبا شىدامايدى ايباتىڭا،
قاق ايىرار قاھارمان قايراتىڭا.
ولاردى جاعىمپازدار جالعاستىردى،
داڭقىڭ سەنىڭ تامسانىپ سان عاسىردى.
ارتقا تاستايدى،
قاعباعا باستا ءبىزدى.
سۇلتانىم، كەش قىلماڭىز ەرتە كۇندى،
ءابراحا ۇيىپ تىڭداپ ەرتەگىنى.
تەرىسىنە سىيماي ءبىر
ال جەلپىندى،
كەل جەلپىندى.
-ارتىق جان قايدان بولسىن، ءسىرا، مەنەن،
قۇدايمەن تەڭەسىپ تۇر مەنىڭ توبەم،-
دەپ ويلاپ مارتەبەسىن ەسەلەدى،
اقىلسىز اقي كوزدى ەسەر ەدى.
قالايشا كەۋدە كەرىپ ماقتانباسىن،
تۇرعاندا اسپانعا ورلەپ باقتالايى
ناقتى ىسكە ءابراحا كوشەدى ەندى.
حاباش بيلەۋشىسىنىڭ ءپىلىن الىپ،
قول باستاۋعا ىسىلىپ توسەلەدى.
مەككەگە الپىس مىڭ قول باستاپ كەلدى،
ايبىنى ءا دەگەننەن جاسقانتتى ەلدى.
ون ءۇش پىلگە ارتتىرعان قۇرال-سايمان
قاعبانى كومەدى، قالمايدى ورنى،-
دەپ دۇرلىكتى سول زامات ەلدىڭ كوبى.
-قۇرايىشتار جول بەرمەس بۇعان تەگى،-
دەگەندەردىڭ بىلگەندەر اۋزىن جاپتى.
شاماسى جوق، ولاردىڭ از سەمسەرى،
ول مىنگەن ءپىلدىڭ اتى ماحمۇت-تى
بىلەتىن ونى بايتاق مەككە جۇرتى.
مەككەگە تاياپ كەلىپ جاۋشى سالدى،
ءابراحتاي قولباسشى زور ءۇمىتتى.
مەككەگە اسكەر كىرمەي العاش بارعان،
بارلاۋشى توپ ۇركىتىپ لاڭ سالعان.
بولاشاق پايعامباردىڭ اتاسىنىڭ
تۇيەسىن ەكى جۇزدەي تارتىپ العان.
تاعى دا جەرگىلىكتى ءبىر تايپانىڭ
مالدارىنا قاسقىرداي اۋىز سالعان.
سول تۇستا ءابراحا ەلشىلەرى
ەركىنسىپ، ەسىرىپ ءبىر جەلپىنەدى.
-باسشىسى قۇرايىشتىڭ كەلسىن بەرى!-
دەگەن سوڭ ءابدىمۇتتالىپ بوي كورسەتكەن.
-مىنانى، ءاي، ءابدىمۇتتالىپ ۇستا،- دەدى
تىرلىكتى مۇنان وزگە تاستا،- دەدى.
-وقىپ بەر جۇرتىڭ مۇنى ۇقسا،- دەدى،
ء-بىز سەنى كۇتەمىز وسى تۇستا،- دەد.
-ورىندا، تەز ارتىڭدى قىس تا،- دەدى،
ازىرەيىلدەن ءارمان ەد سۇستارى ەندى.
ول حاتتا ءابراحا بىلاي دەگەن:
-سەندەردى مەن قىرىپ-جويۋ ويىمدا جوق،
تۇرعام جوق جانە مەنى مويىندا،- دەپ.
-كەلدىم مەن قاعبانى قۇلاتۋعا،
قارسىلاسساڭدار، قان جوسا قىلام انىق.
قىناپتاعى قىلىشتى قانعا مالىپ،
ءتىرىڭ تۇگىل ولگەنىڭە سالىق سالىپ.
قىز بىتكەندى كەتەمىن كۇڭدىككە الىپ،
تۇزداي قىلىپ قۇرتامىن ۇرپاعىڭدى،
تۋماعاندى جاتىردان جارىپ الىپ.
قارسىلاسپاساڭدار!
كەتىپ پە شايتان شالىپ؟
مال جاندارىڭ، تۇراعىڭ امان قالماق،
زيان جاساپ بىرىڭە سالمان سالماق.
شايقاسقىسى كەلمەسە قۇرايىشتىڭ،
باسشىسىنا بۇل ءسوزدى ايتام ارناپ.
قاسىما كەلىپ تۇرسىڭ مىنا مەنىڭ،
سوندا عانا مەن وعان ارتام سەنىم.
ءابدىمۇتتالىپتىڭ ەلشىگە جاۋابى:
-شايقاسپاسىم ونىمەن تاڭىرگە ايان،
سوعىسۋعا شامام جوق جاسىرمايمىن.
ءابراحانىڭ استام ءسوزىن
باسىمنان اسىرايىن.
قاعبا – اللا ءۇيى، ءوزى قورعار،
قيراتا المايد
اللا ءۇيىن ونان زورلار.
وسىلاي دەپ ىلەستى ەلشىمەنەن
ءابراحاعا جولىقپاق.
ءابدىمۇتالىپتى كورە ساپ،
كەلبەتىنە، جارقىن جۇزىنە،
كوزى ءتۇسىپ تامساندى.
كۇلە سويلەپ قوناعىن،
قۇشاق جايا قارسى الدى.
نەگە ەكەنى بەلگىسىز
سۇڭعاق بويى قوناقتىڭ
ءابراحاعا سول ءسات وي سالدى.
ايتسە دە ءابراحا سەنىمىنە بەرىك-تى،
جىگىتتەن سونشاما كورىكتى
-نە تىلەگىڭ بار؟- دەپ سۇرادى ءابراحا.
-اسكەرىڭ ەكى ءجۇز تۇيەمدى...
ءسوزىن ءبولىپ قاباعىن ءتۇيىپ تۇرىپ،
مىنا ءبىزدى كەلىپتى قۇداي ۇرىپ.
«قاعباننىڭ باقتاشىسى- قۇرايىش» دەپ
سىيلادىق بىلمەگەن سوڭ ءبىز تىك تۇرىپ.
قۇرايىش جازدا شامدا ەركىندەدى،
ال قىستا يەمەندە توركىندە.
بارداي-اق ەركىن كوشىپ، ەن جايلادى.
تىك تۇرىپ قىزمەت قىپ باقتىق بىزدەر.
بۇلاردى قاعبا ءۇشىن
ال بۇگىن نە دەر ەدىڭدەر بۇعان سىزدەر؟
قاعبانى قاسيەتتى قويا تۇرىپ،
باسىڭا نە كۇن تۋدى تۇيەڭدى ىزدەر؟
ء-اي، ءابراحا، ءجون سوزگە سەن توقتاعىن،
كوسەمسىنىپ كوكۋىن بۇل ارادا جوق ءمانى.
مەن ساعان قاعباننىڭ يەسى بار دەدىم،
قاعبانىڭ ينشاللا باستىرمايد سوقپاعىن.
قورعايدى سونسوڭ دا جاق اشپادىم.
تۇيەلەر- مەنىكى،
مالى ەمەس باسقانىڭ،-
دەگەندە ءابراحا اشۋدان جارىلدى،
دىرىلدەپ تىنىسى تارىلدى.
-اللا عوي سەنگەنىن كورەيىن!
سالايىن مايدانعا بارىمدى!-
دەگەندە ءابدىمۇتتالىپ:
-قاتىسىم مۇنىڭا جوق،- دەدى،- ەش مەنىڭ،
قاعبانى كوتەرىپ كەت مەيلىڭ.
ءجون بولار تۇيەمدى ايداپ كەتكەنىم.
وعان ول تۇيەسىن قايتاردى،
جولعا ساپ مەككەگە بەتتەدى.
جەتكەن سوڭ مەكەگە امان-ساۋ
قايتارعان مالدارىن ءابراحا قىلماي داۋ
جولىنا قۇربانعىپ شالماققا
جاراتقان يەنىڭ
بەلگى ساپ جىبەردى ايماققا.
سونان سوڭ حالقىنا مەككەنىڭ
ءابراحا ءسوزىنىڭ بەكەرىن،
اسكەرى زۇلىمدىق ەتەرىن.
مەككەگە كىرگەن ءسات ال ولار
ءار جاننىڭ تۇبىنە جەتەرىن.
دۇنيە-مۇلكىنىڭ شىعارىپ،
كۇل -كۇلىن تارتىپ-اپ كەتەرىن.
ايەلىن، قىزدارىن
قول جاۋلىق ەتەرىن.
بۇكپەسىز جاسىرماي ۇقتىردى،
-جاۋ ءبىزدى تۇيىققا تىقسىردى.
قاعبانى اللا ءوزى قورعاسىن،
ءبىز قايدان تاپپاقپىز ىقتىندى؟-
دەدى جۇرت ابەڭە جالتاقتاپ،
-تاۋ-تاستى پانالاپ كورىڭدەر جان ساقتاپ،
مەككەدەن كەتىڭدەر الشاقتاپ.
ازاپتان از كۇنگى بەزىنىپ جۇرمەڭدەر،
جاۋلاردىڭ قولىنان جامساپ قاپ.
وسى ءسوز تالايدىڭ كوڭىلىن دەمەدى،
ابەكەڭ شىنشىل ەد، ەر ەدى.
قولىندا كۇش جوعىن جاسىرىپ،
سەندەردى قورعايمىن دەمەدى.
جول سىلتەپ ابەكەڭ جۇرتىنا دەگەنى:
-قارسى تۇر، امال قىل اجالعا!
جاۋىڭا ولىسپەي بەرىسپە!
اينالعىن اپ-ساتتە بەرىشكە.
ولسەڭ دە ورىنىڭ پەيىشتە،-
دەگەن ءسوز اتادان بالاعا ميراس-تى.
قورعادى وتاندى، ميراستى.
ال بىزدەر قاعبانى جاۋعا قالدىرىپ،
(جاۋ قولىن جۇرەككە سالدىردىق).
شىندىق بۇل وزەكتى ورتەيتىن تىم اششى،
ايتسە دە جەرگە ۇرىپ، وكىنبە تىماقتى.
ءتىرىنىڭ تىرلىگى جالعاسپاق،
ولمەگەن ادىمداپ العا اسپاق،
جاۋمەن جانكەشتى ايقاسپاق.
مەككە - بۇل قالىڭ ەل تۇراعى،
قىرىلماق قارۋ اپ ايقاسساق.
ال قىرعىن بىزدەرگە كەرەك پە؟
جەلىككەن جەل وكپە،
قان اڭسار قورەككە.
قاراماس بالاعا، قارتتارعا،
دۇنيە بوعىڭدى ارتاردا.
اكەتەر تۇتقىنعا ۇلىڭدى، قىزىڭدى،
قۇلدىققا، كۇڭدىككە ساتۋعا،-
دەگەندە ەل كوڭىلى بۇزىلدى.
«قاعبانى كۇل ەتەم!» دەپ ەسىرگەن
ەسسىزدەرگە توپىراعىن تاپتاتپا،
قارىس سۇيەم ادىم العا اتتاتپا.
زۇلىمداردىڭ زۇلىم ويىن ىسكە استە اسىرما،
قارا نيەت قارعىس ايتىپ تاسىرعا.
ءبىر اللاعا جالبارىنىپ جىلادى
ءابدىمۇتتالىپ
دوستارىمەن ەرىپ كەلگەن قاسىنا.
سونان كەيىن قاعباعا بەتتەدى.
-ساقتاعاندى ساقتايتىن ەڭ، جان اللا،
ويدا-جوقتا باتقان مىنا مۇنارعا.
مەككە جۇرتى باسشىسى ەدىم مەن، اللا،
قارا باسىم قاعبادان ساداقا.
ال ەل-جۇرتتى وتقا سالسام مەن، اللا،
اقيرەتتە كەشپەس ەدىڭ سەن، اللا.
قاعبانى قيراتپاق بوپ ەسىرگەن،
ءبىر ءسات بولسىن مەككە وتىن وشىرمەك.
زۇلىمدىقتى قالاي عانا كەشىر ەم.
ەل -جۇرتىمنىڭ
قالاي عانا شىعارامىن ەسىنەن،
مەن ءوزىڭنىڭ قۇلىڭ ەدىم ماڭگىلىك،
ءوزىڭ دەسەم الاۋلاپ جاندى ءۇمىت.
مەيىرىمدى اللا قاھارىڭ،دا جەتەرلىك.
شىرىك پەنەن كۇپىرلەردى وتىنەم،
جاعىپ جىبەر كۇلدەرىن كوككە كوتەرىپ.
ەگەس
مەككەلىكتەرگە جاعىنىپ، جالپاقتاپ،
نە وتتاپ تۇر ءابراحا اقىماق؟
قارا تاستى نە تاپپاق ۇككەندە،
جوق الدە قۋلىق قىپ بارماعىن بۇككەن بە؟
ءابدىمۇتتالىپتىڭ قايتاردى تۇيەسىن،
ول مەنىڭ، نە سەنىڭ تيەسىڭ.
بايلىقتارىن جاسىرىپ،
قاشقان جۇرت قۋلىعى اسقان جۇرت.
نە قالدى بىزدەرگە تيەتىن؟-
دەپ نارازى ۇنمەن دۇڭك ەتتى.
الدەكىم ادىلدىك سۇيەتىن،
سول ساتتە ءبىر ەپتى جانىنا كەپ كۇڭك ەتتى.
ۇلەستەن قۇر قالام دەپ شاتاق شىعارما.
قارا اناۋ تاۋ-تاسقا ادام با، جىندار ما؟..
ادام.
ال ادام اينالا الماسىن مۇنارعا
كوككە ۇشىپ سۋ بولىپ سىڭبەسىن،
سەندەي ەر ۇعار دا.
تەك، تەك ...دىمىڭدى شىعارما
ءوزىڭدى مەن ىزدەپ تابامىن،
مەككەلىكتەردىڭ تىققانىن
الاقانىڭا سالامىن.
تەك ءوزىڭ ءسوزىڭدى جۇتپاعىن،
اۋزىڭا بەكەم بول!
تىلەرىم جالعىز-اق سەنەن سول-
جاڭاعى ءسوزىڭدى ەستىسە،
دۇرلىگىپ ەرەۋىل باستالاد،
قاعىبا قالادى جايىنا،
وسىنى پايىمدا.
قابىرعاسىن قاعبانىڭ
قالدىرىپ جايىنا،
ورلەيمىز تاۋعا انا.
قارۋسىز قالىڭ ەل
كوز جاسىن سەلدەتىپ بەينە سەل.
-جان ساۋعا، جان ساۋعا...
ساسپا سەن توناۋدىڭ
تابامىز امالىن.
شەشۋشى ساتتە تەك تايماسىن تابانىڭ،-
دەدى دە جونەلدى جىلىستاپ.
تاعى دا ءبىر ءتۇن وتكەندى جىلىستاپ،
كەيىننىڭ جىنى ۇستاپ،
جاۋدى اڭساپ جۇلىسپاق.
قالىڭ قول وتكەردى،
شابۋىلعا بۇيرىق جوق تەگى.
بۇيرىقتان سوڭ
ميلادي 571 - جىل.
مۇحاررام ايى بۇل.
17 - جەكسەنبى
بۇيرىق تا كەپ جەتتى ەندى.
اقىرعان ايبىندى ءۇن
تەربەدى جەر-كوكتى.
شابۋىل باستالار تۇسىندا
جولباسشى نۋفايل يبي حابيب
كەلدى دە ماحمۇت ءپىلدىڭ تۇسىنا:
-شوك، ماحمۇت، شوك!- دەدى.
-سەن اللانىڭ تاراپىنان
قاسيەتى سانالعان ايماقتاسىڭ،
تۇرعاندا امان باسىڭ،
ايتقانىمدى ورىنداساڭ،
قۇتىلاسىڭ.
كەلگەن جولىڭمەن كەرى قايتپاساڭ، تۇتىلاسىڭ،
قايتساڭ اللانىڭ كارىنەن قۇتىلاسىڭ.
وسىلاي دەپ ءوزى تاۋعا بەتتەدى.
ال ءپىل بولسا،
شوگە كەتكەن-دى.
تۇرعىزا الماي اسكەرلەر بولدى الەك،
جابىلىپ تۇرعىزباق بوپ كوردى دەمەپ.
تۇرعىزباق بىلاي تۇرسىن اربىردەن سوڭ،
شارشادى قوزعاي الماي بۇعان سەبەپ.
نە ەكەنىن بىردە ءبىرى ۇعا المادى،
يەمەنگە، شامعا بۇرسا
تۇرا شاۋىپ،
قاعباعا بۇرعاندا بۇراڭدادى.
سىلق ەتىپ، ءالى قۇرىپ تۇرا المادى،
كورگەندەر ءوز كوزىنە ءوزى سەنبەي،
بار دەستى مۇنىسىندا سەبەپ نەندەي.
تالايدىڭ شىجىعان كۇننەن كونى كەپكەن،
كولەڭكە ىزدەيتىندەي توڭىرەكتەن.
ءدال سول ءسات تەڭىز جاقتان ۇشقان قۇستار،
بۇرشاقتاي تاستى ۇستەرىنەن سەۋىپ وتكەن.
تاس تيگەن ءتىرى قالماي جاننىڭ ءبىرى،
اسكەردىڭ شەرۋ تارتپاق باسىلدى ءۇنى.
شاعىن قۇس ۇقسايد ءتۇرى قارلىعاشقا،
«ءابابيل» دەپ اتاعان قۇران مۇنى.
ءابراحا اسكەرىنە تەڭىز جاقتان
ۇشىپ كەپ، ۇستەرىنەن تاس بوراتقان.
ءارقايسى الىپ ۇشقان ءۇش تاستان،
بۇرشاققا ونى مەككە حالقى ۇقساتقان.
قىزدىرىپ سول ساتىندە العان وتتان،
سوداندا تاس تيگەندەر سۇلاپ تۇسكەن.
الاۋلاپ قاس قاعىمدا كۇيىپ پىسكەن،
كورگەندە تىرىلەرى تۇرا قاشقان.
ايىرىلىپ ءا دەگەندە ەس پەن تۇستەن،
بەتالدى بەزە قاشىپ شىعانداعان.
ءبارىبىر قالماعان-دى ءبىرى امان...
اللانىڭ قاشساڭداعى قۇرىعى ۇزىن،
جاراتقان جەر مەن كوكتى جەردىڭ ءجۇزىن.
قور بولىپ قاھارىنا تاپ كەلگەندەر،
كۇنىندە تاڭداماقشار كورمەيد ءجۇزىن.
اللانىڭ شاشىڭنان كوپ الاپاتى،
كورسە دە پەندە شىركىن سان اپاتتى.
سۋ تاسقىنىن، ءورت پەنەن ءزىلزالانى،
پەندەلىكپەن ءمان بەرمەي ساندالىپتى.
سونىڭ ءبىرى- ءابراحا: «قاعبانى
جوق قىلام!»- دەپ كۇپسىنىپ قاعىنعان-دى.
قاعبانى قۇرىتپاق بوپ قۇتىرىنعان،
سايتانىن اللا ءوزى قاعىپ الدى.
جاراسى جانعا باتىپ، ءىرىڭ اعىپ،
زارلاندى ول
قۇدايىنا مۇڭىن شاعىپ.
الەمدە اللا- بىرەۋ، قالعاندارىن
جالعانشىلار شىعارعان ويدان لاعىپ.
اللا ءوزى ءابراحانى قارعادى حاق،
قاعباعا بولعاندا تۇسىرمەك داق.
ءىرىپ-شىرىپ ءوتىپتى ومىردەن ول،
قولىڭنان كەلسە پەندە اللاعا جاق.
«تاۋ مايا بوپ ءۇيىلىپ ولىكتەرى»
سۋ سەپكەندەي باسىلدى جەلىكتەرى.
پانا بولار جانىنا جەر تابا الماي،
بەزىپ بەردى ءابراحانىڭ كورىپكەلى.
اللاعا شەك كەلتىرگەن بۇل ءبىر پەندە،
مىنەزدى سىڭار ەزۋ كونبەس جونگە.
جارىمەس جالعانىنشىنى كورىپكەل دەپ،
اللانىڭ ق ۇلى بولساڭ مۇلدە سەنبە.
ءبىر ءسوزى تيگىزەتىن مىڭعا كەسىر،
جاراتقان قۇلدارىندى ءوزىڭ كەشىر.
اداستىرعان سانداردى وتىن ءوشىر،
سوندا دا سولاردان ءبىز بەزە المادىق،
قاپى ۇرىپ قالساقتاعى كوپ الدانىپ.
مەككەگە تاعى دا ءبىز ورالايىق،
كۇڭىرەنىپ كۇيزەلگەن جۇرت ساندالىپ.
... قان ساسىپ كەتكەندەي ەد مەككە ماڭى،
جارالى كەيبىرىنىڭ شىقپاي جانى.
شىڭعىرعان، بەبەۋ قاقان داۋىستارى،
قۇلاق تۇرسىن قاراداي جەيدى جاندى.
شايقاستا وپات بولۋ – سوعىس زاڭى،
اجالسىز جارالانار شىقپاس جانى.
تالاي جىلعا سوزىلعان سوعىستاردا،
ءدال مۇنداي توگىلمەگەن ادام قانى.
بۇل ءسوزدى بىلەتىندەر راستادى،
ءبىرازى ءولىپ، ءبىرازى بوپ جارالى،
نەگىزى ساقتالاتىن كوپ قۇرامى.
قاس قاعىم ءسات بولماي-اق بۇل سوعىستا،
بىت -شىت بوپ دۇشپان قولى قاقىرادى.
بولماعان بۇرىن- سوڭدى سوعىس مۇنداي،
بۇل سوعىس قارسىلاستان ەدى جۇرداي.
قارسى تۇرعان قارۋلى قول جوق ەدى،
جامساتتى ءابراحا قولىن
پاتشا قۇداي
ەكەنى ەشبىر تالاس تۋدىرمادى.
شۋلادى وسىلاي دەپ مەككە ماڭى،
بۇل شىندىقتى بۇل كۇندە مويىندايدى،
الەمنىڭ حرەستيانى، مۇسىلمانى.
...قۇستار بەينە كەتكەندەي ءسىڭىپ كوككە،
جايلادى ازالى ءۇن توڭىرەكتى.
مەككەلىكتەر تاۋ-تاستى پانالاعان،
ۇرەيلەنىپ زارلى ۇنىنەن ەڭىرەپتى.
اسپان مەن جەر كەتكەندەي-اق تۇتاسىپ،
سەلدەپ جاڭبىر اعىل-تەگىل سۋ تاسىپ.
ولگەندەردى، سەل اعىزىپ پىلدەردى،
الىپ كەتتى كوز كورمەسكە تىم قاشىق.
تىلەك
قۇلىمىز ءبىر اللانىڭ قۇلاق كەستى،
جان اللا سانا بەرىپ سىيلادى ەستى.
مۇحاممەد پايعامباردىڭ ۇمبەتىمىز...
ات-باسىن ءجيى بۇرار سۇرلەۋگە ەسكى.
سول سۇرلەۋ...
قان مايداننىڭ سوقپاعى دا،
الەمنىڭ وقپەن وسار وقپانى دا،
اينالعان ميلليونداردىڭ جوقتاۋىنا.
تىنىمسىز توگىلگەن قان
توقتاۋىنا.
پەيىلدى سەكىلدى بوپ كورىنگەنمەن،
مەزى بوپ كەلىس ءسوزدىڭ كوپ داۋىنان
سوعىسقا جول جوق دەگەن كۇنى كەشە.
كەي ەلدىڭ العا قادام باسپاۋىنان،
جەلىگىپ داۋدى قايتا باستاۋىنان.
شوشىنعان قۇلدارىڭدى ءوزىڭ قولدا،
ارماندارى قالماسىن جارتى جولدا.
قۇلدارىڭ، اللا، وزىڭنەن وتىنەدى
-سوعىستىڭ كۇيدىرمەسىن وتتى لەبى،
تۇرسىن،- دەپ،- بار الەمنىڭ اشىق كوگى.
(اڭىزداعى دەرەكتەر قۇران كارىمنىڭ قازاقشا ماعىنا جانە تۇسىنىگىنەن، داميرا ءومىرزاق قىزى يبراگيمنىڭ «ادامزاتتىڭ اسىل ءتاجى مۇحاممەد (س.ا.ۋ.) پايعامباردىڭ ءومىرى» اتتى كىتابىنان الىندى).
سۇلەيمەن بايازيتوۆ
You Might Also Like
-
ماڭعىستاۋ وبلىسى، جاڭاوزەن قالاسى №25 "تولاعاي" بالاباقشاسى مكقك-نىڭ تاربيەلەنۋشىسى: بيسەنعالي بەكسۇلتان تاربيەشىسى: تاجيبايەۆا الماس كايسايەۆنا
-
قاشاننان بەرى جاتقانى بەلگىسىز، بالاۋىزدىڭ سورەدە جاتقانىنا كوپ بولدى. ەشكىم ونى كەرەك ەتپەيدى. جارقىراعان ەلەكتر جارىعى بار. ءبىراق، بالاۋىز ەشقاشان دا ءۇمىتىن ۇزگەن ەمەس. وسى ۇيدەگى ادامداردىڭ ءتىرش...
