ادامدارمەن قارىم - قاتىناس جولدارى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ادامدارمەن قارىم - قاتىناس جولدارى
ساباقتىڭ ماقساتتارى:
1. وقۋشىلاردى قارىم - قاتىناس جولدارىمەن، تۇرلەرىمەن جانە ادىستەرىممەن كەڭىنە تانىستىرۋ؛ ولاردى ورتاعا سالىپ تالداۋ؛
2. ادامدارمەن تىڭداي بىلۋگە ءوز ويىمەن بولىسۋگە تاربيەلەۋ؛
3. ءوز ويىنا سەنىمدى بولىپ، ناقتى جەتكىزۋدى دامىتۋ.
ءپان ارالىق بايلانىس: فيلوسوفيا، تاريح، شەتەل ادەبيەتى.
كورنەكىلىك: تاقتادا ۇلى فيلوسوفتاردىڭ، ويشىلداردىڭ تۇجىرىمدارى
1. ماداقتاۋ شاراپ سياقتى كوڭىلدى كوتەرەدى، ءبىراق سانانى ۋلامايدى. (ۆولتەر).
2. قاتەلەسۋ ءار ادامعا ءتان، ءبىراق اقماق ادام عانا ءوز قاتەسىن مويىنداۋدان باس تارتادى. (سيسەرون).
3. كوپ سويلەگەندە ۇتىلدىم، ال ۇندەمەگەندە – ۇتتىم. (ماو سزەدۋن).
4. ءار ادامدا قۇدىرەتتى كۇش بار، سوندىقتان ادامدار ءبىر - ءبىرىن سىيلاۋعا ءتيىس. (م.گوركيي).
5. ەشكىمدە ساعان دوس ەمەس، ەشكىمدە ساعان قاس ەمەس، ءبىراق ءار ادام ساعان وقىتۋشى. (ورىس ماقالى).
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى: سالەمدەسۋ؛ وقۋشىلاردى تۇگەلدەۋ
ءىى. 1). – بۇگىنگى ساباعىمىزدى «تەلەفون» ويىنان باستايىق؛ ءقازىر ءار توپتان بىرەۋىڭىزگە 1ءسوز ايتام، ونىڭ مىندەتى - ءارى قاراي جالعاستىرىپ، قاسىنداعى كورشىسىنە قۇلاعىنا ايتۋ. ويىنىمىز وسىلاي جالعاستىرىلادى.
ويىن اياقتالعاننان كەيىن، قورتىندى جاساۋ، وقۋشىلارعا سۇراق: نەگە باسىندا ايتىلعان ءسوز اياعىندا وزگەردى؟
بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى «ادامدارمەن قارىم - قاتىناس جولدارى». ءومىرىمىز اينالاداعىلارمەن تىعىز قارىم-قاتىناسقا قۇرالعان.
وكىنىشكە وراي ارادا كەيدە تۇسىنبەۋشىلىك، كەرىستەر بولادى. سەبەبى نەدە؟ قاتە كىمنەن؟ مۇمكىن، ءوزىمىز ادامداردىڭ كوڭىلىن ءتۇسىنىپ تىڭداي بىلمەيتىن شىعارمىز؟ وسى سۇراقتارعا جاۋاپ الۋ ءۇشىن سىزگە تەست «ءوز - اراڭىزدا قاندايسىز؟» ۇسىنامىن.
1. ءسىز بىرەۋمەن ۇرسىپ قالعاندا ءوزىڭىزدى قالاي ۇستايسىز؟
ا). ءبىر قالىپتى – 3 ۇپاي
ءا). ءورشي تۇسەمىن – 2 ۇپاي
ب). ۇندەمەي قۇتىلاسىز - 1 ۇپاي
2. دوستارىڭىزبەن ارا - قاتىناسىڭىز قالاي؟
ا). ءجيى ارالاسىپ تۇراسىز – 3 ۇپاي
ءا). ونشا ارالاسپايسىز – 0 ۇپاي
ب). رەتى كەلگەندە - 2 ۇپاي
3. دەمالىس كۇنىڭىزدى قايدا وتكىزەسىز؟
ا). ۇيدە – 3 ۇپاي
ءا). دوستارىڭىزبەن بىرگە – 2 ۇپاي
ب). كينو، كافە، ديسكوتەكادا - 3 ۇپاي
4. گازەت - جۋرنال وقىپ تۇراسىز با؟
ا). ءيا – 0 ۇپاي
ءا). ۋاقىتىڭىز بولعاندا – 3 ۇپاي
ب). اندا - ساندا - 2 ۇپاي
5. ادەمى كيىنگەندى ۇناتاسىز با؟
ا). ارينە – 3 ۇپاي
ءا). كيىم تاڭدامايسىز – 2 ۇپاي
ب). مودامەن كيىنەسىز - 0 ۇپاي
6. قاتتى داۋىس شىقسا، قۇلاق ءتۇرىپ كوڭىل بولەسىز بە؟
ا). ءيا – 4 ۇپاي
ءا). جوق – 3 ۇپاي
ب). بىرەۋدىڭ شارۋاسىنا ارالاسپايسىز - 1 ۇپاي
6. كوپشىلىكتە ءوزىڭىزدى قالاي ۇستايسىز؟
ا). ءبىر قالىپتى – 3 ۇپاي
ءا). ۇندەمەي قالاسىڭىز – 0 ۇپاي
ب). جەڭىلدەي سەزىنەسىز - 1 ۇپاي
10 - 15 ۇپاي. ءسىز ءبىر قالىپتى جانسىز. ۇرىس - كەرىستى جانىڭىز قالامايدى. ايقاي - شۋدان باسىڭىزدى اۋلاق ۇستاۋعا تىرىساسىز. اراعا ءتۇسىپ، اراشالاپ الۋ دەگەندى بىلمەيسىز. اشۋىڭىز كەلىپ تۇرسا دا، ۇندەمەي قۇتىلاسىز.
16 - 25 ۇپاي. ۇرىس – كەرىس بولسا - اق ەشكىمگە باعىنباي ورشەلەنە تۇسەسىز. تىرناق استىنان كىر ىزدەپ، سول ادامدى جەڭۋگە تىرىساسىز. وزگەنىڭ پىكىرىنە قوسىلماي، تەك وزىڭىزدىكىن دۇرىس دەپ باعامدايسىز. سىزدەي جانمەن ءبىر شاڭىراق استىندا ءومىر ءسۇرۋ قيىنعا تۇسەرى ايدان انىق. جالعىز قالماۋ ءۇشىن ءار دايىم ۇستامدى بولعانىڭىز دۇرىس بولار. مادەنيەتتى ادام بولعاندىقتان «سابىرلى جەتەر مۇراتىنا» دەگەن ماقالعا ەرىپ، ءار كەرىستى سابىرلىقپەن شەشۋ كەرەكپىز.
ساباقتىڭ ماقساتتارى:
1. وقۋشىلاردى قارىم - قاتىناس جولدارىمەن، تۇرلەرىمەن جانە ادىستەرىممەن كەڭىنە تانىستىرۋ؛ ولاردى ورتاعا سالىپ تالداۋ؛
2. ادامدارمەن تىڭداي بىلۋگە ءوز ويىمەن بولىسۋگە تاربيەلەۋ؛
3. ءوز ويىنا سەنىمدى بولىپ، ناقتى جەتكىزۋدى دامىتۋ.
ءپان ارالىق بايلانىس: فيلوسوفيا، تاريح، شەتەل ادەبيەتى.
كورنەكىلىك: تاقتادا ۇلى فيلوسوفتاردىڭ، ويشىلداردىڭ تۇجىرىمدارى
1. ماداقتاۋ شاراپ سياقتى كوڭىلدى كوتەرەدى، ءبىراق سانانى ۋلامايدى. (ۆولتەر).
2. قاتەلەسۋ ءار ادامعا ءتان، ءبىراق اقماق ادام عانا ءوز قاتەسىن مويىنداۋدان باس تارتادى. (سيسەرون).
3. كوپ سويلەگەندە ۇتىلدىم، ال ۇندەمەگەندە – ۇتتىم. (ماو سزەدۋن).
4. ءار ادامدا قۇدىرەتتى كۇش بار، سوندىقتان ادامدار ءبىر - ءبىرىن سىيلاۋعا ءتيىس. (م.گوركيي).
5. ەشكىمدە ساعان دوس ەمەس، ەشكىمدە ساعان قاس ەمەس، ءبىراق ءار ادام ساعان وقىتۋشى. (ورىس ماقالى).
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى: سالەمدەسۋ؛ وقۋشىلاردى تۇگەلدەۋ
ءىى. 1). – بۇگىنگى ساباعىمىزدى «تەلەفون» ويىنان باستايىق؛ ءقازىر ءار توپتان بىرەۋىڭىزگە 1ءسوز ايتام، ونىڭ مىندەتى - ءارى قاراي جالعاستىرىپ، قاسىنداعى كورشىسىنە قۇلاعىنا ايتۋ. ويىنىمىز وسىلاي جالعاستىرىلادى.
ويىن اياقتالعاننان كەيىن، قورتىندى جاساۋ، وقۋشىلارعا سۇراق: نەگە باسىندا ايتىلعان ءسوز اياعىندا وزگەردى؟
بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى «ادامدارمەن قارىم - قاتىناس جولدارى». ءومىرىمىز اينالاداعىلارمەن تىعىز قارىم-قاتىناسقا قۇرالعان.
وكىنىشكە وراي ارادا كەيدە تۇسىنبەۋشىلىك، كەرىستەر بولادى. سەبەبى نەدە؟ قاتە كىمنەن؟ مۇمكىن، ءوزىمىز ادامداردىڭ كوڭىلىن ءتۇسىنىپ تىڭداي بىلمەيتىن شىعارمىز؟ وسى سۇراقتارعا جاۋاپ الۋ ءۇشىن سىزگە تەست «ءوز - اراڭىزدا قاندايسىز؟» ۇسىنامىن.
1. ءسىز بىرەۋمەن ۇرسىپ قالعاندا ءوزىڭىزدى قالاي ۇستايسىز؟
ا). ءبىر قالىپتى – 3 ۇپاي
ءا). ءورشي تۇسەمىن – 2 ۇپاي
ب). ۇندەمەي قۇتىلاسىز - 1 ۇپاي
2. دوستارىڭىزبەن ارا - قاتىناسىڭىز قالاي؟
ا). ءجيى ارالاسىپ تۇراسىز – 3 ۇپاي
ءا). ونشا ارالاسپايسىز – 0 ۇپاي
ب). رەتى كەلگەندە - 2 ۇپاي
3. دەمالىس كۇنىڭىزدى قايدا وتكىزەسىز؟
ا). ۇيدە – 3 ۇپاي
ءا). دوستارىڭىزبەن بىرگە – 2 ۇپاي
ب). كينو، كافە، ديسكوتەكادا - 3 ۇپاي
4. گازەت - جۋرنال وقىپ تۇراسىز با؟
ا). ءيا – 0 ۇپاي
ءا). ۋاقىتىڭىز بولعاندا – 3 ۇپاي
ب). اندا - ساندا - 2 ۇپاي
5. ادەمى كيىنگەندى ۇناتاسىز با؟
ا). ارينە – 3 ۇپاي
ءا). كيىم تاڭدامايسىز – 2 ۇپاي
ب). مودامەن كيىنەسىز - 0 ۇپاي
6. قاتتى داۋىس شىقسا، قۇلاق ءتۇرىپ كوڭىل بولەسىز بە؟
ا). ءيا – 4 ۇپاي
ءا). جوق – 3 ۇپاي
ب). بىرەۋدىڭ شارۋاسىنا ارالاسپايسىز - 1 ۇپاي
6. كوپشىلىكتە ءوزىڭىزدى قالاي ۇستايسىز؟
ا). ءبىر قالىپتى – 3 ۇپاي
ءا). ۇندەمەي قالاسىڭىز – 0 ۇپاي
ب). جەڭىلدەي سەزىنەسىز - 1 ۇپاي
10 - 15 ۇپاي. ءسىز ءبىر قالىپتى جانسىز. ۇرىس - كەرىستى جانىڭىز قالامايدى. ايقاي - شۋدان باسىڭىزدى اۋلاق ۇستاۋعا تىرىساسىز. اراعا ءتۇسىپ، اراشالاپ الۋ دەگەندى بىلمەيسىز. اشۋىڭىز كەلىپ تۇرسا دا، ۇندەمەي قۇتىلاسىز.
16 - 25 ۇپاي. ۇرىس – كەرىس بولسا - اق ەشكىمگە باعىنباي ورشەلەنە تۇسەسىز. تىرناق استىنان كىر ىزدەپ، سول ادامدى جەڭۋگە تىرىساسىز. وزگەنىڭ پىكىرىنە قوسىلماي، تەك وزىڭىزدىكىن دۇرىس دەپ باعامدايسىز. سىزدەي جانمەن ءبىر شاڭىراق استىندا ءومىر ءسۇرۋ قيىنعا تۇسەرى ايدان انىق. جالعىز قالماۋ ءۇشىن ءار دايىم ۇستامدى بولعانىڭىز دۇرىس بولار. مادەنيەتتى ادام بولعاندىقتان «سابىرلى جەتەر مۇراتىنا» دەگەن ماقالعا ەرىپ، ءار كەرىستى سابىرلىقپەن شەشۋ كەرەكپىز.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
تاقىرىبى: تابيعات بۇرىشىنداعى تىرشىلىك (وسىمدىكتەر مەن جانۋارلار)
