ادامگەرشىلىك – اسىل قاسيەت
اتىراۋ وبلىسى، يساتاي اۋدنى، ح. ناۋبەتوۆ اتىنداعى
ورتا مەكتەپتىڭ جوعارعى ساناتتى باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
نۇرماشيەۆا شاربانۋ ناسىر قىزى
تاقىرىبى: ادامگەرشىلىك – اسىل قاسيەت.
ماقساتى: وقۋشىلاردى قايىرىمدىلىققا، ادەپتىلىككە، سىپايىلىققا، يناباتتىلىققا، كىشىگە قامقور، ۇلكەنگە قۇرمەتپەن ىزەتتى بولۋعا تاربيەلەۋ؛ سىنىپتاس قۇربىلارىنىڭ ءقادىرىن بىلۋگە، ءوزارا سىيلاستىق ورناتۋعا، اتا - بابا سالتىن قاستەرلەۋگە تاربيەلەۋ؛ وقۋشىلاردى ادامگەرشىلىككە، جۇيەلى ويلاۋعا، توپ بولىپ جۇمىس ىستەۋگە داعدىلاندىرۋ.
كورنەكىلىگى: ناقىل سوزدەر، سۇراقتار، ءسوزجۇمباق، سلايد ارقىلى دايىندالعان ماتەريالدار.
ءى. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى.
ءىى. اتادان ۇلاعات، انادان عيبرات.
ءىىى. ادامنىڭ جاقسى – جامان قاسيەتتەرى. سەن قاندايسىڭ؟..
ءىV. بابالار بالانى قالاي تاربيەلەگەن؟
V. ىرىم - تىيىم – ۇلاعات كوزى.
Vءى. وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق جۇمىسى.
VII. قورىتىندىلاۋ.
بارىسى.
ءمۇعالىم: قازىرگى زامان قىز تاربيەسى مەن ۇل تاربيەسىنە ەرەكشە ءمان بەرۋدى قاجەت ەتەدى. «ۇل تاربيەلەي وتىرىپ، جەر يەسىن تاربيەلەيمىز، قىز تاربيەلەي وتىرىپ، ۇلتتى تاربيەلەيمىز» دەپ بەكەر ايتىلماسا كەرەك. حالقىمىزدا ەرتە كەزدەن – اق ادامگەرشىلىكتى، ادەپتى جوعارى باعالاي بىلگەن. وتباسى - قوعامنىڭ ءبىر بولشەگى، ال وتباسىنىڭ التىن قازىعى - ايەل ادام. بەسىگىندە جاقسى تاربيە العان، ۇلگى - ونەگە كورگەن قىز بالا قايدا بولسا دا، كەلىن بولعاندا دا كورگەندىلىگىن كورسەتەدى. ال جاقسى تاربيە العان ۇلدار جاۋ كەلگەندە دە جايداق اتقا مىنە شاباتىن وجەت، باتىل، ادال، جەرىنە، تۋعان حالقىنا ىستىق ىقىلاستى، ۇلكەنگە دە، كىشىگە دە قامقور بولا بىلگەن عوي. ادەپتىلىك، يناباتتىلىق، سىيلاسۋ جاعىنان حالقىمىز الدىنا جان سالماعان. ءبىر وكىنىشتىسى: ۋاقىت وتكەن سايىن وسىناۋ اسىل قاسيەتتەرىمىزدەن ايىرىلىپ بارا جاتقاندايمىز. ۇلتتىق ىزگى ءداستۇرىمىزدى ەسكىلىكتىڭ قالدىعى دەپ مۇرىن شۇيىرە قاراماي، وسى زامانعا لايىقتىسىن تاڭداپ الىپ، يناباتتى قىز، ۇلاعاتتى ۇل تاربيەلەۋ – اتا - انانىڭ دا، ۇستازدار قاۋىمىنىڭ دا مىندەتى. ەندى وسى ماسەلە توڭىرەگىندە وي وربىتسەك، وقۋشىلارىمىز نە دەر ەكەن؟..
ءىى. اتادان ۇلاعات، انادان عيبرات
1 - وقۋشى: ءاربىر قىز بالا بوي جەتىپ، اكە - شەشەسىنىڭ ورتاسىندا بۇلعاقتاعان داۋرەنىن قالدىرىپ، باسقا ءبىر ۇيگە كەلىن بولىپ تۇسەدى. ءوز شاڭىراعىن كوتەرىپ، ءۇي مەن شارۋاعا يەلىك ەتىپ ءتۇتىن تۇتەتەدى، انا بولىپ ومىرگە پەرزەنت اكەلەدى. جار قۇشىپ، انا بولۋ – قىز بالانىڭ ماقتانىشى ءارى باقىتى.
2 - وقۋشى: قىز بالانىڭ سول كۇنگە دايىندىق رەتىندە ءوز ۇيىندە ءجۇرىپ ۇيرەنەتىن ونەگەلەرى مەن وتەيتىن مىندەتتەرى از بولمايدى. ولاردىڭ بارلىعى قوسىلا كەلە كەلىن بولۋ ادەبىن قۇرايدى.
3 - وقۋشى: سول ومىرگە مويىن ۇسىنىپ، ىنتا قويىپ ۇيرەنۋ، دايارلانۋ – كورەگەندىلىكتىڭ بەلگىسى. قىز بالا وڭ جاقتا وتىرعاندا – اق كەلىن بولىپ تۇسكەندە اتقاراتىن اۋىر دا ارداقتى مىندەتتەردى، اتتاپ وتۋگە بولمايتىن ادەپ - يناباتتىلىق تالاپتارى جايىندا جاقسى حاباردار بولۋى كەرەك.
4 - وقۋشى: قىز بالا توي - تومالاق، كوپ ادام جينالعان جەردە كوزگە تۇسەدى، سىنالادى. وندايدا ءوزىنىڭ ۇستامدىلىعىمەن، جارقىن ءجۇزدى سىپايىلىعىمەن، جيناقى، شيراق ءجۇرىس - تۇرىسىمەن، سەرگەك - سەزىمتالدىق ەپتىلىگىمەن، سوزگە ۇستالىعىمەن كوزگە ءتۇسىپ، جۇرتتى تامساندىرادى.
5 - وقۋشى: ال مۇنداي جاقسى اتاقتىڭ قىز بالانىڭ بولاشاعى ءۇشىن ماڭىزى زور. ۇيات، ادەپ جورالعىلارىن بەلدەن باسىپ، وتىرعاندا، تۇرعاندا ءوزىنىڭ جاراتىلىسىن ەسكەرمەيتىن، قىزعا، كەلىنگە جاراساتىن قىمسىنۋ، قىزارۋ، تارتىنۋ، يمەنۋ دەگەن ويىنا كىرىپ – شىقپايتىن قىز وزىنە عانا ەمەس اتا - انا، باۋىر - تۋعاندارىنا ءسوز كەلتىرىپ، جەرگە قاراتادى.
6 - وقۋشى: قىزدىڭ، دەمەك بولاشاق كەلىننىڭ قولىنان ءىس كەلۋى – مىندەتتى جاعداي. اينالاداعى ادامداردى سىيلاۋ اتا - انانى قۇرمەتتەۋدەن باستالادى.
7 - وقۋشى: ەر بالا ەڭبەككە ەرتە بەيىمدەلەدى. ءسويتىپ اۋىلدىڭ ەرەسەك بالالارىمەن، قۇربىلارىمەن، اعالارى، اكەلەرىمەن بىرگە شارۋاشىلىققا قاراۋعا، اڭگىمە تىڭداپ، ەرتەگى ايتۋعا، ولەڭ ايتىپ، ءان سالۋعا بەيىمدەلگەن
8 - وقۋشى: قازاق وتباسىندا ەر بالانى تاربيەلەۋدە اكەنىڭ ءرولى ۇلكەن. سوندىقتان ءوز ۇلىنا بار ونەرىن، ەستىگەن - بىلگەنىن تۇگەل ۇيرەتۋگە تىرىسقان
9 - وقۋشى: «اتا - بالاعا سىنشى» دەمەكشى، اكە ءوز بالالارىنىڭ جەكە ەرەك - شەلىكتەرىن، قانداي ىسكە، ونەرگە بەيىمدىگىن ەرتە اڭعارىپ، شاماسى كەلگەنشە بالاسىنىڭ بويىنداعى تابيعي قاسيەتتەرىن دامىتۋعا كۇش سالعان.
10 - وقۋشى: پاراساتتى اكە بالالارىنا اتا - بابالارىنىڭ ءىس - ارەكەتىنىڭ ۇلگى بولارلىق ونەرىن ايتىپ، اعايىننىڭ تۋىستىق، جاقىندىق قاتىناسىن ءتۇسىندىرىپ، اتاتەگى تۋرالى ايتىپ وتىرۋدى پارىز ساناعان.
ءىىى. ادامنىڭ جاقسى - جامان قاسيەتتەرى. سەن قاندايسىڭ؟
ومىردەگى باعىتىڭ دا، ءىس - قاراكەتىڭ دە ءوز بويىڭا ۇڭىلۋدەن بولادى. اركىمدە ەرەكشە كوزگە تۇسەتىن ءبىر قاسيەت بولادى. سول قاسيەت قاستەرلەنسە ونىڭ قولىنان كەلمەيتىن نارسە جوق، ءوزىنىڭ كوزدەگەن ماقساتىنا جەتەدى. تالانتسىز ادام جوق، ءوز ورنىن تاپپايتىن ادام بار. قابىلەتتىلىكتىڭ كوزگە كورىنۋىنە سەپتىگىن تيگىزەتىن – وتباسى، مەكتەپ، جولداستارى، ۇجىم. ال نەگىزىندە بارىنە ىزدەنىمپاز ادامنىڭ ءوزى تۇرتكى بولۋى كەرەك.
ناعىز ادامعا ءتان قاسيەتتەر.
1) ۇعىمدى، ويلى ەتەتىن زەردە - زەيىنىڭ.
2) سەنى ورگە سۇيرەيتىن - ونەر - ءورىسىڭ.
3) تەك ىلگەرى باستايتىن – تالابىڭ.
4) ەشقاشان الدامايتىن - تاپقىرلىعىڭ.
5) قيىندىقتا سانالاتىن – قايراتىڭ.
6) بارىنەن دە كۇشتى – ءبىلىمىڭ.
ەر جىگىتتىڭ اينىماس سەرىكتەرى: ومىرلىك جارىڭ - جۇبايىڭ، مىنگەن اتىڭ – پىراعىڭ، پاراساتىڭ - اقىلىڭ. جىگىتتىڭ جولىن كەسىپ، اياعىنا تۇساۋ بولاتىن جاۋلارى:
1) جالقاۋلىق
2) اڭقاۋلىق
3) جاسقانشاقتىق
4) پاسىقتىق
5) سۋجۇقپاس سۋايتتىق
6) وسەكشىلدىك
7) مىلجىڭدىق.
وسى قىسقا ومىردە ورنى تولمايتىن ءۇش نارسە بار.
ول - اتا، انا، بالا. ءبىر ۇرپاق كەلىپ، ءبىر ۇرپاق كەتەدى. ءبىراق جەر بەتىندە ءومىر ولمەيدى. ءومىردى بالا قوسادى. اتا - انا اسقار تاۋىڭ، اينالىپ وتسەڭ جامان، اسىپ تۇسسەڭ جاقسى.
12 - وقۋشى: بابالار بالانى قالاي تاربيەلەگەن؟
اتا - بابالارىمىز ۇل بالالارىن جاستايىنان ەل قورعاۋعا، مال باعۋعا تاربيەلەسە، ال قىزدارىن «بولاشاق وتاۋ يەسى» دەپ قارشادايىنان ءۇي شارۋاسىنا يكەمدەگەن.
ءىV. ىرىم - تىيىم – ۇلاعات كوزى.
قازاقتىڭ ىرىم - تىيىمدارى
1 - وقۋشى: ۇناسىن، ۇناماسىن،
بۇزبا قۇستىڭ ۇياسىن.
2 - وقۋشى: ۇقساما تەنتەك بالاعا،
پىشاقتىڭ ءجۇزىن جالاما.
3 - وقۋشى: شارشاساڭ ءسال – ءپال ايالدا،
ءبىراق تا جەردى تايانبا.
4 - وقۋشى: قۇر بەتالدى ەرمەككە
بوس بەسىكتى تەربەتپە.
5 - وقۋشى: جاقتىر، مەيلىڭ جاقتىرما،
ناندى جەرگە لاقتىرما.
6 - وقۋشى: جوق ادەتتى شىعارما،
تۇندە كولدەن سۋ الما.
7 - وقۋشى: ادامداردى سىناما،
تۇندە ايعا قاراما.
8 - وقۋشى: اقىل - ەسىڭ بۇتىندە
كىسىگە قاراي تۇكىرمە.
9 - وقۋشى: ۇلتتىق سالتتان بۇلجىما،
جۇما كۇنى كىر جۋما.
10 - وقۋشى: داستارحانعا ەمىنبە،
كوپ الدىندا كەرىلمە.
V. وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق جۇمىسى.
VI. قورىتىندى:
ءمۇعالىم: بۇگىنگى تاربيە ساعاتىنان سوڭ كەيبىر وقۋشىلار ءوز بويىنداعى كەمشىلىكتەن ارىلا ءبىلۋى كەرەك، بۇل - ءاربىر ادام بولام، ازامات بولام دەپ قۇلشىنعان جاننىڭ قولىنان كەلەر نارسە. حالقىمىز كوپ نارسەنى انا ەسىمىمەن بايلانىستىرادى. قىز كەلەشەكتە جار، انا، اپا. وسىعان بايلانىستى قازاق قىزىن الپەشتەپ، ماپەلەپ، يناباتتى ەتىپ ءتىل تيگىزبەي تاربيەلەگەن.
ورتا مەكتەپتىڭ جوعارعى ساناتتى باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
نۇرماشيەۆا شاربانۋ ناسىر قىزى
تاقىرىبى: ادامگەرشىلىك – اسىل قاسيەت.
ماقساتى: وقۋشىلاردى قايىرىمدىلىققا، ادەپتىلىككە، سىپايىلىققا، يناباتتىلىققا، كىشىگە قامقور، ۇلكەنگە قۇرمەتپەن ىزەتتى بولۋعا تاربيەلەۋ؛ سىنىپتاس قۇربىلارىنىڭ ءقادىرىن بىلۋگە، ءوزارا سىيلاستىق ورناتۋعا، اتا - بابا سالتىن قاستەرلەۋگە تاربيەلەۋ؛ وقۋشىلاردى ادامگەرشىلىككە، جۇيەلى ويلاۋعا، توپ بولىپ جۇمىس ىستەۋگە داعدىلاندىرۋ.
كورنەكىلىگى: ناقىل سوزدەر، سۇراقتار، ءسوزجۇمباق، سلايد ارقىلى دايىندالعان ماتەريالدار.
ءى. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى.
ءىى. اتادان ۇلاعات، انادان عيبرات.
ءىىى. ادامنىڭ جاقسى – جامان قاسيەتتەرى. سەن قاندايسىڭ؟..
ءىV. بابالار بالانى قالاي تاربيەلەگەن؟
V. ىرىم - تىيىم – ۇلاعات كوزى.
Vءى. وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق جۇمىسى.
VII. قورىتىندىلاۋ.
بارىسى.
ءمۇعالىم: قازىرگى زامان قىز تاربيەسى مەن ۇل تاربيەسىنە ەرەكشە ءمان بەرۋدى قاجەت ەتەدى. «ۇل تاربيەلەي وتىرىپ، جەر يەسىن تاربيەلەيمىز، قىز تاربيەلەي وتىرىپ، ۇلتتى تاربيەلەيمىز» دەپ بەكەر ايتىلماسا كەرەك. حالقىمىزدا ەرتە كەزدەن – اق ادامگەرشىلىكتى، ادەپتى جوعارى باعالاي بىلگەن. وتباسى - قوعامنىڭ ءبىر بولشەگى، ال وتباسىنىڭ التىن قازىعى - ايەل ادام. بەسىگىندە جاقسى تاربيە العان، ۇلگى - ونەگە كورگەن قىز بالا قايدا بولسا دا، كەلىن بولعاندا دا كورگەندىلىگىن كورسەتەدى. ال جاقسى تاربيە العان ۇلدار جاۋ كەلگەندە دە جايداق اتقا مىنە شاباتىن وجەت، باتىل، ادال، جەرىنە، تۋعان حالقىنا ىستىق ىقىلاستى، ۇلكەنگە دە، كىشىگە دە قامقور بولا بىلگەن عوي. ادەپتىلىك، يناباتتىلىق، سىيلاسۋ جاعىنان حالقىمىز الدىنا جان سالماعان. ءبىر وكىنىشتىسى: ۋاقىت وتكەن سايىن وسىناۋ اسىل قاسيەتتەرىمىزدەن ايىرىلىپ بارا جاتقاندايمىز. ۇلتتىق ىزگى ءداستۇرىمىزدى ەسكىلىكتىڭ قالدىعى دەپ مۇرىن شۇيىرە قاراماي، وسى زامانعا لايىقتىسىن تاڭداپ الىپ، يناباتتى قىز، ۇلاعاتتى ۇل تاربيەلەۋ – اتا - انانىڭ دا، ۇستازدار قاۋىمىنىڭ دا مىندەتى. ەندى وسى ماسەلە توڭىرەگىندە وي وربىتسەك، وقۋشىلارىمىز نە دەر ەكەن؟..
ءىى. اتادان ۇلاعات، انادان عيبرات
1 - وقۋشى: ءاربىر قىز بالا بوي جەتىپ، اكە - شەشەسىنىڭ ورتاسىندا بۇلعاقتاعان داۋرەنىن قالدىرىپ، باسقا ءبىر ۇيگە كەلىن بولىپ تۇسەدى. ءوز شاڭىراعىن كوتەرىپ، ءۇي مەن شارۋاعا يەلىك ەتىپ ءتۇتىن تۇتەتەدى، انا بولىپ ومىرگە پەرزەنت اكەلەدى. جار قۇشىپ، انا بولۋ – قىز بالانىڭ ماقتانىشى ءارى باقىتى.
2 - وقۋشى: قىز بالانىڭ سول كۇنگە دايىندىق رەتىندە ءوز ۇيىندە ءجۇرىپ ۇيرەنەتىن ونەگەلەرى مەن وتەيتىن مىندەتتەرى از بولمايدى. ولاردىڭ بارلىعى قوسىلا كەلە كەلىن بولۋ ادەبىن قۇرايدى.
3 - وقۋشى: سول ومىرگە مويىن ۇسىنىپ، ىنتا قويىپ ۇيرەنۋ، دايارلانۋ – كورەگەندىلىكتىڭ بەلگىسى. قىز بالا وڭ جاقتا وتىرعاندا – اق كەلىن بولىپ تۇسكەندە اتقاراتىن اۋىر دا ارداقتى مىندەتتەردى، اتتاپ وتۋگە بولمايتىن ادەپ - يناباتتىلىق تالاپتارى جايىندا جاقسى حاباردار بولۋى كەرەك.
4 - وقۋشى: قىز بالا توي - تومالاق، كوپ ادام جينالعان جەردە كوزگە تۇسەدى، سىنالادى. وندايدا ءوزىنىڭ ۇستامدىلىعىمەن، جارقىن ءجۇزدى سىپايىلىعىمەن، جيناقى، شيراق ءجۇرىس - تۇرىسىمەن، سەرگەك - سەزىمتالدىق ەپتىلىگىمەن، سوزگە ۇستالىعىمەن كوزگە ءتۇسىپ، جۇرتتى تامساندىرادى.
5 - وقۋشى: ال مۇنداي جاقسى اتاقتىڭ قىز بالانىڭ بولاشاعى ءۇشىن ماڭىزى زور. ۇيات، ادەپ جورالعىلارىن بەلدەن باسىپ، وتىرعاندا، تۇرعاندا ءوزىنىڭ جاراتىلىسىن ەسكەرمەيتىن، قىزعا، كەلىنگە جاراساتىن قىمسىنۋ، قىزارۋ، تارتىنۋ، يمەنۋ دەگەن ويىنا كىرىپ – شىقپايتىن قىز وزىنە عانا ەمەس اتا - انا، باۋىر - تۋعاندارىنا ءسوز كەلتىرىپ، جەرگە قاراتادى.
6 - وقۋشى: قىزدىڭ، دەمەك بولاشاق كەلىننىڭ قولىنان ءىس كەلۋى – مىندەتتى جاعداي. اينالاداعى ادامداردى سىيلاۋ اتا - انانى قۇرمەتتەۋدەن باستالادى.
7 - وقۋشى: ەر بالا ەڭبەككە ەرتە بەيىمدەلەدى. ءسويتىپ اۋىلدىڭ ەرەسەك بالالارىمەن، قۇربىلارىمەن، اعالارى، اكەلەرىمەن بىرگە شارۋاشىلىققا قاراۋعا، اڭگىمە تىڭداپ، ەرتەگى ايتۋعا، ولەڭ ايتىپ، ءان سالۋعا بەيىمدەلگەن
8 - وقۋشى: قازاق وتباسىندا ەر بالانى تاربيەلەۋدە اكەنىڭ ءرولى ۇلكەن. سوندىقتان ءوز ۇلىنا بار ونەرىن، ەستىگەن - بىلگەنىن تۇگەل ۇيرەتۋگە تىرىسقان
9 - وقۋشى: «اتا - بالاعا سىنشى» دەمەكشى، اكە ءوز بالالارىنىڭ جەكە ەرەك - شەلىكتەرىن، قانداي ىسكە، ونەرگە بەيىمدىگىن ەرتە اڭعارىپ، شاماسى كەلگەنشە بالاسىنىڭ بويىنداعى تابيعي قاسيەتتەرىن دامىتۋعا كۇش سالعان.
10 - وقۋشى: پاراساتتى اكە بالالارىنا اتا - بابالارىنىڭ ءىس - ارەكەتىنىڭ ۇلگى بولارلىق ونەرىن ايتىپ، اعايىننىڭ تۋىستىق، جاقىندىق قاتىناسىن ءتۇسىندىرىپ، اتاتەگى تۋرالى ايتىپ وتىرۋدى پارىز ساناعان.
ءىىى. ادامنىڭ جاقسى - جامان قاسيەتتەرى. سەن قاندايسىڭ؟
ومىردەگى باعىتىڭ دا، ءىس - قاراكەتىڭ دە ءوز بويىڭا ۇڭىلۋدەن بولادى. اركىمدە ەرەكشە كوزگە تۇسەتىن ءبىر قاسيەت بولادى. سول قاسيەت قاستەرلەنسە ونىڭ قولىنان كەلمەيتىن نارسە جوق، ءوزىنىڭ كوزدەگەن ماقساتىنا جەتەدى. تالانتسىز ادام جوق، ءوز ورنىن تاپپايتىن ادام بار. قابىلەتتىلىكتىڭ كوزگە كورىنۋىنە سەپتىگىن تيگىزەتىن – وتباسى، مەكتەپ، جولداستارى، ۇجىم. ال نەگىزىندە بارىنە ىزدەنىمپاز ادامنىڭ ءوزى تۇرتكى بولۋى كەرەك.
ناعىز ادامعا ءتان قاسيەتتەر.
1) ۇعىمدى، ويلى ەتەتىن زەردە - زەيىنىڭ.
2) سەنى ورگە سۇيرەيتىن - ونەر - ءورىسىڭ.
3) تەك ىلگەرى باستايتىن – تالابىڭ.
4) ەشقاشان الدامايتىن - تاپقىرلىعىڭ.
5) قيىندىقتا سانالاتىن – قايراتىڭ.
6) بارىنەن دە كۇشتى – ءبىلىمىڭ.
ەر جىگىتتىڭ اينىماس سەرىكتەرى: ومىرلىك جارىڭ - جۇبايىڭ، مىنگەن اتىڭ – پىراعىڭ، پاراساتىڭ - اقىلىڭ. جىگىتتىڭ جولىن كەسىپ، اياعىنا تۇساۋ بولاتىن جاۋلارى:
1) جالقاۋلىق
2) اڭقاۋلىق
3) جاسقانشاقتىق
4) پاسىقتىق
5) سۋجۇقپاس سۋايتتىق
6) وسەكشىلدىك
7) مىلجىڭدىق.
وسى قىسقا ومىردە ورنى تولمايتىن ءۇش نارسە بار.
ول - اتا، انا، بالا. ءبىر ۇرپاق كەلىپ، ءبىر ۇرپاق كەتەدى. ءبىراق جەر بەتىندە ءومىر ولمەيدى. ءومىردى بالا قوسادى. اتا - انا اسقار تاۋىڭ، اينالىپ وتسەڭ جامان، اسىپ تۇسسەڭ جاقسى.
12 - وقۋشى: بابالار بالانى قالاي تاربيەلەگەن؟
اتا - بابالارىمىز ۇل بالالارىن جاستايىنان ەل قورعاۋعا، مال باعۋعا تاربيەلەسە، ال قىزدارىن «بولاشاق وتاۋ يەسى» دەپ قارشادايىنان ءۇي شارۋاسىنا يكەمدەگەن.
ءىV. ىرىم - تىيىم – ۇلاعات كوزى.
قازاقتىڭ ىرىم - تىيىمدارى
1 - وقۋشى: ۇناسىن، ۇناماسىن،
بۇزبا قۇستىڭ ۇياسىن.
2 - وقۋشى: ۇقساما تەنتەك بالاعا،
پىشاقتىڭ ءجۇزىن جالاما.
3 - وقۋشى: شارشاساڭ ءسال – ءپال ايالدا،
ءبىراق تا جەردى تايانبا.
4 - وقۋشى: قۇر بەتالدى ەرمەككە
بوس بەسىكتى تەربەتپە.
5 - وقۋشى: جاقتىر، مەيلىڭ جاقتىرما،
ناندى جەرگە لاقتىرما.
6 - وقۋشى: جوق ادەتتى شىعارما،
تۇندە كولدەن سۋ الما.
7 - وقۋشى: ادامداردى سىناما،
تۇندە ايعا قاراما.
8 - وقۋشى: اقىل - ەسىڭ بۇتىندە
كىسىگە قاراي تۇكىرمە.
9 - وقۋشى: ۇلتتىق سالتتان بۇلجىما،
جۇما كۇنى كىر جۋما.
10 - وقۋشى: داستارحانعا ەمىنبە،
كوپ الدىندا كەرىلمە.
V. وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق جۇمىسى.
VI. قورىتىندى:
ءمۇعالىم: بۇگىنگى تاربيە ساعاتىنان سوڭ كەيبىر وقۋشىلار ءوز بويىنداعى كەمشىلىكتەن ارىلا ءبىلۋى كەرەك، بۇل - ءاربىر ادام بولام، ازامات بولام دەپ قۇلشىنعان جاننىڭ قولىنان كەلەر نارسە. حالقىمىز كوپ نارسەنى انا ەسىمىمەن بايلانىستىرادى. قىز كەلەشەكتە جار، انا، اپا. وسىعان بايلانىستى قازاق قىزىن الپەشتەپ، ماپەلەپ، يناباتتى ەتىپ ءتىل تيگىزبەي تاربيەلەگەن.
You Might Also Like
