اكە
- بالالاردىڭ مىنەزى بىرىنە ءبىرى ۇقسامايدى، - دەيدى اپاسى.
- ءبارىنىڭ مىنەزى كىندىك شەشەگە تارتىپ كەتكەن. ويپىرم-اي، بۇلار ءبىر ىشتەن شىعىپ وتىرىپ...
بالانىڭ مىنەزى كىندىك شەشەگە تارتادى دا تۇرادى. اينالايىن، مىنا بالامنىڭ كىندىگىن ءبىر اقجايقاۋ، مىنەزى جاقسى ايەل ادام كەسىپ ەدى، سودان با وسى بالام تىم باۋىرمالداۋ، - دەيدى اپاسى ۇلكەن ۇلىن. - مىنا قىزىمنىڭ كىندىگىن اجەسى كەسكەن ەدى، بۇل دا اجەسى سەكىلدى بەينەتقور، ەڭبەكقور، - دەيدى حات تاسۋشى بولىپ ىستەيتىن قىزى تۋرالى.
- جانىكەنىڭ دە ىستەمەگەن ەڭبەگى، بەينەتى قالماعان كەمپىر عوي. بايكەننىڭ قىزىنىڭ سۇيەگى مىقتى عوي. اپاسى وسىلاي دەپ ءار بالانىڭ مىنەزىنە سيپاتتاما بەرەدى. اپاسىنىڭ ايتۋىنشا، ءبىرىنىڭ مىنەزى كىندىگىن كەسكەن اكۋشەركاعا تارتىپتى، ەندى ءبىرىنىڭ مىنەزى كىندىگىن كەسكەن ايەل ادامعا، كەمپىرگە تارتقان.
بالانىڭ ەڭ كىشىسى بولعاننان كەيىن، بۇعان كەزەك كەلە قويمايدى.
- مەنىڭ مىنەزىم شە، - دەيدى سوسىن بۇل ءوزى، - مەنىڭ مىنەزىم قانداي؟
- ءوي، سەنىڭ مىنەزىڭ بار بولسىن، - دەيدى اپاسى كۇلىپ. - سەنىڭ مىنەزىڭ اينىماعان اكەڭنىڭ مىنەزى عوي. ويتكەنى كىندىگىڭدى اكەڭ كەسكەن عوي.
- اكەم؟! - دەيدى بۇل تاڭدانىپ. - اكۋشەركالار قايدا؟
- ءوي، بۇل اۋىلدا نەبىر ساۋاتتى اكۋشەركالار ىستەگەن اۋىل عوي. وسى اكۋشەركا "ايىڭ-كۇنىڭ جەتىپ قالدى، جاتىپ بوسان" دەگەندە، "قوي جاتپايمىن، - دەدىم، - بۇدان بۇرىن دا بالدارىمدى ۇيدە بوسانعانمىن". "ءسويتىپ شىعاسىڭدار عوي قازاقتىڭ ايەلدەرى، سەندەردى شاعىپ الاتىنداي كورىنىپ تۇرادى". سودان الگى اكۋشەركا كەش كەلدى. بولماسا تولعاق باستالعاننان-اق، اكەڭ تىزاقتاپ جۇگىرىپ كەتكەن ەدى. جانىمدا اجەڭ بار. ونىمەن اكۋشەركانىڭ كەلۋىن كۇتىپ جاتپادىڭ، "شار" ەتىپ كەلە قالدىڭ عوي. سودان اجەڭ بەزەكتەدى دە قالدى. سىرتتا جۇرگەن اكەڭدى شاقىردى: "بەرى كەل، مىنا بالاڭنىڭ كىندىگىن كەس، مەنىڭ كوزىم كىرەۋكە تارتىپ تۇر" دەدى. سودان كىرىپ اكەڭ كەستى عوي كىندىگىڭدى.
- سەن جاڭا تام سالىنىپ بىتكەسىن بارىپ تۋىلدىڭ، - دەيدى اپاسى. - اكەڭدى ءبىرىنشى بولىپ تام سالعان، ءبىرىنشى بولىپ جەڭىل كولىك ساتىپ العان كىسى دەپ ەل دابىرايتىپ ايتىپ جاتادى عوي. ەل ايتا بەرەدى عوي، بولماسا وسى تامدى ارەڭ سالدى، ماتەريالىن جەتكىزە الماي. كەي جۇمىسىن شەشەندەر ىستەدى. شەشەن دەگەننىڭ ءوزى ءبىر ءسوزى مەن ىسىنە پىسەنتتى حالىق بولادى ەكەن. سوۆحوزدىڭ مىنا تامدارىنىڭ سالىنىپ جۇرگەنى كەيىن عوي. جۇرت بۇرىن مىناداي، ءبىزدىڭ ەسىكتىڭ الدىنداعى ەسكى تامداعىداي، قورجىن تامداردا وتىرعان. ونى دا بىرەۋدەن ساتىپ العان ەدىك، ءۇي بولعاندا.
جەڭىل كولىك ساتىپ العاندا دا، قالادان ساۋ ەتىپ تەكسەرۋشىلەر جەتىپ كەلدى. سولاردىڭ ءبارى دە اكەڭنىڭ ءوزىن تانيتىن جىگىتتەر ەدى، سىيلاپ جۇرەتىن. سول جىگىتتەردىڭ وزدەرى قىسىلىپ تۇردى دەيتىن اكەڭ سوندا. ولار دا بىرەۋدىڭ تاپسىرماسىمەن كەلگەن عوي. اكەڭ ايتىپتى: "دەمەك، مەنى قازىنانىڭ مۇلكىنە قول سالىپ جىبەرىپ، جەڭىل كولىك ءمىنىپ الىپ وتىرعان شىعار دەپ وتىرعان بىرەۋلەر بولىپ وتىر عوي، سەندەرگە قوياتىن نە كىنام بار، جىگىتتەر، تەكسەرىڭدەر كەڭسەمدى" دەيدى. سودان ول جىگىتتەر كەڭسەسىن تەكسەرىپ، اتتانىپ كەتتى.
ءۇش ۇلىنا دا جازۋشىنىڭ ەسىمىن قويدى، قىزدارعا باسقا ەسىم. عابيت مۇسىرەپوۆ دەگەن جازۋشىنىڭ ەسىمىن ەلدىڭ ءبارى كەڭىنەن بىلەدى عوي، قازاقتا عابدول سلانوۆ دەگەن جازۋشى بار، سول كىسىنىڭ شىعارمالارىن وقىعانمىن دەپ، ءوزى سونى ايتىپ وتىراتىن. ءوزى كىتاپتى كوپ وقۋشى ەدى. قالاعا جيىلىسقا بارسا دا، وبلىسقا بارسا دا كىتاپ دۇكەنىنە سوقپاي كەلمەيتىن. ورىستىڭ، قازاقتىڭ جازۋشىلارىنىڭ شىعارمالارىن الىپ كەلىپ، ءوزى سونى وقيتىن، سوسىن وقىعانىن داستارقاننىڭ ۇستىندە ايتىپ وتىراتىن. بالالارعا ءتالىم بولسىن دەيدى مە ەكەن؟ الگى شولوحوۆ دەگەن جازۋشىنىڭ كىتابىنىڭ نەشە كۇن جىرلانىپ ايتىلعانى بار وسى ۇيدە. كەيىن دە سونى ايتىپ وتىرۋشى ەدىك.
عىلىمعا، بىلىمگە بايلانىستى كىتاپتاردى جيناي بەرەتىن. بالالارعا كەرەگى بولار دەدى مە ەكەن؟
سوعىستا كورگەندەرىن ايتىپ وتىراتىن. ون سەگىزگە تولاتىن جىلدىڭ كوكتەمىندە-اق اسكەرگە شاقىرىلىپ الىندىم دەيتىن. وندا سوعىس بولىپ جاتقان كەز عوي. 43-تە. سوعىسقا الىناردىڭ الدىندا 9 جاسىندا اكەدەن، 17 جاسىندا اناسىنان جەتىم قالعان بالا عوي. ەكى ءىنىنىڭ الدىنداعى
ۇلكەنى. اناسىنىڭ شىققان رۋىن قاتتى سىيلاۋشى ەدى. كىشى ءجۇزدىڭ قاراكەسەگى عوي. سول رۋدىڭ ءبىر ادامى قالجىڭ ايتسا، قالجىڭىن كوتەرە بەرەتىن، انامنىڭ شىعىپ وتىرعان جەرى عوي دەپ. اناسىن سىيلاعانى عوي. اناسى ءبىر ەستى ادام بولىپتى دەيدى، قاراكەسەكتىڭ قىزى.
"سۇراساڭ رۋىمدى قاراكەسەك، دوسىمنان دۇشپانىم كوپ قىلعان وسەك" دەپ اكەڭنىڭ ىڭىلداپ وتىراتىنى بار بولسا، سول اناسىن ەسىنە الىپ ايتىپ وتىرعانى عوي. بولماسا بۇل ءماديدىڭ ءانى عوي. ءماديدىڭ ءوزى دە نەشە كۇن جىرلانىپ ايتىلعان كىسى عوي بۇل ۇيدە.
كەيدە اكەڭنىڭ ءوزىنىڭ دە "وسى مەنىڭ دۇشپانىم كوپ، بۇلاردىڭ مەندە نەسى بار ەكەن" دەپ قامىرىعىپ وتىرىپ قالاتىن دا كەزدەرى بار ەدى.
You Might Also Like
