InfoHub Logo

الدار كوسە ءبىر كۇنى كەلە جاتسا، ءبىر جەردەن قۋ جاۋىرىن تاۋىپ الىپ، سۇيەك قايناتىپ وتىرعان بىر-ەكى قاتىندارعا جولىعىپ، امانداسىپ بولىپ، الدار كوسە «مەن ءبىر ايلا قىلايىن»! دەدى. ءسويتىپ، قاتىندارعا قاراپ:

— قۇداعاي، مەنىڭ ءبىر شيكى ەتىم بار ەدى، سونى قازاندارىڭىزعا سالىپ، ءپىسىرىپ الۋعا مۇمكىن بە؟ — دەپ سۇرايدى. قاتىندار:

— ماقۇل، سالىپ، ءپىسىرىپ الا عوي، — دەيدى.

الدار كوسە:

— سۇيەكتەرىڭ ەتىمدى جەپ قويماسا، — دەيدى.

— ويباي، قۇرىسىن، ول نە سۇمدىق؟ ەتتى سۇيەك جەيدى دەگەنىڭ. سال، جەسە، بىزدەر ءبىر توقتى تولەيمىز، — دەيدى.

سونسىن الدار كوسە جەڭىن كولەگەيلەپ تۇرىپ، قازانعا قۋ جاۋىرىندى الداپ، سالىپ جىبەرەدى. ءبىرازدان سوڭ بارىپ، «پىسكەنى شىعار» دەپ، الىپ قاراسا، قۋ جاۋىرىننىڭ ءوزى دەيدى. الدار كوسە قاتىندارعا قاراپ:

— ءمىنى، جاڭا ايتىپ ەدىم عوي، وسىنداي قىلات دەپ، بەر ەندى توقتىمدى، — دەيدى.

— قۇداي-اي، توبا، — دەپ، سوزدەرىنەن تانا الماي، قاتىندار الدار كوسەگە ءبىر توقتى بەرىپ جىبەرەدى. الدار كوسە ءوزى:

— قاتىنداردى قۇپ الدادىم-اۋ، — دەپ، توقتىسىن جەتەلەپ كەلە جاتسا، ءبىر بايدىڭ اۋىلىنا كەلەدى. بايعا جولىعىپ:

— ە، باي-ەكە، اسالاۋما-الەيكۋم، قالاي، امان-ەسەن، بالا-شاعاڭىز امان با؟ — دەپ سۇرايدى. باي:

— قۇداعا شۇكىر، — دەپ، قارنىن تىر-تىر قاسىپ وتىرىپ:

— ە، الدار كوسە، جول بولسىن! بۇل توقتىڭ نە؟ —دەپ سۇرايدى.

— ە، الاي بولسىن، بايەكە، نەسىن سۇرايسىز، كەدەي بولعان سوڭ وسىدا، پالەنشە باي بىلتىر ءبىر توقتىمدى الىپ ەدى. سونى بۇگىن الىپ كەلە جاتىرمىن، — دەيدى. ءسويتىپ بولىپ، بايعا ايتادى:

— مەنىڭ توقتىمدى قويىڭىزعا قوسۋعا بولا ما؟ — دەيدى.

— ماقۇل، قوسا عوي، — دەيدى.

الدار كوسە تۇرىپ:

— قويلارىڭىز توقتىمدى جەپ قويماسا، — دەيدى.

— وي، الدار كوسە-اي، قويدى قوي جەيدى دەگەنىڭ نە سۇمدىڭ. قوي، ساندالماي جىبەر، جەسە، سول جەگەن قويدىڭ ءبارىن ساعان بەرەمىن، دەدى.

الدار كوسە قويلارعا توقتىسىن جىبەرىپ، بايدىڭ ۇيىنە قوناق بولىپ، جاتا بەردى. تۇندە ءبىر ۇيىقتاپ تۇرىپ، بايعا بىلدىرمەستەن كوپ قويعا بارىپ، ءوزىنىڭ توقتىسىن ۇستاپ، سويىپ، ون سەمىز بويداق قويدىڭ اۋزىنا جاعادى. جاعىپ بولىپ، سويعان توقتىسىنىڭ ەتىن يتتەرگە تاستاپ، ۇيگە كەلىپ، جاتىپ قالدى. تاڭ اتىپ، كۇن شىققاسىن تۇرىپ، شاي ءىشىپ بولىپ، بايدى ەرتىپ، قويعا بارسا، الدار كوسەنىڭ توقتىسى جوق. باي ولاي، بۇلاي قاراسا، ءبىرتالاي قويدىڭ اۋزى — قان. الدار كوسە تۇرىپ:

— اي، بايەكە، مەنسورلىنىڭ ايتقانىم ءار ۋاقىتتا دا كەلەدى. كەشە-اق ايتىپ ەدىم عوي، سوندا وسىنى ءبىلىپ ايتىپ ەدىم، — دەيدى. باي تۇرىپ، جاعاسىن ۇستاپ:

— وي، قۇداي-اي، — دەپ، «بۇل نە سۇمدىق»، — دەپ، اۋزى قان بولعان قويلاردى ۇستاپ، قوساقتاپ الىپ، الدار كوسەگە ون قوي قىلىپ بەردى. الدار كوسە بايدى دا تاعى الدادىم-اۋ دەپ، قويلارىن ايداپ، قۋانىپ كەتىپ بارا جاتسا، بىرەۋدىڭ سۇلۋ قىزى ولگەن ەكەن، سونى كومەمىز دەپ، اپاراتقان ادامدارعا الدار كوسە ايتادى:

— بۇل قىزدى سەندەر نە قىلاسىڭدار، ءبىرتالاي بەينەت قىلىپ، ونان دا مەنىڭ ون قويىمدى الداعى، وسى قىزدى بەرىڭدەر، — دەپ. ادامداردى الداپ، ون قويىن بەرىپ، قىزدى الىپ كەتىپ، ءبىر بوتەن اۋىلدىڭ قىرىنىڭ استىنا اپارىپ، ەكى قوساعاشتىڭ استىنا ەكى ايىر اعاش قويىپ، تۇرەگەلدىرىپ قويادى دا، اۋىلعا بارىپ، اۋىلىنىڭ قىزدارىنا، ايەلدەرىنە ايتىپ:

— مەن ءبىر ەلدەن سۇلۋ قىز اكەلىپ، مىنا ويدىڭ استىنا قويدىم، — دەيدى. قىزدار، قاتىندار جۇگىرىپ بارا جاتسا، الدار كوسە ايەلدەرگە قاراپ:

— مەنىڭ ايەلىم ءوزى جاس، تاعى دا باسىم اۋىرىپ كەلە جاتىر دەپ ەدى. ونى سەندەر ءتۇرتىپ، يتەرىپ، ويناماڭدار، — دەيدى. قىز، قاتىنداردى جىبەرەدى. قىزدار بارسا، جاڭاعى قىز قيمىلدامايدى، سونسىن ءبىر قىز ولگەن قىزدى يتەرىپ جىبەرىپتى دە، قاشىپ، الدار كوسەگە بارىپ ايتادى:

— قاتىنىڭ ءولىپ قالىپتى، — دەيدى. الدار كوسە ءىشىپ وتىرعان تاماعىن تاستاي سالىپ، وتىرىكتەن قىزعا:

— سەن ءولتىردىڭ، — دەپ، ويبايلاپ، باۋىرىمداپ، قاسىنا بارىپ كورىسىپ، جىلاپ، قايتىپ كەلەدى. ءسويتىپ، اۋىلىنىڭ ادامدارىنا ايتادى:

— قاتىنىمدى تولەپ بەرىڭدەر، سەندەردىڭ قىزدارىڭ ءولتىردى — دەيدى. ولار تولەمەيمىز دەپ، ۇرىسىپ، ەكەۋى شىعىسالماي، قازىعا بارادى. قازى ەكى جاعىن تەرگەپ-تەرگەپ كەسىپ، جاڭاعى يتەرىپ جىبەرگەن قىزدى الدار كوسەگە بەرمەكشى بولىپ، قارار قىلادى. سوسىن الدار كوسەنى قىزدىڭ اعاسى اۋىلىنا ەرتىپ اكەلىپ، جاڭاعى قىزدى بەرىپ جىبەرەدى.

سوندا الدار كوسەنىڭ كوڭىلى تاسىپ، قىز الىپ كەتىپ بارا جاتقانداعى ايتقان ولەڭى:

— وي، قۋ جاۋىرىنىم — ءبىر توقتى،

ءبىر توقتىم — ون بويداق.

ون بويداعىم —ءولى قاتىن،

ءولى قاتىن — ءتىرى قاتىن-اي، اۋ، — دەپ ولەڭ ايتىپ، ءبىر قىزدى اۋىلىنا اپارىپ، ولەڭ ايتتىرىپ، توي قىلدىرىپ، مۇراتىنا جەتكەن دەيدى بۇرىنعىلاردىڭ ايتۋىنشا.

---