الدار كوسەنىڭ بالدىرعان شاھارىنا ساياحاتى
قىزىلوردا وبلىسى، ايتەكە بي كەنتى،
№7 "بالدىرعان" بالاباقشاسى
مۋزىكا جەتەكشىسى مارات روزا مارات قىزى
تاقىرىبى: «الدار كوسەنىڭ «بالدىرعان» شاھارىنا ساياحاتى»
1. ەرتەگىشى: - مارات روزا /مۋزىكا جەتەكشىسى/
2. الدار كوسە: - باقىت ەربوزوۆا /تاربيەشى/
3. بايبىشە: - سامال امىرجايەۆا /تاربيەشى/
4. الاشا باي: - گۇلجازيرا جاحانشايەۆا /تىربيەشى/
5. تاۋسوعار: - ۆەنەرا قالىبايەۆا /تاربيەشى/
6. ساققۇلاق: - گۇلجانات تاشتيتوۆا /تاربيەشى كومەكشىسى/
7. كولتاۋسار: - ميرامكۇل جۇماحانوۆا /تاربيەشى/
8. مىستان كەمپىر: گۇلنۇر تولەك /تاربيەشى/
9. ءبىر كوزدى داۋ: - ايگەرىم بايسۋيەۋوۆا /اعىلشىن، ورىس ءتىلى مامانى/
10. جەلاياق: - ءلايلا ورىنبايەۆا /تاربيەشى/
11. كۇنەكەي قىز: - اسەل مامبەتوۆا /تاربيەشى/
ەرتەگىشى: - سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار! قوش كەلدىڭىزدەر!
- بۇگىنگى كۇلكى مەرەكەسى قۇتتى بولسىن! جۇزدەرىڭ جارقىن بوپ ءاردايىم باقىتقا بولەنە بەرىڭدەر. جانە دە بيىلعى مەشىن جىلى جەگەندەرىڭ بانان بولسىن، مايمىلدىڭ تالدان - تالعا سەكىرگەنىندەي قۋانىشتان قۋانىشقا سەكىرىپ جۇرە بەرىڭدەر.
- وسىنداي كوڭىلدى ساتتە مەن سەندەردى مەنىڭ سيقىرلى اينام ارقىلى ءبىزدىڭ اپايلارىمىزدىڭ دايىنداعان قويىلىمىن تاماشالاۋعا شاقىرامىن.
- سەندەر الدار كوسەنى تانيسىڭدار ما؟
بالالار: - ءيا، تانيمىز.
ەرتەگىشى: - ولاي بولسا بۇرىن سەندەر كورمەگەن «الدار كوسەنىڭ «بالدىرعان» شاھارىنا ساياحاتى» اتتى قويىلىمدى ۇسىنامىن.
ەرتە زاماندا ۇلكەن دە، داۋلەتى تاسقان «بالدىرعان» شاھارىندا الاشا اتتى باي بولىپتى. ول وتە ساراڭ، ەشكىمدى جاقتىرمايدى ەكەن. كۇندەردىڭ كۇنىندە الاشا باي بار ونەرپازداردى جيناپ ونەرلەرىن تاماشالاماقشى بوپ حابار تاراتىپتى. ول حابار الدار كوسەگەدە جەتەدى. الدار حاباردى ەستىپ جولعا شىعادى.
الدار كەلە جاتىپ جولدى بىلمەي بالالاردان ءجون سۇرايدى.
الدار كوسە: - بالالار مىنا سۋرەتتەگى شاھاردى بىلەسىڭدەر مە؟
ەرتەگىشى: - بالالار الدار كوسەگە جول سىلتەپ كورسەتەدى. الدار كەلە جاتسا الدىنان تاۋ مەن تاستى ءبىر - بىرىنە سوققان تاۋسوعارعا كەزدەسەدى:
الدار كوسە: - اسسالاۋماعالەيكۋم!
تاۋسوعار: - الەيكۋماسسالام!
الدار كوسە: - وسى سەن تاۋسوعارسىڭ - اۋ ءا؟
تاۋسوعار: - يا، يا. مەن تاۋسوعارمىن تاس كوتەرىپ، كەرەك دەسەڭ تاۋ
كوتەرەتىن كۇشىم بار. سەن كىمسىڭ؟
الدار كوسە: - مەن الدارمىن.
تاۋسوعار: - ە - ە، قايدا جول تارتتىڭ؟
الدار كوسە: - مەن «بالدىرعان» شاھارىنا بارامىن، وندا بار ونەرپازداردى جيناپ جاتقان كورىنەدى. مەندە ونەرىمدى كورسەتپەكپىن.
تاۋسوعار: - سەنىڭ قانداي ونەرىم بار الداعاننان باسقا، مەن بولسام دۇرىس مىقتىمىن.
الدار كوسە: - ا - ا - ا سەن مىقتىلىعىڭمەن ماقتانعىڭ كەلە ما؟ مەندە كوتەرە الامىن.
ەرتەگىشى: - الدار كوسە ۇرلەنگەن شاردى كوتەرىپ جوعارى لاقتىرىپ جىبەرگەندە شار اۋەلەپ ۇشا كەتەدى. ال تاۋسوعار اۋزى اشىلىپ اڭتارىلىپ قالادى.
الدار كوسە: - تاۋسوعار سەن مىقتى بولساڭ انا تاستى تۇسكەندە قاعاپ الاتىن بول.
ەرتەگىشى: - ءسويتىپ الدار تاۋسوعاردىڭ اۋزىن اڭقيتىپ كەتەدى. كەلە جاتسا الدارىنان تىڭ تىڭداپ ساققۇلاق كەز بولادى.
ساققۇلاق: - ءاي، سەن كىمسىڭ؟
الدار كوسە: - مەن الدارمىن، ءوزىڭ بىلەتىن سول الدار.
ساققۇلاق: - قايدا جول تارتىڭىز؟
الدار كوسە: - مەن جول تارتىن «بالدىرعان» شاھارىنا بارامىن. وندا ونەرپازدار جينالىپ جاتقان كورىنەدى.
ساققۇلاق: - مەنى دە وزىڭمەن الا كەتەسىڭ بە؟ مەن الدىڭداعى بولىپ جاتقانداردى تىڭداپ ايتىپ بەرىپ وتىرامىن.
الدار كوسە: - تىڭ تىڭداعاننان باسقا قانداي ونەرىڭ بار؟
ساققۇلاق: - مەن جاڭىلتپاش ايتا الامىن.
الدار كوسە: - وندا كانە، ماعان ايتشى مەن كورەيىن شامام كەلگەنشە.
ساققۇلاق: - كوك سەركە كوپ سەركەنى كوپ ىزدەيدى،
كوپ سەركە كوك سەركەنى ءمۇيىز دەيدى.
ەرتەگىشى: - الدار جاڭىلتپاشتى قايتالاپ ايتقانىمەن دۇرىس ايتا الماي بالالاردان كومەك سۇرايدى. بالالار جاڭىلتپاشتى بىرنەشە قايتالاپ ايتىپ بەرەدى.
الدار كوسە: - كوردىڭ بە، مەنىڭ كومەكشىلەرىم بار. ال قانە، كەتتىك شاھارعا قاراي.
ەرتەگىشى: - الدار مەن ساققۇلاق دوس بولىپ بىرگە «بالدىرعان» شاھارىنا جول تارتادى. ساققۇلاق تىڭ تىڭداپ كورەدى.
ساققۇلاق: - ءبىر سۋدىڭ سىلدىرى ەستىلەدى، الدىمىزدا كول مە الدە وزەن با ەكەن؟
الدار كوسە: - وندا ءجۇر جۇرىڭكىرەيىك.
ەرتەگىشى: - ولار كەلە جاتسا الدارىڭنان كول جيەگىندە وتىرعان كولتاۋساردى كورەدى. كولتاۋساردان ءجون سۇراسىپ، ونەرلەرىن ورتاعا سالادى.
كولتاۋسار: - نەعىپ جۇرگەن جانسىڭدار؟
الدار كوسە: - مەن الدارمىن، ال مىناۋ مەنىڭ دوسىم ساققۇلاق. ءبىز «بالدىرعان» شاھارىنا بارامىز، وندا ونەرپازدار جينالىپ جاتقان كورىنەدى.
كولتاۋسار: - سەندەر نە ونەر كورسەتپەكسىڭدەر؟ مەن عوي ءبىر كولدى ءوزىم تاۋىسامىن. سەن مەن سياقتى ەڭ بولماسا مىنا شەلەكتەگى سۋدى ىشە الاسىڭ با؟
الدار كوسە: - مەن وسى شەلەكتىڭ ىشىندە سۋ قالدىرماسام بولدى ما؟
كولتاۋسار: - ارينە.
الدار كوسە: - وندا مىندا قارا.
ەرتەگىشى: - الدار شەلەكتى قولىنا الىپ بالالارعا قاراي شاشىپ جىبەرگەندە، ونىڭ ىشىنەن كامپيتتەر شاشۋى شاشىلادى.
كولتاۋسار: - الدار دەسە الدار ەكەنسىڭ، سەن مەنىڭ كىشكەنتاي كولتاۋسارلارىمدى كور.
ەرتەگىشى: - كولتاۋسار بالالار ىشىنەن ويىنعا شىعارىپ
«كىم جىلدام» ويىنىن جۇرگىزەدى.
- ولار بىرگە ءارى قاراي جولعا شىعادى. كەلە جاتسا الدارىنان بيلەپ تۇرعان ۇيشىكتى كورەدى.
الدار كوسە: - استاپىراللا، مىناۋ نە بولدى؟
مىستان كەمپىر: - حا - حا - حا - حا، حي - حي - حي - حي. مەن سەندەردى قورقىتتىم با؟
- كىمسىڭدەر ءوزى ا؟
الدار كوسە: - مەن الدارمىن، ال مىنالار مەنىڭ دوستارىم ساققۇلاق پەن كولتاۋسار.
مىستان كەمپىر: - الدار، سەن سوندا مەنەن مىقتىمىن دەيسىڭ بە؟ مەنەن ەشكىم اسقان ەمەس. مىقتى بولساڭ الداپ كورشى مەنى؟
ەرتەگىشى: - الدار ءارى ويلانىپ، بەرى ويلانىپ، رەنجىگەن سىڭاي كورسەتىپ:
الدار كوسە: - مەن الدايمىن دەپ ويلاماپپىن، ايتپەسە ۇيدەگى الدايتىن سيقىرلى تاياعىمدى الا شىعار ەدىم. سەن بىلاي قىل ماعان سىپىرعىشىڭدى بەرە تۇر الىپ كەلەيىن؟
ەرتەگىشى: - الدار مىستان كەمپىردىڭ سىپىرعىشىن الىپ دوستارىن ارتىنا وتىرعىزىپ قاشا جونەلەدى. ال مىستان كەمپىر بولسا سان سوعىپ الدانىپ كالادى. الدار دوستارىمەن جۇرە بەرەدى، «بالدىرعان» شاھارىنا جول الىدە الىس ەدى. الدارىنان ەكىگە ايرىلعان جول شىعادى. قاراسا جولدى كەسە كولدەنەڭ جاۋىپ ءبىر كوزدى ءداۋ جاتىر ەكەن.
الدار كوسە: - مىنا جولدى سۇراۋ ءۇشىن ءداۋدى وياتۋ كەرەك؟
ساققۇلاق پەن كولتاۋسار: - جو - جوق ولاي دەمە. ايتا كورمە، ول ءبىزدى وڭدىرمايدى.
الدار كوسە: - نەدە بولسا كورەيىك تاۋەكەل.
ەرتەگىشى: - ولار ويلانا كەلە ءبىر كوزدى ءداۋدى وياتادى.
ءداۋ: - كىم بولدى مەنى ۇيقىمنان وياتقان ا؟
الدار كوسە: - ءداۋ اعا ءبىز سەنەن جول سۇراماق بولدىق. كومەكتەسشى بىزگە؟
ءداۋ: - سەندەر الدىمەن مەنىڭ شارتىمدى ورىنداڭدار؟
ەرتەگىشى: الدار كوسە دوستارىمەن ءبىر كوزدى ءداۋدىڭ شارتىن ورىنداماقشى بولىپ كەلىسەدى.
ءداۋ كورەرمەن بالالار مەن اپايلارىنا ارنالعان ويىن ويناتادى.
الدار كوسە: - داۋەكە ءبىز شارتىڭدى ورىندادىق، سەن ەندى «بالدىرعان» شاھارىنا اپارار جولدى كورسەت بىزگە؟
ەرتەگىشى: - ءداۋ ولارعا جول سىلتەيدى. ولار كەلە جاتىپ ءبىر بۇرقىراعان شاڭدى كورەدى.
ساققۇلاق: - اپىراي بۇل نە بولدى ا؟ قۇيىن دەسەم وعان كەلمەيدى؟
ەرتەگىشى: - جەلاياقتىڭ شاڭىنان كورە الماي، كولتاۋسار سۋ شاشىپ ونى توقتاتىپ الادى.
الدار كوسە: - اۋ، ءوزىڭدى ارەڭ توقتاتتىق قوي، كىمسىڭ ءوزىڭ؟
جەلاياق: - مەن جەلاياقپىن.
كولتاۋسار: - جەلاياق ەكەنىڭدى قالاي دالەلدەيسىڭ؟
الدار كوسە: - ونەرىڭدى كورسەتشى بىزگە؟
ەرتەگىشى: - ولار وسىلاي ءجون سۇراسىپ جەلاياقتىڭ ويىنىن تاماشالايدى. بالالارعا ارنالعان ويىن وينالادى.
ءسويتىپ ولار جولعا شىعادى. كەلە جاتىپ ساققۇلاق الدارىنان ءبىر دىبىستىڭ ەستىلەتىنىن ايتىپ حابارلايدى.
الدار كوسە: - بۇل كىم بولدى جىلاعان بالانىڭ داۋسى ما؟
دوستارى: - يا سولاي سياقتى.
ەرتەگىشى: - ولار تال تۇبىندە جىلاپ وتىرعان كۇنەكەي قىزدى كورەدى.
الدار كوسە: - ءاي، سۇلۋ قىز، سەن نەگە جىلاپ وتىرسىڭ ا؟ مۇنىڭ نە؟
كۇنەكەي قىز: - مەنىڭ ىسقىنىم جامان، مەنى كۇنەكەي – دەپ بەكەر قويماپتى. مەن كۇنگە قاتتى كۇيىپ كەتكەنمىن.
الدار كوسە: - قوي سەن جىلاما، قاراشى دوستارىم قانداي ادەمى، سۇلۋ قىز. مەن ساعان سيقىرلى اينا بەرەمىن، سەن قاراپ كورشى كانە؟
ەرتەگىشى: - كۇنەكەي قىز الداردىڭ سيقىرلى ايناسىنان ءوزىن كورىپ، قۋانىپ كەتەدى. الدار وعان ۇناعانىن ءبىلىپ سىيعا تارتادى.
كۇنەكەي قىز: - الدار اعا، سەن ماعان كوتەرىڭكى كوڭىل - كۇي سىيلادىڭ، ەندى مەندە سەندەرگە، كىشكەنتاي دوستارىما كوتەرىڭكى كوڭىل – كۇي سىيلاعىم كەلەدى.
ەرتەگىشى: - كۇنەكەي قىز بالالارعا ارنالعان ءوزىنىڭ ويىنىن جۇرگىزىپ ويناتادى. ولار بارلىعى دوس بولىپ جول ساپاردى جالعاستىرادى. جۇرە، جۇرە «بالدىرعان» شاھارىنا دا كەلەدى. ولاردى الاشا بايدىڭ بايبىشەسى كورەدى.
بايبىشە: - مىنا جاقتان كوپ قوناقتار كورىنەدى، بايەكە قاراشى؟
ەرتەگىشى: - الدار كوسە بايبىشەنىڭ جاقتىرماسىن ءبىلىپ، ونى ماقتاپ سۇلۋلارعا تەڭەي باستايدى.
الدار كوسە: - نەتكەن سۇلۋ جان ەدىڭىز، كوز دەسە كوزى، كەلبەتى قانداي دەسەڭشى. اجارىنا ساي مىنەزى بولار ما ەدى؟ جومارت پا ەدى قولىدا؟
ەرتەگىشى: - وعان قۋانعان بايبىشە ماقتاۋعا ماسايراپ قولىنداعى ۇلكەن جۇزىگىن الدارعا بەرە سالادى.
الاشا باي: - مىناۋ كىم بولدى، مەنىڭ بايبىشەم سۇلۋ بولماعاندا كىم بولار دەيسىڭ ءسىرا؟
الدار كوسە: - اسسالاۋماعالەيكۋم، قال – جاعدايىڭىز قالاي بايەكە؟
ءسىزدى بار ونەرپازداردى جيناپ جاتىر دەگەن سوڭ، مەندە دوستارىممەن كەلىپ قالدىم.
بايبىشە: - سەن وسى الدار بولدىڭ عوي، مەنىڭ اجارىمدى كورگەن كوزىڭ ءۇشىن، جانعا جايلا ءسوزىڭ ءۇشىن مەن قازانعا ەت سالايىن؟
الاشا باي: - ءيا، ءيا بۇگىن مىنا قوناقتارعا اس بەرەيىك. جانە ءبىزدىڭ ۇلتتىق ويىنىمىز «ارقان تارتىسقا» شاقىرامىن.
ەرتەگىشى: - بارلىق ونەرپازدار، الاشا باي، ءبىر كوزدى ءداۋ مەن تاۋسوعار بارلىعى ويىنعا جينالادى. ولار «ارقان تارتىس» ويىنىن ويناپ، ءداۋ مەن تاۋسوعاردى ءبىر جاققا، قالعاندارى ءبىر جاققا ءبولىنىپ ارقاندى ارلى - بەرلى تارتىپ ءداۋ مەن تاۋسوعاردى جەڭىپ كەتەدى. وسىلاي توي جالعاسىن بيمەن جالعاستىرادى.
«الدار كوسە» انىمەن بارلىق ونەرپازدار ورتاعا بيلەيدى.
- الاشا باي بار ونەرپازدارعا ريزا بولىپ العىسىن ءبىلدىرىپ، بايلىعىنان تاراتىپ بەرەدى.
الدار كوسە: - بايەكە، مەن بيىل سىزگە ءوزىمنىڭ ءبىر ەڭبەگىمدى ۇسىنعىم كەلەدى. ەگىن ەگەر ۋاقىتتا مەن ءبىر قاپ التىن ەگىپ، ودان ون قاپ التىن شىعارىپ بەرسەم دەيمىن. ەگەر ءسىز قالاساڭىز.
بايبىشە: - بەر، بەر بايەكە، بەر ءبىر قاپ ەمەس، ەكى – ءۇش قاپ بەرەيىك.
بايەكە: - ولاي بولسا راحمەت، مەن ساعان ەكى قاپ التىن بەرەمىن، سەن ماعان جيىرما قاپ ەتىپ شىعارىپ بەر.
ەرتەگىشى: - الدانعان بايەكەڭ الدارعا سەنگەنىنەن ءبىر قاپ ەمەس ەكى قاپ التىن بەرىپ جىبەرەدى. ولاردى الداپ سوققان الدار كوسە ءانىن ايتىپ قوش ايتىسىپ كەتە بەرەدى.
الدار كوسە: - مەن الدارمىن، الدارمىن،
ساقالىم بولسا تالدارمىن.
ساقال تۇگىل مۇرتتا جوق،
مەندەي ونەر جۇرتتا جوق.
ەرتەگىشى: - مىنە الداردىڭ «بالدىرعان» شاھارىنا ساياحاتى وسىلاي ءوتىپتى. ەندى تويدان بازارلىق بولسىن الىڭىزدار؟
/بالالارعا سىيلىقتار مەن شار تاراتىپ بەرەدى دە، بالالاردى ورتاعا بيگە الىپ شىعادى/.
ۇيىمداستىرۋشى / مۋزىكا جەتەكشىسى: مارات روزا مارات قىزى.
№7 "بالدىرعان" بالاباقشاسى
مۋزىكا جەتەكشىسى مارات روزا مارات قىزى
تاقىرىبى: «الدار كوسەنىڭ «بالدىرعان» شاھارىنا ساياحاتى»
1. ەرتەگىشى: - مارات روزا /مۋزىكا جەتەكشىسى/
2. الدار كوسە: - باقىت ەربوزوۆا /تاربيەشى/
3. بايبىشە: - سامال امىرجايەۆا /تاربيەشى/
4. الاشا باي: - گۇلجازيرا جاحانشايەۆا /تىربيەشى/
5. تاۋسوعار: - ۆەنەرا قالىبايەۆا /تاربيەشى/
6. ساققۇلاق: - گۇلجانات تاشتيتوۆا /تاربيەشى كومەكشىسى/
7. كولتاۋسار: - ميرامكۇل جۇماحانوۆا /تاربيەشى/
8. مىستان كەمپىر: گۇلنۇر تولەك /تاربيەشى/
9. ءبىر كوزدى داۋ: - ايگەرىم بايسۋيەۋوۆا /اعىلشىن، ورىس ءتىلى مامانى/
10. جەلاياق: - ءلايلا ورىنبايەۆا /تاربيەشى/
11. كۇنەكەي قىز: - اسەل مامبەتوۆا /تاربيەشى/
ەرتەگىشى: - سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار! قوش كەلدىڭىزدەر!
- بۇگىنگى كۇلكى مەرەكەسى قۇتتى بولسىن! جۇزدەرىڭ جارقىن بوپ ءاردايىم باقىتقا بولەنە بەرىڭدەر. جانە دە بيىلعى مەشىن جىلى جەگەندەرىڭ بانان بولسىن، مايمىلدىڭ تالدان - تالعا سەكىرگەنىندەي قۋانىشتان قۋانىشقا سەكىرىپ جۇرە بەرىڭدەر.
- وسىنداي كوڭىلدى ساتتە مەن سەندەردى مەنىڭ سيقىرلى اينام ارقىلى ءبىزدىڭ اپايلارىمىزدىڭ دايىنداعان قويىلىمىن تاماشالاۋعا شاقىرامىن.
- سەندەر الدار كوسەنى تانيسىڭدار ما؟
بالالار: - ءيا، تانيمىز.
ەرتەگىشى: - ولاي بولسا بۇرىن سەندەر كورمەگەن «الدار كوسەنىڭ «بالدىرعان» شاھارىنا ساياحاتى» اتتى قويىلىمدى ۇسىنامىن.
ەرتە زاماندا ۇلكەن دە، داۋلەتى تاسقان «بالدىرعان» شاھارىندا الاشا اتتى باي بولىپتى. ول وتە ساراڭ، ەشكىمدى جاقتىرمايدى ەكەن. كۇندەردىڭ كۇنىندە الاشا باي بار ونەرپازداردى جيناپ ونەرلەرىن تاماشالاماقشى بوپ حابار تاراتىپتى. ول حابار الدار كوسەگەدە جەتەدى. الدار حاباردى ەستىپ جولعا شىعادى.
الدار كەلە جاتىپ جولدى بىلمەي بالالاردان ءجون سۇرايدى.
الدار كوسە: - بالالار مىنا سۋرەتتەگى شاھاردى بىلەسىڭدەر مە؟
ەرتەگىشى: - بالالار الدار كوسەگە جول سىلتەپ كورسەتەدى. الدار كەلە جاتسا الدىنان تاۋ مەن تاستى ءبىر - بىرىنە سوققان تاۋسوعارعا كەزدەسەدى:
الدار كوسە: - اسسالاۋماعالەيكۋم!
تاۋسوعار: - الەيكۋماسسالام!
الدار كوسە: - وسى سەن تاۋسوعارسىڭ - اۋ ءا؟
تاۋسوعار: - يا، يا. مەن تاۋسوعارمىن تاس كوتەرىپ، كەرەك دەسەڭ تاۋ
كوتەرەتىن كۇشىم بار. سەن كىمسىڭ؟
الدار كوسە: - مەن الدارمىن.
تاۋسوعار: - ە - ە، قايدا جول تارتتىڭ؟
الدار كوسە: - مەن «بالدىرعان» شاھارىنا بارامىن، وندا بار ونەرپازداردى جيناپ جاتقان كورىنەدى. مەندە ونەرىمدى كورسەتپەكپىن.
تاۋسوعار: - سەنىڭ قانداي ونەرىم بار الداعاننان باسقا، مەن بولسام دۇرىس مىقتىمىن.
الدار كوسە: - ا - ا - ا سەن مىقتىلىعىڭمەن ماقتانعىڭ كەلە ما؟ مەندە كوتەرە الامىن.
ەرتەگىشى: - الدار كوسە ۇرلەنگەن شاردى كوتەرىپ جوعارى لاقتىرىپ جىبەرگەندە شار اۋەلەپ ۇشا كەتەدى. ال تاۋسوعار اۋزى اشىلىپ اڭتارىلىپ قالادى.
الدار كوسە: - تاۋسوعار سەن مىقتى بولساڭ انا تاستى تۇسكەندە قاعاپ الاتىن بول.
ەرتەگىشى: - ءسويتىپ الدار تاۋسوعاردىڭ اۋزىن اڭقيتىپ كەتەدى. كەلە جاتسا الدارىنان تىڭ تىڭداپ ساققۇلاق كەز بولادى.
ساققۇلاق: - ءاي، سەن كىمسىڭ؟
الدار كوسە: - مەن الدارمىن، ءوزىڭ بىلەتىن سول الدار.
ساققۇلاق: - قايدا جول تارتىڭىز؟
الدار كوسە: - مەن جول تارتىن «بالدىرعان» شاھارىنا بارامىن. وندا ونەرپازدار جينالىپ جاتقان كورىنەدى.
ساققۇلاق: - مەنى دە وزىڭمەن الا كەتەسىڭ بە؟ مەن الدىڭداعى بولىپ جاتقانداردى تىڭداپ ايتىپ بەرىپ وتىرامىن.
الدار كوسە: - تىڭ تىڭداعاننان باسقا قانداي ونەرىڭ بار؟
ساققۇلاق: - مەن جاڭىلتپاش ايتا الامىن.
الدار كوسە: - وندا كانە، ماعان ايتشى مەن كورەيىن شامام كەلگەنشە.
ساققۇلاق: - كوك سەركە كوپ سەركەنى كوپ ىزدەيدى،
كوپ سەركە كوك سەركەنى ءمۇيىز دەيدى.
ەرتەگىشى: - الدار جاڭىلتپاشتى قايتالاپ ايتقانىمەن دۇرىس ايتا الماي بالالاردان كومەك سۇرايدى. بالالار جاڭىلتپاشتى بىرنەشە قايتالاپ ايتىپ بەرەدى.
الدار كوسە: - كوردىڭ بە، مەنىڭ كومەكشىلەرىم بار. ال قانە، كەتتىك شاھارعا قاراي.
ەرتەگىشى: - الدار مەن ساققۇلاق دوس بولىپ بىرگە «بالدىرعان» شاھارىنا جول تارتادى. ساققۇلاق تىڭ تىڭداپ كورەدى.
ساققۇلاق: - ءبىر سۋدىڭ سىلدىرى ەستىلەدى، الدىمىزدا كول مە الدە وزەن با ەكەن؟
الدار كوسە: - وندا ءجۇر جۇرىڭكىرەيىك.
ەرتەگىشى: - ولار كەلە جاتسا الدارىڭنان كول جيەگىندە وتىرعان كولتاۋساردى كورەدى. كولتاۋساردان ءجون سۇراسىپ، ونەرلەرىن ورتاعا سالادى.
كولتاۋسار: - نەعىپ جۇرگەن جانسىڭدار؟
الدار كوسە: - مەن الدارمىن، ال مىناۋ مەنىڭ دوسىم ساققۇلاق. ءبىز «بالدىرعان» شاھارىنا بارامىز، وندا ونەرپازدار جينالىپ جاتقان كورىنەدى.
كولتاۋسار: - سەندەر نە ونەر كورسەتپەكسىڭدەر؟ مەن عوي ءبىر كولدى ءوزىم تاۋىسامىن. سەن مەن سياقتى ەڭ بولماسا مىنا شەلەكتەگى سۋدى ىشە الاسىڭ با؟
الدار كوسە: - مەن وسى شەلەكتىڭ ىشىندە سۋ قالدىرماسام بولدى ما؟
كولتاۋسار: - ارينە.
الدار كوسە: - وندا مىندا قارا.
ەرتەگىشى: - الدار شەلەكتى قولىنا الىپ بالالارعا قاراي شاشىپ جىبەرگەندە، ونىڭ ىشىنەن كامپيتتەر شاشۋى شاشىلادى.
كولتاۋسار: - الدار دەسە الدار ەكەنسىڭ، سەن مەنىڭ كىشكەنتاي كولتاۋسارلارىمدى كور.
ەرتەگىشى: - كولتاۋسار بالالار ىشىنەن ويىنعا شىعارىپ
«كىم جىلدام» ويىنىن جۇرگىزەدى.
- ولار بىرگە ءارى قاراي جولعا شىعادى. كەلە جاتسا الدارىنان بيلەپ تۇرعان ۇيشىكتى كورەدى.
الدار كوسە: - استاپىراللا، مىناۋ نە بولدى؟
مىستان كەمپىر: - حا - حا - حا - حا، حي - حي - حي - حي. مەن سەندەردى قورقىتتىم با؟
- كىمسىڭدەر ءوزى ا؟
الدار كوسە: - مەن الدارمىن، ال مىنالار مەنىڭ دوستارىم ساققۇلاق پەن كولتاۋسار.
مىستان كەمپىر: - الدار، سەن سوندا مەنەن مىقتىمىن دەيسىڭ بە؟ مەنەن ەشكىم اسقان ەمەس. مىقتى بولساڭ الداپ كورشى مەنى؟
ەرتەگىشى: - الدار ءارى ويلانىپ، بەرى ويلانىپ، رەنجىگەن سىڭاي كورسەتىپ:
الدار كوسە: - مەن الدايمىن دەپ ويلاماپپىن، ايتپەسە ۇيدەگى الدايتىن سيقىرلى تاياعىمدى الا شىعار ەدىم. سەن بىلاي قىل ماعان سىپىرعىشىڭدى بەرە تۇر الىپ كەلەيىن؟
ەرتەگىشى: - الدار مىستان كەمپىردىڭ سىپىرعىشىن الىپ دوستارىن ارتىنا وتىرعىزىپ قاشا جونەلەدى. ال مىستان كەمپىر بولسا سان سوعىپ الدانىپ كالادى. الدار دوستارىمەن جۇرە بەرەدى، «بالدىرعان» شاھارىنا جول الىدە الىس ەدى. الدارىنان ەكىگە ايرىلعان جول شىعادى. قاراسا جولدى كەسە كولدەنەڭ جاۋىپ ءبىر كوزدى ءداۋ جاتىر ەكەن.
الدار كوسە: - مىنا جولدى سۇراۋ ءۇشىن ءداۋدى وياتۋ كەرەك؟
ساققۇلاق پەن كولتاۋسار: - جو - جوق ولاي دەمە. ايتا كورمە، ول ءبىزدى وڭدىرمايدى.
الدار كوسە: - نەدە بولسا كورەيىك تاۋەكەل.
ەرتەگىشى: - ولار ويلانا كەلە ءبىر كوزدى ءداۋدى وياتادى.
ءداۋ: - كىم بولدى مەنى ۇيقىمنان وياتقان ا؟
الدار كوسە: - ءداۋ اعا ءبىز سەنەن جول سۇراماق بولدىق. كومەكتەسشى بىزگە؟
ءداۋ: - سەندەر الدىمەن مەنىڭ شارتىمدى ورىنداڭدار؟
ەرتەگىشى: الدار كوسە دوستارىمەن ءبىر كوزدى ءداۋدىڭ شارتىن ورىنداماقشى بولىپ كەلىسەدى.
ءداۋ كورەرمەن بالالار مەن اپايلارىنا ارنالعان ويىن ويناتادى.
الدار كوسە: - داۋەكە ءبىز شارتىڭدى ورىندادىق، سەن ەندى «بالدىرعان» شاھارىنا اپارار جولدى كورسەت بىزگە؟
ەرتەگىشى: - ءداۋ ولارعا جول سىلتەيدى. ولار كەلە جاتىپ ءبىر بۇرقىراعان شاڭدى كورەدى.
ساققۇلاق: - اپىراي بۇل نە بولدى ا؟ قۇيىن دەسەم وعان كەلمەيدى؟
ەرتەگىشى: - جەلاياقتىڭ شاڭىنان كورە الماي، كولتاۋسار سۋ شاشىپ ونى توقتاتىپ الادى.
الدار كوسە: - اۋ، ءوزىڭدى ارەڭ توقتاتتىق قوي، كىمسىڭ ءوزىڭ؟
جەلاياق: - مەن جەلاياقپىن.
كولتاۋسار: - جەلاياق ەكەنىڭدى قالاي دالەلدەيسىڭ؟
الدار كوسە: - ونەرىڭدى كورسەتشى بىزگە؟
ەرتەگىشى: - ولار وسىلاي ءجون سۇراسىپ جەلاياقتىڭ ويىنىن تاماشالايدى. بالالارعا ارنالعان ويىن وينالادى.
ءسويتىپ ولار جولعا شىعادى. كەلە جاتىپ ساققۇلاق الدارىنان ءبىر دىبىستىڭ ەستىلەتىنىن ايتىپ حابارلايدى.
الدار كوسە: - بۇل كىم بولدى جىلاعان بالانىڭ داۋسى ما؟
دوستارى: - يا سولاي سياقتى.
ەرتەگىشى: - ولار تال تۇبىندە جىلاپ وتىرعان كۇنەكەي قىزدى كورەدى.
الدار كوسە: - ءاي، سۇلۋ قىز، سەن نەگە جىلاپ وتىرسىڭ ا؟ مۇنىڭ نە؟
كۇنەكەي قىز: - مەنىڭ ىسقىنىم جامان، مەنى كۇنەكەي – دەپ بەكەر قويماپتى. مەن كۇنگە قاتتى كۇيىپ كەتكەنمىن.
الدار كوسە: - قوي سەن جىلاما، قاراشى دوستارىم قانداي ادەمى، سۇلۋ قىز. مەن ساعان سيقىرلى اينا بەرەمىن، سەن قاراپ كورشى كانە؟
ەرتەگىشى: - كۇنەكەي قىز الداردىڭ سيقىرلى ايناسىنان ءوزىن كورىپ، قۋانىپ كەتەدى. الدار وعان ۇناعانىن ءبىلىپ سىيعا تارتادى.
كۇنەكەي قىز: - الدار اعا، سەن ماعان كوتەرىڭكى كوڭىل - كۇي سىيلادىڭ، ەندى مەندە سەندەرگە، كىشكەنتاي دوستارىما كوتەرىڭكى كوڭىل – كۇي سىيلاعىم كەلەدى.
ەرتەگىشى: - كۇنەكەي قىز بالالارعا ارنالعان ءوزىنىڭ ويىنىن جۇرگىزىپ ويناتادى. ولار بارلىعى دوس بولىپ جول ساپاردى جالعاستىرادى. جۇرە، جۇرە «بالدىرعان» شاھارىنا دا كەلەدى. ولاردى الاشا بايدىڭ بايبىشەسى كورەدى.
بايبىشە: - مىنا جاقتان كوپ قوناقتار كورىنەدى، بايەكە قاراشى؟
ەرتەگىشى: - الدار كوسە بايبىشەنىڭ جاقتىرماسىن ءبىلىپ، ونى ماقتاپ سۇلۋلارعا تەڭەي باستايدى.
الدار كوسە: - نەتكەن سۇلۋ جان ەدىڭىز، كوز دەسە كوزى، كەلبەتى قانداي دەسەڭشى. اجارىنا ساي مىنەزى بولار ما ەدى؟ جومارت پا ەدى قولىدا؟
ەرتەگىشى: - وعان قۋانعان بايبىشە ماقتاۋعا ماسايراپ قولىنداعى ۇلكەن جۇزىگىن الدارعا بەرە سالادى.
الاشا باي: - مىناۋ كىم بولدى، مەنىڭ بايبىشەم سۇلۋ بولماعاندا كىم بولار دەيسىڭ ءسىرا؟
الدار كوسە: - اسسالاۋماعالەيكۋم، قال – جاعدايىڭىز قالاي بايەكە؟
ءسىزدى بار ونەرپازداردى جيناپ جاتىر دەگەن سوڭ، مەندە دوستارىممەن كەلىپ قالدىم.
بايبىشە: - سەن وسى الدار بولدىڭ عوي، مەنىڭ اجارىمدى كورگەن كوزىڭ ءۇشىن، جانعا جايلا ءسوزىڭ ءۇشىن مەن قازانعا ەت سالايىن؟
الاشا باي: - ءيا، ءيا بۇگىن مىنا قوناقتارعا اس بەرەيىك. جانە ءبىزدىڭ ۇلتتىق ويىنىمىز «ارقان تارتىسقا» شاقىرامىن.
ەرتەگىشى: - بارلىق ونەرپازدار، الاشا باي، ءبىر كوزدى ءداۋ مەن تاۋسوعار بارلىعى ويىنعا جينالادى. ولار «ارقان تارتىس» ويىنىن ويناپ، ءداۋ مەن تاۋسوعاردى ءبىر جاققا، قالعاندارى ءبىر جاققا ءبولىنىپ ارقاندى ارلى - بەرلى تارتىپ ءداۋ مەن تاۋسوعاردى جەڭىپ كەتەدى. وسىلاي توي جالعاسىن بيمەن جالعاستىرادى.
«الدار كوسە» انىمەن بارلىق ونەرپازدار ورتاعا بيلەيدى.
- الاشا باي بار ونەرپازدارعا ريزا بولىپ العىسىن ءبىلدىرىپ، بايلىعىنان تاراتىپ بەرەدى.
الدار كوسە: - بايەكە، مەن بيىل سىزگە ءوزىمنىڭ ءبىر ەڭبەگىمدى ۇسىنعىم كەلەدى. ەگىن ەگەر ۋاقىتتا مەن ءبىر قاپ التىن ەگىپ، ودان ون قاپ التىن شىعارىپ بەرسەم دەيمىن. ەگەر ءسىز قالاساڭىز.
بايبىشە: - بەر، بەر بايەكە، بەر ءبىر قاپ ەمەس، ەكى – ءۇش قاپ بەرەيىك.
بايەكە: - ولاي بولسا راحمەت، مەن ساعان ەكى قاپ التىن بەرەمىن، سەن ماعان جيىرما قاپ ەتىپ شىعارىپ بەر.
ەرتەگىشى: - الدانعان بايەكەڭ الدارعا سەنگەنىنەن ءبىر قاپ ەمەس ەكى قاپ التىن بەرىپ جىبەرەدى. ولاردى الداپ سوققان الدار كوسە ءانىن ايتىپ قوش ايتىسىپ كەتە بەرەدى.
الدار كوسە: - مەن الدارمىن، الدارمىن،
ساقالىم بولسا تالدارمىن.
ساقال تۇگىل مۇرتتا جوق،
مەندەي ونەر جۇرتتا جوق.
ەرتەگىشى: - مىنە الداردىڭ «بالدىرعان» شاھارىنا ساياحاتى وسىلاي ءوتىپتى. ەندى تويدان بازارلىق بولسىن الىڭىزدار؟
/بالالارعا سىيلىقتار مەن شار تاراتىپ بەرەدى دە، بالالاردى ورتاعا بيگە الىپ شىعادى/.
ۇيىمداستىرۋشى / مۋزىكا جەتەكشىسى: مارات روزا مارات قىزى.
You Might Also Like
