InfoHub Logo

تەحنولوگيا 9 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: القا توقۋ
سىلتەمە ە. ۆ. ەرميلوۆا، ي. ا. توۆچەنيك. تەحنولوگيا 9 سىنىپ الماتى «مەكتەپ» 2012، ينتەرنەت ماتەريالدارى، نۇسقاۋ كارتالار.
جالپى ماقساتتار وقۋشىلاردىڭ بيسەرمەن جۇمىس ىستەۋدەگى شەبەرلىگىن ارتتىرىپ، ءبىلىمىن جۇيەلەۋ. القا تۇرلەرىمەن تانىستىرۋ. القا توقۋدىڭ ءادىس - تاسىلدەرىن مەڭگەرتۋ.
وقىتۋ ناتيجەسى القا توقۋدىڭ جولدارىن ۇيرەنەدى. جۇپتىق، توپتىق جۇمىس جاساۋعا ۇيرەنەدى.

تاپسىرمالار
ءى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ. «ويلان، جۇپتاس، تالقىلا» ستراتەگياسى
ءىى. جاڭا ساباق. «وي قوزعاۋ» ستراتەگياسى
ءىىى. تاپسىرما. «ىشىنە - سىرتىنا» ستراتەگياسى
ءىۇ. سەرگىتۋ ءساتى. «كىم جىلدام؟» ويىنى
ءۇ. ساباقتى بەكىتۋ. تەست جۇمىسى
ءۇى. قورىتىندى. ببۇ ستراتەگياسى
ءۇىى. ۇيگە تاپسىرما
ءۇىىى. باعالاۋ. كەرى بايلانىس

ساباق بارىسى
ءمۇعالىمنىڭ ءىس - ارەكەتى
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
- سالەمدەسۋ؛
- وقۋشىلاردى تۇگەلدەۋ؛
- وقۋشىلاردىڭ ساباققا دايارلىعىن قۇرال - جابدىقتارىن قاداعالاۋ؛
- سىنىپتى توپقا ءبولۋ؛ القانىڭ سۋرەتتەرى قيىندىسى ارقىلى بولەمىن
باعالاۋ كريتەرييلەرىمەن تانىستىرۋ. باعالاۋ پاراقشاسى تاراتىلادى.

ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ. "ويلان، جۇپتاس، تالقىلا" ستراتەگياسى
1. بيسەر دەگەن نە؟
2. بيسەردى قانداي بۇيىمدارعا قولدانۋعا بولادى؟
3. بيسەرمەن توقۋ نەنى تالاپ ەتەدى؟
4. بيسەر قاي كەزدەن باستاپ پايدا بولدى؟

ءىى. وي قوزعاۋ ستراتەگياسى
1. ا - مويىنعا تاعاتىن اشەكەي؟ (القا، 1ءارىپ)
2. ل - رەسەيدە بيسەردى ءوز تاجىريبەسىمەن جاساعان كىم؟
(لومونوسوۆ، 1 ءارىپ)
3. ق - جارقىلداعان قوس قىلىش،
قولعا تيسە جوق تىنىش. (قايشى، 1 ءارىپ)
4. ا - بيسەردى نەدەن جاسايدى؟ (مەتالل، 4 ءارىپ)
5. ت – بيسەردىڭ ءتۇرى؟ (تاياقشا، 1 ءارىپ)
6. و - بيسەردى كوپ شىعارعان ەل؟ (جاپونيا، 4 ءارىپ)
7. ق - ايەل باسكيىمىنە تاعاتىن ۇلكەن مارجان مونشاق
قالاي اتالادى؟ (بىلقىلداق، 9 ءارىپ)
8. ۋ - «بيسەر» ءسوزى ارابتىڭ قانداي سوزىنەن شىققان؟
(بۋەرا، 2 ءارىپ)

ءىىى. جاڭا ساباق. القا توقۋ.
قازاق زەرگەرلەرى كوبىنەسە قىز - كەلىنشەكتەردىڭ اجارىن اشاتىن، سۇلۋ ەتىپ كورسەتەتىن زەرگەرلىك بۇيىمدار جاساعان. سول زەرگەرلىك بۇيىمداردىڭ ءسانىن كەلتىرۋگە مونشاقتاردى كەڭىنەن قولدانعان. اتاپ ايتساق، ايەل باس كيىمىنە تاعاتىن ۇلكەن مونشاق مارجاندى - بىلقىلداق، ساۋكەلەنىڭ ەكى جاعىنان كەۋدەگە توگىلىپ تۇراتىن مونشاقتاردى - جىرعا دەپ اتاعان.
القانى بيسەردەن، التىن، كۇمىستەن سوعىپ دومالاقتاپ، اسىل تاستاردان ءتىزىپ سالپىنشاق ەتىپ جاسايدى.
القا بولشەكتەرىنىڭ اتاۋى: الاقان - القانىڭ ورتاڭعى نەگىزگى بولىگى تاقتاسى، اياق - القانىڭ سالپىنشاعى، تويناق - القانىڭ ەكى ۇشىن بىرىكتىرەتىن توپسا.
القانى قانداي ماتەريالدان جاساعانىنا بايلانىستى: لاعىل (رۋبين)، مارجان (كورالل)، مەرۋەرت (جەمچۋگ)، جارقىلداۋىق تاستى (ساموسۆەت) القالار دەپ اتايدى.
سونىڭ ىشىندە ءبىزدىڭ بۇگىنگى ساباعىمىزدا توقيتىنىمىز بيسەردەن القا توقۋ.
القا مويىنعا تاعىلاتىن ساندىك بۇيىم. مونشاق نەوليت داۋىرىندە تاستان جانە سۇيەكتەن، قولا داۋىرىندە مەتالدان جاسالعان. ەجەلگى مىسىردا، ورتا عاسىرلاردا ۆەنەسيادا، رۋستە، ورتا ازيادا شىنىدان جاسالعان.
مونشاق ءسوزىنىڭ شىعۋى "مويىن - شاق" نەمەسە "مويىن - تاق" دەگەن سوزدەردەن قۇرالادى دەگەن پىكىر بار.
قازىرگى كەزدە حالىق شىعارماشىلىعىندا بيسەرمەن اشەكەيلەۋ جاڭا ورلەۋ ۇستىندە. حالىق قولونەرىنىڭ باي مۇرالارىن جيناپ، سۇرىپتاي وتىرىپ، زامانىمىزعا لايىقتى ساپا، ءتۇر بەرۋ قازىرگى ۇرپاق بىزدەردىڭ الدىمىزعا قويىلعان ماقسات بولىپ وتىر.
بيسەرمەن ساندىك بۇيىمدار: القا، سىرعا، بىلەزىك، تۇمارشا توقۋعا بولادى.
جۇمىس ورنىن ۇيىمداستىرۋ:
بيسەرمەن توقۋ جۇمىسى قىزىقتى، ءارى قارقىندى ءجۇرۋ ءۇشىن، تەك قۇرال - سايمانداردىڭ تۇگەل بولۋى عانا ەمەس، جۇمىس ورنىن ىڭعايلاپ الۋ، اسىرەسە ول جەردە بيسەردى قالاي ورنالاستىرۋدى ويلاستىرۋ وتە ماڭىزدى. ول ءۇشىن ءبىر بەدەرلى، فانەلدى جاستىقشاعا ۇساق ءتورت بۇكتەپ، ءتۇرلى - ءتۇستى بيسەردى ءۇيىپ قويۋ كەرەك. كەي جاعدايدا وتە تەرەڭ ەمەس ( 5 - 10 مم ) تارەلكەگە سالعاندا ىڭعايلى، ءبىراق ءار ءتۇستى جەكە تارەلكەگە سالعان ءجون، نە بولماسا جاقتاۋلارى بيىك ەمەس قوراپشالار پايدالانۋعا بولادى. بيسەرمەن جۇمىس ىستەگەندە جۇمىس ىستەيتىن ورىن جارىقپەن جاقسى قامتاماسىز ەتىلۋى كەرەك. بولماسا كوزدى اۋىرتىپ، ءجيى شارشاۋعا اكەلىپ سوعادى. كوزگە دەمالىس بەرۋ ءۇشىن ءار ساعات سايىن 10 - 15 مينۋت ءۇزىلىس جاساۋ قاجەت.
سوندىقتان ونى ءارى قاراي دامىتۋ ءبىزدىڭ مىندەتىمىز.