InfoHub Logo

قازاق ءتىلى 9 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قازاق وتباسى
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا قازاق وتباسىنداعى داستۇرلەر تۋرالى مالىمەت بەرۋ.
2. دامىتۋشىلىق: بالالاردىڭ بىلىكتەرى مەن داعدىلارىن دامىتۋ (سويلەۋى، اڭگىمە ايتۋى، مانەرلەپ وقۋى).
3. تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ادامگەرشىلىككە، جاۋاپكەرشىلىككە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، قايتالاۋ، جاتتىقتىرۋ، توپتاستىرۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ماقال - ماتەلدەر، ۇلەستىرمەلى قاعازدار.

ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن قايتالاۋ ارقىلى، جاڭا تاقىرىپتىڭ اتىن، ماقساتىن اشۋ.
سۇراقتار.
اتا دەگەن كىم؟ (اكەنىڭ اكەسى)
قازاقتا شاڭىراق يەسى دەگەن بار. ول كىم؟ (ۇل بالا - ۇرپاق جالعاستىرۋشى)
ۇل بالا ۇلكەن بولسا «اعا»، ال كىشى بولسا كىم بولادى؟ (ءىنى)
ۇلدار ءۇشىن قىز بالا كىم بولادى؟ (قارىنداس)
نەمەرە، شوبەرە دەگەندەر كىم؟ (نەمەرە - ۇلدىڭ بالاسى، شوبەرە - نەمەرەنىڭ بالاسى)
جيەن دەپ كىمدى ايتادى؟ (قىزدان تۋعان بالانى ايتادى)
ناعاشى دەگەن كىم؟ (بالالاردىڭ اناسىنىڭ توركىنى)

ءىىى. جاڭا تاقىرىپقا كوشۋ
ا). بالانىڭ باس ۇستازى كىم دەپ ويلايسىڭدار؟ (اتا - اناسى)
اتا - اناعا، بالاعا بايلانىستى قانداي ماقال - ماتەلدەر جاتتاپ كەلدىڭدەر؟
جاتتاپ كەلگەن ماقال - ماتەلدەرىن (وقۋلىقتىڭ 45 بەتىندەگى) ايتتى:
1) اكە – اسقار تاۋ،
انا – باۋىرىنداعى بۇلاق،
بالا – جاعاسىنداعى قۇراق.
2) اكەگە قاراپ ۇل وسەر،
شەشەگە قاراپ قىز وسەر.
3) اتاڭا نە قىلساڭ، الدىڭا سول كەلەر. ت. ب.
ب) - ەندەشە بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى نە تۋرالى بولماق؟ (قازاق وتباسى)
- دۇرىس ايتاسىڭدار ساباقتىڭ تاقىرىبى «قازاق وتباسى»
ۆ) ساباقتىڭ ماقساتىن اشۋ ءۇشىن سۇراق قويدىم.
- بۇل تاقىرىپتى نە ءۇشىن وقيمىز؟ (قازاقتىڭ سالت - ءداستۇرىن ءبىلۋ ءۇشىن)

ءىۇ. وقۋلىقتىڭ 46 بەتىندەگى «اتا - انا» دەگەن ماتىنمەن جۇمىس جۇرگىزۋ.
ا) ءبىر وقۋشىعا وقىتۋ.
ب) ماتىندە نە تۋرالى ايتىلعان؟
ۆ) مازمۇنىن وقۋشىلارعا ورىس تىلىندە ايتقىزۋ.
گ) ءماتىننىڭ مازمۇنىن اشاتىن ءۇش سۇراق قۇراستىرتۋ، ەكى توپ ءبىر - بىرلەرىنىڭ سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرەدى.

ءۇ. جاتتىعۋ جۇمىستارى.
№1. تاپسىرما. بەرىلگەن سوزدەردىڭ سينونيمدەرىن تاۋىپ، اۋدارادى.
ءۇرىم - بۇتاق،...
قامقورلىق،...
مىندەت،...
اتا - انا،...

ءۇى. 46 – شى بەتتەگى 2 - تاپسىرما. ءماتىندى ىشتەي وقىپ، وقۋلىقتارىن جاۋىپ قويادى.
ءمۇعالىم ءماتىن بويىنشا سويلەمدەردى وقيدى.
وقۋشىلار دۇرىس بولسا ش، بۇرىس بولسا ج دەپ حورمەن جاۋاپ بەرەدى.

№2 تاپسىرما.
1. قازاق وتباسىندا اكەنىڭ ورنى ەرەكشە. اكە – وتباسىنىڭ تىرەگى. (ش)
2. وتباسى مۇشەلەرى اكەنى تىڭدامايدى. (ج)
3. قازاق وتباسىندا قىز بالانى قۇرمەتتەيدى.(ش)
4. قىز بالانىڭ ورنى ەرەكشە ەمەس. (ج)
5. انانىڭ ورنى دا ەرەكشە. اكە دە، بالالارى دا انانى سىيلاعان. (ش)
6. اكە مەن شەشە ۇيلەنگەن ۇلدارىنا ەنشى بەرمەيدى. (ج)
7. قىز تۇرمىسقا شىققاندا قىزدارىنا جاساۋ بەرمەيدى. (ج)
(ج – بۇرىسىنا، وقۋشىلار دۇرىس جاۋابىن ايتادى).

ءۇىى. №3 تاپسىرما. ماقال - ماتەلدەردى تولىقتىرىپ، تۋىندى ەتىستىكتەردى تابۋ.
كەرەكتى سوزدەر: سىيلاماسان، جونار، پىشەر، اۋىلداس
1. ۇلىڭ وسسە، ۇلى جاقسىمەن... بول،
قىزىڭ وسسە، قىزى جاقسىمەن... بول.
2. اتا كورگەن وق...
انا كورگەن تون...
3. ءوزىڭدى - ءوزىڭ...، وزگەدەن سىي دامەتپە.

ءۇىىى. وزدەرىڭ وتباسى تۋرالى قانداي ماقال - ماتەلدەر بىلەسىڭدەر؟
ءىح. رەفلەكسيا جاساۋ.
- بۇگىن ساباقتا وتباسى تۋرالى نە بىلدىڭدەر؟
وقۋشىلار جاۋاپتارىن تاقتادا ۆەنن دياگرامماسى بويىنشا كورسەتەدى.
(جاۋاپتارى: وتباسى قۇقىعى، قازاقتىڭ سالت - ءداستۇرى، ادەپ - عۇرىپتارى، قازاق وتباسىنداعى تاربيەلەر).

ح. بالالار، قازاقتا «تەكتى» دەگەن تاماشا ۇعىم بار. تەكتى دەگەنىمىز – ارى تازا، ءوز حالقى - نىڭ سالت - ءداستۇرىن، ادەپتەرىن، اتا - اناسىن قۇرمەتتەگەن ادام.
بۇگىنگى ساباعىمىزدى مىنا سويلەمدەردى وقىپ، اۋدارىپ، اياقتايىق.
تاربيە ءتۇبى – تەكتىلىك.
حالقىمىزدىڭ بولاشاعى – تەكتى ۇرپاق.
وسىنى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟

ءحى. ۇيگە تاپسىرما
ءحىى. باعالاۋ