InfoHub Logo

"التىن كۇز"ەرتەڭگىلىگى

ماقساتى: تابيعاتتىڭ كۇز مەزگىلىندەگى وزگەرىستەرى جايلى بالالاردىڭ بىلىمدەرىن كەڭەيتۋ؛ كۇز مەزگىلىنىڭ بەرەكەلى ەكەنىن ايتىپ، تۇسىنىك بەرۋ، ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ. بالالاردى ەڭبەكقورلىققا تاربيەلەۋ. بالالاردىڭ كۇز مەزگىلى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن مولايتۋ، جىل مەزگىلدەرىنىڭ ەرەكشەلىكتەرىن بايقاتۋ؛ تابيعاتتى ايالاۋعا، قورشاعان ورتانى، وتانىن سۇيۋگە، اسەمدىكتى كورە بىلۋگە، سەزىنۋگە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: مەرەكەلىك ەرتەڭگىلىككە ساي بەزەندىرىلگەن ساحنا، اكت. ۆيدەو سيۋجەت:«التىن كۇز»، سلايد: كۇزگى جۇمباقتار، جەمىستەردىڭ اتريبۋتتارى، ساندىقشا، كوكونىستەر مەن جەمىستەردىڭ مۋلياجدارى، جەمىس - جيدەكتەر، ويىنشىق ماشينالار، جاپىراقتار ت. ب.

ءجۇرۋ بارىسى:
زال ءىشى مەرەكەگە ساي بەزەندىرىلگەن. ادەمى سازدى كوڭىلدى اۋەن وينالىپ تۇرادى. بۇلدىرشىندەر تاربيەشىمەن بىرگە كىرىپ، ورىندىقتارعا جايعاسادى.
جۇرگىزۋشى: بالالار، بۇگىن بىزدە وتە ادەمى، جومارت، تياناقتى ءبىراق ازداپ كوڭىلسىزدەۋ بولىپ تۋراتىن جىل مەزگىلى - كۇز مەيرامى. ادەمى دەيتىنىمىز كۇز مەزگىلى عانا بىزگە ادەمى سارى، قىزعىلت، التىن تۇستەردى سىيلايدى. جومارت دەيتىنىمىز - تەك كۇزدە عانا جەمىس - جيدەكتەر جينالادى. ال تياناقتى دەيتىن سەبەبىمىز - كوكونىستەر مەن بيداي ونىمدەرىن تەزدەتىپ، سالقىندىققا قالدىرماي جيناپ الۋىمىز كەرەك. ال ەندى كوڭىلسىزدەۋ بولاتىن سەبەبى - جاز مەزگىلىمەن، اشىق اسپانمەن، ىستىق كۇنمەن، كوڭىلدى قۇستارمەن قوشتاسقىسى كەلمەي وكىنەتىندىكتەن ەكەن.

جۇرگىزۋشى تاقپاق وقيدى: توڭىرەك تولى سارى التىن
كۇز كەلدى تۋعان جەرىمە
شۋاعى نۇرلى جايناعان
التىن كۇز اسەم اينالام
مەرەكەسى حالىقتىڭ
التىن كۇزدى باستايىق،
التىن كۇزگە ارنالعان
ەرتەڭگىلىگىمىزدى باستايىق!
تاقپاق بالالاردىڭ، ءان ايتىلادى.

جۇرگىزۋشى: بالالار، قاراڭىزدارشى قانداي ادەمى ساندىق. قىزىق بۇل ساندىقتا نە بار ەكەن؟
(تاربيەشى ساندىقتى الىپ ءارى - بەرى تارتقىلاپ اشقىسى كەلەدى، ءبىراق ساندىق اشىلمايدى)
جۇرگىزۋشى: نە ىستەسەم ەكەن مەن ەندى؟
ساندىقتى اشقىم كەلەدى.
تاپتىم، تاپتىم ءقازىر ءبىز،
تاقپاق ايتىپ بەرەمىز.
بالالار تاقپاقتارىن ايتادى.

جۇرگىزۋشى: بۇل نە قىلعانى؟
ساندىق تاعى اشىلمادى؟
تاپتىم، تاپتىم وندا مەن،
جۇمباق ايتىپ بەرەمىن.
جۇرگىزۋشى بالالارعا جۇمباق جاسىرادى.
كۇزگى جۇمباقتار:
جازدا ىنگە تىعىلىپ،
جاتقان قىزىل تۇلكىنى
قۇيرىعىنان سۋىرىپ،
اكەلدى اجەم ءبىر كۇنى. بۇل نە؟
(ءسابىز)
جايلى، جۇمساق توسەگىم،
دومالانىپ وسەمىن
قابات - قابات تونىم بار
قالاي ونى شەشەمىن.
بۇل نە؟
(ورامجاپىراق)
قالىڭ كيىم ۇناتادى،
شەشىندىرسەڭ جىلاتادى.
بۇل نە؟
(پياز)
اسپاي پىسكەن، قايناماي تۇسكەن.
(جەمىس)
(جۇرگىزۋشى تاعى دا ساندىقتى اشقىسى كەلەدى، ءبىراق ساندىق اشىلمايدى)
جۇرگىزۋشى: نە بولعانى، بۇل قالاي؟
اشىلمادى ساندىعىم.
ديلناز جومارت: مەن بىلەمىن، ساندىقتى اشۋعا كىم كومەكتەسەتىنىن. بۇل سيقىرشى - كۇز. قانە ونى شاقىرايىقشى.
بالالار: التىن كۇز! التىن كۇز بىزگە قوناققا كەلشى!
كۇزگى اۋەنمەن بيلەپ التىن كۇز كەلەدى.
التىن كۇز: ۋا، حالايىق، دارحان دالام ارمىسىڭ،
تابيعاتىم جانى جايساڭ تال ءمۇسىن
حانشايىمى كۇزدىڭ بۇگىن كەلىپ تۇر،
الماق بولىپ بار حالقىمنىڭ العىسىن.
سالەمەتسىزدەر مە، بالالار! مەنى مەيرامعا شاقىرعاندارىڭا راحمەت!
جۇرگىزۋشى: كۇز، سەن بىزگە مىنا كۇزگى ساندىقتى اشۋعا كومەكتەسەسىز بە؟
كۇز: ارينە كومەكتەسەم، ءبىراق ول ءۇشىن سەندەر ولەڭ ايتىپ، بي بيلەۋلەرىڭ كەرەك.
(بالالار ولەڭ ايتىپ، جاپىراقتار ءبيىن بيلەيدى)
جۇرگىزۋشى: مىنە، انىمىزدە اياقتالدى،
ساندىقشادا قاقپاعىن اشتى،
نە جاسىرىلعان بۇل ساندىقتا؟
نەبىر، نەبىر نارسەلەردە بار ەكەن.
(جۇرگىزۋشى ساندىقتان مۋحومور الىپ شىعادى)
جۇرگىزۋشى: بۇل نە ەكەن؟
بالالار: ساڭىراۋقۇلاقتار.

جۇرگىزۋشى: قانە ساڭىراۋقۇلاقتار شىعىڭدارشى، ءوز ونەرلەرىڭدى كورسەتىڭدەرشى.
بي: «ساڭىراۋقۇلاقتار»
كۇز: بالالار سەندەر سەزىپ وتىرعان بولارسىڭدار، مەنىڭ كۇزگى ساندىعىمنان ءبارىن تابۋعا بولاتىنىن، ءارى كۇزگى مەيرامدى كوڭىلدى وتكىزۋگە كومەكتەسەتىنىن.

جۇرگىزۋشى: ال ەندى كۇز بىزگە، تاعى قانداي سىيلىقتار دايىندادى ەكەن كورەيىكشى؟(ساندىقتان كوكونىستەردىڭ اتريبۋتتارىن شىعارادى)
بالالار باستارىنا اتريبۋتتاردى كيىپ، كوكونىستەر مەن جەمىستەر تۋرالى تاقپاقتارىن ايتادى.
اسحانادان شىقپايمىن،
اتىم پياز، بۇقپايمىن.
كوزدەن جاستى شىعارام.
تۇماۋدان ءبىراق ساقتايمىن.
* * * *
تال شىبىعىم بۇرالىپ،
باقشالاردا قىزارىپ
تۇرگان ول مەن قىزاناق
كۇنگە قاراپ ۇيالىپ.
* * * *
كارتوپ ءبىزدىڭ اتىمىز
جەر استىندا جاتىرمىز
ءبىر تامىردان تاراعان،
اعايىنبىز ءبارىمىز.
* * * *
وسىرەتىن بويىڭدى
دامىتاتىن ويىڭدى.
قويانعا دا ازىقپىز،
سابىزدەرمىز جازىقسىز.
* * * *
ءپىسىپ تۇرعان المامىن،
تامساندىرار بال ءدامىم
جەرگە سىلكىپ تۇسىرمە
ءىسىپ كەتەر ماڭدايىم.
* * * *
جاپىراقتى تاسالاپ
وسەتىن جەرى باقشا - ب ا ق
كۇرەڭ قىزىل شىركىن - اي
مەنىڭ اتىم قۇلپىناي.
* * * *
ءتىل ۇيىرگەن المۇرتپىن
تاڭسىعىمىن بار جۇرتتىڭ
جاقسى وسىرە المايدى،
قاراسا ەگەر سالعىرت كىم.
* * * *
مەن مونشاقتى شيەمىن
قۇمارسىڭدار بىلەمىن
كەتىپ قالىپ جۇرمەسىن
تاماعىڭا سۇيەگىم.
* * * *
ءدوپ دوڭگەلەك ساپ سارى
ىشىندە بار ءدانى
قىزىعاسىن كورىپ
مەنىڭ اتىم ورىك.

كوممۋنالدىق مەملەكەتتىك قازىنالىق كاسىپورىن
№ 8 «اقبوتا» شيپا - جاي ءتيپتى بوبەكجاي بالاباقشاسى
ەرەسەك توپ تاربيەشىسى ۋرازالينا گۋلبانۋ ناسىر قىزى