InfoHub Logo

1972 جىلعى قازاننىڭ 13 كۇنى بورتىندا 45 ادام — چيليدە بولاتىن ماچقا ۇشىپ بارا جاتقان رەگبيستەر كومانداسى، ولاردىڭ فاناتتارى مەن تۋىسقاندارى بار ۋرۋگۆايلىق ۇشاق اند تاۋىندا اپاتقا ۇشىرادى. ۇشاق تاۋدىڭ شىڭىنا سوعىسىپ، تاۋدىڭ قارلى بوكتەرىنە قۇلايدى. بۇل وقيعا اۆياسيا تاريحىنداعى ەڭ قايعىلى وقيعا رەتىندە ەستە قالا بەرمەك. ءتىپتى قازا بولعاندار سانىنىڭ كوپتىگىمەن ەمەس، سول اپاتتا ءتىرى قالعانداردىڭ باستان وتكەرگەندەرىمەن ەستە قالدى. ءتىرى قالعان «باقىتتىلار» تاپ بولعان ەڭ اۋىر جاعداي جۇرەك جالعارلىق تاماقتىڭ بولماعانى ەدى. ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن ادامدار قازا بولعان جولداستارىنىڭ دەنەسىن جەۋ تۋرالى شەشىم قابىلدايدى.

بورت №571

№571 بورتى اپاتقا دەيىن.

سول كۇنى №571 بورتىندا Old Cristians (مونتيەۆيدەو، ۋرۋگۆاي) كلۋبىنان بولعان رەگبيستتەر كومانداسى بولدى. جيىرما جاسار جىگىتتەر سانتياگوعا (چيلي) ماچقا ۇشقان.

Old Cristians كلۋبىنىڭ رەگبيستتەر كومانداسى ءقاۋىپتى ساپارعا دەيىن.

Old Cristians رەگبيستتەرىنىڭ اپاتقا دەيىنگى ۇشاق سالونىنداعى فوتوسى.

اند تاۋلارىنىڭ ۇستىنەن ۇشىپ بارا جاتىپ، ءتۋربينالى-ۆينتتى Fairchild FH-227D سيكلون اۋماعىنا ءتۇسىپ قالادى. 4200 مەتر بيىكتىكتە ۇشاق قاناتى تاۋ شىڭدارىنىڭ بىرىنە سوقتىعىسىپ قۇلايدى. قۇلاعان سوڭ 32 ادام امان قالادى.

تەڭىز دەڭگەيىنەن 4000 مەترگە جۋىق بيىكتىكتە، ەشقانداي جىلى كيىمسىز، تاماقسىز قالعان ادامداردىڭ سۋىق پەن اشتىقتان قۇتىلمايتىنى نەعايبىل ەدى.

تاعام قورىن بىرنەشە كامپيت، كونسەرۆىلەنگەن ءبىرشاما قۇتى جانە ىشىمدىكتىڭ بىرنەشە بوتەلكەسى عانا قۇرادى. تاماقتارى تەز تاۋسىلدى. اۋىر جاراقاتتانعان جولاۋشىلار قايتىس بولا باستادى.

قيراعان ۇشاق.

بىتپەستەي كورىنگەن ون كۇن ىشىندە امان قالعاندار ۇشاقتىڭ قيراعان فيۋزەلياجىن پانالاپ، ولاردى قۇتقارۋعا كەلەدى دەگەن ۇمىتتەرىن ساقتاپ وتىردى. جىگىتتەر جۇك بولىگىنەن كىشكەنتاي ترانزيستور تاۋىپ، راديونى مۇقيات تىڭدادى. 11-كۇن دەگەندە ولاردى ىزدەۋ توقتاتىلعانىن ەستيدى. ادامدار جىلاي باستايدى. ءوزىن بايسالدى ۇستاعان ءبىر عانا جىگىت — ناندو پاررادو بولادى. ول جولداستارىنىڭ ايانىشتى جۇزدەرىنە قاراپ، «ءاي، جىگىتتەر، بۇل دەگەن جاقسى حابار عوي! بۇل ءوزىمىز مىنا جەردەن كەتۋىمىز كەرەك دەگەندى بىلدىرەدى» دەيدى. جىگىتتىڭ ەرلىگى وزگەلەردىڭ رۋحىن كوتەردى.

ءومىر ءۇشىن كۇرەس

امان قالعاندار ءومىر ءۇشىن كۇرەستى جالعاستىرا بەردى. ەرەكشە تومەن تەمپەراتۋراعا قاراماستان، ولار قاردان سۋ جاساۋ ءوندىرىسى جۇيەسىن جاسايدى. 24 جاسار فيتو ستراۋچ كوزدىڭ قارىعىپ اۋىرۋىنان ساقتايتىن كۇننەن قورعايتىن كوزىلدىرىكتىڭ بىرنەشەۋىن جاسايدى. بۇل ءۇشىن ول ۇشقىش كابيناسىنداعى كۇننەن قورعايتىن كۇنقاعاردى پايدالانعان.

سۋىققا قاراماستان جىگىتتەر قارلى تۇزاقتان قۇتىلۋعا بىرنەشە رەت تالپىنىپ كوردى. وسىنداي تالپىنىستاردىڭ بىرىندە ولار ۇشاقتىڭ قۇيرىعىن تابادى جانە كونديسيونەردىڭ وقشاۋلاعىش ماتەريالىن شەشىپ الادى. وسى ماتادان ەلەكتر سىمداردىڭ كومەگىمەن ۇيىقتاۋعا ارنالعان ۇلكەن توسەك قاپ تىگىپ الادى.

دەگەنمەن، اشتىق پەن اياز امان قالعانداردىڭ باسىنان وتكەن سىناقتىڭ سوڭعىسى ەمەس ەدى. 29-شى قازان كۇنى (17ء-شى كۇن) لاگەرگە قار كوشكىنى قۇلايدى. قار استىندا تاعى سەگىز ادام قازا بولادى. ون التى ادام عانا ءتىرى قالادى. مۇنىمەن ءقاۋىپ بۇلتى سەيىلە قويعان جوق. ۇشاق قالىڭدىعى ءبىر مەترگە جەتەتىن قاردىڭ استىندا قالادى. ناندو پاررادو فيۋزەلياج توبەسىن مەتالدى كۇبىرمەن ويىپ، وسى ارقىلى اۋا كىرەتىن جەلدەتكىش جاسايدى. سودان سوڭ جىگىتتەر ۇسىگەن جالاڭاش قولدارىمەن قاردى ۇڭگىپ، جوعارىعا شىعادى.

سىناق

وسى كۇننىڭ بارلىعىندا امان قالعاندار وزدەرىنىڭ ازىق-تۇلىك قورىن قاتاڭ تۇردە ۇنەمدەيدى. الايدا تاماقتارى تاۋسىلادى. ءسويتىپ، بىرلەسىپ قاتاڭ ءارى قاجەتتى شەشىمدى قابىلدايدى. ءتىرى قالۋ ءۇشىن ءولى دوستارىنىڭ ەتىن جەۋ كەرەك دەپ ۇيعارادى. بۇل وڭاي بولمايدى. قازا بولعانداردىڭ كوبىسى ءبىر سىنىپتا وقىعان دوستار نەمەسە ءتىپتى تۋىستار دا بولعان ەدى.

ناندو پاررادو ءوزىنىڭ ەستەلىگىندە وسى جاعىمسىز جاعدايدى: «بيىكتىكتە كالورياعا دەگەن قاجەتتىلىك ەسەلەپ ارتىپ كەتەدى... ءبىز سۇمدىق اش بولدىق. نان قالدىقتارىن تابامىز با دەپ، فيۋزەلياجدى قايتا-قايتا قازدىق. ءبىز پايداسىنان زيانى كوپ ەكەنىن بىلە تۇرا، جۇك بولىگىنەن تابىلعان بىلعارى تىلىمدەرىن جەۋگە تىرىستىق. قاۋىرسىن نەمەسە ءشوپ تابامىز با دەگەن ۇمىتپەن، وتىرۋعا ارنالعان جاستىقشالاردى جىرتتىق، الايدا ول جەردەن جەۋگە بولمايتىن جىپتەر عانا شىقتى. ءبىزدىڭ اينالامىزدا اليۋمينيدەن، پلاستيكتەن جانە مۇزدان باسقا ەشتەڭە بولمادى».

اقىرىندا امان قالعانداردىڭ ءبىرى روبەرتو كانەسسا بىلاي دەپ جازادى: «مەن بۇل كۇندى ەشقاشان ۇمىتپايمىن. قاناتتىڭ بولىگىنە قاتىپ قالعان ادام ەتىن جۇقالاپ تىلىكشەلەپ قويدىق. ءارقايسىمىز وزىنە تيەسىلى بولىگىن جەپ الدى. ءبىزدىڭ ءارقايسىمىز ءۇشىن بۇل پسيحيكالىق تۇرعىدا اۋىر سوققى بولدى. ءبىراق بۇل امان قالۋدىڭ جالعىز جولى بولاتىن».

قۇتقارۋ

قار كوشكىنىنەن سوڭ، ادامدار وزدەرىنىڭ امان قالۋىنىڭ جالعىز جولى — كومەك تابۋ ەكەنىن ءتۇسىندى. كۇشتىڭ سارقىلۋىنا قاراماستان، ەكى وجەت جىگىت ناندو پاررادو مەن روبەرتو كانەسسا تاۋ جوتالارىنىڭ اراسىنا ادامداردى ىزدەپ كەتەدى. قازا بولعانداردىڭ كيىمدەرىنە ورانىپ، وزدەرىمەن قاتقان ەتتى الىپ، بارلاۋشىلار ءقاۋىپتى اسۋدان وتەدى. ءبىراز كۇننەن سوڭ شارشاپ-شالدىققان جىگىتتەر چيليلىك فەرمەرگە جولىعادى.

جۇدەگەن ادامدار.

سوڭىندا اپات ايماعىنا قۇتقارۋ تىكۇشاقتارى كەلەدى. 1972 جىلدىڭ 23 جەلتوقسانىندا امان قالعان 16 جولاۋشى قۇتقارىلدى. ولار قار قۇرساۋىندا 72 كۇن وتكىزدى.

امان قالعاندار. قۇتقارۋشىلار تىكۇشاعىنىڭ فوتوسى.

ناندو پاررادو — اپاتتان امان قالعانداردىڭ ءبىرى.

1973 جىلدىڭ قاڭتارىندا قار ەرىگەن سوڭ، قۇلاۋ ايماعىنان 800 مەتر قاشىقتىقتا قازا بولعانداردىڭ دەنەلەرى جەرلەندى.

قازا بولعانداردىڭ دەنەسىن جاپقان تاس ۇيىندىسىنە «و، قۇداي، ءبىز ساعان جاقىن تۇرمىز» دەگەن جازۋى بار كرەست ورناتىلدى.

قازا بولعانداردى جەرلەپ بولا سالىسىمەن، امان قالعاندارعا تۇراق بولعان كورپۋستىڭ نەگىزگى بولىگى ورتەپ جىبەرىلدى...

---