InfoHub Logo

ەرتەدە ءبىر ەر ادام مەن ايەل بولىپتى. ولاردىڭ ماشا دەگەن قىزى، يۆان اتتى ۇلى بار ەكەن. ماشا — تۇڭعىشى. يۆانۋشكا — كەنجە بالاسى. بىردە بالالاردىڭ اكە-شەشەسى قالاعا اتتانادى. كەتەرىندە ولار ماشاعا:

— ال، قىزىم، اقىلدى بول! ءۇي مەن ۆانيۋشا — وزىڭە امانات. باۋىرىڭدى كوزىڭنەن تاسا قالدىرما. ساعان سەنىپ كەتىپ بارامىز، جاراي ما؟ ءبىز سەندەرگە قالادان بازارلىق الا كەلەمىز، — دەپ قاتاڭ ەسكەرتەدى دە، قوشتاسىپ جولعا شىعادى.

اكە-شەشەسى كەتىسىمەن ماشانى اۋلادا ويناپ جۇرگەن دوستارى شاقىرادى. قىز يۆانۋشكانى تەرەزە الدىنداعى كوگالعا وتىرعىزىپ، ءوزى بالالارعا بارىپ قوسىلادى.

ءبىراز ۋاقىت وتەدى. ماشا ويىن قىزىعىنا كىرىپ كەتكەن. كىشكەنتاي ۆانيۋشا مۇلدەم ۇمىت قالدى. وسى كەزدە ءبىر توپ جابايى قازدار پايدا بولادى. ولار تەرەزە الدىندا وتىرعان بالانى قاناتتارىنا وتىرعىزىپ، ۇشىپ كەتەدى.

ويناي-ويناي شارشاعان قىزدار تارقاي باستايدى. ماشا دا ۇيىنە ورالادى. كەلسە، يۆانۋشكا جوق. ول ارى-بەرى جۇگىرىپ ىزدەيدى. ايقايلاي-ايقايلاي داۋىسى قارلىعادى. اكە-شەشەسىنىڭ ايتقان سوزدەرى ەسىنە ءتۇسىپ، وكىنىپ جىلايدى.

ءىنىسىن نەدە بولسا ىزدەپ تابۋ كەرەك. جۇگىرىپ اۋىل شەتىندەگى جازىق دالاعا شىعادى. ول الىستا ۇشىپ بارا جاتقان ءبىر توپ قازداردى كورەدى. جابايى قازدار لەزدە قالىڭ ورمانعا كىرىپ، كوزدەن عايىپ بولادى.

ماشا ۆانيانى وسى قازداردىڭ الىپ كەتكەنىن بىلەدى. سەبەبى بىردە ول اۋىل ادامدارىنىڭ بالا ۇرلايتىن جابايى قازدار تۋرالى ايتقان اڭگىمەسىن ەستىگەن ەدى. قىز قۇستاردىڭ ىزىنە تۇسەدى. جۇگىرىپ كەلە جاتىپ ول ءبىر پەشكە تاپ بولادى. قاسىنا كەلىپ:

— پەش-اۋ، پەش، ايتا قويشى، جابايى قازدار قاي جاققا قاراي ۇشىپ ءوتتى؟ — دەپ سۇرايدى.

— الدىمەن سەن ماعان وتىن سال. سودان سوڭ ايتامىن، — دەيدى پەش.

ماشا تەزدەتىپ وتىن جارادى. جارعان وتىندى پەشكە سالادى. پەش وعان جول كور سەتەدى. قىز پەش سىلتەگەن باعىتقا قاراي جۇگىرە جونەلەدى.
ءبىرازدان كەيىن ول ءوسىپ تۇرعان جالعىز ءتۇپ الما اعاشىن كەزىكتىرەدى. الما اعاشتىڭ بۇتاقتارى قىپ - قىزىل المالارىن كوتەرە الماي، جەرگە قاراي ءيىلىپ تۇر ەكەن. ماشا وعان:

— الما اعاشى-اۋ، الما اعاشى، جابايى قازدار قايدا ۇشىپ كەتتى؟ — دەيدى ءوتىنىپ.

— بۇتالارىم ءيىلىپ، سىنۋعا اينالدى. ەگەر سالعان المالارىمدى تەرىپ الساڭ، ايتامىن، — دەپ اعاش ءبىر كۇرسىندى.

ماشا تەزدەتىپ ءپىسىپ تۇرعان المالاردى تەرە باستايدى. اعاشتىڭ جەرگە قاراي ءيىلىپ تۇرعان بۇتاقتارى بىرتىندەپ جوعارى كوتەرىلەدى. جەڭىلدەپ، بوي تۇزەگەن الما اعاشى قىزعا جول كورسەتەدى.

ماشا ساپارىن جالعاستىرادى. ونىڭ الدىنان ەندى وزەن شىعادى. وندا سۋ ەمەس، ءسۇت اعىپ جاتىر ەكەن. قىز جاقىن كەلىپ:

— ءسۇتتى وزەن، ءسۇتتى وزەن، جابايى قازداردىڭ قايدا ۇشىپ كەتكەنىن كورسەتىپ جىبەرشى، — دەيدى جالىنىشتى ۇنىمەن.

— باعانا ءبىر ۇلكەن تاس دومالاپ قۇلاپ كەتىپ، جولىمدى بوگەدى. ەندى ءسۇتتىڭ ارى قاراي اعۋىنا كەدەرگى كەلتىرىپ تۇر. ەگەر سول تاستى جاعاعا شىعارساڭ، مەن ساعان جول سىلتەر ەدىم، — دەپ وزەن مۇڭىن شاعادى.

ماشا قولىنا ۇلكەن تاياق الىپ، تاستى يتەرىپ، جاعاعا شىعارادى. سىڭعىرلاپ اققان ءسۇتتى وزەن وعان جابايى قازداردى قايدان تاباتىنىن ايتىپ بەرەدى.

ءسويتىپ، ماشا جۇگىرگەن قالپى قالىڭ ورمانعا جەتەدى. ارى قاراي قايدا جۇرەرىن بىلمەي، اڭتارىلىپ تۇرىپ قالادى. Cول ساتتە بورەنە تۇبىندە وتىرعان كىرپىنى كورەدى. قاسىنا جاقىنداپ:

— كىرپى-اۋ، كىرپى، جابايى قازداردى قالاي تابۋعا بولادى؟ — دەپ سۇرايدى.

كىرپى وعان:

— مەنىڭ سوڭىمنان ەر، — دەيدى دە ءوزى جيىرىلىپ، دوڭگەلەپ كەتەدى.

وسىلاي ولار الدىمەن شىرشالاردىڭ اراسىنان، ودان ءارى اققايىڭدار ورتاسىنان ءوتىپ، ءبىر الاڭقايعا جەتەدى.

الاڭقايدا ءبىر تاۋىق اياقتى ۇيشىك تۇر. ىشتە، تەرەزە الدىندا جالماۋىز كەمپىر توقىما توقۋدا ەكەن. ال ۆانيۋشا ەسىك الدىندا التىن المامەن ويناپ وتىر. ماشا اقىرىن باسىپ، تاۋىق اياقتى ۇيشىككە جاقىندايدى. ءىنىسىن كوتەرىپ الادى دا، قاشا جونەلەدى.

ءبىرازدان كەيىن جالماۋىز كەمپىر تەرەزەدەن سىرتقا قارايدى. ويناپ وتىرعان بالا جوق. اشۋلانعان ول ىسقىرىپ، جابايى قازدارىن شاقىرادى.

— تەز ۇستاڭدار ونى! قۋىپ جەتىڭدەر! بالانى الدىما الىپ كەلىڭدەر! — دەپ بۇيىرادى.

جابايى قازدار قاڭقىلداپ ۇشا جونەلەدى.

ۆانيۋشانى كوتەرگەن ماشا قاشىپ كەلەدى. اندا-ساندا ارتىنا بۇرىلىپ قاراپ قويادى. مىنە، جول-جونەكەي كەزىككەن ءسۇتتى وزەنگە دە جەتەدى. تاعى ءبىر رەت بۇرىلىپ، ارتىنا قارايدى. جابايى قازدار جاقىنداپ قالعان ەكەن. قىز قايدا تىعىلارىن بىلمەي، ابدەن ساسادى. ول وزەنگە:

—  وزەن، وزەن، ءبىزدى جابايى قازداردان جاسىرشى، — دەيدى.

ءسۇتتى وزەن ارناسىنان جوعارى كوتەرىلەدى. بالالار استىنا كىرىپ وتىرادى. وزەن ۇستىمەن اعىپ، ولاردى كوزدەن تاسا قىلادى. جابايى قازدار ماشا مەن ۆانيۋشانى كورمەي، ۇشىپ وتەدى.

قۋعىنشىلار كەتىسىمەن بالالار جاعاعا شىعىپ، وزەنگە راقمەتىن ايتادى دا، جولدارىن جالعاستىرادى. اعايىندى ەكەۋىن تاپپاعان جابايى قازدار كەرى قايتادى دا، جۇگىرىپ كەلە جاتقان ماشانى تاعى دا بايقاپ قالادى. بۇل كەزدە ءىنىسىن كوتەرىپ العان ماشا ءوزى كەزدەستىرگەن الما اعاشىنا جەتكەن ەدى. قىز اعاشقا:

—  الما اعاشى، ءبىزدى جابايى قازداردان جاسىرشى، — دەپ كومەك سۇرايدى.

اعاش ماشا مەن ۆانيۋشانى قالىڭ بۇتالارىنىڭ استىنا وتىرعىزىپ، جاپىراقتارىمەن جاۋىپ، كورسەتپەي تاستايدى. قىزدان اداسىپ قالعان جابايى قازدار الما اعاشىن ارى - بەرى اينالىپ، بالالاردى تاپپاعان سوڭ ۇشىپ كەتەدى.
ماشا تاسادان شىعىپ، اعاشقا العىسىن ءبىلدىرىپ، جولىن جالعاستىرادى.

مىنە، ۇيلەرىنە دە جاقىنداپ قالعان ەدى. ماشا بۇرىلىپ، ارتىنا قارايدى. جابايى قازدار تاعى سوڭدارىنا تۇسكەن ەكەن. ولار قىزدى قۋىپ جەتىپ، ءتىپتى ۆانيۋشانى قاناتتارىمەن قاعىپ اكەتپەكشى بولادى. ءبىراق قىز ءىنىسىن قۇشاعىنا قاتتى قىسىپ جىبەرمەيدى. ارەڭ دەگەندە قۇستاردان سىتىلىپ شىققان ماشا العاش كەزدەستىرگەن پەشكە جەتەدى دە:

—  پەش، پەش، ءبىزدى مىنا جابايى قازداردان قۇتقارشى، — دەپ وتىنەدى. پەش بالالاردى ىشىنە وتىرعىزىپ، بەتىن جاپقىشپەن جابادى. ال جابايى قازدار پەشتى اينالشىقتاپ ۇزاق ۇشىپ جۇرەدى. جاپقىشتى قاناتتارىمەن سابالاپ، سابالاپ اشا الماي، ابدەن شارشايدى. ءسويتىپ امالدارى تاۋسىلعان ولار كەرى، جالماۋىز كەمپىرگە قايتادى. ماشا ءىنىسىن كوتەرىپ، جەرگە تۇسەدى. ولار پەشكە العىسىن ايتىپ، ۇيىنە كەلەدى. ارتىنشا قالادان اكەسى مەن اناسى ورالادى. قىزى ماشا مەن كىشكەنتاي ۇلدارى ۆانياعا مول سىيلىق بەرەدى.

---