اقساق كيىك
... ارىستىڭ باسى سىنىپ بارادى. تۇندەگى ىشكەن ىشكىلىكتەن تاس توبەسى شانشىپ، اڭىراتىپ كەلە جاتقان پوەزدىڭ شاقىلداعان دوڭعالاق ۇرىسى ميىن شاعادى. الدە كىم شەكەسىن ەكى جاعىنان بۇرعىلاپ جاتقانداي. الگىندە ءتۇس كورىپ... جۇدىرىقتاي ءداۋ سونا سامايىنا قادالىپ ىزىڭداپ وتىرىپ العانداي ەدى، سول پالە ءالى ۇشپاعان با، قالاي؟ جوق، مىناۋ سونا ىزىڭى ەمەس، كۇي سارىنى... شوشىنايىن دەدى. قالادان شىعا قاتتى ءىشىپ كەتكەندە قۇلاعىنا سان قيلى دىبىستار شالىنىپ، كۇڭگىرلەپ مازاسىن الۋشى ەدى. قۇلاعىنا بىرەۋ كىرىپ الىپ، دومبىرا تارتقانداي دا بوپ كورىنەتىن. اراق ەلىرمەسىنە تاپ بولعان ول قۇلاعىنا كەلگەن سارىننىڭ قايدان ەستىلىپ جاتقانىن بىلە الماي ءبىراۋىق دال بوپ جاتتى. سونان سوڭ ەكى قۇلاعىن ەكى قولىمەن باسىپ بايقاپ ەدى، دومبىرا ءۇنى جوعالىپ، سەمىپ قالدى. «اۋىرماعان ەكەنمىن» دەپ قۋاندى. اۋىرعاندا دىبىس قۇلاعىن باسقاندا دا توقتاماي ەستىلە بەرۋشى ەدى.
زىرقىلداپ الىپ بارا جاتقان باسىن كەتەردى. كۋپە ءىشى اي-جاي. ساسكە شاماسى. تەرەزەگە كۇن ساۋلەسى جارق-جۇرق ۇرادى. ايدالا. جاپان دالادا جونى قىزعان جۇيرىكتەي پوەزد ىشقىنا تارتىپ كەلەدى... اقساق كيىكشە جان ۇشىرىپ، زىمىراپ قاشاتىنداي. دومبىرا پوەزد جۇرىسىنە ساز قوسقانداي بەزىلدەيدى.
جوعارى پولكاداعى ارىس موينىن سوزدى. دومبىرا تومەندە تارتىلىپ جاتىر. دومبىرانى قۇيقىلجىتىپ وتىرعان سۇيىقتاۋ سارعىش شاشىن كەيىن قايىرىپ، ادەمىلەپ تاراعان قاعىلەز، اشاڭ كەلگەن، اق كويلەكتى ناۋشا جىگىت. يەگى كۇرەكتەي جالپاق بەت قاراسۇر شال اق ساقالىن ۋىستاپ، قايىرا تىستەپ، ۇيىپ، تاس مۇسىندەي قاتىپ قالعان.
دومبىراشى ناۋشا جىگىتتىڭ قيىقشا قارا كوزى وت شاشادى. باس بىلمەگەن اساۋدىڭ اق كوبىگىن شىعارىپ، جوسىپ كەلە جاتقان تاقىمى قاتتى شاباندوز سەكىلدى دومبىراشى ەركىن كوسىلتەدى. سۇيرىكتەي سالالى ساۋساقتار دومبىرا ۇستىندە ەلىكتەي وينايدى. وق تيگەن اقساق كيىك بىرەسە قۋعىنشىدان ۇزاعانىن سەزىپ، «قۇتىلدىم، قۇتىلدىم دەپ قۋانعانداي بوپ، بىرەسە جاراسىن اۋىرسىنىپ، قارا كوزى مولتىلدەپ، جالپاق دالادا جاردەم تىلەپ الاڭداعانداي بوپ بەزىپ بارادى. قانى ويناعان جاس دەنەسى مول كۇشى بەس ساۋساققا جينالعانداي سەرپىندى قاعىس قارىنداعان سايىن كيىكشە ىرشىپ، تاعدىرىنا مويىماي، ءىر قۋاتىن جيناپ، تەكىرەك قاعا العا ۇمتىلادى. جاس جۇرەكتىڭ قىزبا ءلۇپىلى مەن شىڭىلتىر ءۇنى كۇيگە اسقاق ەكپىن قوساتىنداي.
جاس دومبىراشى ارىسقا ورەن شابىت ويناتتى. تاپ سونداي كەزىندە اتاعى جايىلىپ ەدى. وبلىس كولەمىندە ودان اسقان دومبىراشى بولمايتىن. ول تارتقان دومبىرا ۇنىنە ەلتىمەگەن جان جوق ەدى-اۋ... جاستىق كەزىن ەسىنە تۇسىرەيىن دەگەنمەن وعان باس كونبەدى. قيراعان مۇلىكتەي بويى بىشىراپ، مەڭ-زەڭ، ءارى-سارى قالىپقا ءتۇستى. ءبىر ءتۇپسىز تۇڭعيىققا ال-دارمەنسىز، سانا-ويسىز قۇلاپ بارا جاتقانداي باسى اينالىپ ءبىراز وتىردى. كۇي تىندى.
— وي، مىڭ بول، شىراعىم. كوپ جاسا! — دەپ باتاسىن جاۋدىرىپ جاتىر ناۋشا جىگىتكە ىرزا بولعان شال. ادام قارتايعاندا كوڭىلشەك كەلەدى دەگەن راس پا، قارتتىڭ نۇرى السىرەگەن، بىلشىقتى سىعىر كوزى جاساۋراپ قالىپتى. قالتاسىنان شارشى كەلەتىن ورامالىن الىپ، كوزىن ءسۇرتىپ قويدى.— دومبىرانى تەگىن وڭگەرىپ جۇرمەگەنىڭدى بىلەم-اۋ. ءوزىڭ قايدان كەلەسىن، قاراعىم؟
— قىزىلوردادان، اتا.
— ە، وبلىستان كەلەم دەسەي. ءجاي بارىپ پا ەد؟
— جوق، اتا. وبلىستىق بايقاۋعا بارعانبىز.
— دومبىرا تارتاتىندار عوي. قالاي سىلتەدىڭ بە؟ مەن بىلسەم، الدى دا جان سالماعان شىعارسىڭ.
— ەكىنشى بايگە الدىم، اتا.
— بارەكەلدى ءاي، ءا؟ سەنەن دە جۇيرىك شىققانى-اۋ. قامىقپا،بالام، مىنا تارتىسىڭنان تانباساڭ كەلەسى جىلى ءبىرىنشى بولاسىڭ
— مۇنداي كەزىمدە ءبىرىنشى ورىن الىپ ەدىم-اۋ» دەپ لادى تومەندەگىلەردىڭ ءسوزىن ەسىتكەندە ارىس.
— اكە شەشەڭ بار ما، بالام؟ — دەپ سۇرادى شال.
— شەشەم بار، اتا.
— اكەڭ جوق پا؟ سوعىسقا بەرگەن شىعارسىڭدار؟
— ءيا دەپ جىگىت تومەن قارادى.
— جالماۋىز سوعىس تالايدى جالمادى عوي، — دەپ كۇرسىندى قاريا. مەن دە ءۇش بىردەي بوزداعىمنان ايرىلىپ، قاسقايىپ قالعان شالمىن. تاعى تارتشى، قاراعىم.
— قايسىسىن تارتايىن، اتا؟
— «اقساق كيىگىڭدى» قايتا تارتشى.
ناۋشا جىگىت تاعى سىلتەدى. جىپتىكتەي بالعىن ساۋساقتار پىسىق، پەرنەنى نىق باسادى. ءاربىر ءۇندى جۇرەك دىرىلىندەي قالت جىبەرمەي ءدال تابادى. دومبىرانى سابالاماي، ناشپەن، كۇي اۋەنىنە وراي باپپەن قاعادى. جازىق دالادا ەركىن كوسىلىپ قالعان ءتۇز تاعىسى ءۇش اياقتاپ شوقاقتاپ، بوگەلىپ شاپشىپ، بوگەلىپ، شاپشىپ بەبەۋلەيدى.
«اتتەگەن-اي، انا ءبىر پەرنەنى ۇزاعىراق باسىپ، ىشەكتى قاتتىلاۋ شەرتەر مە ەدى» دەپ قالدى ءار ءۇندى تامىر ۇستايتىن سىنىقشىداي ۇعاتىن كاتەكى كۇيشى ارىس. شىداماي، تومەن ءتۇستى.
شال دا، ناۋشا جىگىت تە بەت-اۋزى كونەكتەي، كوزى قىپ-قىزىل، وسىڭكى سارعىش شاشى يت ويناقتاعان قوعاداي ۇيپاق-تۇيپاق قىرىقتارداعى ورتا بويلى، اشاڭ ادامعا تاڭىرقاي قاراستى. ولاردىڭ ەكەۋى دە جوعارى پولكادان قورىل ەستىگەندە ۇيقىداعىنىڭ كىم ەكەنىن بىلە الماعان. قورىل يەسى وسى ساباز ەكەن عوي.
ناۋشا جىگىت كۇيدى اياقتاعان ساتتە ول داۋسى جارقىنشاقتانىپ ءتىل قاتتى:
— ىنىشەك، دومبىراڭدى اكەشى.
— «ە، سەندە كۇيشىمىسىڭ» دەگەندەي شال وعان وقشىرايا قارادى. ناۋشا جىگىت دومبىرانى ۇسىندى.
ارىس دومبىرانىڭ قۇلاق كۇيىن. قايتا كەلتىردى. ءسال قاتايتىڭقىرادى. بالادان ونەرىن اسىرىپ تاستاعىسى كەلىپ، دومبىرانى قاعا بەردى. قاشان اراق ءىشىپ تۇزەلگەنشە سۋىقتا قالعان ادامداي بويىنان ارىلمايتىن ءبىر ءدىرىل بار ەدى. سول ءدىرىل سىلتەۋىنە مۇرشا بەرمەدى. ساۋساقتارى سۋىققا تونعانداي جۋىسپادى. پەرنە ۇستىندە باس بىلمەگەن تايداي بۇلتالاقتادى. ءوزىنىد ناۋشا جىگىتتەن ناشار تارتقانىن سەزىپ، كۇيدى اياقتاماي، دومبىرانىڭ باۋىرىنا تارس ەتكىزىپ ءبىر شەرتتى دە قايتىپ بەردى.
«باسە، ءتۇرىڭ مىناۋ سەنەن نە شىعار دەپ ەم-اۋ» دەپ ىشىنەن مىسقىلداپ قويدى شال ناۋشا جىگىت ونىڭ قالتىراپ، دىرىلدەپ ساۋساقتارىنىڭ يكەمگە كەلمەگەنىن بايقاپ «ناۋقاسى بار كىسى-اۋ» دەپ ايادى. شال انانىڭ بار-جوعىن ۇمىتقانداي-اق ناۋشا جىگىتكە بۇرىلىپ:
— تاتتىمبەتتىڭ «سار جايلاۋىن» بىلەسىڭ بە، بالام؟ — دەدى.
— بىلەم، اتا.
— سونى تارتشى.
ارىس ىشتەي.وكىنىپ، ورنىنان تۇردى. ۆاگون رەستورانعا بارىپ، «باسىن جازىپ» كەلگەلى ءىلبىپ كۋپەدەن شىقتى.
ۆاگون-رەستوران ءىشى ىعى-جىعى. گۋ-گۋ. بالىق ۇلەسىپ قاتقانداي. كوكالا ءتۇتىن. ادام اۋزى-مۇرنىنان شىعادى. ورىن تابا الماعان ارىس شەتتەگى ۇستىنە جاشىك، بوس بوتەلكە جينالعان ستول جانىنا كەلىپ تۇردى. ەل ىشىپ-جەپ قاتىر. كۇن ازاننان-اق قاعىنىپ بارادى. ءار ستولدىڭ توبەسىندە بوز تورعايداي قالتىلداعان جەلدەتكىشتىڭ قاۋقارى از با، رەستوران ءىشى مونشاداي جانىپ ءتۇر. سىر بويىنىڭ اسپانى جەرگە تۇسكەن شىلدەسى-اي. مىنا كولەڭكەدەگىلەر ءولىپ بارادى، كۇن كوزىندەگىلەردىڭ نە جانى ءجۇر ەكەن؟! ونىڭ قاپىرىقتان جۇرەگى قىسىلىپ، لوبلىدى. قۇسقىسى كەپ، ازەر شىداپ تۇردى. اكەسىنىڭ ۇيىنە كەلگەندەي جايعاسىپ، شىرەنىپ وتىرعاندارعا جىنى تىرىسادى. انە ءبىر تورتەۋ قايداعى شولدەن كەلدى ەكەن، ستولىنىڭ ءۇستىن تولتىرىپ، سىرانى قارا ورمانداي سامساتىپ قويىپتى. دۇنيەسى — الدىندا، كوڭىلدەرى توق، قارق-قارق كۇلىسەدى. «جەتىسۋىن» دەپ وقتى كوزىمەن اتىپ قويدى ولاردى. الدىندا بوتەلكە جوق، قۇر تاماق ءىشىپ جاتقانداردى كورگەندە ودان بەتەر جىنى كەلدى. «كۋپەلەرىندە ىشسە قاعىنا ما ەكەن، ىشكىلىك ىشپەگەسىن نەسىنە كەلدى ەكەن».
تۇرەگەپ تۇرىپ-اق ىشەيىن دەپ جانىنا وتكەن كۇپشەكتەي جۋان كەلىنشەكتەن ەكى بوتەلكە سىرا سۇراپ ەدى، اناۋ قۇبىجىق كورگەندەي ەجىرەڭ ەتتى:
— چتو؟! اياققا ورالماي بىلاي تۇر، — دەپ قولىن ءبىر-اق سىلتەدى.
«قاپ مىنانى-اي، بوشكە نەمە... تاناۋىن كوتەرۋىن، ءا! بوشكە قۇساتىپ دومالاتار ما ەدى ءوزىن» دەپ ىزالانىپ، كىجىندى. ۇلتابارداي تىرسيعان جەلكەسىنەن بارىپ الا كەتكىسى كەپ ءبىر تۇردى. ىزالانعانى سونشا بۇكىل دۇنيەگە اشۋى كەلدى. جانى تىنىش، جاعا بوس بولعان سوڭ وسى عوي. رەستوراننىي ىشىندەگىلەردىڭ ءبارىن ءبىر قايىققا مىنگىزىپ، داۋىلدى كۇنى كاسپييدىڭ قاق ورتاسىنا اپارىپ تاستار ما ەدى دەپ وشتەندى.
تىرىسقانى ورىن تاۋىپ، الدىندا ەكى بوتەلكە سىرا كەلگەندە عانا جازىلدى. ءبىر بوتەلكە «جيگۋليدى» دەم الماستان تارتىپ العاندا جۇرەگى كوتەرىلىپ بارىپ باسىلدى دا، قىرجىم-تىرجىم ءاجىمدى ماڭدايىنان بۇرشىك-بۇرشىك تەر جىلتىرادى. ەكىنشى بوتەلكەنى قاققاندا بۇكىل دەنەسى بۋسانىپ، تەرلەدى. قىرىسى تاراپ كوڭىلدەنەيىن دەدى. دەنەسى ەل-سال بوپ بالبىراپ، قالجا جەگەن ايەلدەي ماناۋراپ ءبىراز وتىردى. تاعى داياشىنى شاقىرىپ، ەكى ءجۇز گرامم شاراپ پەن ەكى بوتەلكە سىرا اكەلدىردى. سەمىز داياشى ادەپكىدەي ەمەس، كوكشىل كوزىن ويناقشىتىپ، ارىسقا كۇلە قاراپ، بايپاڭداي قالىپتى. «ىشەتىن قۋ ەكەنسىڭ عوي، ءىش، ءىش» دەپ ءوزىنىڭ ىشكى ەسەبىن ويلاعانداي جىمىڭدايدى. «ءا، بوشكەباي، قىلمىڭدايسىڭ ءا؟ مەنى الگىندە موجىك كوردىڭ-اۋ» دەپ جىميادى ارىس تا. ماناعى اشۋى تارقاپ كەتكەن.
شاراپ ىشكە بارعان سوڭ ارىس قورعاسىنداي بالقىدى. دۇنيە كۇلىپ الدىنا كەلدى. ەرتەلى ميىن شاققان ايقاي-شۋ باسىلعانداي. ءبارى دە ەز ورنىندا، ادەتتەگى دىردۋ قالپىمەن رەستوران تىرلىگى ءجۇرىپ جاتىر، جۇرت ءىشىپ جاتىر، جەپ جاتىر، سويلەپ-كۇلىپ جاتىر. الگىندە وسىلارعا نەگە جىنى كەلگەنىنە تۇسىنبەي وز-وزىنەن كۇلىپ قويدى.
تەرەزەگە ءۇڭىلدى. «ءبۇتا-شوبى الاسالاۋ جاسىل جازىق سوناۋ الىستا مۇنارتقان قاراتاۋ سىلەمىمەن استاسا كوسىلىپ جاتىر. كۇن جەلكەم بولار، تاۋدى كوگىلدىر تۇمان وراپتى. اسپاندا شاشىراپ جايىلعان قوي سەكىلدى ۇزىك-ۇزىك اق توقىم بۇلت قالقيدى. جازىقتا ءبىر قۋ قاڭباق دومالانىپ كەلەدى. پوەزعا كوپ ىلەسە المادى، مەرتىككەن اقساق كيىك سياقتى قالا بەردى.
ەسىنەن شىعىپ كەتىپتى-اۋ. كۋپەسىندەگى بالا كۇيشىنى ەسىنە الدى. شىركىن، مەن دە ءبىر كەزدە سونداي جاس بولدىم-اۋ؟! سوناۋ ساعىمدانعان تاۋ سىلەمىندەي الىستا قالعان، قايتا ورالماس جاستىق شاعى ءبىر ءسات كوڭىلىن ءتاتتى مۇڭعا باتىرىپ شىمىرلاتىپ ءوتتى.
ادەمى جىگىت ەدى. ونەرلى جىگىت ەدى. تالاي كۇلىم كوزدەردى ەسىنەن تاندىرعان سەرى ەد العاشقى عاشىعى وسى سىر بويىنىڭ قىزى بولاتىن. ارشىعان جۇمىرتقاداي اپپاق، سۇلۋ قىز بەينەسى كوز الدىنان بوياۋى وڭعان كونە سۋرەتتەي ءبىر جالت ەتتى دە ءوشىپ قالدى. سوعان بەكەر وپاسىزدىق جاسادى. وسى كۇنى ويلاسا ءىشى جانادى. وسى ومىردە قىرى كەتىپ جۇرگەنىن سونىڭ قىرسىعى ما دەپ قورقادى. جادا جەلكىلدەگەن جاۋقازىندى تاپتاپ كەتەم دەپ، قارعىسىنا ۇشىرادىم با دەيدى. بارىنە كىنالى الماتىعا بايقاۋعا بارعاندا ۇشىراسقان سىلەۋسىن كوزدى ءانشى قىز. ءسۇزىلىپ ىزىنەن قالمادى. جاستىق-ماستىق دەگەن. جەلىكتى. ءانشى قىزعا ۇيلەندى دە تەڭىزگە ورالماستان جەتىسۋدا قالىپ قويدى. اتا-بابالارىنان بالىقشى ەدى. بۇرىنعى كاسىبىن تاستاپ، اۆتوكلۋبقا باستىق بوپ جايلاستى دا ىردۋ-دىرۋ، ساۋىق-سايراننىڭ ورتاسىنا كۇمپ ەتە قالدى. ءبىراق قوسىلعانشا ءۇزىلىپ، ءسۇزىلىپ جۇرگەن سۇلۋدىڭ قوينى ىستىق بولعانمەن ءتىلى اششى ەكەن. ۋلى جىلان قۇشاعىنا ەنگەنىن كوپ ۇزاماي-اق سەزىپ، بارماعىن شاينادى. سويتسەدە ادەپكى جارىنداي ەمەس، مۇنىڭ ۋىسى مىقتى سوقتى، بۇلقىنعانمەن بوسانا المادى. پەرزەنتتى بولعان سوڭ اياعى مۇلدەم ماتالدى. تاعدىرىنا بايلاۋلى باسپاقتاي ءۇنسىز كوندى. بار قارسىلىعى - كوڭىل شەرىن اششى اراقپەن تارقاتۋدان اسپادى. ەرتەرەكتە ءبىر رەت ەلگە بارىپ قايتۋدى سىلتاۋراتىپ اۋلىنا سوعىپ، العاشقى عاشىعىن ىزدەدى، بىرنەشە اي كۇتىپ وتىرىپ، «بىرەۋدى الىپتى» دەگەن جاماناتى جەتكەن سوڭ سىر بويىنداعى توركىنىنە كەتىپ قالىپتى. بۇدان سوڭ ۇنجىرعاسى ءتۇسىپ، ابدەن ءجۇنجىپ كەتتى. ەكى قولىن توبەسىنە قويىپ ىشكىلىككە سالىندى. قىزمەتىنەن شىعىپ قالدى. بۇل كۇندە فەرمادا ەسەپشى دەگەن ىلەكەر قىزمەتى بار. Mac بوپ ءجۇرىپ، اۋلى ەسىنە ءتۇسىپ، تارتىپ كەتىپ ەدى. ەندى سول ايىقپاعان كۇيىندە بالا-شاعاسىنا ورالىپ كەلەدى.
«باسىن جازباسا» بۇل كۇندە دومبىراعا قولى دا جۇرمەيتىن بولدى. ءبىر كەزدە تالايدى تامساندىرىپ، تاڭىرقاتقان مىنا ساۋساقتار عوي. ارىس بۇرشىكتەپ تەرلەپ جىلتىراعان، تامىرى بىلەۋلەنىپ ىسىنگەن، كەبەسى كىرمەن قاراۋىتقان وسىڭكى تىرناقتى ۇزىن، سالالى ساۋساقتارىن الدىنا، ستول ۇستىنە سالىپ، ومىرىندە ءوز قولىن ءوزى العاش كورگەندەي ۇزاق ءۇڭىلدى. قايران ونەرگە، دومبىراعا جارالعان قولدار-اي، بۇل كۇندە ەسەپ شوتقا قور بولدى-اۋ.
دەرەۋ ول داياشىمەن ەسەپ ايىرىستى دا «مەن بارىپ «اقساق كيىكتى» قالاي تارتۋدى كورسەتەيىن ولارعا» دەپ ورنىنان تۇردى.
Iءىى
ارىس كەلگەندە شال مەن جىگىت جاي اڭگىمەلەسىپ وتىرعان. دومبىرا توسەك جانىندا سۇيەۋلى. كۋپەگە ارىس.پەن بىرگە شاراپ پەن سىرا ءيسى قوسىلا كىردى. شال مەن جىگىت ونىڭ رەستوراننان ورالعانىن اۋزىنان مۇڭكىگەن ءيىس پەن قىزارا تەرشىگەن ءسۇيىر مۇرىننان اڭعاردى.
— اكە، — دەدى ناۋشا جىگىتتەن جوعارى كەپ وتىرعان ارىس قارياعا بۇرىلىپ، — مەن دە جاسىمدا وسى بالاداي دومبىراشى بولعانمىن. وبلىس ەمەس، الماتىدا ءبىرىنشى بايگە العانمىن.
شال مەن جىگىت سەنەرىن دە، سەنبەسىن دە بىلمەي بىر-بىرىنە قاراستى. ارىس دومبىرانى قولىنا الىپ، قۇلاق كۇيىن وزىنشە كەلتىردى دە بىر-ەكى رەت قاعىپ-قاعىپ كەردى. دومبىرا بوتەن ساۋساقتاردى جاتىرقاعانداي قاڭق-قاڭق ەتتى. سالالى تارامىس ساۋساقتار ماناعىداي ەمەس، جۋىسىپ، جىلپىڭداپ بارادى.
كۇي كەتتى. تارامىس ساۋساقتار تەرىن.الىپ، سۋىتقان ارعىماقتاي ويناقتاپ شىعا كەلگەن. قولبىراعانى باسىلىپ، جۇزىنە شىراي ەنگەن سۇرشا كىسىگە ارۋاق بىتكەندەي. اقساق كيىك ىشقىنعان سايىن ول جاۋار بۇلتتاي تۇنەرە تۇسەدى. ەنسىز ماڭدايىنداعى قىرتىستار قالىڭدايدى. قانتالاعان قيىقشا قارا كوزىن تەرەزە جاققا ءبىر نۇكتەگە قاداپ، قالشيىپ قاتىپ قالعان.
دومبىرا كۇڭىرەنەدى. ەرتەلى ەلەمەي، مەنسىنبەي وتىرعان شال ورنىنا قوزعالاقتاپ، قۇلاعىن تىعا ىلگەرىلەي ۇمتىلدى. «مۇنىڭ ساۋساقتارى دا بالانىكى سياقتى ەكەن. وتىرىستارى دا، دومبىرا ۇستاستارى دا ۇقسايدى. كۇيشىلەر بىرىنەن ءبىرى اۋمايدى ەكەن-اۋ» دەپ قويدى ىشىنەن. قۇتتايىنان دومبىرامەن كوزىن اشقان ناۋشا جىگىت سۇرشا كىسىنىڭ جىلپىلداعان ەپتى ساۋساقتارىنىڭ پەرنە باسىسى مەن ەرەكشە، ەلدەن وزگە قاعىسىن جۇرەگىمەن تانىپ، ەلەڭدەدى.
بالانىڭ تارتقانىنان گورى كۇي سالماقتانىپ كەتتى. زارلى ءۇن مولايىن، زارلى سارىن قالىڭدادى. ءۇش اياقتاپ شوقاقتاعان جارالى كيىك قاسىرەتىنە ەگىلگەندەي كۇڭىرەنەدى. ارىس جانارىنا جاس تولدى. بۋالدىر جاس كىرەۋكەسى اراسىنان جاستىق شاعى، وتكەن كۇندەر وكىنىشى ساعىمدانىپ ەلەس بەرگەندەي. ول ومىرىندەگى بار وكىنىش، بار قايعىسىن، جارالى جانىنىڭ بار مۇڭىن اقساق كيىك تاعدىرىنا قوسقانداي تەبىرەنەدى. اياڭشىل سۇلۋ اتتىڭ جۇرىسىندەي جوعارىلى-تومەن اسەم قوزعالعان ساۋساقتار جۇرەك قىلىن بىرتىندەپ سۋىرىپ جاتقانداي. كۇي بەبەۋىنە ازا بويدى قازا ەتكەندەي ءبىر شىمىر كەپ قوسىلدى. سول شىمىر قانعا ارالاسىپ، ۋداي جايلاپ، بۋىن-بۋىندى الىپ بارادى. شال جىلادى. ءتىپتى ەڭكىلدەگەن داۋسى شىعىپ كەتتى. ناۋشا جىگىت الدە نەدەن شوشىنعانداي ءتۇسى قاشىپ، دومبىراشىعا ۇرەيلەنە قادالعان. جۇرەگىن ءبىر ايانىش سەزىمى قوسا بيلەپ، كەۋدەسى شىمىرلايدى. ياپىر-اۋ نەعىلعان كۇيشى، نەعىلعان جان» دەي بەرەدى ىشىنەن.
دومبىراشىنىڭ ەكى كوزىنەن بەتىن سىزا جاس اقتى. ءجۇزىن جۋعان اششى جاستى ول سۇرتكەن جوق. كۇيدى اياقتاعاندا بارىپ الاقانىمەن ءبىر سىپىرىپ تاستادى.
— اينالايىن-اي مانا بابىڭا كەلمەگەن ەكەنسىڭ عوي،— دەدى كوزىن ءسۇرتىپ جاتىپ شال.— راحمەت، بارەكەلدە، قاراعىم.
كۇيدىڭ اياقتالۋىنا قاراپ كەلە جاتقانداي-اق پوەزد توقتادى. بۇل ناۋشا جىگىتتىڭ تۇسەتىن ستانسياسى ەدى. ءۇش-اق مينۋت ايالدايدى. ناۋشا جىگىت اسىعىس دومبىراسى مەن قول چەمودانىن الدى دا، ەندى عانا تانىسقان كۇيشى مەن قاۋپەلەكتەگەن قاريانى قيماي، قايتا-قايتا قول الىپ قوشتاستى. كاتەكى كۇيشىنى ءالى دە تىڭداڭقىراماعانىنا وكىنىپ، ءارى شالعا مانا «اكەم سوعىستا ولگەن» دەپ وتىرىك ايتقانىنا قىسىلىپ بارا جاتتى. شىنىندا ايتىپ ۇلگىرە المادى، ۋاقىت تار بولدى. اكەسى ونى انا قۇرساعىندا جاتقاندا تاستاپ، قاشىپ كەتكەن ەدى. ءوزى دە مۇنى كەيىن ۇلكەيگەن بىلگەن. بولماسا شەشەسى «اكەڭ سەن تۋعان جىلى دۇنيە سالعان» دەيتىن. ءاي، اڭقاۋ قاريام-اي، ونىڭ تۇك شىقپاعان يەگىنە دە قاراماعانىن-اۋ. پوەزد قوزعالدى. ناۋشا جىگىت پوەزد ىشىندە ءبىر نارسە - ۇمىت قالعانداي ابىرجي قول بۇلعايدى. شال تەرەزەدەن ەشتەڭە كورمەسە دە تىسقا جالتاقتاپ، «ماڭدايى جارىلىپ قالعان بالا ەكەن، الدىنان جارىلقاسىن» دەپ وز-وزىنەن كۇبىرلەپ بارادى. ارىس باسى سالبىراپ كەتكەن. جارىم كوڭىلى مەرتىككەن اقساق كيىك كۇيىندەي كۇڭىرەنەدى. «شىركىن-اي، الگى بالانىڭ جاسىنان ءومىرىمدى قايتا باستاسام؟!» دەگەن وكىنىش جۇرەگىن تىرنايدى.
ءبىراق، ول جولدا ءتۇسىپ قالعان ناۋشا جىگىتتىڭ ادەپكى سۇيگەن جارىنان تۋعان ءوز ۇلى ارمان ەكەنىن بىلگەن جوق.
You Might Also Like
-
سۇلتانماحمۇت تورايعىروۆ اتىنداعى پاۆلودار مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىندە «5ۆ050400 – جۋرناليستيكا» ماماندىعى بويىنشا «ۇلى دالا ۇلاعاتى» اتتى رەسپۋبليكالىق ءپان وليمپياداسى...
