اقيقات ءوزىن - ءوزى تانۋ ماقساتى رەتىندە
اقيقات ءوزىن - ءوزى تانۋ ماقساتى رەتىندە
رۋحاني تاربيە ادامنىڭ ىزگىلىك ۇستانىمدارىن تاربيەلەيدى. جەكە تۇلعانىڭ اقىل - ويى مەن ءىس - ارەكەتتەرىن جۇرەك ارقىلى ىزگىلىك مۇراتتارعا باعىتتاپ، ءومىر دانالىعىن تۇسىنۋگە رۋحاني كوزقاراس قالىپتاستىرادى. ادام پايدا بولىپ، ويلانىپ، «مەن كىممىن؟ ادام ءۇشىن نە جاقسى؟ ادامنىڭ باقىتى نەدە؟ ادامنىڭ ماڭىزدىلىعى نەدە؟»، - دەگەن سۇراقتار قويا باستاعاندا، ءوزىن - ءوزى تانۋ دا باستالادى.
اريستوتەل
ادامنىڭ بەلسەندىلىگى مەن شىعارماشىلىعى ارتىپ، ونىڭ اتقارار قىزمەتىن ەسەلەتۋدە. ادامنىڭ ونەرى مەن ونىمىنە وراي بەدەلى مەن بەرەرى اناعۇرلىم تەز ارتۋدا، تالپىنىسى تىڭ ورنەك سالۋدا. ءوسىپ ونگەن ەل - جۇرت – كەڭ ورىستەگى وركەنيەتتىڭ جاراستى وتاعاسى، شارۋاشىلىقتى جۇرگىزۋدىڭ تۇتاس الەۋمەتتىك كۇشى ەكەنىنە كوزىمىزدى جەتكىزۋدە. ىنتىماعى جاراسقانداردىڭ جۇيەلى ۇمتىلىستان ۇتارى مول. بۇل قاجەتتىلىكتەن تۋىندايتىن قۇندىلىقتار. ءومىر ءسۇرۋدىڭ جاڭا مۇمكىندىگى ادامنىڭ بەلسەندىلىگىنەن تۋىندايدى. ادام اتام زاماننان بەرى ءوزىن - ءوزى باقىلاپ، باعالاپ، تۇيىندەپ كەلەدى، وزىندىك شەشىمنەن ءنار الۋدا. ءبىراق، ادام بەلسەندىلىگىن اركىم ءوز دەڭگەيىندە قوزعاپ، ءارقالاي ءتۇسىندى جانە تۇسىندىرۋدە. نە دەمەلىك، ادامدىق ءومىردىڭ ءمانىسىن، تۇلعالىق بولمىستىڭ نەگىزىن، كىسىلىك قاسيەتتەردىڭ قۇندىلىعىن، ازاماتتىق ساپانىڭ ساباقتاستىعىن ۇقپاي جاڭا مۇمكىندىكتىڭ نە ەكەنىن ۇعىنۋ، تولىقتىرۋ ەكىتالاي. ادام قۇندىلىعى، ونىڭ قوسىمشا قۇنىنان ايقىن جانە ءاردايىم بىلىنەدى. كەز - كەلگەن ادام جوعارىدا قويىلعان سۇراقتارعا ىشتەي جاۋاپ ىزدەرى انىق. مەن دە وسى كۋرسقا كەلىپ ءدال وسى «مەن كىممىن؟» دەگەن سۇراققا جاۋاپ ىزدەپ كوردىم. مەن بۇل سۇراققا جاۋاپ رەتىندە «مەن جەكە تۇلعامىن، مەن ءوزىن - ءوزى تانۋ ءپانىنىڭ ءمۇعالىمىمىن»، - دەگەن جاۋاپتى ىشتەي قايتالادىم. ءاربىر ادام ءوز بويىنا رۋحاني ازىق جيناسا، ءومىرىن ىزگىلىك مۇراتتارعا باعىتتاسا ءومىر دانالىعىن تۇسىنەر ەدى. كەز - كەلگەن ادامنىڭ مەكەن ەتكەن ەلى، تۋىپ وسكەن جەرى بولاتىنى ءسوزسىز. دالا پەرزەنتتەرى تۋىپ - وسكەن ەلىنە دەگەن سەزىمىنە بەرىك بولادى. تاماشا تابيعاتى، قوناقجاي حالقى، سالت - ءداستۇرى، ونەرى مەن ورەلى مادەنيەتى بار ەلدىڭ ۇرپاعى ەكەنىمە ماقتان ەتەمىن. ءوز ەلىڭدى سۇيە ءبىلۋ، ەلىڭ مەن جەرىڭنىڭ تاريحىن، بابالار شەجىرەسىن بىلۋگە ۇمتىلۋ، بۇل - مەنىڭ عۇمىر تاريحىم، باعىم مەن بارىم، ۇلت ۇلانى رەتىندە ۇلاعاتتى ۇستانىمىم!
مەن سارىاعاش اۋدانى اباي اۋىلىندا 1983 جىلى دۇنيەگە كەلدىم. باقىتتى بالالىق شاعىم سوندا ءوتتى. مەكتەپتى ءبىتىرىپ، شىرايلى شىمقالاعا وقۋعا ءتۇستىم. ستۋدەنتتىك شاق... نەتكەن قىزىعى مەن شىجىعى مول كۇندەر ەدى. سول قىزىعى مول شاقتىڭ اياق استى ءومىرىمدى استاڭ-كەستەڭ ەتەرىن كىم بىلگەن. وسى كەزدە سىرىم دات ۇلىنىڭ مىنا ءبىر ولەڭى ەسىمە ءتۇسىپ وتىر:
اعاڭنان ايىرىلساڭ - قاناتىڭنىڭ قايىرىلعانى،
اكەڭنەن ايىرىلساڭ - اسقار تاۋىڭنىڭ شاعىلعانى،
سۇيگەن جارىڭنان ايىرىلساڭ - جاپىراعىڭنىڭ قۋراعانى،
اناڭنان ايىرىلساڭ - اعىپ جاتقان بۇلاعىڭنىڭ سۋالعانى،- دەگەن ەكەن.
ءوزىن-وزى تانۋ ءمۇعالىمى باكيروۆا اياگوز بەريكبايەۆنا
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
رۋحاني تاربيە ادامنىڭ ىزگىلىك ۇستانىمدارىن تاربيەلەيدى. جەكە تۇلعانىڭ اقىل - ويى مەن ءىس - ارەكەتتەرىن جۇرەك ارقىلى ىزگىلىك مۇراتتارعا باعىتتاپ، ءومىر دانالىعىن تۇسىنۋگە رۋحاني كوزقاراس قالىپتاستىرادى. ادام پايدا بولىپ، ويلانىپ، «مەن كىممىن؟ ادام ءۇشىن نە جاقسى؟ ادامنىڭ باقىتى نەدە؟ ادامنىڭ ماڭىزدىلىعى نەدە؟»، - دەگەن سۇراقتار قويا باستاعاندا، ءوزىن - ءوزى تانۋ دا باستالادى.
اريستوتەل
ادامنىڭ بەلسەندىلىگى مەن شىعارماشىلىعى ارتىپ، ونىڭ اتقارار قىزمەتىن ەسەلەتۋدە. ادامنىڭ ونەرى مەن ونىمىنە وراي بەدەلى مەن بەرەرى اناعۇرلىم تەز ارتۋدا، تالپىنىسى تىڭ ورنەك سالۋدا. ءوسىپ ونگەن ەل - جۇرت – كەڭ ورىستەگى وركەنيەتتىڭ جاراستى وتاعاسى، شارۋاشىلىقتى جۇرگىزۋدىڭ تۇتاس الەۋمەتتىك كۇشى ەكەنىنە كوزىمىزدى جەتكىزۋدە. ىنتىماعى جاراسقانداردىڭ جۇيەلى ۇمتىلىستان ۇتارى مول. بۇل قاجەتتىلىكتەن تۋىندايتىن قۇندىلىقتار. ءومىر ءسۇرۋدىڭ جاڭا مۇمكىندىگى ادامنىڭ بەلسەندىلىگىنەن تۋىندايدى. ادام اتام زاماننان بەرى ءوزىن - ءوزى باقىلاپ، باعالاپ، تۇيىندەپ كەلەدى، وزىندىك شەشىمنەن ءنار الۋدا. ءبىراق، ادام بەلسەندىلىگىن اركىم ءوز دەڭگەيىندە قوزعاپ، ءارقالاي ءتۇسىندى جانە تۇسىندىرۋدە. نە دەمەلىك، ادامدىق ءومىردىڭ ءمانىسىن، تۇلعالىق بولمىستىڭ نەگىزىن، كىسىلىك قاسيەتتەردىڭ قۇندىلىعىن، ازاماتتىق ساپانىڭ ساباقتاستىعىن ۇقپاي جاڭا مۇمكىندىكتىڭ نە ەكەنىن ۇعىنۋ، تولىقتىرۋ ەكىتالاي. ادام قۇندىلىعى، ونىڭ قوسىمشا قۇنىنان ايقىن جانە ءاردايىم بىلىنەدى. كەز - كەلگەن ادام جوعارىدا قويىلعان سۇراقتارعا ىشتەي جاۋاپ ىزدەرى انىق. مەن دە وسى كۋرسقا كەلىپ ءدال وسى «مەن كىممىن؟» دەگەن سۇراققا جاۋاپ ىزدەپ كوردىم. مەن بۇل سۇراققا جاۋاپ رەتىندە «مەن جەكە تۇلعامىن، مەن ءوزىن - ءوزى تانۋ ءپانىنىڭ ءمۇعالىمىمىن»، - دەگەن جاۋاپتى ىشتەي قايتالادىم. ءاربىر ادام ءوز بويىنا رۋحاني ازىق جيناسا، ءومىرىن ىزگىلىك مۇراتتارعا باعىتتاسا ءومىر دانالىعىن تۇسىنەر ەدى. كەز - كەلگەن ادامنىڭ مەكەن ەتكەن ەلى، تۋىپ وسكەن جەرى بولاتىنى ءسوزسىز. دالا پەرزەنتتەرى تۋىپ - وسكەن ەلىنە دەگەن سەزىمىنە بەرىك بولادى. تاماشا تابيعاتى، قوناقجاي حالقى، سالت - ءداستۇرى، ونەرى مەن ورەلى مادەنيەتى بار ەلدىڭ ۇرپاعى ەكەنىمە ماقتان ەتەمىن. ءوز ەلىڭدى سۇيە ءبىلۋ، ەلىڭ مەن جەرىڭنىڭ تاريحىن، بابالار شەجىرەسىن بىلۋگە ۇمتىلۋ، بۇل - مەنىڭ عۇمىر تاريحىم، باعىم مەن بارىم، ۇلت ۇلانى رەتىندە ۇلاعاتتى ۇستانىمىم!
مەن سارىاعاش اۋدانى اباي اۋىلىندا 1983 جىلى دۇنيەگە كەلدىم. باقىتتى بالالىق شاعىم سوندا ءوتتى. مەكتەپتى ءبىتىرىپ، شىرايلى شىمقالاعا وقۋعا ءتۇستىم. ستۋدەنتتىك شاق... نەتكەن قىزىعى مەن شىجىعى مول كۇندەر ەدى. سول قىزىعى مول شاقتىڭ اياق استى ءومىرىمدى استاڭ-كەستەڭ ەتەرىن كىم بىلگەن. وسى كەزدە سىرىم دات ۇلىنىڭ مىنا ءبىر ولەڭى ەسىمە ءتۇسىپ وتىر:
اعاڭنان ايىرىلساڭ - قاناتىڭنىڭ قايىرىلعانى،
اكەڭنەن ايىرىلساڭ - اسقار تاۋىڭنىڭ شاعىلعانى،
سۇيگەن جارىڭنان ايىرىلساڭ - جاپىراعىڭنىڭ قۋراعانى،
اناڭنان ايىرىلساڭ - اعىپ جاتقان بۇلاعىڭنىڭ سۋالعانى،- دەگەن ەكەن.
ءوزىن-وزى تانۋ ءمۇعالىمى باكيروۆا اياگوز بەريكبايەۆنا
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
