سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 1 كۇن بۇرىن)
ارايلاپ اتسىن ءار تاڭىم
قاراعاندى وبلىسى، ساتبايەۆ قالاسى،
اباي اتىنداعى №4 ليسەي - مەكتەبىنىڭ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
مادەنوۆا ەلميرا كايراتوۆنا

1 سىنىپ
تاقىرىپ: ارايلاپ اتسىن ءار تاڭىم
قۇندىلىق. دۇرىس ارەكەت
قاسيەتتەر. مەيىرباندىلىق، سىيلاستىق
ساباقتىڭ ماقساتى: «باقىت»، «قۋانىش»، «كوڭىل - كۇي» ۇعىمدارىن تۇسىندىرە وتىرىپ، دۇرىس ارەكەت قۇندىلىعىنىڭ ءمانىن اشۋ
مىندەتتەرى:
ءارتۇرلى كوڭىل - كۇيدى سەزىنە ءبىلۋ جانە دۇرىس قارىم - قاتىناس جاساۋدى ۇيرەتۋ
ءوزىن قورشاعان ادامدارمەن جاعىمدى قارىم - قاتىناستارىن دامىتۋ
ءوزىن، تۋىستارىن، سىنىپتاستارىن جانە ۇلكەندەردى سىيلاي بىلۋگە، قۋانتا بىلۋگە، سىپايى سويلەسۋگە تاربيەلەۋ؛ رەسۋرستار:(قۇرالدار، مالىمەتتەر)
وقۋلىق، جۇمىس داپتەرى، ينتەراكتيۆتى تاقتا، ءۇنتاسپا.

ساباق بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭi. جاعىمدى كۇيگە كەلۋ. نۇرعا بولەنۋ.
ىڭعايلانىپ وتىرىڭىزدار، دەنەلەرىڭىزدى ءتۇزۋ ۇستاڭىزدار. اياق - قولىڭىزدى ايقاستىرماڭىز. قولىڭىزدى تىزەڭىزگە نەمەسە ۇستەلگە قويۋعا بولادى. كوزدەرىڭىزدى جۇمۋلارىڭىزدى وتىنەمىن.
ەلەستەتىپ كورىڭىز: كۇن نۇرى ءسىزدىڭ توبەڭىزدەن ءوتىپ، كەۋدەڭىزگە قاراي بويلاپ بارادى. كەۋدەڭىزدىڭ ورتا تۇسىندا گۇل تۇينەگى ورنالاسقان. گۇلدىڭ تۇينەگى نۇردان باياۋ اشىلىپ كەلەدى. بالعىن جانە تازا اسەم گۇل ءسىزدىڭ ءار ويىڭىزدى، ءار سەزىمىڭىزدى، ەموسياڭىز بەن تىلەك - قالاۋىڭىزدى شايىپ، جۇرەگىڭىزدىڭ قاۋىزىن اشتى.
نۇر ساۋلەسى ءسىزدىڭ بويىڭىزعا اقىرىن تاراي باستاعانىن ەلەستەتىڭىز. ول بىرتىندەپ كۇشەيە تۇسۋدە. ويمەن وسى نۇردى قولدارىڭىزعا ءتۇسىرىڭىز. ءسىزدىڭ قولدارىڭىز نۇرعا بولەنىپ، ساۋلە شاشۋدا. قولىمىز تەك جاقسى، ىزگى ىستەر ىستەيدى جانە بارشاعا كومەكتەسەدى. نۇر اياقتارىڭىزعا تارادى. اياقتارىڭىز نۇر ساۋلەسىن شاشۋدا. ولار ءسىزدى تەك جاقسىلىق جاساۋ ءۇشىن جاقسى جەرلەرگە اپارادى. ولار نۇر مەن ماحاببات قۇرالىنا اينالدى.
ودان ءارى نۇر ءسىزدىڭ اۋزىڭىزعا، تىلىڭىزگە تارادى. ءتىلىڭىز تەك شىندىقتى جانە جاقسى، ىزگى سوزدەر عانا ايتادى. نۇردى قۇلاقتارىڭىزعا باعىتتاڭىز، قۇلاقتارىڭىز تەك جاقسى ءسوز بەن اسەم اۋەندى عانا ەستيدى. نۇر كوزدەرىمىزگە دە جەتتى، كوزىمىز تەك جاقسىعا قاراپ، بارىنەن جاقسىلىقتى عانا كورەدى. ءسىزدىڭ باسىڭىز تۇگەلدەي نۇرعا بولەنىپ، باسىڭىزعا تەك ىزگى، ساۋلەلى وي كەلەدى.
نۇر بىرتە - بىرتە قارقىن جانە شۇعىلانا باستايدى، ءسىزدىڭ دەنەڭىزدەن شىعىپ، جان - جاعىڭىزعا ساۋلە شاشادى. وسى نۇردى تۋىسقاندارىڭىزعا، مۇعالىمدەرىڭىزگە، دوستارىڭىزعا، تانىستارىڭىزعا باعىتتاڭىز. نۇردى ۋاقىتشا تۇسىنىسپەي، رەنجىسىپ جۇرگەن ادامدارعا دا باعىتتاڭىز، ولاردىڭ دا جۇرەگى نۇرعا تولسىن.
وسى نۇر بۇكىل الەمگە: بارلىق ادامدارعا، جان - جانۋارلارعا، وسىمدىكتەرگە، بارلىق ءتىرى جانعا تارالسىن... عالامنىڭ بارلىق تۇپكىر - تۇپكىرىنە نۇر باعىتتاڭىز. ويشا ايتىڭىز: «مەن نۇرلىمىن... نۇر مەنىڭ ىشىمدە... مەن نۇرمىن».
وسىنداي نۇر، ماحاببات جانە تىنىشتىق كۇيىندە وتىرا تۇرىڭىز...
ەندى وسى نۇردى جۇرەگىڭىزگە ورنالاستىرىڭىز. نۇرعا تولى بۇكىل الەم ءسىزدىڭ جۇرەگىڭىزدە. ونى وسىنداي اسەم قالىپتا ساقتاڭىز.
جايمەن كوزىڭىزدى اشۋعا بولادى.
سۇراقتار:
قانداي كۇيدە بولدىڭىزدار؟
جاتتىعۋ قالاي اسەر ەتتى؟
ىشكى تىنىشتىققا كەلە الدىڭىزدار ما؟
قورىتىندى:
ولاي بولسا، ءبىر - بىرىمىزگە جاقسى تىلەكتەر تىلەيىك. وسى تىنىشتىق كۇيىمىزدى ساقتاپ قالايىق.
ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
بالالار، مەن سىزدەرگە اتا - انالارىڭنىڭ كومەگىنە جۇگىنىپ، ادەپ جايلى ماقال جاتتاپ كەلۋگە بەرگەن بولاتىنمىن. دايىن بولساڭىزدار، تىڭداپ كورەلىك. (بالالاردىڭ جاۋاپتارى تەكسەرىلەدى).
ساباق بارىسىن تالداۋ:
دايەكسوز.
شۋاقتى بولسا ءار تاڭىم
كۇلىمدەپ كۇنىم باتادى
حالىق اۋزىنان الىنعان
بالالار بۇل دايەكسوزدىڭ ماعىناسىن قالاي تۇسىندىڭىزدەر(بالالاردىڭ جاۋاپتارى تىڭدالالدى. ءمۇعالىم ءوز تاراپىنان جاۋاپتارىن تولىقتىرىپ وتكەنى دۇرىس)؟
- سىزدەردىڭ جاۋاپتارىڭىزعا تولىقتىرۋلار ەڭگىزىپ كەتەتىن بولسام، بالالار ءار تاڭدا كوڭىل - كۇيلەرىڭىزدىڭ قانداي بولعانىنا قاراماستان ادامداعا جىلى سويلەيتىن بولساڭىزدار، وزدەرىڭىزدىڭ دە كوڭىلدەرىڭىز جايلانادى. سەن كوڭىلدى جۇرەتىن بولساڭ، سەنىڭ جانىڭداعى ادامدار دا ساعان جىلى قاباق تانىتاتىن بولادى. شۋاقتى كوڭىل - كۇيمەن كۇنىڭدى باستاساڭ، سول كوڭىل - كۇيمەن كۇندى وتكىزەسىڭ دەلىنگەن ەكەن دايەكسوزدە. قانەكەي، قىزدار جانە ۇلدار بولىپ، ەكى توپقا ءبولىنىپ، ەكى رەت قايتالاپ وقيىق (دايەكسوزدى داپتەرلەرىنە كوشىرىپ جازدىرۋ كەرەك)
جاتتاتۋ:
- 3 رەت قايتالاۋ؛
- قىزدارعا قايتالاتۋ، ۇلدارعا قايتالاتۋ؛
- 2 - 3 بالادان سۇراۋ؛

قورىتىندى:
اڭگiمەلەۋ. ءمۇعالىمنىڭ سىيى
بالالار بۇگىن اكەلگەن سىيىم وتە ەرەكشە. بۇگىن مەن سىزدەرمەن قاتار التىن دەگەن قىز جايلى ايتىپ بەرەمىن. التىن كەشكە قاراي ويىننان ۇيگە شارشاپ كەلدى دە، ساباعىن وقىماستان توسەگىنە جاتا قالدى. ونى كورگەن 6 جاسار ءىنىسى باعىلان:
اپكە، سەن نەگە كەش كەلدىڭ، ساباعىڭدى وقىعان جوقسىڭ عوي - دەدى التىنعا
ساعان نە كەرەك؟ بىزگە ءۇي تاپسىرماسىن بەرگەن جوق.- دەدى التىن اقتالىپ.
مەن اناما ايتامىن. سەن ەرتەڭ ەكى الساڭ اكەم سەنى استاناعا دەمالىستا اپارمايدى - دەدى ءىنىسى قويماي. ءبىراق التىن ءىنىسىنىڭ سوزىنە قۇلاق اسپاي، ۇيىقتاپ قالدى. تاڭ اتا بەرە اناسى ساباققا وياتتى.
التىنجان، تۇرا عوي قۇلىنىم! بۇگىن سەندەردىڭ سىنىپتارىڭمەن مۇراجايعا باراتىن كۇندەرىڭ عوي.- دەدى اناسى التىننىڭ ماڭدايىنان يىسكەپ.
تۋ - ۋ - ۋ، اپا تاڭ اتپاستان سويلەپ ۇيقى بەرمەدىڭ عوي. ءسال ۇيىقتاي تۇرايىنشى. مەن مۇراجايعا بارعىم كەلمەيدى - دەدى التىن. ءبىراق اناسى قويار دا قويماي وياتىپ، جۋىندىرىپ، تاڭعى اسىن بەرىپ ساباققا جىبەردى. التىن ساباققا اشۋلى كەلدى. سىنىپتاسى مارجاننىڭ امانداسقانىنا جاۋاپ تا قاتپادى. سىنىپتاسى ارماننىڭ:- التىن ارتىق قالامىڭ بار ما؟- دەگەن سۇراعىنا: - مەن قالامدى سەن ءۇشىن ساتىپ الدىم با؟- دەپ دورەكى جاۋاپ قاتتى.
التىن نە سەبەپتى دورەكىلىك كورسەتتى؟
التىننىڭ ارەكەتى جايلى نە ايتاسىڭدار؟
سەن تاڭەرتەڭ ساباققا قانداي كوڭىل كۇيمەن كەلەسىڭ؟
مىنە، ەگەر تاڭ ەرتەڭ ءوز كوڭىل - كۇلەرىڭدى وزدەرىڭ بۇزاتىن بولساڭدار، سىزدەردىڭ جاقىندارىڭنىڭ كوڭىلىنە قاياۋ تۇسىرەسىزدەر. سىزدەردى انالارىڭىز قانداي سوزدەر ايتىپ وياتادى؟ (كۇتىلەتىن جاۋاپتار: قايىرلى تاڭ بالاپانىم! جانىم، جاقسى ۇيىقتاپ تۇردىڭ با؟ كۇنىم، كۇلىپ تۇردىڭ عوي! ت. ب)

قورىتىندى:
شىعارماشىلىق جۇمىس.
بالالاردى ەكى توپقا ءبولىپ، 1 - ءشى توپتى اتا - انالار، 2 - ءشى توپتى بالار ەتىپ، رولدىك ويىن ويناتۋ. ياعني اتا - انالار بوپ بولىنگەن بالالار، ەكىنشى توپتاعى بالالارىن ۇيقىدان وياتىپ، جىلى سوزدەر ايتۋى كەرەك. بۇل ويىن اتا - انالارىنىڭ وزدەرىنە دەگەن ەرەكشە سەزىمدەرىن تۇسىنۋگە جول اشادى. ولار اتا - انالارىنىڭ الدىندا وزدەرىنىڭ ولاردى وياتقانداعى جىبەرگەن قاتەلىكتەرىن سەزىنۋگە مۇمكىندىك تۋدىرادى.
- ءشى تاپسىرما
مىنا سۋرەتتەرگە قاراپ بالالاردىڭ كوڭىل - كۇيلەرىن انىقتا. باردىق بالاعا سۋرەت ۇلەستىرىلەدى.

جاۋاپتارى: 1 رەنجۋلى؛ 2 قۋانىشتى؛ 3 اشۋلى؛ 4. تاڭعالۋ؛ 5 قىزىعۋشىلىق؛ 6 ۇيالۋ، ءوزىن كىنالى سەزىنۋ 7 قامسىز؛ 8 قورقۋ.

توپپەن ءان ايتۋ.
ريزاشىلىق ءانى
ءسوزى مەن ءانىن جازعان ل. حەي.
ريزامىز بۇگىنگە، ريزامىز بۇگىنگە!
ريزامىز بۇگىنگە، ريزامىز قازىرگە! (2 رەت)
ريزامىن، ريزامىن، ريزامىن بۇگىنگە!
ريزامىن، ريزامىن، ريزامىن قازىرگە! (2 رەت)
قورىتىندى:
ءارقاشان دا ادەپتىلىك، شىنشىلدىق ءبىزدىڭ ۇرانىمىزعا اينالسىن.

ءۇي تاپسىرماسى.
«ەرتەمەنەن امانداس» جاتتاۋ
تۇرعان كەزدە ۇيقىدان
قۋانىشتى ويانساڭ
امانداسساڭ جانە دە
تىلەگەنىڭ اماندىق
ك ۇلى الەمنىڭ بارىنە

سوڭعى تىنىشتىق ءساتى.
باياۋ اۋەن قويۋ.
ال، بالالار، قولىمىزدى، اياعىمىزدى ايقاستىرماي، ارقامىزدى تىك ۇستاپ، تەرەڭ دەمالايىق. كوزىمىزدى جۇمامىز. بۇگىن ساباقتا وتكەن قۇندىلىقتار مەن قاسيەتتەردى ەسكە تۇسىرەيىك. قيانات جاساماۋ، جاقسى مىنەز - قۇلىق، ەشكىمگە زيان كەلتىرمەۋ، وزىنە - ءوزى ەسەپ بەرۋ، ءوزىن - ءوزى دامىتۋ تۋرالى ويىمىزدى كەڭەيتتىك. وسى قۇندىلىقتار مەن قاسيەتتەردى جۇرەگىمىزدە ساقتايىق. ەندى كوزدەرىڭدى اشساڭدار دا بولادى. ساباق اياقتالدى، ساۋ بولىڭدار!

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما