سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 2 كۇن بۇرىن)
ارمان كەرەك ادامعا...
ارمان كەرەك ادامعا...
(كەزدەسۋ كەشى)

كەشتىڭ ماقساتى:
1. ماماندىق تاڭداۋ كەزەڭىندە تۇرعان وقۋشىلارعا باعىت - باعدار بەرىپ، تاڭداۋ مۇمكىندىكتەرىن شەشۋ.
2. ولاردى ءوز پىكىرىن ەركىن ايتۋعا، باسقانىڭ پىكىرىن سىيلاي بىلۋگە، جۇيەلى ويلاۋعا باۋلۋ
3. وقۋشىلاردىڭ قوعامعا دەگەن ازاماتتىق پوزيسياسىن قالىپتاستىرىپ، وتانسۇيگىشتىككە تاربيەلەۋ

كىرىسپە ءسوز: مەكتەپتەن تۇلەپ ۇشقالى وتىرعان وقۋشىلاردى «قانداي ماماندىقتى تاڭدايمىن» نەمەسە «تاڭداعان ماماندىعىما قالاي قول جەتكىزەمىن» دەگەن ويلار مازالايتىنى انىق. ماماندىق تاڭداۋ كەزەڭىندە تۇرعان وقۋشىلارعا باعىت - باعدار بەرىپ، تاڭداۋ مۇمكىندىكتەرىن شەشۋ ءۇشىن ۇستازدارمەن، اتا - انالارمەن جانە ورتامىزعا كەلىپ وتىرعان ءار ءتۇرلى مامان يەلەرىمەن سۇحباتتاسساق.

جۇرگىزۋشى: تالماسىن قانات، سونبەسىن ءۇمىت،
ارماندار العا جالعانسىن.
سوقسا دا داۋىل، ءورت بولىپ ءومىر،
قاناتتار بالعىن تالماسىن –
دەپ، قۇرمەتتى قوناقتار، بۇگىنگى “ارمان كەرەك ادامعا…” اتتى پىكىرلەسۋ كەشىمىزدى باستاۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر!

جۇرگىزۋشى: بۇگىنگى كەشىمىزدىڭ قوناقتارىن ورتاداعى بەلگىلەنگەن ورىندارىنا جايعاسۋلارىن وتىنەمىز.
1.«ۇستازدىق ەتكەن جالىقپاس،
ۇيرەتۋدەن بالاعا» دەپ ۇستازدار اتىنان ءىلياسوۆ بولات اعايدى ورتاعا شاقىرامىز.
2. «بالانىڭ باس ۇستازى – اتا - اناسى» دەمەكشى اتا - انالاردىڭ اتىنان جولجانوۆا جاڭىل اپايدى قوشەمەتتەپ ورتاعا شاقىرامىز.
3. «بالا – ءبىزدىڭ بولاشاعىمىز» دەپ، ەندى ورتاعا مەكتەپ ءبىتىرۋشى تۇلەكتەرىمىزگە قوش كەلىپسىزدەر دەيمىز.
4. جانە سونداي – اق ءار ءتۇرلى ماماندىق يەلەرىن شاقىرىپ وتىرمىز، سول كىسىلەردى ورتاعا شاقىرامىز.
ال قۇرمەتتى قوناقتار، كەشىمىزدى ارى قاراي وسى ماماندىق جايىندا جازىلعان ا. باقتىگەرەيەۆانىڭ جىر شۋماعىن تىڭدايىق.
ماماندىق تاڭداۋ
العا تارت دەپ جاس جۇرەك بۇلقىنادى.
بالالىقپەن قوشتاسار كۇن تۋادى.
ونجىلدىقتان شىققاندار وقۋ ىزدەپ
يۋرفاكقا تۇسۋگە ۇمتىلادى.
نە دەمەكپىز شولىركەپ دالا جاتسا،
نە بولماقشى تەڭىز، قۇم ارالاسسا؟
جۇمىس ىزدەپ ۋاقىتشا كەلگەندەرمەن
كەشىپ جاتىر ءوز كۇنىن بالاباقشا.
بالا باعۋ. ونى ەشكىم جاراتپادى،
زاڭ مامانى بولۋدى قالاپ ءبارى.
اقيقاتقا قۇشتار ما مىنا ۇرپاق
ارمانداپ ءجۇر كىمدەردى جاۋاپتاۋدى؟..

ءار ادام ءوز قابىلەتىنە، يكەمدىلىگىنە قاراي سايكەس ماماندىق تاڭداۋى ءتيىس. بۇگىنگى تاڭدا نارىقتىق ەكونوميكانىڭ وسۋدەگى جوعارعى قارقىنىن جالعاستىرا الاتىن سەرپىندى دامىپ كەلە جاتقان كادرلار دايارلاۋ ماسەلەسى العا قويىلعان. اۋىل شارۋاشىلىعىن دامىتۋعا كوپتەگەن ماماندىقتار قاجەت.

“ماماندىقتىڭ جامانى جوق، ءبىراق، مۇنىڭ كەز – كەلگەنىنە يكەمدىلىك قاجەت، بۇل جاي كۇنەلتۋ، تاماق اسىراۋدىڭ عانا جولى ەمەس، ۇلكەن ونەردى، زور شەبەرلىكتى قاجەت ەتەتىن نارسە” ج. ايماۋىتوۆ.

ءاربىر تۇلەكتىڭ اسقار ارمانى، الدىعا قويعان ماقساتى بار. «مەن كىم بولام؟» دەپ ويلانىپ، ماقسات قويىپ جۇرگەن شاكىرتتەردىڭ وي - ارمانىن بەينەلەيتىن «ماماندىقتار» ماسەلەن مىنالار:

ەندى بىزدە ماماندىق تاڭداۋدا كوپتەگەن قيىندىقتار مەن قاتەلىكتەر تۋىنداپ جاتادى. سوعان نازار اۋدارساق.
1. بىردەن جوعارى كۆاليفيكاسيالى ماماندىق تاڭداۋ
2. دوستارىنان قالماۋ ءۇشىن ماماندىق تاڭداۋ
3. مەكتەپتەگى ءپاننىڭ ماماندىققا سايكەس كەلۋى
4. ءوزىنىڭ قابىلەتىن، جەكە قاسيەتىن انىقتاي الماۋ
جانە سونداي-اق ماماندىق تاڭداۋعا اسەر ەتەتىن ءبىرشاما فاكتورلار بار.
ەندەشە، وقۋشىلار قاي ماماندىقتى قانداي كاسىپ جولدارىن تاڭداۋدى دۇرىس دەپ شەشۋ ماقساتىندا، اركىم ءوز پىكىرىن ءبىلدىرىپ، وي تولعايدى. زال ىشىندە ەڭ مىقتى ماماندار قوناققا كەلىپ وتىر. ولاردا ءوز ماماندىقتارى جايلى ءسوز الادى.
الدىمەن وقۋشىلار قانداي ماماندىقتى تاڭداپ وتىر ەكەن، ءبىرىنشى سولاردىڭ پىكىرلەرىن تىڭدايىق.

جۇرگىزۋشى: اباي اتامىز: «ۇستازسىز شاكىرت – تۇل، شاكىرتسىز ۇستاز - تۇل» دەپ، ادام بالاسىنىڭ كىسى بولىپ قالىپتاسۋى كوبىنەسە ۇستازعا بايلانىستى ەكەنىن ەرەكشە اتاپ ايتادى. ۇستاز اتا - اناعا قاراعاندا بالاعا قامقورلىقتى اناعۇرلىم ارتتىرا ءتۇسىپ، ءبىلىم بەرۋ، تاربيەلەۋ ىسىنە ارنايى كۇش - جىگەرىن، ۋاقىتىن ءبولىپ، شاكىرتىنە بار بىلگەنىن، ونەرىن ۇيرەتىپ، تاربيەلەيدى.
عىلىم يەسى عالىم دا، تىلىنەن بال تامعان اقىن دا، تەگەۋىرىنى تەمىر بالقىتقان جۇمىسشى دا، ەگىن سالعان ديقان دا، مال باعىپ تەرىن توككەن شوپان دا، كوك كۇمبەزىنەن ءارى وتكەن عارىشكەر دە – ءبارى - ءبارى ۇستازدان ءبىلىم، ءتالىم العان، سوندىقتان ۇلاعاتتى ۇستازدار، سىزدەرگە بۇكىل ادام بالاسى قۇرمەتپەن باس يەدى!

شەن - شەكپەنگە جاسىڭنان
قۇمار بولما دەپتى اباي
ميلارى جوق ماسىلعا
سىڭار بولما دەپتى اباي
بۇكىل ابزال ادامنىڭ
بالاسى بول دەپتى اباي
اتاڭ مەنەن اناڭنىڭ
پاناسى بول دەپتى اباي
وسيەتىن ابايدىڭ
ورىنداپ ءجۇر كىم قالاي

جۇرگىزۋشى: ۇستازدار وقۋشىعا باسىن يگەن،
كەي كەزدە ءتىپتى وعان كىشىرەيگەن.
«سىيعا – سىي، سىراعا - بال» دەگەن ءسوزدىڭ
بولماسا ەرەجەسىن بۇزا بىلگەن.
ويتكەنى، ۇستاز – انا، ۇستاز – دانا.

ماماندىق ول ەرەكشە، جەكە - دارا – پىكىرلەسۋ كەشىمىزدىڭ العاشقى سۇراعىن ۇستازدار اتىنان كەلىپ وتىرعان ءىلياسوۆ بولات اعايعا قويساق.

سۇراق:
جۇرگىزۋشى: ءبىتىرۋشى تۇلەكتەر اعايعا قويار سۇراقتارىڭىز بولسا، ءسوز كەزەگى سىزدەردە.
جۇرگىزۋشى: سەن ارقىلى ءۇمىت - وت جاناتىنداي،
ءار سەكۋندىڭ ماڭگىلىك ساعاتىنداي.
الدىڭداعى اق پاراق - ادالدىعىڭ،
اق حالاتىڭ اققۋدىڭ قاناتىنداي –
دەپ، اقىندارىمىز جىرلاعانداي قاشاندا ادام جانىنىڭ اراشاسى بولا بىلەتىن، اق حالاتتى ابزال جاندار ەڭبەگى ەرەكشە. بۇگىنگى كەشىمىزگە كەلىپ وتىرعان دارىگەر قوناعىمىز شولپان اپايىمىزدى تانىستىرىپ وتەيىك.

كەشىمىزگە قوش كەلدىڭىز! دارىگەر ادام جانىنىڭ باعبانى دەيدى. مەنىڭ ويىمشا دارىگەر كۇردەلى ماماندىق، وسى كۇردەلى جولدى قالاۋىڭىزدىڭ سەبەبى نەدە؟

جۇرگىزۋشى: راحمەت. تۇلەكتەر قويار سۇراقتارىڭىز بولسا.
جۇرگىزۋشى: اتا - انانىڭ ارمانى – بالاسىن دۇنيەگە اكەلگەن سوڭ، قىزىعىن كورۋ. قازاقتا ءسوز بار: «جاقسى بالا – سۇيىك، جامان بالا - كۇيىك» دەگەن. وسى ايتىلعان ءسوزدىڭ تۇبىندە ۇلكەن وي جاتىر. ءاربىر اتا - انا بالاسىنىڭ قىزىعىن كورۋدى ارماندايدى، ءبىلىمدى بولعانىن قالايدى، ومىردەن ءوز ورنىن تاپسا ەكەن دەپ جاتسا دا، تۇرسا دا اللادان سۇرايدى. ەندەشە، كەلەسى ءسوز كەزەگىن كەشىمىزدىڭ قۇرمەتتى قوناعى بولىپ وتىرعان، ءبىزدىڭ بەلسەندى اتا - انالارىمىزدىڭ ءبىرى جاڭىل اپاي ورتامىزدا وتىر ەكەن.

جۇرگىزۋشى: اقىلمەن تولتىرىپ سانالارىن،
تاۋداي بوپ ءوستى مىنە بالالارىڭ.
شۋاعىن بار الەمنىڭ سىيلايتۇعىن،
قۋانىشتارىڭ قۇتتى بولسىن انالارىم –
دەپ، ءسوز كەزەگى اتا - انالار سىزدەردە. ماماندىق تاڭداۋ جونىندە بالاڭىزعا قانداي وي سالدىڭىز، بالاڭىزدىڭ تاڭداعان ماماندىعىنا كوڭىلىڭىز تولا ما؟
اپايعا قويار سۇراقتارىڭىز بولسا.

جۇرگىزۋشى: كەشە عانا ءسابي بولساڭدار، بۇگىندە مەكتەپتەن ۇشىپ، ارمان قۋعالى وتىرعان تۇلەكسىزدەر، ال كەلەشەكتە بۇگىنگى اتا - انا، ۇستازدارمەن، دارىگەرلەرمەن يىقتاس بولاتىن ءومىرىمىزدىڭ مۇراتتارىن جالعاستىرۋشى ۇلى كۇشكە اينالاسىزدار. بۇگىنگى كۇن ۇمىتىلماستاي ءاربىر جۇرەكتە قالارى ءسوزسىز.

جۇرگىزۋشى: كەلەسى ءسوز كەزەگىن كەشىمىزگە كەلىپ وتىرعان مامان يەلەرىنە بەرەمىز. اركىم ءوز ماماندىعى تۋرالى سىر شەرتسە، جانە قوياتىن سۇراقتارىڭىز بولسا وقۋشىلار قويا بەرۋلەرىڭىزگە بولادى. بۇگىنگى كەشىمىزگە كەلىپ وتىرعان ماماندارعا ءبىتىرۋشى تۇلەكتەر اتىنان العىس ءبىلدىرۋ ءۇشىن ورتاعا جانىبەكوۆا تۇرسىندى شاقىرامىز.

قۇرمەتتى قوناقتار! سىزدەرگە ءبىر تاپسىرما بولايىن دەپ تۇر. كەشىمىزگە كەلىپ وتىرعان اپاي اعايلار 11 - سىنىپ تۇلەكتەرىنە قانداي تىلەكتەر بىلدىرەسىزدەر، سول ويلارىڭىزدى قاعاز بەتىنە ءتۇسىرىپ، ەستەلىك رەتىندە ۇسىنساڭىزدار.

جۇرگىزۋشى: سەنبە جۇرتقا تۇرسا دا قانشا ماقتاپ،
اۋرە ەتەدى ىشىنە قۋلىق ساقتاپ.
وزىڭە سەن ءوزىڭدى الىپ شىعار،
ەڭبەگىڭ مەن اقىلىڭ ەكى جاقتان.

نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما