InfoHub Logo

الماتى وتە ۇلكەن،ادەمى ءارى تىرشىلىگى قايناپ جاتقان مەگاپوليس. ەلىمىزدىڭ بۇرىنعى استاناسى. حالىق سانى جاعىناندا،كولەمى جاعىناندا وتە ۇلكەن قالا. ءوزىنىڭ تابيعاتى جانە اۋا-رايىمەن تالاي ادمنىڭ جۇرەگىن جاۋلاپ العان اسەم قالا. مەنىڭ دە الماتى قالاسىنا دەگەن ماحابباتىم شەكسىز. مەن قازىرگى تاڭدا ءال-فارابي اتىنداعى ءقازۇۋ-نىڭ  www.kaznu.kz  ستۋدەنتىمىن. ايتارى جوق، الماتىنىڭ كەپتەلىسى دەگەن كەزدە  بارلىق ستۋدەنتتەر بىردەن كۇلىم قاعادى. بۇل قالاعا قوناق بولىپ، قىدىرىپ نەمەسە تۋىسقاندارىنىڭ حال-جاعدايىن بىلۋگە،جۇمىس ساپارىمەن، ساياحاتتاپ  ءجيى باسقا قالانىڭ تۇرعىندارى كەلەدى، مەنىڭ بۇگىنگى جازىپ وتىرعان ماقالام قالا قوناقتارىنا نەمەسە قالاعا ەندى قادام باسىپ كەلگەن ستۋدەنتتەرگە ارنالادى. ەندەشە الماتى قالاسىنداعى كۇيبەڭ تىرشىلىك پەن ءبىر تىنىم تاپپاعان كولىك قاتىناسىنان، قالانىڭ شۋىنان دەمالۋ ءۇشىن قايدا بارۋعا بولادى؟مەنىڭ توپتامامدى قابىل الىڭىزدار:

1. مەدەۋ تاۋلارى. مەدەۋ سپورت كەشەنى — جاساندى مۇز ايدىنى بار دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ ءىرى سپورت كەشەنى. الماتى قالاسىنان 18 كم جەردە، كىشى الماتى شاتقالىندا، تەڭىز دەڭگەيىنەن 1691،2 م بيىكتە ورنالاسقان. تاماشا تابيعاتىمەن بىر-رەت  بارعان ادامدى وزىنە باۋراپ الادى،جىلدىڭ ءتورت مەزگىلىندە دە وتە تازا اۋا ءارى كەرەمەت سالقىن سامالى بار. بۇل دەمالىس ورىندا قىستا كونكي،شىمبۇلاق شىڭىندا شاڭعى نەمەسە سنوۋبورد تەۋىپ ، جازدا دا  كەرەمەت دەمالىس ۇيىمداستىرۋعا بولادى.

2. كوك-توبە. كوكتوبە – ىلە الاتاۋىنىڭ بوكتەرىندەگى كورىكتى جەردە ورنالاسقان توبە. الماتى قالاسىنىڭ وڭتۇستىك-شىعىسىندا. ابسوليۋت بيىكتىگى 1070 م، سالىستىرمالى بيىكتىگى 370 م-دەي.  بۇل جەرگە شىققان ادامعا الماتى الاقانداعىداي كورىنەدى. ءدال فيلمدەردەگىدەي اسەم كورىنىس كوك-توبەنىڭ بوكتەرىنەن كورىنەدى. اسىرەسە تۇنگى كورىنىس تىم كوز تارتارلىقتاي.

3. ۇلكەن الماتى كولى. ۇلكەن الماتى كولى — ىلە وزەنىنىڭ سالاسىنىڭ ءبىرىن جاناي وتەتىن وڭتۇستىك-شىعىستان وڭتۇستىك-باتىسقا قاراي 154 شاقىرىمعا سوزىلعان، ىلە الاتاۋىنداعى كول. ۇلكەن الماتى كولى الماتى قالاسىنان وڭتۇستىككە قاراي 28،5 كم قاشىقتىقتا، تەڭىز دەڭگەيىنەن 2497 |م بيىكتىكتە ۇلكەن الماتى وزەنىنىڭ اڭعارىندا ورنالاسقان. مۇزدىق سۋىمەن نارلەنەتىن كول 500 م ەندىكتە 1 شىقىرىم ۇزىندىققا سوزىلادى. ەڭ جوعارى تەمپەراتۋراسى 12،8°س-قا جەتەدى. كول كەڭ القاپتىڭ سوڭىنا ورنالاسقان جانە القاپتىڭ ەجەلگى مۇزدىعىنىڭ شەتكى ۇيىندىلەرىنەن قۇرالعان. اۋا رايىنىڭ سالقىن بولۋىنا وراي، بۇل جەردە تاۋ بەتكەيلەرىندەگى ادامدار مەن جانۋارلاردى مازالايتىن شىبىن دا، ماسا دا جوق. بۇل جەرگە دەمالىپ بارماۋعا ەش سىلتاۋ جوق دەپ ويلايمىن.

ەگەر ءسىز الماتى قالاسىنا كەلىپ تۇرىپ، ءدال وسى جەرلەرگە بارماي كەتسەڭىز، وندا، بۇل وتە ۇلكەن قاتەلىك بولعانى...

اۆتور 1 كۋرس ءدىنتانۋ ماماندىعىنىڭ ستۋدەنتى: توقاي ا. ب.
جەتەكشى اعا وقىتۋشى: تۋنگاتوۆا ۇ.ا.

---