ارمىسىڭ، ءاز ناۋرىز!
ارمىسىڭ، ءاز ناۋرىز!
ماقساتى: ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى ناۋرىز مەرەكەسىنىڭ ەرەكشەلىكتەرىمەن تانىستىرۋ. ناۋرىز مەرەكەسى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ. بالالاردىڭ ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ. مەرەكەلىك كوڭىل - كۇي قالىپتاستىرۋ. تۋعان ەلگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىكپەن بىرگە سالت - ءداستۇردى قۇرمەتتەۋگە، ۇلكەندەردى جانە ءبىرىن - ءبىرىن سىيلاۋعا تاربيەلەۋ.
اجە: ۋا، حالايىق، ارمىسىزدار! بۇگىن ءبىزدىڭ اۋىلدا ۇلكەن توي. قازاعىمىزدىڭ جاڭا جىل مەرەكەسى ناۋرىز قۇتتى بولسىن! (اجە شاشۋ شاشادى). جانە تاعى ءبىر توي مەنىڭ ەڭ كەنجە نەمەرەمنىڭ تۇساۋ كەسەر تويى. بۇل ۇلكەن قۋانىش، مەرەكە. سىزدەر وسى تويدىڭ ۇلكەن سىيلى قوناعىسىزدار. كوڭىل كوتەرىپ دەمالىپ وتىرىڭىزدار.
كەلىن:
ىلەسىپ ناۋرىزبەنەن كوكتەم جەتسىن
كوڭىلىن ۇلكەن كىشى كوككە ورلەتسىن.
ەڭسەسى كوتەرىلىپ ەر ازامات
ەسكى جىلمەن رەنىش وكپەڭ كەتسىن،- دەگەندەي ناۋرىز جىل باسى قۇتتى بولسىن! جاڭا جىل تەك قانا جاقسىلىعىمەن جاڭالىعىن اكەلسىن. اق مول بولسىن، حالىق توق بولسىن. ەلىمىز تىنىش بولسىن، بارشامىزعا ب ا ق قونسىن.
اجە: ءايي، قىزىم! كورشى اۋىلدان ونەرلى قىز - جىگىتتەر كەلەتىن ەدى، ءجۇر سولارعا داستارقان جايايىق.
كەلىن: جارايدى، اپا!
بي: «اساتاياق»
ايىم:
ناۋرىز كەلدى ەلىمە،
ناۋرىز كەلدى جەرىمە.
بايلىق، باقىت تىلەيمىن،
بۇكىل قازاق ەلىنە.
ازيزا:
مەرەكەگە ارنالسىن
بۇگىنگى جىر ءانىمىز.
يلونا:
كەلەر جاتىر جىلىمىز،
مەيرامدايمىز مۇنى ءبىز.
عازيزا:
ورتامىزدى اشايىق،
ىرىس تىلەپ بۇل جىلعا،
جىردان شاشۋ شاشايىق.
اجە: راحمەت، سەندەرگە شىراقتارىم! بۇگىنگى تويىمىزعا قوش كەلدىڭدەر. سەندەردەي ۇلكەن، ونەرلى ازامات بولسىن دەگەن نيەتپەن بۇگىن كەنجە نەمەرەمنىڭ تۇساۋىن كەسىپ جاتىرمىز. تاعى دا قوناقتار كەلىپ قالعان با؟ بۇلاردا كورشى اۋىلدىڭ ونەرلى جىگىتتەرى بولار. قوي، مەن بارىپ قارسى الايىن. كەلىن... ءايي، كەلىن... ءجۇر قوناقتاردى قارسى الايىق...
بي: «كوبەلەكتەر»
ايارۋ:
جىلدىڭ باسى ناۋرىز
جەردىڭ باسى ناۋرىز
ەركەناز:
حالىق سۇيگەن مەيرامدى،
قارسى الايىق ناۋرىزدى
قاراقات:
كوكتەم كەلدى شۋاقتى،
بالالاردى قۋانتتى.
كەلىن: قانداي ونەرلى قىز - جىگىتتەر كەلىپ قالعان. جارايسىڭدار، راقمەت سەندەرگە بالالار. داستارقانعا جايعاسىڭدار. دامنەن اۋىز تيىڭدەر.
- ءشۇي، ءشۇي... ارمىسىزدار، حالايىق! تويلارىڭىز قۇتتى بولسىن. بىزدە ءوز ونەرىمىزبەن كەلدىك. سولاي ما، جىگىتتەر؟!
بي: «قاراجورعا»
نۇرالي:
اسىڭ، اسىڭ اسىڭا،
باقىت قونسىن باسىڭا،
دەنساۋلىعىڭ زور بولسىن،
داستارقانىڭ مول بولسىن!
ارلان:
ال، حالايىق تۇرمايىق،
اندەتەيىك، جىرلايىق.
ارنۇر:
ۋا، اعايىن، حالايىق،
مۇندا نازار سالايىق،
مەرەكەسى حالىقتىڭ،
ناۋرىز تويىن باستايىق.
اجە: ويي.. اينالايىندار، جارايسىڭدار! قۋانىشىما ورتاقتاسىپ، كەلگەندەرىڭە كوپ راحمەت! «تويدىڭ كوركى ءان» دەيدى حالقىمىز، ەندەشە ءبىر ءاۋۋ دەپ جىبەرەيىك.
ءان: «قوش كەلدىڭ ناۋرىز تورىمە»
كەلىن: اپا.. قوناقتاردى كوپ كۇتتىرمەي، سالتىمىزدى باستايىق...
اجە: باستاساق باستايىق، شىراعىم. اكەلە عوي كەنجەتايىمدى... مىنە، مەنىڭ كەنجەتايىمدا كەلدى..
تۇساۋكەسەر سالتى
اجە: تۇساۋ كەسۋ دەگەنىمىز – كىشكەنتاي بالاعا ىرىمداپ، تەز ءجۇرىپ كەتسىن دەپ، الا ءجىپ بايلاپ، باتا تىلەك ايتىپ كەسەدى. تۇساۋ كەسكەندە، كوك شوپپەن، توقىشەكپەن دە كەسەدى. ونداعى ماقسات: كوگەرسىن، ءوسسىن – ءونسىن دەگەنى جانە دە باي – داۋلەتتى، باقۋاتتى بولسىن دەگەنى. بۇگىن ءبىز الا جىپپەن تۇساۋ كەسەمىز. ونداعى ماقساتىمىز – بالامىز ەشكىمنىڭ الا ءجىبىن اتتاماسىن دەگەنىمىز. مەنىڭ ءوزىمنىڭ كەسكەنىم ۇيات بولار، اناسى رۇقسات بەرسە، قوناقتارعا رۇقسات بەرسەك.
قاز، قاز، بالام، قاز بالام.
قادام باسساڭ ءماز بولام.
بالتىرىڭدى تۇرە عوي،
تاي قۇلىن بوپ شابا عوي،
وزىپ بايگە الا عوي.
اجە: راقمەت، سىزگە. ءسىزدىڭ دە وسىنداي نەمەرەڭىز كوپ بولسىن.
قىدىر اتا:
امانسىڭدار ما، قاراقتارىم،
ناۋرىز تويى قۇتتى بولسىن.
اجە: ويي.. بىزگە قىدىر اتا كەلىپ قالىپتى عوي.. قوش كەلدىڭ، قىدىر اتا! «جاڭبىر مەنەن جەر كوگەرەر، باتامەنەن ەل كوگەرەر» دەگەندەي، قىدىر اتادان باتا سۇرايىق.
ايسۇلتان:
ب ا ق دارىسىن بارىنە،
وي قوسىلىپ ويىڭا،
بوي قوسىلسىن بويىڭا،
امان ەسەن جەتەيىك
كەلەسى ناۋرىز تويىنا.
اجە: قانەكەي، كەلىڭىزدەر، ناۋرىز كوجەدەن ءدام تاتىڭىزدار.
ماقساتى: ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى ناۋرىز مەرەكەسىنىڭ ەرەكشەلىكتەرىمەن تانىستىرۋ. ناۋرىز مەرەكەسى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ. بالالاردىڭ ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ. مەرەكەلىك كوڭىل - كۇي قالىپتاستىرۋ. تۋعان ەلگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىكپەن بىرگە سالت - ءداستۇردى قۇرمەتتەۋگە، ۇلكەندەردى جانە ءبىرىن - ءبىرىن سىيلاۋعا تاربيەلەۋ.
اجە: ۋا، حالايىق، ارمىسىزدار! بۇگىن ءبىزدىڭ اۋىلدا ۇلكەن توي. قازاعىمىزدىڭ جاڭا جىل مەرەكەسى ناۋرىز قۇتتى بولسىن! (اجە شاشۋ شاشادى). جانە تاعى ءبىر توي مەنىڭ ەڭ كەنجە نەمەرەمنىڭ تۇساۋ كەسەر تويى. بۇل ۇلكەن قۋانىش، مەرەكە. سىزدەر وسى تويدىڭ ۇلكەن سىيلى قوناعىسىزدار. كوڭىل كوتەرىپ دەمالىپ وتىرىڭىزدار.
كەلىن:
ىلەسىپ ناۋرىزبەنەن كوكتەم جەتسىن
كوڭىلىن ۇلكەن كىشى كوككە ورلەتسىن.
ەڭسەسى كوتەرىلىپ ەر ازامات
ەسكى جىلمەن رەنىش وكپەڭ كەتسىن،- دەگەندەي ناۋرىز جىل باسى قۇتتى بولسىن! جاڭا جىل تەك قانا جاقسىلىعىمەن جاڭالىعىن اكەلسىن. اق مول بولسىن، حالىق توق بولسىن. ەلىمىز تىنىش بولسىن، بارشامىزعا ب ا ق قونسىن.
اجە: ءايي، قىزىم! كورشى اۋىلدان ونەرلى قىز - جىگىتتەر كەلەتىن ەدى، ءجۇر سولارعا داستارقان جايايىق.
كەلىن: جارايدى، اپا!
بي: «اساتاياق»
ايىم:
ناۋرىز كەلدى ەلىمە،
ناۋرىز كەلدى جەرىمە.
بايلىق، باقىت تىلەيمىن،
بۇكىل قازاق ەلىنە.
ازيزا:
مەرەكەگە ارنالسىن
بۇگىنگى جىر ءانىمىز.
يلونا:
كەلەر جاتىر جىلىمىز،
مەيرامدايمىز مۇنى ءبىز.
عازيزا:
ورتامىزدى اشايىق،
ىرىس تىلەپ بۇل جىلعا،
جىردان شاشۋ شاشايىق.
اجە: راحمەت، سەندەرگە شىراقتارىم! بۇگىنگى تويىمىزعا قوش كەلدىڭدەر. سەندەردەي ۇلكەن، ونەرلى ازامات بولسىن دەگەن نيەتپەن بۇگىن كەنجە نەمەرەمنىڭ تۇساۋىن كەسىپ جاتىرمىز. تاعى دا قوناقتار كەلىپ قالعان با؟ بۇلاردا كورشى اۋىلدىڭ ونەرلى جىگىتتەرى بولار. قوي، مەن بارىپ قارسى الايىن. كەلىن... ءايي، كەلىن... ءجۇر قوناقتاردى قارسى الايىق...
بي: «كوبەلەكتەر»
ايارۋ:
جىلدىڭ باسى ناۋرىز
جەردىڭ باسى ناۋرىز
ەركەناز:
حالىق سۇيگەن مەيرامدى،
قارسى الايىق ناۋرىزدى
قاراقات:
كوكتەم كەلدى شۋاقتى،
بالالاردى قۋانتتى.
كەلىن: قانداي ونەرلى قىز - جىگىتتەر كەلىپ قالعان. جارايسىڭدار، راقمەت سەندەرگە بالالار. داستارقانعا جايعاسىڭدار. دامنەن اۋىز تيىڭدەر.
- ءشۇي، ءشۇي... ارمىسىزدار، حالايىق! تويلارىڭىز قۇتتى بولسىن. بىزدە ءوز ونەرىمىزبەن كەلدىك. سولاي ما، جىگىتتەر؟!
بي: «قاراجورعا»
نۇرالي:
اسىڭ، اسىڭ اسىڭا،
باقىت قونسىن باسىڭا،
دەنساۋلىعىڭ زور بولسىن،
داستارقانىڭ مول بولسىن!
ارلان:
ال، حالايىق تۇرمايىق،
اندەتەيىك، جىرلايىق.
ارنۇر:
ۋا، اعايىن، حالايىق،
مۇندا نازار سالايىق،
مەرەكەسى حالىقتىڭ،
ناۋرىز تويىن باستايىق.
اجە: ويي.. اينالايىندار، جارايسىڭدار! قۋانىشىما ورتاقتاسىپ، كەلگەندەرىڭە كوپ راحمەت! «تويدىڭ كوركى ءان» دەيدى حالقىمىز، ەندەشە ءبىر ءاۋۋ دەپ جىبەرەيىك.
ءان: «قوش كەلدىڭ ناۋرىز تورىمە»
كەلىن: اپا.. قوناقتاردى كوپ كۇتتىرمەي، سالتىمىزدى باستايىق...
اجە: باستاساق باستايىق، شىراعىم. اكەلە عوي كەنجەتايىمدى... مىنە، مەنىڭ كەنجەتايىمدا كەلدى..
تۇساۋكەسەر سالتى
اجە: تۇساۋ كەسۋ دەگەنىمىز – كىشكەنتاي بالاعا ىرىمداپ، تەز ءجۇرىپ كەتسىن دەپ، الا ءجىپ بايلاپ، باتا تىلەك ايتىپ كەسەدى. تۇساۋ كەسكەندە، كوك شوپپەن، توقىشەكپەن دە كەسەدى. ونداعى ماقسات: كوگەرسىن، ءوسسىن – ءونسىن دەگەنى جانە دە باي – داۋلەتتى، باقۋاتتى بولسىن دەگەنى. بۇگىن ءبىز الا جىپپەن تۇساۋ كەسەمىز. ونداعى ماقساتىمىز – بالامىز ەشكىمنىڭ الا ءجىبىن اتتاماسىن دەگەنىمىز. مەنىڭ ءوزىمنىڭ كەسكەنىم ۇيات بولار، اناسى رۇقسات بەرسە، قوناقتارعا رۇقسات بەرسەك.
قاز، قاز، بالام، قاز بالام.
قادام باسساڭ ءماز بولام.
بالتىرىڭدى تۇرە عوي،
تاي قۇلىن بوپ شابا عوي،
وزىپ بايگە الا عوي.
اجە: راقمەت، سىزگە. ءسىزدىڭ دە وسىنداي نەمەرەڭىز كوپ بولسىن.
قىدىر اتا:
امانسىڭدار ما، قاراقتارىم،
ناۋرىز تويى قۇتتى بولسىن.
اجە: ويي.. بىزگە قىدىر اتا كەلىپ قالىپتى عوي.. قوش كەلدىڭ، قىدىر اتا! «جاڭبىر مەنەن جەر كوگەرەر، باتامەنەن ەل كوگەرەر» دەگەندەي، قىدىر اتادان باتا سۇرايىق.
ايسۇلتان:
ب ا ق دارىسىن بارىنە،
وي قوسىلىپ ويىڭا،
بوي قوسىلسىن بويىڭا،
امان ەسەن جەتەيىك
كەلەسى ناۋرىز تويىنا.
اجە: قانەكەي، كەلىڭىزدەر، ناۋرىز كوجەدەن ءدام تاتىڭىزدار.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ەلباسىمىز ن. ءا. نازاربايەۆتىڭ «تاۋەلسىزدىك تولعاۋى»
