سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 2 كۇن بۇرىن)
ەلباسىمىز ن. ءا. نازاربايەۆتىڭ «تاۋەلسىزدىك تولعاۋى»
قازاق ءتىلى 11 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ەلباسىمىز ن. ءا. نازاربايەۆتىڭ «تاۋەلسىزدىك تولعاۋى»
ساباقتىڭ ماقساتى: «تاۋەلسىزدىك تولعاۋى» تۋىنداعان ۋاقىت پەن كەڭىستىكتىڭ قازىرگى سيپاتىن بىلگىزە وتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ «تولعاۋدا» كوتەرىلگەن ماسەلەلەردى ساراپتاپ تالداي الۋىنا قول جەتكىزۋ جانە ەلباسىنىڭ ءار سوزىندەگى ماعىنانى ۇعىپ، وي قورىتىندىسىن جاساۋعا مۇمكىندىك تۋعىزۋ. ءسوز يەسى – ەلباسىنىڭ شەشەندىك تولعامىن پايىمداپ، شەشەننىڭ تۇلعالىق بەينەسىن تانۋ. ەلباسىنىڭ سوزىنەن تۋىندايتىن مىندەتتەردى سارالاۋ، ول مىندەتتەردىڭ شەشىلۋ جولدارىن وزدىگىنەن ۇسىنۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: «تاۋەلسىزدىك تولعاۋىندا» قامتىلعان نىسانداردىڭ جالپى بەلگىلەرى مەن قاسيەتتەرىن انىقتاۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن جالپىلاۋ ويلاۋ ءادىسى؛ حالقىمىزدىڭ ۇلى كوشىندە جاساعان تاريحي ءىس - ارەكەتتەرىنىڭ ماڭىزدىلىعىن تانۋعا كومەكتەسەتىن تاريحي تانىم ءادىسى؛ جەكە قورىتۋلار نەگىزىندە جالپى تۇجىرىم جاساۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن جيناقتاۋ ءادىسى، وي قورىتۋ ءادىسى ت. ب.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: كەسپە قاعازدار
ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەت، تاريح

ساباقتىڭ بارىسى:
ا) ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
وقۋشىلارمەن امانداسۋ، تۇگەلدەۋ، وقۋ قۇرالدارىن تەكسەرۋ. سىنىپتىڭ تازالىعىنا كوڭىل ءبولۋ. وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن ساباققا اۋدارۋ.

ءا) ءۇي تاپسىرماسىن پىسىقتاۋ:
ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى سۇرايمىن. وقۋشىلارعا وتكەن تاپسىرما بويىنشا بىرنەشە سۇراقتار قويامىن.

ب) ساباقتى وتكىزۋ ءادىسى:
سىني تۇرعىدان ويلاۋعا ۇيرەتۋ. سىني تۇرعىدان ويلاۋ «ويلاۋ تۋرالى ويلانۋ» دەپ سيپاتتالادى. ول «تاۋەلسىزدىك تولعاۋىنداعى» ماڭىزدى ماسەلەلەردى تالقىلاۋدى جانە تاجىريبەنى وي ەلەگىنەن وتكىزۋدى قامتيدى. سىني تۇرعىدان ويلاۋ – قازىرگى تاڭدا قازاقستانداعى ءبىلىم بەرۋدى دامىتۋ ءۇشىن ماڭىزدى بولىپ تابىلاتىن ەڭ باستى پەداگوگيكالىق تۇسىنىك. بۇل مودۋل وقۋشىلاردىڭ دا، مۇعالىمدەردىڭ دە سىني تۇرعىدان ويلاۋىن سانالى دامىتۋدى جانە ويمەن قابىلداۋىن كوزدەيدى.
سىني تۇرعىدان ويلاۋ «تولعاۋ» ءماتىنىنىڭ مازمۇنىن ەسەپكە الا وتىرىپ، باقىلاۋ مەن تىڭداۋ ارقىلى دالەلدەر جيناستىرۋ جانە شەشىم قابىلداۋ ءۇشىن تالاپقا ساي ولشەمدەردى قولدانۋ سياقتى داعدىلاردى دامىتۋدى قاراستىرادى. سىني تۇرعىدان ويلاۋ وقۋشىلاردىڭ بۇرىنعى قالىپتاسقان باقىلاۋ، تالداۋ، قورىتىندى، ينتەرپرەتاسيا داعدىلارىنا سۇيەنەدى.
سىني تۇرعىدان ويلاۋ بارىسىندا وقۋشىلار «تاۋەلسىزدىك تولعاۋىن» وقيدى، ول تۋرالى ايتىلعان دەرەكتەرمەن اقپارات كوزدەرىنەن تانىسادى، ءتۇرلى اقپارات كوزدەرىنەن الىنعان دالەلدەر اراسىنداعى بايلانىستى تابادى، ءارتۇرلى پىكىرلەردىڭ ۇقساستىقتارى مەن ايىرماشىلىقتارىنا تالداۋ جاسايدى، جيناقتالعان اقپاراتتاردىڭ وزەكتىلىگىن، ماڭىزدىلىعىن انىقتايدى. دالەلدەردى نەگىز ەتىپ الىنعان بولجامداردى، ۇستانىمداردى ايقىندايدى.

ب) جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ.
حالقىمىزدىڭ قاستەرلى تاۋەلسىزدىگى مەن ماڭگىلىك ەلىمىزدىڭ بولاشاعى مەنى ۇنەمى تولعاندىرادى. «تاۋەلسىزدىكتىڭ ومىرلىك فيلوسوفياسى قانداي بولۋى كەرەك؟» دەگەن ساۋالدى مەن وزىمە ءسات سايىن قويىپ وتىرامىن. وسى جايىنداعى وي ورامدارىن قاعازعا ءتۇسىرىپ «تاۋەلسىزدىك تولعاۋى» دەپ اتاعىم كەلدى. ول ازات ەلىمىزدىڭ كۇللى ازاماتتارىنا، جالىندى جاستارعا بۇگىنگى بۋىننىڭ ەرەن ىستەرىن لايىقتى جالعاستىرىپ، ەرتەڭگى ۇرپاققا ارنالادى.

زامان اعىمى ءبىزدى قازاقستان رەسپۋبليكاسى تۇڭعىش رەت تاۋەلسىز ەل رەتىندە الەمگە ايگىلەنگەن تاريحي داتا - 1991 جىلدىڭ 16 جەلتوقسانىنان كۇن سايىن، ساعات سايىن الىستاتىپ بارادى. ءبىز جىل وتكەن سايىن سول ءبىر تاريحي تاڭداۋدىڭ سارقىلماس قۇدىرەتىن جان جۇرەگىمىزبەن تۇسىنەمىز. ول - ەگەمەن مەملەكەتتە بەيبىتشىلىك پەن كەلىسىمدە، ءوزارا سەنىمدە ازات ءومىر ءسۇرۋ تاڭداۋى. ول تۋعان جەرىمىزدىڭ قازىناسى مەن قازبا بايلىعىنا دەربەس يەلىك ەتىپ، بارشا قوعامنىڭ يگىلىگى ءۇشىن ءوز قالاۋىمىزبەن جۇمساۋ تاڭداۋى. ول - ءوز تاعدىرىمىزدى ءوزىمىز ايقىنداۋ، بولاشاعىمىزدى ءوز قولىمىزبەن جاساۋ تاڭداۋى. ءبىزدىڭ جاڭا قازاقستانىمىز جارىق جۇلدىز بولىپ دۇنيەگە كەلدى. بارشامىزدى تاۋەلسىزدىكتىڭ ۇلى رۋحى جەبەيدى، بىرىكتىرەدى، بويىمىزعا قۋات بەرىپ، سەنىمىمىزدى نىعايتادى. ول التىن كۇنى جارقىراپ، التىن قىرانى قالىقتاعان قازاق ەلىنىڭ اشىق اسپانى استىندا دۇنيەگە كەلگەن ءاربىر ءسابيدىڭ جۇرەگىنە ورنايدى. ول ءاربىر ازاماتتىڭ جۇرەگىندە، ءار شاڭىراقتىڭ تورىندە، ەلىمىزدە بوي كوتەرگەن ءاربىر ۇيدە، ءاربىر قالا مەن اۋىلدا سالتانات قۇرالدى. ول ءبىزدىڭ وسىمىمەن، ءاربىر جاڭا ءوندىرىس ورىنىمەن، ۇلانعايىر وتانىمىزعا توسەلگەن ءاربىر كۇرە جولمەن، دالا توسىنە ونگەن ءاربىر توننا التىن دانمەن نىعايادى.

تاۋەلسىزدىك - سان بۋىن بابالاردىڭ قاسيەتتى جەرىمىزدىڭ ءاربىر قادامىن قورعاۋ ءۇشىن توگىلگەن ولشەۋسىز قانى مەن تەرىنىڭ وتەۋى. تاۋەلسىزدىك كەشەگى باتىر بابالار وسيەت ەتكەنىندەي، قازاقستاندى قاسىق قانى قالعانشا قورعاۋ جونىندەگى ءاربىر ازاماتتىڭ قايسار شەشىمى. ءبىز جۇرگىزىپ وتىرعان سىرتقى جانە ىشكى ساياسات – حالىقتىڭ دانالىعى. قازاقستاندى وركەندەتۋ جولىنداعى كۇللى جاۋاپتى شەشىمدەردىڭ دانالىعى. حالقىمىزدىڭ اسقاق ابىرويىنىڭ، قوناقجايلىلىعى مەن كەڭ پەيىلىنىڭ دانالىعى. تاۋەلسىزدىك دەگەنىمىز - بۇل جالپىعا ورتاق ەڭبەك. عىلىم قۋىپ، ءبىلىم ىزدەگەن وقۋشىلار مەن ستۋدەنتتەردىڭ ەڭبەگى. ەلىمىزدىڭ ۇلتتىق بايلىعىن ەسەلەي تۇسەتىن بارشا ماماندىق يەلەرىنىڭ ەڭبەگى. ءاربىر جاس بۋىننىڭ جۇرەگىنە وتانعا دەگەن شەكسىز سۇيىسپەنشىلىك دارىتاتىن قازاقستاندىقتاردىڭ ەڭبەگى،- دەپ اتاپ وتكەن نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى ونىڭ كوكجيەگىن جاھاندىق دەڭگەيگە جايعان سان قىرلى مادەنيەتى بار ەكەندىگىنە دە توقتالىپ ءوتتى.

- ونىڭ عىلىمعا، يننوۆاسيالار مەن پروگرەسسكە ءاردايىم ايقارا اشىق ەسىگى بار. ونىڭ كوزدەگەن مەجەلەرىنە قالايدا جەتەتىن مادەنيەتى بار. ال ماڭگىلى ەل - تاۋەلسىزدىكتىڭ ومىرلىك فيلوسوفياسى. بۇل قاعيدالاردى مۇلتىكسىز ساقتاي وتىرىپ، ءبىز وتانىمىزدىڭ كوك بايراعىن نىق ۇستايمىز. ونى قازاقستان دامۋىنىڭ جاڭا بيىكتەرىندە اسقاقتاتا جەلبىرەتەمىز. بۇل - ءبىزدىڭ ماڭگىلىك ۇستانىمىمىز! - دەدى ەلباسى.

ءبىلىمدى بەكىتۋ: وتكەن تاقىرىپتار بويىنشا بىرنەشە سۇراقتار قويا وتىرىپ، تۇسىنبەگەن سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرەمىن.
1. ءتىل تۋرالى زاڭ نەشە تاراۋدان تۇرادى؟
2. نەشە باپتان تۇرادى؟
باعالاۋ: ساباققا قاتىسىپ وتىرعاندارىنا قاراي بىلىمدەرى باعالانادى.
ۇيگە تاپسىرما: «مەن تاۋەلسىز ەلدىڭ ۇلانىمىن» ويتولعاۋ جازۋ.

ەلباسىمىز ن. ءا. نازاربايەۆتىڭ «تاۋەلسىزدىك تولعاۋى» جۇكتەۋ

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما