اسپاپتاردىڭ اتاسى - قوبىز
ف. وڭعارسىنوۆا اتىنداعى ورتا مەكتەپتىڭ
مۋزىكا ءپانى ءمۇعالىمى ابيلتايەۆا گۇلحات يمۋحانوۆنا
1 سىنىپ
تاقىرىبى: اسپاپتاردىڭ اتاسى - قوبىز.
ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك. وقۋشىلارعا قوبىز اسپابىن تانىستىرۋ. ىقىلاس دۇكەن ۇلى «جەزكيىك» شىعارماسىن تىڭداتۋ.
2. تاربيەلىك. وقۋشىلارعا قازاقتىڭ ۇلتتىق اسپاپتارىن دارىپتەۋ. قازاقتىڭ حالىق كومپوزيتورلارىنان ماعلۇماتتار بەرۋ.
3. دامىتۋشىلىق. وقۋشىلاردىڭ مۋزىكالىق ساۋاتتىلىعىن دامىتۋ. مۋزىكانىڭ ىرعاعىنا، كوڭىل - كۇيىنە كوڭىل ءبولۋ.
ساباق ءتۇرى: ارالاس ساباق
كورنەكىلىكتەر: سلايد، كۇيتاباق، قوبىز، دومبىرا، سازسىرناي، جەتىگەن اسپاپتارى
بارىسى:
ءى ۇيىمداستىرۋ
ءىى ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
جەتىگەن اسپابى قانداي اسپاپقا جاتادى؟
نەشە شەگى بار؟
قالاي پايدا بولعان؟
جەتىگەن اسپابى تۋرالى قانداي اڭىزدى بىلەمىز؟
جەتىگەن اسپابى - ىشەكتى اسپاپتاردىڭ ءبىرى. اعاش تاقتايشادان جاسالادى. كوپ ىشەكتى اسپاپ. جاشىك تەكتەس ۇزىنشا كەلگەن. بەتى جۇقا تاقتايشامەن جاسالادى. بەتىندە ءۇن بەرەتىن ويىقتار بار. جاسالۋى دا وينالۋى دا كۇردەلى اسپاپ. ەرتەدە جەتىگەننىڭ شەگىن اتتىڭ قىلىنان جاساعان. جەتىگەننىڭ قۇلاق كۇيىن تيەكتەرىنە بايلانىستى كەلتىرگەن. اسىقتاردى ءارلى - بەرلى جىلجىتىپ وتىرعان. جەتى شەگى بار.
ءىىى جاڭا ساباق.
قوبىز - تاڭقالارلىق ءپىشىندى، عاجايىپ سازدى اسپاپ. ەڭ كونە اسپاپتاردىڭ ءبىرى. ەكى شەگى بار. ىشەگى اتتىڭ قىلىنان كەرىلگەن. سوندىقتان دا ول قىلقوبىز دەپ اتالعان. ىسقىشپەن ۇيكەپ ىسقىلاپ تارتۋ ارقىلى دىبىسى شىعادى. ءاۋ باستا قوبىز باقسىلاردىڭ قۇرالى دەپ تانىلعان. سونداي ءبىر تۇسىنبەۋشىلىكتىڭ كەسىرىنەن قوبىزعا حح عاسىردىڭ باسىندا كوپ شىعارما جازىلماي قالدى. قىلقوبىز ەسكىلىكتىڭ قالدىعى سانالىپ، جويىلىپ كەتۋگە شاق قالدى. اكەدەن بالاعا مۇرا بوپ كەلە جاتقان قاسيەتتى ونەرىمىز، ۇلتتىق سالت - سانامىز ءۇزىلىپ قالدى.
كلاسسيكالىق قوبىز مۇراسىنىڭ حاس شەبەرى - 19 - شى عاسىردىڭ ورتاسىندا دۇنيەگە كەلگەن ىقىلاس دۇكەن ۇلى. جويىلىپ كەتۋگە قالعان قوبىز اسپابى قايتا ورالىپ، كەرەمەت شىعارمالارى جارىق كوردى. ىقىلاس دۇكەن ۇلى 1843 جىلى قاراعاندى وبلىسى، جاڭارقىن اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن. قازاقتىڭ كۇيشى - كومپوزيتورى، قوبىزشى. اتاسى شەبەر ۇستا بولعان. اكەسى – دۇكەن كۇيشىلىك ونەرىمەن تانىمال بولعان. ىقىلاس 7 - 8 جاسىنان كۇي تارتا باستاپ، 15 جاسىنان باستاپ كوپشىلىك الدىندا ونەر كورسەتكەن.
تاماشا كۇيلەر شىعارعان. «كەرتولعاۋ»، «قوڭىر»، «ىقىلاس»، «قازان» كۇيلەرى بار.
IV ىقىلاس دۇكەن ۇلى. «جەزكيىك» كۇيىن تىڭداتۋ
كۇيدى زەيىن قويىپ تىڭدا
اۋەندەرىنە كوڭىل ءبول
قانداي اسپاپتا ورىندالدى؟
كۇيدى ەستىگەندە نە ەلەستەتتىڭ؟
سۋرەتىن سال
V جەزكيىك تۋرالى اڭىز
ءبىر كۇنى اڭشى جىگىت اڭعا شىعادى. ول وتە مەرگەن جىگىت ەكەن. اڭشى جىگىت الدىنان شىققان كيىكتەردىڭ ءبارىن اتىپ، قىزىعىنا ءتۇسىپ كەتەدى. ءسويتىپ ول كوپ كيىكتى بوسقا اتىپ ولتىرەدى. ءبىر ۋاقىتتا الدىنان كۇنگە جارقىراپ جەز كيىك شىعادى. وعان جىگىتتىڭ اتقان وعى دارىمايدى. سول ۋاقىتتا جەز كيىككە ءتىل بىتەدى. «ەي، اڭشى جىگىت. سەن بوستان - بوسقا كيىكتەردى قىرىپ تاستادىڭ. ەندى سەنىڭ اتقان وعىڭ بىردە - ءبىر اڭ مەن قۇسقا دارىمايدى» دەيدى. وسى وقيعادان كەيىن الگى جىگىتتىڭ اتقان وعى ەشبىر اڭعا تيمەيتىن بولىپتى.
VI سلايد شوۋ. قازاقتىڭ ۇلتتىق اسپاپتارى
VII توپقا ءبولۋ. سۇراقتار
1. العاشقى اسپاپتار قالاي پايدا بولدى؟
2. دومبىرا اسپابى قالاي پايدا بولدى؟
3. سازسىرناي اسپابى نەدەن جاسالادى؟
4. شاڭقوبىز اسپابى نەدەن جاسالادى؟
5. سىبىزعى اسپابىنىڭ شىعۋ تاريحى؟
6. قوبىزدىڭ قانداي تۇرلەرى بار؟
7. قوبىز بەن دومبىرادا نەشە شەك بار؟
8. قانداي ۇرلەمەلى اسپاپتاردى بىلەسىڭ؟
9. قانداي ۇرمالى اسپاپتاردى بىلەسىڭ؟
10. ىشەكتى اسپاپتاردى اتا؟
VIII «اۋەندى تاپ» ويىنى
IX اسپاپتارعا بايلانىستى سۋرەت سالۋ
X داۋىسقا جاتتىعۋ جاساۋ
XI اندەردى قايتالاۋ
XII بەكىتۋ. قورىتىندى
XIII باعالاۋ
مۋزىكا ءپانى ءمۇعالىمى ابيلتايەۆا گۇلحات يمۋحانوۆنا
1 سىنىپ
تاقىرىبى: اسپاپتاردىڭ اتاسى - قوبىز.
ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك. وقۋشىلارعا قوبىز اسپابىن تانىستىرۋ. ىقىلاس دۇكەن ۇلى «جەزكيىك» شىعارماسىن تىڭداتۋ.
2. تاربيەلىك. وقۋشىلارعا قازاقتىڭ ۇلتتىق اسپاپتارىن دارىپتەۋ. قازاقتىڭ حالىق كومپوزيتورلارىنان ماعلۇماتتار بەرۋ.
3. دامىتۋشىلىق. وقۋشىلاردىڭ مۋزىكالىق ساۋاتتىلىعىن دامىتۋ. مۋزىكانىڭ ىرعاعىنا، كوڭىل - كۇيىنە كوڭىل ءبولۋ.
ساباق ءتۇرى: ارالاس ساباق
كورنەكىلىكتەر: سلايد، كۇيتاباق، قوبىز، دومبىرا، سازسىرناي، جەتىگەن اسپاپتارى
بارىسى:
ءى ۇيىمداستىرۋ
ءىى ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
جەتىگەن اسپابى قانداي اسپاپقا جاتادى؟
نەشە شەگى بار؟
قالاي پايدا بولعان؟
جەتىگەن اسپابى تۋرالى قانداي اڭىزدى بىلەمىز؟
جەتىگەن اسپابى - ىشەكتى اسپاپتاردىڭ ءبىرى. اعاش تاقتايشادان جاسالادى. كوپ ىشەكتى اسپاپ. جاشىك تەكتەس ۇزىنشا كەلگەن. بەتى جۇقا تاقتايشامەن جاسالادى. بەتىندە ءۇن بەرەتىن ويىقتار بار. جاسالۋى دا وينالۋى دا كۇردەلى اسپاپ. ەرتەدە جەتىگەننىڭ شەگىن اتتىڭ قىلىنان جاساعان. جەتىگەننىڭ قۇلاق كۇيىن تيەكتەرىنە بايلانىستى كەلتىرگەن. اسىقتاردى ءارلى - بەرلى جىلجىتىپ وتىرعان. جەتى شەگى بار.
ءىىى جاڭا ساباق.
قوبىز - تاڭقالارلىق ءپىشىندى، عاجايىپ سازدى اسپاپ. ەڭ كونە اسپاپتاردىڭ ءبىرى. ەكى شەگى بار. ىشەگى اتتىڭ قىلىنان كەرىلگەن. سوندىقتان دا ول قىلقوبىز دەپ اتالعان. ىسقىشپەن ۇيكەپ ىسقىلاپ تارتۋ ارقىلى دىبىسى شىعادى. ءاۋ باستا قوبىز باقسىلاردىڭ قۇرالى دەپ تانىلعان. سونداي ءبىر تۇسىنبەۋشىلىكتىڭ كەسىرىنەن قوبىزعا حح عاسىردىڭ باسىندا كوپ شىعارما جازىلماي قالدى. قىلقوبىز ەسكىلىكتىڭ قالدىعى سانالىپ، جويىلىپ كەتۋگە شاق قالدى. اكەدەن بالاعا مۇرا بوپ كەلە جاتقان قاسيەتتى ونەرىمىز، ۇلتتىق سالت - سانامىز ءۇزىلىپ قالدى.
كلاسسيكالىق قوبىز مۇراسىنىڭ حاس شەبەرى - 19 - شى عاسىردىڭ ورتاسىندا دۇنيەگە كەلگەن ىقىلاس دۇكەن ۇلى. جويىلىپ كەتۋگە قالعان قوبىز اسپابى قايتا ورالىپ، كەرەمەت شىعارمالارى جارىق كوردى. ىقىلاس دۇكەن ۇلى 1843 جىلى قاراعاندى وبلىسى، جاڭارقىن اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن. قازاقتىڭ كۇيشى - كومپوزيتورى، قوبىزشى. اتاسى شەبەر ۇستا بولعان. اكەسى – دۇكەن كۇيشىلىك ونەرىمەن تانىمال بولعان. ىقىلاس 7 - 8 جاسىنان كۇي تارتا باستاپ، 15 جاسىنان باستاپ كوپشىلىك الدىندا ونەر كورسەتكەن.
تاماشا كۇيلەر شىعارعان. «كەرتولعاۋ»، «قوڭىر»، «ىقىلاس»، «قازان» كۇيلەرى بار.
IV ىقىلاس دۇكەن ۇلى. «جەزكيىك» كۇيىن تىڭداتۋ
كۇيدى زەيىن قويىپ تىڭدا
اۋەندەرىنە كوڭىل ءبول
قانداي اسپاپتا ورىندالدى؟
كۇيدى ەستىگەندە نە ەلەستەتتىڭ؟
سۋرەتىن سال
V جەزكيىك تۋرالى اڭىز
ءبىر كۇنى اڭشى جىگىت اڭعا شىعادى. ول وتە مەرگەن جىگىت ەكەن. اڭشى جىگىت الدىنان شىققان كيىكتەردىڭ ءبارىن اتىپ، قىزىعىنا ءتۇسىپ كەتەدى. ءسويتىپ ول كوپ كيىكتى بوسقا اتىپ ولتىرەدى. ءبىر ۋاقىتتا الدىنان كۇنگە جارقىراپ جەز كيىك شىعادى. وعان جىگىتتىڭ اتقان وعى دارىمايدى. سول ۋاقىتتا جەز كيىككە ءتىل بىتەدى. «ەي، اڭشى جىگىت. سەن بوستان - بوسقا كيىكتەردى قىرىپ تاستادىڭ. ەندى سەنىڭ اتقان وعىڭ بىردە - ءبىر اڭ مەن قۇسقا دارىمايدى» دەيدى. وسى وقيعادان كەيىن الگى جىگىتتىڭ اتقان وعى ەشبىر اڭعا تيمەيتىن بولىپتى.
VI سلايد شوۋ. قازاقتىڭ ۇلتتىق اسپاپتارى
VII توپقا ءبولۋ. سۇراقتار
1. العاشقى اسپاپتار قالاي پايدا بولدى؟
2. دومبىرا اسپابى قالاي پايدا بولدى؟
3. سازسىرناي اسپابى نەدەن جاسالادى؟
4. شاڭقوبىز اسپابى نەدەن جاسالادى؟
5. سىبىزعى اسپابىنىڭ شىعۋ تاريحى؟
6. قوبىزدىڭ قانداي تۇرلەرى بار؟
7. قوبىز بەن دومبىرادا نەشە شەك بار؟
8. قانداي ۇرلەمەلى اسپاپتاردى بىلەسىڭ؟
9. قانداي ۇرمالى اسپاپتاردى بىلەسىڭ؟
10. ىشەكتى اسپاپتاردى اتا؟
VIII «اۋەندى تاپ» ويىنى
IX اسپاپتارعا بايلانىستى سۋرەت سالۋ
X داۋىسقا جاتتىعۋ جاساۋ
XI اندەردى قايتالاۋ
XII بەكىتۋ. قورىتىندى
XIII باعالاۋ
You Might Also Like
-
اتىراۋ وبلىسى، جىلىوي اۋدانى، قۇلسارى قالاسى.
