اتا سالتىم – اسىل مۇرام
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «اتا سالتىم – اسىل مۇرام»
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلارعا قازاق حالقىنىڭ سالت - داستۇرلەرى مەن ادەت-عۇرپىنىڭ تاربيەلىك ءمانىن ۇعىندىرۋ. بالانىڭ بويىنا
ادامگەرشىلىك قاسيەتتەرىن قالىپتاستىرۋ، حالىق ونەگەسىن ۇيرەتۋ. ءوز ۇلتىنا، ادەت – عۇرىپ، سالت - داستۇرگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن ارتتىرۋ.
كورنەكىلىكتەر: ۇلتتىق كيىمدەر، بەسىك، قۋىرشاق، سۋرەتتەر، سلايد.
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
جۇرگىزۋشى: اتا سالتىم – اسىل مۇرام، ارداعىم،
بابالاردىڭ جالعاستىرار ارمانىم.
سان عاسىردا قالپىن بۇزباس ءقادىرىم،
وتكەنىمدى بۇگىنمەنەن جالعادىم.
سالەمەتسىزدەر مە، قۇرمەتتى اتا – انالار، مۇعالىمدەر! بۇگىنگى ءبىزدىڭ 2 «ب» سىنىبىندا وتكىزىلىپ جاتقان «اتا سالتىم – اسىل مۇرام» اتتى سىنىپتان تىس شارامىزعا قوش كەلدىڭىزدەر! بۇگىنگى شارامىزدىڭ نەگىزگى ماقساتى ءوز حالقىمىزدىڭ سالت – داستۇرلەرى، اسىل قازىنالارى، اسىل مۇرالارى تۋرالى وقۋشىلارعا ءتۇسىندىرىپ، بويلارىنا ءسىڭىرۋ بولىپ تابىلادى. سالت - ءداستۇر، ادەت – عۇرىپ اتادان بالاعا قالىپ وتىرعان. ءار ۇلتتىق وزىنە ءتان سالت – ءداستۇرى بار.
بىلىمسىزدەن جامان جوق،
تۋعان سوڭ ادام بوپ.
ەل ءداستۇرىن بىلمەسەڭ،
جۇرت ايتادى نادان دەپ، - دەگەندەي، قازاقتىڭ سالت – داستۇرلەرىن بىرنەشە توپقا ءبولىپ قاراۋعا بولادى.
قازاقتىڭ سالت – داستۇرلەرى
وتاۋ كوتەرۋ داستۇرلەرى: قىز ۇزاتۋ، بەتاشار، شاڭىراق كوتەرۋ.
تاربيە داستۇرلەرى: بەسىككە سالۋ، التىباقان.
وتباسى داستۇرلەرى: داستارقاندا باتا بەرۋ، بايگە، وتباسى الاستاۋ.
ەڭبەك داستۇرىنە: اڭشىلىق، سونار.
يسلام تاعىلىمى: قۇربان شالۋ.
قازا عۇرىپتارى: دۇعا وقۋ، جوقتاۋ.
اتا سالتىم – اسىل مۇرام، ارداعىم،
بابالاردىڭ جالعاستىرار ارمانىم.
سان عاسىردا قالپىن بۇزباس ءقادىرىم،
وتكەنىمدى بۇگىن مەنەن جالعادىم.
ەندى تاقپاقتارعا كەزەك بەرەيىك:
1 – وقۋشى قازاعىمنىڭ سالت – ءداستۇرى جاڭعىرعان،
ءتالىمدى وي سىناعى، تاربيە كوزى قالدىرعان.
سالت – ءداستۇردى اردايىق اعايىن،
قازاق اتتى ۇلكەن – كىشى بالدىرعان.
2 – وقۋشى جينالىپپىز ءساتتى كۇنى بارىمىزدە،
ۇلكەن، كىشى، جاسىمىز، كارىمىزدە.
تورلەتىڭىز قادىرمەندى قوناقتار،
گۇل – گۇل جايناپ، مىنا ءبىزدىڭ تورىمىزگە.
3 – وقۋشى تۋعان سوڭ ادام بوپ،
بىلىمسىزدەن جامان جوق.
ەل ءداستۇرىن بىلمەسەڭ،
جۇرت ايتادى نادان دەپ.
4 – وقۋشى اتا – باباڭ ارداقتى،
جاماندىققا بارماپتى.
ارداي تۇتىپ سالت – ءداستۇردى،
اتا جولىن جالعاپتى.
5 – وقۋشى باۋىرلاسقان ءتانىمىز،
بۇزىلماعان انتىمىز.
كەڭ دالانىڭ ەجەلگى،
قازاق دەيتىن حالقىمىز.
وزگە ۇلتتاي ءبىزدىڭ دە،
بار داستۇرمەن سالتىمىز.
ءان: «التىن انا» ورىندايدى: ناباتوۆا ۇلبولسىن.
جۇرگىزۋشى: ماڭگى تولى قازاعىمنىڭ عۇمىرى،
سان اسىلدىڭ اشىلىپ تۇر عۇمىرى.
كەشە عانا كەرەكسىز عىپ تاستاعان،
عاجاپ ەكەن ادەبى مەن عۇرىبى.
اتامىز قازاق تاربيەگە، سالت – داستۇرگە ەرەكشە كوڭىل بولگەن. ەرتە كەزدە جازۋ، سىزۋ بولماعاندا دا بالانى وتباسىندا وتىرىپ – اق تاربيەلەگەن. ىرىمدار مەن تىيىمدار، العىس – تىلەكتەر، ماقال – ماتەلدەر ارقىلى تاربيە بەرگەن.
ىرىمدار مەن تىيىمدار.
- ءسابي شالقاسىنان الاڭسىز ۇيىقتاسا، بەلگىلى ازامات بولىپ وسەدى.
- بۇك ءتۇسىپ ۇيىقتاسا – ۋايىمشىل، جىگەرسىز بولىپ شىعادى.
- ەتپەتىنەن ۇيىقتاسا – ويشىل بولادى.
- اياق – قولىن ەركىن سوزىپ ۇيىقتاسا – بولاشاقتا باتىر، كەمەڭگەر بولادى دەپ بولجاعان.
جۇرگىزۋشى: سونىمەن ءبىز ىرىمدار مەن تىيىمداردى ءبىلىپ، ولاردى ءاردايىم جادىمىزدا ساقتاۋىمىز كەرەك.
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلارعا قازاق حالقىنىڭ سالت - داستۇرلەرى مەن ادەت-عۇرپىنىڭ تاربيەلىك ءمانىن ۇعىندىرۋ. بالانىڭ بويىنا
ادامگەرشىلىك قاسيەتتەرىن قالىپتاستىرۋ، حالىق ونەگەسىن ۇيرەتۋ. ءوز ۇلتىنا، ادەت – عۇرىپ، سالت - داستۇرگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن ارتتىرۋ.
كورنەكىلىكتەر: ۇلتتىق كيىمدەر، بەسىك، قۋىرشاق، سۋرەتتەر، سلايد.
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
جۇرگىزۋشى: اتا سالتىم – اسىل مۇرام، ارداعىم،
بابالاردىڭ جالعاستىرار ارمانىم.
سان عاسىردا قالپىن بۇزباس ءقادىرىم،
وتكەنىمدى بۇگىنمەنەن جالعادىم.
سالەمەتسىزدەر مە، قۇرمەتتى اتا – انالار، مۇعالىمدەر! بۇگىنگى ءبىزدىڭ 2 «ب» سىنىبىندا وتكىزىلىپ جاتقان «اتا سالتىم – اسىل مۇرام» اتتى سىنىپتان تىس شارامىزعا قوش كەلدىڭىزدەر! بۇگىنگى شارامىزدىڭ نەگىزگى ماقساتى ءوز حالقىمىزدىڭ سالت – داستۇرلەرى، اسىل قازىنالارى، اسىل مۇرالارى تۋرالى وقۋشىلارعا ءتۇسىندىرىپ، بويلارىنا ءسىڭىرۋ بولىپ تابىلادى. سالت - ءداستۇر، ادەت – عۇرىپ اتادان بالاعا قالىپ وتىرعان. ءار ۇلتتىق وزىنە ءتان سالت – ءداستۇرى بار.
بىلىمسىزدەن جامان جوق،
تۋعان سوڭ ادام بوپ.
ەل ءداستۇرىن بىلمەسەڭ،
جۇرت ايتادى نادان دەپ، - دەگەندەي، قازاقتىڭ سالت – داستۇرلەرىن بىرنەشە توپقا ءبولىپ قاراۋعا بولادى.
قازاقتىڭ سالت – داستۇرلەرى
وتاۋ كوتەرۋ داستۇرلەرى: قىز ۇزاتۋ، بەتاشار، شاڭىراق كوتەرۋ.
تاربيە داستۇرلەرى: بەسىككە سالۋ، التىباقان.
وتباسى داستۇرلەرى: داستارقاندا باتا بەرۋ، بايگە، وتباسى الاستاۋ.
ەڭبەك داستۇرىنە: اڭشىلىق، سونار.
يسلام تاعىلىمى: قۇربان شالۋ.
قازا عۇرىپتارى: دۇعا وقۋ، جوقتاۋ.
اتا سالتىم – اسىل مۇرام، ارداعىم،
بابالاردىڭ جالعاستىرار ارمانىم.
سان عاسىردا قالپىن بۇزباس ءقادىرىم،
وتكەنىمدى بۇگىن مەنەن جالعادىم.
ەندى تاقپاقتارعا كەزەك بەرەيىك:
1 – وقۋشى قازاعىمنىڭ سالت – ءداستۇرى جاڭعىرعان،
ءتالىمدى وي سىناعى، تاربيە كوزى قالدىرعان.
سالت – ءداستۇردى اردايىق اعايىن،
قازاق اتتى ۇلكەن – كىشى بالدىرعان.
2 – وقۋشى جينالىپپىز ءساتتى كۇنى بارىمىزدە،
ۇلكەن، كىشى، جاسىمىز، كارىمىزدە.
تورلەتىڭىز قادىرمەندى قوناقتار،
گۇل – گۇل جايناپ، مىنا ءبىزدىڭ تورىمىزگە.
3 – وقۋشى تۋعان سوڭ ادام بوپ،
بىلىمسىزدەن جامان جوق.
ەل ءداستۇرىن بىلمەسەڭ،
جۇرت ايتادى نادان دەپ.
4 – وقۋشى اتا – باباڭ ارداقتى،
جاماندىققا بارماپتى.
ارداي تۇتىپ سالت – ءداستۇردى،
اتا جولىن جالعاپتى.
5 – وقۋشى باۋىرلاسقان ءتانىمىز،
بۇزىلماعان انتىمىز.
كەڭ دالانىڭ ەجەلگى،
قازاق دەيتىن حالقىمىز.
وزگە ۇلتتاي ءبىزدىڭ دە،
بار داستۇرمەن سالتىمىز.
ءان: «التىن انا» ورىندايدى: ناباتوۆا ۇلبولسىن.
جۇرگىزۋشى: ماڭگى تولى قازاعىمنىڭ عۇمىرى،
سان اسىلدىڭ اشىلىپ تۇر عۇمىرى.
كەشە عانا كەرەكسىز عىپ تاستاعان،
عاجاپ ەكەن ادەبى مەن عۇرىبى.
اتامىز قازاق تاربيەگە، سالت – داستۇرگە ەرەكشە كوڭىل بولگەن. ەرتە كەزدە جازۋ، سىزۋ بولماعاندا دا بالانى وتباسىندا وتىرىپ – اق تاربيەلەگەن. ىرىمدار مەن تىيىمدار، العىس – تىلەكتەر، ماقال – ماتەلدەر ارقىلى تاربيە بەرگەن.
ىرىمدار مەن تىيىمدار.
- ءسابي شالقاسىنان الاڭسىز ۇيىقتاسا، بەلگىلى ازامات بولىپ وسەدى.
- بۇك ءتۇسىپ ۇيىقتاسا – ۋايىمشىل، جىگەرسىز بولىپ شىعادى.
- ەتپەتىنەن ۇيىقتاسا – ويشىل بولادى.
- اياق – قولىن ەركىن سوزىپ ۇيىقتاسا – بولاشاقتا باتىر، كەمەڭگەر بولادى دەپ بولجاعان.
جۇرگىزۋشى: سونىمەن ءبىز ىرىمدار مەن تىيىمداردى ءبىلىپ، ولاردى ءاردايىم جادىمىزدا ساقتاۋىمىز كەرەك.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
