InfoHub Logo

فيزيكا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
جۋماگەلدينا ا. س.

فيزيكا 7 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: اتموسفەرالىق قىسىم. تورريچەللي تاجىريبەسى
ساباقتىڭ ماقساتى: 1. اتموسفەرالىق قىسىمنىڭ پايدا بولۋ سەبەبى، تورريچەللي تاجىريبەسىنىڭ ءمانىسىن ءتۇسىنۋ.
2. مىسالدار كەلتىرە وتىرىپ، وقۋشىنىڭ ويىن دامىتۋ، عىلىمي وي قورىتىندىلارىن جاساۋعا جەتەلەۋ، اتموسفەرالىق قىسىمنىڭ كۇندەلىكتى ومىردەگى ماڭىزىن، ەسەپ شىعارۋدا قولدانا بىلۋگە باعىتتاۋ.
3. تياناقتى ويلاۋ ماسەلەنى شەشۋگە ۇمتىلدىرۋ، شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ.
ساباقتىڭ مىندەتتەرى: وقۋشىلاردى سىني تۇرعىدان ويلاۋعا، ەركىن سويلەي بىلۋگە، ءوز ويىن جەتكىزە بىلۋگە، ورتاق شەشىم قابىلداۋدا تانىمدىق بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ.
ساباق ءتۇرى: جاڭا ساباق
ءادىس - تاسىلدەر: ديالوگ، پروبلەمالىق
جۇمىس ءتۇرى: جۇپتىق جانە توپتىق جۇمىس.
دەرەك كوزدەر: وقۋلىق فيزيكا جانە استرونوميا ر. باشار ۇلى، ۋ. توقبەرگەنوۆا، د. قازاقبايەۆا – الماتى: اتامۇرا 2012، ديداكتيكالىق ماتەريالدار فيزيكا جانە استرونوميا ر. باشار ۇلى، ج. باقىنوۆ - الماتى: اتامۇرا، سلايدتار، پروەكتور، سۋرەتتەر، بەينە روليك.

كۇتىلەتىن ناتيجەلەر: ا) اتموسفەرالىق قىسىمنىڭ فيزيكالىق ماعىناسىن بىلەدى جانە تۇسىندىرە الادى.
ۆ) تۇرمىستا جانە تەحنيكادا قىسىمنىڭ ارەكەتىن ەسكەرىپ قولدانا الادى. حبج ولشەم بىرلىكتى اينالدىرا الدادى
س) اتموسفەرالىق قىسىمنىڭ ومىردە كەزدەسەتىن جاعدايلارىنا مىسالدار كەلتىرىپ، قولدانىلۋىنا قاراي ماڭىزىن تالداپ سارالايدى.
ءپانارالىق بايلانىس. گەوگرافيا، بيولوگيا، ماتەماتيكا

ۇيىمداستىرۋ 3 مين
ىنتىماقتاستىق اتموسفەرا ورناتۋ، توپقا ءبولۋ
ءبىلۋ تاقىرىپتى اشۋ.
«اتموسفەرالىق قىسىم تورريچەللي تاجىريبەسى»
اتموسفەرالىق قىسىمنىڭ پايدا بولۋ سەبەبىن جانە نەمەن ولشەنەدى ءبىلۋ.
1. داپتەرگە تاقىرىپتى جازۋ.
2. تىرەك سحەما: «اتموسفەرا» F! - - p (پاسكال زاڭى )
3. پورشەنگە سۋ ىلەستىرەتىن – اتم. قىسىم

ءتۇسىنۋ
تاجىريبەنى كورسەتە الادى، ارەكەتىن تۇسىندىرەدى
سلايد بويىنشا سويلەۋگە باعىتتاۋ (150 - بەت)، يتالياندىق عالىم ەۆاندجەليستا تورريچەللي تاجىريبەسى سىناپتىڭ توگىلمەۋ سەبەبى نەدە؟
قالاي تۇسىندىرۋگە بولادى؟
اتموسفەرالىق قىسىمدى ەسەپتەۋ بىرلىگى نە؟
ولشەۋگە ارنالعان قۇرال نە؟

117 - سۋرەت
تورريچەللي تاجىريبەسى: ۇزىندىعى 1 م، ءبىر جاعى بىتەۋ شىنى تۇتىك سىناپپەن تولتىرىلعان. اۋزىن جاۋىپ، سىناپ قۇيىلعان ىدىسقا توڭكەرىپ اۋزىن اشادى. سوندا سىناپتىڭ كىشكەنە بولىگى عانا توگىلەدى.
- اتموسفەرالىق قىسىم ۇستاپ تۇرادى (ە. ت)
- ىدىستىڭ بەتى اشىق، وعان اتم. قىسىم اسەر ەتىپ تۇر
- 1مم سىن. باع.=133، 3پا
بارومەتر - بولىگى؛ مەتالل قوراپشا، سەرىپپە، بەرىلىس تەتىگى، كورسەتكىش، شكالا.
بارومەتر - انەرويد.

قولدانۋ
ءپانارلىق بايلانىس جاساي الادى، ومىرمەن بايلانىستىرادى.
گەوگرافيا پانىنەن بەلگىلى اتموسفەرا قۇرىلىمى، قاباتتارىن اتا، گازدىڭ قاسيەتتەرى قانداي؟
اۋا قىسىمى نەگە تاۋەلدى؟
كوتەرىلۋ بيىكتىگىن كورسەتەتىن قۇرال نە؟
بىزگە ارەكەت ەتەتىن كۇش قانداي ەسەپتەڭدەر؟
ءبىز وسىنداي كۇشكە قالاي شىدايمىز؟
ادامعا اسەرى بار ما؟
تاجىريبەلەر. (وتتو گەريكە)

تروپوسفەرا، ستراتوسفەرا، مەزوسفەرا، تەرموسفەرا.
گاز سىعىلعىش اۋا قىسىمىنىڭ بيىكتىككە تاۋەلدى.
760 مم سىن باع=101325پا=105پا
120 م بيىكتىكتە - 1سم سىن باع تومەندەيدى
- التيمەترلەر
151 - بەت F= 105ن، F=105ن m=10ت
ءبىزدىڭ ورگانيزمىمىزدە اتم. قىسىم تەڭگەرىلەدى.
كوڭىل كۇيىنە، دەنساۋلىعىنا ەلەۋلى اسەرىن تيگىزەدى.

تالداۋ
ەسەپتەۋگە قاجەتتى اقپاراتتى پايدالانىپ، تالداۋ جاسايدى.
ەسەپتەر شىعىرۋ:
1 - دەڭگەي
ولشەم بىرلىگىن پا ورنەكتە
1. الاتاۋ شىڭىندا 706 مم سسسسس سىن باع
2. شاحتادا 766 مم سىن باع
2 - دەڭگەي
3. مارس عالامشارىندا 700پا سىناپتى بارومەتردىڭ بيىكتىگىن انىقتاڭدار.

شەشۋى: 1. 706*133، 3=94109، 8پا
760 - 706=54 مم سىن باع
ھ=12*54=648م
2. 766*133، 3 =102107، 8پا
766 - 760=6مم سىن باع
h=12*6 =72م

جيناقتاۋ
ءبىلىمىن جۇيەلەۋ بىلەدى
«قىسىم»، «مەترەو»،
«پاسكال»
ۇيگە تاپسىرما:
№18 ەكسپەريمەنت، ەسسە جازۋ
باعالاۋ
ويىن «مەن كىم؟»
مۇعالىمگە سىبىرلاپ ماماندىعىن ايتىپ ولشەۋىش قۇرالدى تاڭدايدى.

تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ